BÁO CÁO K T QUẾ Ả
NGHIÊN C U, NG D NG SÁNG KI NỨ Ứ Ụ Ế
1. L i gi i thi u:ờ ớ ệ
1.1. Trong các đi h i IX, X, XI c a Đng, đc bi t là Ngh quy t s 29 – NQ/TWạ ộ ủ ả ặ ệ ị ế ố
c a Trung ng Đng, khóa XI “ủ ươ ả V đi m i căn b n, toàn di n giáo d c và đào t o,ề ổ ớ ả ệ ụ ạ
đáp ng yêu c u công nghi p hóa, hi n đi hóa trong đi u ki n kinh t th tr ngứ ầ ệ ệ ạ ề ệ ế ị ườ
đnh h ng xã h i ch nghĩa và h i nh p qu c tị ướ ộ ủ ộ ậ ố ế” đã nh n m nh: ấ ạ “Giáo d c và đàoụ
t o là qu c sách hàng đu, là s nghi p c a Đng, Nhà n c và c a toàn dân. Đuạ ố ầ ự ệ ủ ả ướ ủ ầ
t cho giáo d c là đu t phát tri n, đc u tiên đi tr c trong các ch ng trình,ư ụ ầ ư ể ượ ư ướ ươ
k ho chế ạ phát tri n kinh t xã h i”ể ế ộ . Đây là quan đi m đc đt v trí đu tiênể ượ ặ ở ị ầ
trong 7 quan đi m v đi m i căn b n, toàn di n giáo d c và đào t o, th hi n tinhể ề ổ ớ ả ệ ụ ạ ể ệ
th n nh t quán c a Đng ta là xác đnh giáo d c và đào t o không ch là qu c sáchầ ấ ủ ả ị ụ ạ ỉ ố
hàng đu mà còn là m t trong nh ng k sách đc u tiên đi tr c t o ti n đ,ầ ộ ữ ế ượ ư ướ ạ ề ề
đng l c thúc đy các lĩnh v c khác phát tri n. Trên c s Ngh quy t s 29 –ộ ự ẩ ự ể ơ ở ị ế ố
NQ/TW, Đi h i XII c a Đng cũng đã xác đnh ph ng h ng, nhi m v cho giáoạ ộ ủ ả ị ươ ướ ệ ụ
d c và đào t o và m t trong 8 v n đ l n, tr ng tâm đó là: “ụ ạ ộ ấ ề ớ ọ Chuy n m nh quá trinhể ạ
giáo d c ch y u t trang b ki n th c sang phát tri n toàn di n năng l c và ph mụ ủ ế ừ ị ế ứ ể ệ ự ẩ
ch t ng i h c; h c đi đôi v i hành, lý lu n g n v i th c ti n. Phát tri n giáo d cấ ườ ọ ọ ớ ậ ắ ớ ự ễ ể ụ
và đào t o ph i g n v i nhu c u phát tri n kinh t - xã h i”. ạ ả ắ ớ ầ ể ế ộ Trong tâm là “... đôi
m i căn b n và toàn di n giáo d cớ ả ệ ụ và đo t oạ ạ , phát tri n ngu n nhân l c, ph nể ồ ự ấ
đu trong nh ng năm t i, t o ra chuy n bi n căn b n, m nh m ch t l ng, hi uấ ữ ớ ạ ể ế ả ạ ẽ ấ ượ ệ
qu giáo d c đào t o làm cho giao duc đao tao thât s la quôc sach hang đâu, đap ả ụ ạ ư
ng ngay cang tôt h n công cuôc xây d ng, bao vê tô quôc va nhu câu hoc tâp cua ư ơ ư
nhân dân, la yêu câu b c ư thiêt cua toan xa hôi, yêu c u c a h i nh p qu c t trong ầ ủ ộ ậ ố ế
ky nguyên toàn c u hóa” ầ . Ngh quy t cũng đã kh ng đnh ị ế ẳ ị “Ph ng pháp giáo d cươ ụ
ph i phát huy tính tích c c, t giác, ch đng, t duy sáng t o c a ng i h c, b iả ự ự ủ ộ ư ạ ủ ườ ọ ồ
1
d ng năng l c t h c, lòng say mê h c t p và ý chí v n lên...”; “Đi m i m nhưỡ ự ự ọ ọ ậ ươ ổ ớ ạ
m ph ng pháp giáo d c và đào t o, kh c ph c l i truy n th m t chi u, rènẽ ươ ụ ạ ắ ụ ố ề ụ ộ ề
luy n n p t duy, sáng t o c a ng i h c, t ng b c áp d ng các ph ng phápệ ế ư ạ ủ ườ ọ ừ ướ ụ ươ
tiên ti n và ph ng pháp hi n đi vào quá trình d y h c, t nghiên c u c a h cế ươ ệ ạ ạ ọ ự ứ ủ ọ
sinh”.
Nâng cao ch t l ng đào t o là m t nhu câu b c thiêt c a xã h i ngày nay, ấ ượ ạ ộ ư ủ ộ
nó đc xem ượ là s s ng còn có tác đng m nh m đn ch t l ng đào t o, ự ố ộ ạ ẽ ế ấ ượ ạ t o raạ
nguôn l c cho s phat triên xa hôi. ư ư Vì th vến đ ch t l ng d y h c đã và đang trấ ề ấ ượ ạ ọ ở
thành m i quan tâm chung c a các nhà s ph m cũng nh các nhà qu n lý giáo d cố ủ ư ạ ư ả ụ
và toàn xã h i. Đi u 27, Lu t Giáo d c (2005): ộ ề ậ ụ “M c tiêu c a Giáo d c ph thôngụ ủ ụ ổ
là giúp h c sinh phát tri n toàn di n v đo đc, trí tu , th ch t, th m m và cácọ ể ệ ề ạ ứ ệ ể ấ ẩ ỹ
kĩ năng c b n, phát tri n năng l c cá nhân, tính năng đng và sáng t o, hình thànhơ ả ể ự ộ ạ
nhân cách con ng i Vi t Nam xã h i ch nghĩa, xây d ng t cách và trách nhi mườ ệ ộ ủ ự ư ệ
công dân; chu n b cho h c sinh ti p t c h c lên ho c đi vào cu c s ng lao đng,ẩ ị ọ ế ụ ọ ặ ộ ố ộ
tham gia xây d ng và b o v T qu c”.ự ả ệ ổ ố M t trong nh ng nhi m v tr ng tâm c aộ ữ ệ ụ ọ ủ
đi m i giáo d c đó là đi m i ph ng pháp d y h c và ki m tra đánh giá trongổ ớ ụ ổ ớ ươ ạ ọ ể
quá trình d y h c theo đnh h ng tăng c ng ho t đng h c tích c c, t l c vàạ ọ ị ướ ườ ạ ộ ọ ự ự ự
sáng t o c a h c sinh.ạ ủ ọ
1.2. Môn h c Ng văn là b môn ọ ữ ộ thu c nhóm Kộhoa h c ọxã h i, ộd y v ngôn ng vàạ ề ữ
tác ph m văn ch ng nh m hình thành kĩ năng đc, vi t và hoàn thi n nhân cáchẩ ươ ằ ọ ế ệ
nhân ph m con ng i. ẩ ở ườ Đây là môn h c có vai trò r t quan tr ng trong đi s ng vàọ ấ ọ ờ ố
trong s phát tri n t duy c a con ng i. Đng th i môn h c này có t m quan tr ngự ể ư ủ ườ ồ ờ ọ ầ ọ
trong vi c giáo d c quan đi m, t t ng, tình c m cho h c sinh. Lênin t ng nóiệ ụ ể ư ưở ả ọ ừ
“Không có văn ch ng thì s không bao gi có s tìm tòi c a con ng i v chânươ ẽ ờ ự ủ ườ ề
lý”. Qua đó ta cũng hi u r ng, văn ch ng chân chính luôn làm giàu thêm tình c mể ằ ươ ả
c a con ng i, giáo d c con ng i h ng đn cái đp và làm đp cho cu c s ng.ủ ườ ụ ườ ướ ế ẹ ẹ ộ ố
Và, nhà văn M.Gorki cũng t ng nói “ừVăn h c là nhân h cọ ọ ”. Đi u đó có th hi u, vănề ể ể
h c b i d ng, nuôi n ng cho tâm h n, nhân cách m i con ng i, giúp chúng taọ ồ ưỡ ấ ồ ỗ ườ
bi t đâu là cái đáng yêu, đáng ghét, bi t nh ng gì là đp đ đ trân tr ng, nh ng gìế ế ữ ẹ ẽ ể ọ ữ
2
là x u xa thì t cáo, lo i tr . ấ ố ạ ừ Trong th i đi ngày nay, môn h c Ng văn càng có vaiờ ạ ọ ữ
trò quan tr ng h n trong nhi m v gi gìn ọ ơ ệ ụ ữ và b o v s trong sáng c aả ệ ự ủ ngôn ngữ
dân t c, nh t là tr c đi s ng công ngh ngày đang thay th d n r t nhi u thộ ấ ướ ờ ố ệ ế ầ ấ ề ứ
khác.
H c t t môn Ng văn là đi u ki n đ h c các môn h c khác. M i cu n sáchọ ố ữ ề ệ ể ọ ọ ỗ ố
giáo khoa là t p h p các văn b n thông tin khoa h c. Mu n h c t t các môn h cậ ợ ả ọ ố ọ ố ọ
khác tr c h t ph i đc hi u văn b n trong ướ ế ả ọ ể ả sách giáo khoa, m i môn h c ph i cóỗ ọ ả
m t cách đc riêng nh ng t t c đuộ ọ ư ấ ả ề có yêu c u chung gi ng nhau là ph i hi u vănầ ố ả ể
b n đó nói gì. Chính vì th mà ả ế m t s n c tiên ti n trên th gi i yêu c u ở ộ ố ướ ế ế ớ ầ Chu nẩ
chung c a giáo d c làủ ụ yêu c u đc hi u không ch trong môn ng văn (Languageầ ọ ể ỉ ữ
arts) mà còn c trong môn L ch s / Khoa h c xã h i, Toán và ả ị ử ọ ộ Khoa h c kĩ thu t.ọ ậ
Trong d y và h c, đ ạ ọ ể giúp ng i h c ườ ọ hi u đc vai trò, giá tr c a vănể ượ ị ủ
ch ng đi u quan tr ng ph i có ph ng pháp d y và h c tích c c. Trong nh ngươ ề ọ ả ươ ạ ọ ự ữ
năm g n đây, v i s phát tri n c a khoa h c k thu t và đc bi t là công nghầ ớ ự ể ủ ọ ỹ ậ ặ ệ ệ
thông tin luôn đòi h i ng i h c ph i n m b t thông tin k p th i, t h c, t nghiênỏ ườ ọ ả ắ ắ ị ờ ự ọ ự
c uứ, tìm tòi, sáng t o. Đng th i đòi h i ng i th y ph i tìm ra nh ng ph ng phápạ ồ ờ ỏ ườ ầ ả ữ ươ
m i, áp d ng các ph ng ti n hi n đi trong quá trình d y h c.ớ ụ ươ ệ ệ ạ ạ ọ
1.3. Nh chúng ta đã bi tư ế , trong ch ng trình Ng văn l p 12 truy n ng n chi mươ ữ ớ ệ ắ ế
m t l ng không nh , đc bi t là truy n ng n hi n đi. Cùng v i đó, yêu c u đápộ ượ ỏ ặ ệ ệ ắ ệ ạ ớ ầ
ng trong k thi THPTQG ki n th c ch y u ch ng trình l p 12. Nh th , làmứ ỳ ế ứ ủ ế ở ươ ớ ư ế
ch m ng truy n ng n là làm ch ph n văn xuôi c t y u nh t c a ch ng trình.ủ ả ệ ắ ủ ầ ố ế ấ ủ ươ
Vi c khai thác, tìm hi u, khám phá truy n ng n m t cách đúng đn, hi u qu v nệ ể ệ ắ ộ ắ ệ ả ẫ
đang là m t v n đ trăn tr đi v i giáo viên và h c sinh. Đ hi u đúng và khai thácộ ấ ề ở ố ớ ọ ể ể
đúng h n bao gi h t h c sinh ph i hi u đúng quan ni m, đc tr ng c a truy nơ ờ ế ọ ả ể ệ ặ ư ủ ệ
ng n, và quan tr ng h n h c sinh ph i có ni m say mê môn h c, yêu thích và bi tắ ọ ơ ọ ả ề ọ ế
cách đc truy n ng n. Vì v y, áp d ng ph ng pháp d y h c tác ph m theo đnhọ ệ ắ ậ ụ ươ ạ ọ ẩ ị
h ng phát tri n năng l c cho h c sinh là m t v n đ m i nh ng h t s c c n thi t,ướ ể ự ọ ộ ấ ề ớ ư ế ứ ầ ế
đc bi t là đi v i lĩnh v c truy n ng n. Song ặ ệ ố ớ ự ệ ắ xu t phát t m c tiêu giáo d c, tấ ừ ụ ụ ừ
nhi m v tr ng tâm c a giáo d c v ti p t c th c hi n đi m i căn b n, toàn di n;ệ ụ ọ ủ ụ ề ế ụ ự ệ ổ ớ ả ệ
3
xu t phát t th c ti n c th trong gi ng d y tác ph m văn h c trong nhà tr ng,ấ ừ ự ễ ụ ể ả ạ ẩ ọ ườ
t đ tài: ừ ề “D y h c tác ph m “R ng xà nu” c a Nguy n Trung Thành theoạ ọ ẩ ừ ủ ễ
h ng phát tri n năng l c h c sinhướ ể ự ọ ” đc tri n khai và b c đu thu đc hi uượ ể ướ ầ ượ ệ
qu nh t đnh trên đi t ng h c sinh. Hi v ng đ tài s góp m t ph n nh vào tả ấ ị ố ượ ọ ọ ề ẽ ộ ầ ỏ ư
li u gi ng d y, h s gi ng d y c a giáo viên Ng Văn, giúp khai thác tích c cệ ả ạ ồ ơ ả ạ ủ ữ ự
ng i h c, đ ng i h c đc t do tr i nghi m v i tác ph m văn h c, t đó tăngườ ọ ể ườ ọ ượ ự ả ệ ớ ẩ ọ ừ
thêm h ng thú cho ng i h c đi v i b môn Ng Văn.ứ ườ ọ ố ớ ộ ữ
2. Tên sáng ki n:ế
“D y h c tác ph m “R ng xà nu” c a Nguy n Trung Thành theo h ngạ ọ ẩ ừ ủ ễ ướ
phát tri n năng l c h c sinhể ự ọ ”
3. Tác gi sáng ki n:ả ế
- H và tên: Nguy n Th ọ ễ ị L iợ
- Đa ch tác gi sáng ki n: Tr ng THPT Nguy n Thái H c, Ph ng Khai Quang,ị ỉ ả ế ườ ễ ọ ườ
Thành ph Vĩnh Yên, T nh Vĩnh Phúc.ố ỉ
- S đi n tho i: ố ệ ạ 0986150886 E_mail: nguyenloivyvp@gmail.com
4. Ch đu t t o ra sáng ki nủ ầ ư ạ ế : Tác gi sáng ki nả ế .
5. Lĩnh v c áp d ng sáng ki nự ụ ế :
Áp d ng trong công tác gi ng d y c a b môn Ng Văn mà tr ng tâm là phânụ ả ạ ủ ộ ữ ọ
môn Đc Văn c a ch ng trình Ng Văn ọ ủ ươ ữ l p ớ12.
6. Ngày sáng ki n đc áp d ng l n đu ho c áp d ng thế ượ ụ ầ ầ ặ ụ ử: Ngày 18 tháng 1
năm 2019.
7. Mô t b n ch t c a sáng ki nả ả ấ ủ ế :
PH N M T: C S LÍ LU N VÀ TH C TI NẦ Ộ Ơ Ở Ậ Ự Ễ
1. C s lí lu nơ ở ậ :
4
1.1. M t s v n đ chung v đi m i ph ng pháp trong t ch c ho t đngộ ố ấ ề ề ổ ớ ươ ổ ứ ạ ộ
h c c a h c sinh:ọ ủ ọ
Th c hi n Ngh quy t Đi h i Đng l n th XI, đc bi t là Ngh quy tự ệ ị ế ạ ộ ả ầ ứ ặ ệ ị ế
Trung ng s 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 v đi m i căn b n, toàn di n giáo d cươ ố ề ổ ớ ả ệ ụ
và đào t o, đáp ng yêu c u công nghi p hóa, hi n đi hóa trong đi u ki n kinh tạ ứ ầ ệ ệ ạ ề ệ ế
th tr ng đnh h ng xã h i ch nghĩa và h i nh p qu c t , Giáo d c ph thôngị ườ ị ướ ộ ủ ộ ậ ố ế ụ ổ
trong ph m vi c n c đang th c hi n đi m i đng b v m c tiêu, n i dung,ạ ả ướ ự ệ ổ ớ ồ ộ ề ụ ộ
ph ng pháp, hình th c t ch c, thi t b và đánh giá ch t l ng giáo d c: t m cươ ứ ổ ứ ế ị ấ ượ ụ ừ ụ
tiêu ch y u trang b ki n th c sang phát tri n năng l c và ph m ch t c a h c sinh;ủ ế ị ế ứ ể ự ẩ ấ ủ ọ
t n i dung n ng tính hàn lâm sang n i dung có tính th c ti n cao; t ph ng phápừ ộ ặ ộ ự ễ ừ ươ
truy n th m t chi u sang ph ng pháp d y h c tích c c; t hình th c d y h cề ụ ộ ề ươ ạ ọ ự ừ ứ ạ ọ
trên l p là ch y u sang k t h p đa d ng các hình th c d y h c trong và ngoài l pớ ủ ế ế ợ ạ ứ ạ ọ ớ
h c, trong và ngoài nhà tr ng, giáp m t và trên m ng; t hình th c đánh giá t ngọ ườ ặ ạ ừ ứ ổ
k t là ch y u sang coi tr ng đánh giá trên l p và đánh giá quá trình; t giáo viênế ủ ế ọ ớ ừ
đánh giá h c sinh là ch y u sang tăng c ng vi c t đánh giá và đánh giá l n nhauọ ủ ế ườ ệ ự ẫ
c a h c sinh. Nh v y, khác v i d y h c đnh h ng n i dung, d y h c theo đnhủ ọ ư ậ ớ ạ ọ ị ướ ộ ạ ọ ị
h ng phát tri n năng l c h c sinh là t ch c cho h c sinh ho t đng h c. Trongướ ể ự ọ ổ ứ ọ ạ ộ ọ
quá trình d y h c, h c sinh là ch th nh n th c, giáo viên có vai trò t ch c, ki mạ ọ ọ ủ ể ậ ứ ổ ứ ể
tra, h tr ho t đng h c t p c a h c sinh m t cách h p lí, sao cho h c sinh t chỗ ợ ạ ộ ọ ậ ủ ọ ộ ợ ọ ự ủ
chi m lĩnh, xây d ng tri th c. Quá trình d y h c là quá trình ho t đng c a giáoế ự ứ ạ ọ ạ ộ ủ
viên và c a h c sinh trong s t ng tác th ng nh t gi a giáo viên, h c sinh và tủ ọ ự ươ ố ấ ữ ọ ư
li u ho t đng d y h c.ệ ạ ộ ạ ọ
Đc tr ng c a vi c đi m i ph ng pháp d y h c c a giáo viên và h c sinhặ ư ủ ệ ổ ớ ươ ạ ọ ủ ọ
là:
+ D y h c thông qua t ch c liên ti p các ho t đng h c t p, t đó giúp h cạ ọ ổ ứ ế ạ ộ ọ ậ ừ ọ
sinh t khám phá nh ng đi u ch a bi t ch không ph i th đng ti p thu nh ng triự ữ ề ư ế ứ ả ụ ộ ế ữ
th c đc s p đt s n. Theo tinh th n này, giáo viên là ng i t ch c và ch đoứ ượ ắ ặ ẵ ầ ườ ổ ứ ỉ ạ
h c sinh ti n hành các ho t đng h c t p nh nh l i ki n th c cũ, phát hi n ki nọ ế ạ ộ ọ ậ ư ớ ạ ế ứ ệ ế
th c m i, v n d ng ki n th c đã bi t vào các tình hu ng h c t p ho c th c ti n.ứ ớ ậ ụ ế ứ ế ố ọ ậ ặ ự ễ
5
