Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi tại Trường mầm non Sơn Thủy

Chia sẻ: Mucnang999 Mucnang999 | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

51
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm mầm non được hoàn thành với một số biện pháp như sau: Nâng cao nhận thức về việc dạy trẻ kỹ năng sống cho giáo viên mầm non; Giáo dục những kỹ năng sống cơ bản cần dạy trẻ 5 - 6 tuổi; Tạo môi trường thuận lợi để dạy trẻ kỹ năng sống;...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Mầm non: Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5 – 6 tuổi tại Trường mầm non Sơn Thủy

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lâp Tự do Hạnh phúc SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI:" MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO TRẺ 5 6 TUỔI"
Quảng Bình, tháng 4 năm 2020 CỘNG HÒA XA HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lâp Tự do Hạnh phúc ` SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO TRẺ 56 TUỔI" Họ và tên: Châu Thị Phương Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường mầm non An Thủy
Quảng Bình, tháng 4 năm 2020 1. PHẦN MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài Như chúng ta đã biết kỹ năng sống là những kỹ năng cần có cho hành vi lành mạnh cho phép bạn đối mặt với những thách thức của cuộc sống hằng ngày, kỹ năng sống bắt nguồn từ cuộc sống, nhưng không phải chỉ là những kỹ năng để sống mà là công cụ để một người đạt đến thành công trong cuộc sống cá nhân, công việc và cuộc sống xã hội và cách mỗi người sử dụng công cụ ấy sẽ tạo ra ra sự khác biệt. Vì vậy, kỹ năng sống hiểu theo cách cụ thể hơn là công cụ để tối ưu hóa tính khí của mỗi người, giúp cho họ làm chủ bản thân, biết điều tiết các nhu cầu và nguyện vọng của chính mình và hoạch định con đường đi riêng để đạt đến thành công. Đối với trẻ Mầm non, chúng ta muốn con trẻ lớn lên trở thành những con người tốt, sống có sức khỏe, bản lĩnh, có đủ phẩm chất và năng lực làm việc, trước hết chúng ta phải nhìn nhận lại bản thân mình trước khi dạy trẻ: bản thân chúng ta cần gì? thiếu gì? dựa vào cái gì để thành công? thì hãy dựa vào đó mà dạy cho những đứa tre của chúng ta những điều y như thế. Việc xây dựng kỹ năng sống cho trẻ không gì hơn là tạo cho trẻ có cơ hội để trẻ được trải nghiệm, khám phá, thích nghi và hướng dẫn cho trẻ cách tự thể hiện mình. Có như thế thì chúng ta mới có thể có những người lao động chủ động, tích cực, hòa đồng và đầy đặc biệt như chúng ta hằng mong đợi. Xã hội hiện nay đã và đang làm thay đổi cuộc sống của con người, nhiều vấn đề phức tạp liên tục nảy sinh. Bên cạnh những tác động tích cực, còn có những tác động tiêu cực, gây nguy hại cho con người, đặc biệt là trẻ em. Nếu mỗi người trong đó có trẻ em không có những kiến thức cần thiết để biết lựa chọn những giá trị sống tích cực, không có những năng lực để ứng phó, để vượt qua những thách thức mà hành động theo cảm tính thì rất dễ gặp trở ngại, rủi ro trong cuộc sống. Do đó, việc hình thành kỹ năng sống cho mọi người nói chung và trẻ em nói riêng đang trở thành nhiệm vụ quan trọng.
Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non nhằm giúp trẻ phát triển hài hòa, toàn diện về nhân cách. Cung cấp cho mỗi trẻ những kiến thức cần thiết về kỹ năng sống để các em sống sao cho lành mạnh và có ý nghĩa. Giúp các em hiểu, biến những kiến thức về kỹ năng sống được cung cấp thành hành động cụ thể trong quá trình hoạt động thực tiễn với bản thân, với người khác, với xã hội, ứng phó trước nhiều tình huống, học cách giao tiếp, ứng xử với mọi người, giải quyết mâu thuẫn trong mối quan hệ và thể hiện bản thân một cách tích cực. Vì vậy việc hình thành và phát triển kỹ năng sống cho trẻ mầm non chính là một sự chuẩn bị quan trọng nhất, là một nền tảng giúp hình thành nên cách sống tích cực của trẻ. Với những tình huống gần gũi với trẻ như: Giữ vệ sinh cá nhân và bảo vệ thân thể; Nhận biết được những điều an toàn hay nguy hiểm với bản thân; biết ứng phó với những tình huống bất ngờ; biết ứng xử văn minh, lịch sự… Chính vì vậy, việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non ngày càng trở nên thiết yếu nhằm góp phần đào tạo “con người mới ” với đầy đủ các mặt: “đức, trí, thể, mỹ” . Ở mỗi lứa tuổi thì trẻ cần có những sự tác động khác nhau đến kỹ năng sống của trẻ. Chăm sóc và giáo dục trẻ từ lứa tuổi mầm non chính là cơ sở giúp trẻ phát triển toàn diện về cả thể chất lẫn tinh thần, là nền tảng giúp cho quá trình học tập sau này của trẻ. Để giúp trẻ có kỹ năng sống không có nghĩa là phải dạy trẻ những gì quá tầm hiểu biết của trẻ, mà chúng ta giúp trẻ trải nghiệm những gì gần gũi với cuộc sống hàng ngày của trẻ như: làm việc, sinh hoạt, vận động, giao tiếp trong cuộc sống, xoay quanh bản thân, gia đình, và môi trường xã hội, những người lạ không quen biết...Để giúp trẻ càng ngày càng ngày càng hoàn thiện bản thân mình, phát triển một cách toàn diện về mọi mặt tốt hơn, và trẻ sẽ có ứng phó linh hoạt với sự thay đổi, bất ngờ của cuộc sống. Đối với trẻ 5 tuổi đã có những bước đầu về một số kỹ năng sống đơn giản như chào hỏi, đi đứng , ăn ngủ, mặc áo quần, giầy dép .... Tuy nhiên trẻ chưa được mạnh dạn tự tin, khả năng giao tiếp, khả năng tự phục vụ kém, trong khi tham gia các hoạt động trẻ chưa đoàn kết, hợp tác trong khi học và chơi . Vì vậy tôi đã quyết định chọn đề tài:" Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5 6 tuổi" * Điểm mới của đề tài Xuất phát từ vai trò quan trọng của “Giáo dục kỹ năng sống” đối với trẻ, tôi thấy việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là một việc làm vô cùng quan trọng và có ý nghĩa. Nhưng làm thế nào để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ một cách có hiệu
quả? nhất là đối với trẻ 5 tuổi khi trẻ sắp bước vào lớp một. Điều này quả không dễ dàng đối với tất cả các giáo viên mầm non. Với đề tài này tôi biết đã được nhiều đồng nghiệp nghiên cứu, nhưng với tôi đề tài này nó có những điểm mới: Tôi dành sự quan tâm và hình thành ở trẻ những kỹ năng sống như: Giáo dục kỹ năng sống sẽ bắt đầu khả năng tự phục bản thân, khả năng tự tin giao tiếp với mọi người xung quanh, ứng phó, xử lý những tình huống đúng sai đơn giản, khả năng làm việc theo nhóm.... 1.2. Phạm vi áp dụng đề tài. Đề tài: “Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5 6 tuổi" có khả năng ứng dụng ở trường mầm non tôi đang công tác và các trường mầm non trong huyện trong những năm học tiếp theo 2. PHẦN NỘI DUNG 2.1. Thực trạng. Ngày nay khi xã hội phát triển, trình độ tri thức của trẻ được nâng lên gấp bội, nhưng bên cạnh đó kỹ năng sống của trẻ dường như bị tụt lùi. Điều này càng thể hiện rõ hằng ngày chúng ta dễ dàng bắt gặp trẻ 5 – 6 tuổi vẫn còn được mẹ chăm bẩm từng ly từng tí: từ việc vệ sinh cá nhân, mặc quần áo đến việc đút ăn. Những việc làm này vô tình sẽ làm mất dần kỹ năng sống ở trẻ. Từ những thực trạng đó gánh nặng giáo dục ở nhà trường tăng lên gấp bội. Để góp phần giáo dục kỹ năng sống cho trẻ điều quan trọng là chúng ta tạo được môi trường giáo dục cho trẻ. Đối với đứa trẻ kỹ năng sống là rất cần thiết nếu không có kỹ năng sống thì sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong hoạt động sinh hoạt hàng ngày cho đứa trẻ sau này. Chính vì vậy trong quá trình thực hiện đề tài “Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5 6 tuổi" ở tại lớp học của mình, bản thân tôi gặp những thuận lợi và khó khăn sau: * Thuận lợi : Bản thân tôi được sự quan tâm, chỉ đạo của ban giám hiệu nhà trường về bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng sư phạm và cung cấp đầy đủ các trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi, nhất là hoạt động “Xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm”, đây chinh la nh ́ ̀ ưng đinh h ̃ ̣ ương giup giao viên th ́ ́ ́ ực hiên rèn k ̣ ỹ năng sống cho trẻ và những kỹ năng cơ bản đầu tiên của trẻ mầm non cần rèn như: Rèn luyện kỹ năng tự tin, rèn kỹ năng hợp tác, kỹ năng tò mò, kỹ năng giao tiếp, rèn kỹ năng tự phục vụ. Trẻ đã học qua lớp bé và nhỡ nên đã có kiến thức và kỹ năng nhất định. Trẻ mạnh dạn ham học hỏi và thích khám phá tìm hiểu thế giới xung quanh trẻ.
Sự chuyển tiếp sang tuổi mẫu giáo lớn liên quan đến sự thay đổi tâm lý và vị thế của trẻ. Trẻ bắt đầu cảm nhận mình là người lớn nhất trong độ tuổi mầm non. Khả năng kiềm chế ở độ tuổi này tốt hơn so với trước. Do vậy, trẻ có thể phục tùng mục đích, nhiệm vụ, yêu cầu của người lớn. *Khó khăn: Chưa có nhiều tài liệu sách báo về việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ để giáo viên nghiên cứu, tham khảo. Đối với giáo viên chưa thực sự chủ động trong việc tự học, tự nghiên cứu về chuyên môn nghiệp vụ. Giáo viên có nhiều hạn chế về phương pháp tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. ̣ ́ ̉ ̀ ̣ ̀ ̣ ̀ Môt sô tre con vung vê, rut re, kh ả năng giao tiếp còn kém, thiêu manh dan ́ ̣ ̣ ̀ ̉ ́ ́ ́ ̉ ̉ ̀ khi bay to y kiên; khi phat biêu noi không ro rang, tra l ́ ̉ ơi c ̀ ộc lốc, it thê hiên cac k ́ ̉ ̣ ́ ỹ ̉ ̣ năng cua minh; vi thiêu kinh nghiêm nên khi làm vi ̀ ̀ ́ ệc gì trẻ có ý nghĩ sợ lam sai, s ̀ ợ minh không lam đ ̀ ̀ ược, vì thế trẻ không muôn lam cũng nh ́ ̀ ư tự tin thê hiên ky năng ̉ ̣ ̃ ̉ cua minh đa co đ ̀ ̃ ́ ược. ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ Cha me tre em luôn nong vôi trong viêc day con, do đó khi tr ́ ẻ về nhà mà chưa biết đọc, viết chữ, hoặc chưa biết làm toán thì lo lắng một cách thái quá! Đông th ̀ ơì ̣ ̣ lai chiêu chuông, cung ph ̀ ụng con cai khiên tre không co ky năng t ́ ́ ̉ ́ ̃ ự phuc vu, tr ̣ ̣ ẻ quá phụ thuộc vào ba mẹ. * Kết quả khảo sát thực tế : Khi chưa thực hiện đề tài kết quả như sau: Số trẻ TT Khả năng Đạt KS 1 + Mạnh dạn tự tinh 10/20 50% 2 +Kỹ năng hợp tác 11/20 55% 3 + Kỹ năng trong giao tiếp 10/20 50% 4 +Kỹ năng tự lập, tự phục vụ 12/20 60% 5 + Kỹ năng xử lí tình huống 8/20 40% 6 +Kỹ năng thích khám phá học hỏi 9/20 45% Từ kết quả khảo sát trên tôi thây kêt qua khá th ́ ́ ̉ ấp. Vì vậy, tôi đa suy nghĩ ̃ ̀ ́ ̀ ̉ ̉ ̉ lam thê nao đê tre 5 6 tuôi co ky năng sông nhăm đap ́ ̃ ́ ̀ ́ ứng với nhu câu hiên nay, ̀ ̣ nên tôi đã tập trung vào một số biện pháp sau: 2.2. Các giải pháp * Giải pháp 1: Nâng cao nhận thức về việc dạy trẻ kỹ năng sống cho giáo viên mầm non
Việc dạy kỹ năng sống cho trẻ trong trường mầm non rất quan trọng. Vì vậy bắt buộc giáo viên phải có các kỹ năng cơ bản để giảng dạy để có thể truyền đạt cho trẻ hiểu và hình thành cho trẻ những kỹ năng sống cần thiết cho trẻ. Đầu năm học, giáo viên trong nhà trường được ban giám hiệu nhà trường bồi dưỡng chuyên môn qua các tiết dự giờ, thảo luận, trực tiếp dạy trẻ về các tiết học dạy trẻ kỹ năng sống ở trường bạn cũng như ở trong trường, qua đó giúp giáo viên hiểu được và rèn cho trẻ những kỹ năng đó thì không chỉ bằng lời nói mà phải bằng hành động thực tế và trong các hoạt động vui chơi của trẻ. Vi thê, khi tr ̀ ́ ẻ tiếp thu được những kỹ năng giao tiếp xã hội và các hành vi ứng xử cơ bản, thì trẻ sẽ nhanh chóng sẵn sàng và có khả năng tập trung một cách tốt nhất. * Giải pháp 2: Giáo dục nhưng ky năng sông c ̃ ̃ ́ ơ ban cân day tre 5 6 tu ̉ ̀ ̣ ̉ ổi: Các kỹ năng sống được học tốt nhất thông qua các hoạt động tích cực của trẻ,trẻ thường học các hành vi thông qua việc bắt chước, nhập tâm, qua luyện tập thực hiện hàng ngày, lâu dần trở thành kỹ năng của trẻ. Thực tê k ́ ết quả của nhiều nghiên cứu đều cho thấy các kỹ năng quan trọng nhất trẻ phải học vào thời gian đầu của năm học là chính là những kỹ năng sống như: sự hợp tác, tự kiểm soát, tính tự tin, tự lập, tò mò, khả năng thấu hiểu và giao tiếp. Viêc xac đinh đ ̣ ́ ̣ ược cać ky năng c ̃ ơ ban phu h ̉ ̀ ợp vơi l ́ ưa tuôi se giup b ́ ̉ ̃ ́ ản thân tôi cũng như các giáo viên khác lựa chon đung nh ̣ ́ ững nôi dung trong tâm đê day tre . ̣ ̣ ̉ ̣ ̉ + Ky năng s ̃ ống tự tin: Tự tin, lòng tự trọng là một trong những yếu tố rất quan trọng giúp trẻ hình thành nhân cách của mình sau này. Kỹ năng sống này giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin trong mọi tình huống ở mọi nơi. Nếu được sự động viên khuyến khích của cô giáo, người lớn có ảnh hưởng tích cực và làm cho trẻ tin vào sức lực và khả năng của mình. Hầu hết trẻ ở độ tuổi này đều cảm thấy tự tin và thể hiện bản thân mình thông qua sự khen ngợi kịp thời và thành tích. Ví dụ 1: Ở lớp cũng như ở nhà cha mẹ hoặc cô giáo giao cho trẻ làm được một số việc đơn giản hàng ngày như: Quét nhà, làm trực nhật, dọn bàn ăn hay làm vệ sinh cá nhân…và trẻ sẽ tự tin cố gắng hoàn thành công việc được giao khi được khen ngợi và động viên.. Ví dụ 2: Trên các tiết học âm nhạc tôi luôn cho trẻ đứng trước lớp để trẻ biểu diễn âm nhạc. Đặc biệt là những trẻ tính tình còn nhút nhát, rụt rè thì tôi luôn dành thời gian cho những trẻ đó. Qua đó trẻ sẽ dần dần hình thành thói quen tự tin trước đám đông. Ở trên lớp học tôi dành nhiều thời gian trò chuyện với trẻ bằng lời nói, cử chỉ thể hiện cảm xúc, ánh mắt, nét mặt, sự quan tâm đặc biệt là ánh mắt, cử chỉ sẽ
khiến trẻ cảm nhận được thái độ, sự tin tưởng, tình cảm của người cùng giao tiếp. Và qua đó trẻ sẽ có sự mạnh dạn tự tin hơn và trẻ sẽ phát triển được nhiều mặt như: phát triển ngôn ngữ, tư duy, các chức năng tâm lí, tình cảm, kĩ năng giao tiếp ứng xử. ́ ợp tác: + Ky năng sông h ̃ Tôi thấy trẻ ở lớp tôi kỹ năng sống hợp tác của trẻ đối với người lớn, chơi với bạn có sự khác nhau. Có trẻ thì thích chơi với nhiều nhóm bạn, có trẻ thì thích chơi với ít bạn.Nhưng sự hợp tác chơi với bạn có sự ổn định chắc chắn hơn. Trẻ thích chơi với nhóm bạn nhiều hơn. Qua các trò chơi, câu chuyện, bài hát tôi giúp trẻ học cách cùng làm việc với bạn, cùng cô giáo đây là một công việc không nhỏ đối với trẻ lứa tuổi này. Khả năng hợp tác sẽ giúp trẻ biết cảm thông, giúp đỡ và cùng làm việc với các bạn, với người lớn. Ở kỹ năng này chủ yếu tôi sử dụng trò chơi để dạy trẻ. Với biện pháp này không chỉ cung cấp cho trẻ kiến thức một cách tự nhiên, đồng thời là cơ hội cho trẻ hợp tác với nhau trong hoạt động, từ đó phát triển tính đoàn kết, tương trợ giữa các trẻ trong lớp. Ví dụ 1: Góc xây dựng khi trẻ chơi trò chơi xây nhà cho bé thì tất cả các trẻ phải hoàn thành nhiệm vụ công việc của mình và để làm được điều đó tất cả trẻ cùng thảo luận, phân công công việc cho nhau cùng nhau làm công việc được giao, cuối cùng trẻ cùng nhau hoàn thiện những cái cuối cùng của công việc. Đó là một cách hợp tác cùng làm việc. Trò chơi dân gian trẻ lĩnh hội được rất nhiều kiến thức và đặc biệt những kĩ năng sống trong đó có kĩ năng hợp tác. Ví dụ : Trò chơi dân gian “Kéo co” ở trò chơi này trẻ phải biết dùng sức mạnh của bản thân và tập thể để kéo cho được bên kia ngã về phía mình. Vì vậy để chiến thắng trong trò chơi này thì trẻ phải cùng hợp tác, đoàn kết với nhau. ̣ ̉ Ky năng thích tò mò, ham hoc hoi: Đây la m ̃ ̀ ột trong những kỹ năng quan trọng nhất cần có ở trẻ vào giai đoạn này là sự khát khao được học. Để rèn và phát huy tốt kĩ năng này tôi đã sử dụng nhiều biện pháp khác nhau kết hợp các phương pháp giáo dục như: Sử dụng lời nói; dùng tình huống; sử dụng trò chơi... Ví dụ: tôi tạo ra một số tình huống thông qua xây dựng kịch bản thành 1 tiết học kỹ năng sống cho trẻ : như trẻ bị lạc đường, hoặc trẻ gặp người lạ cho
quà...qua đó với sự giúp đỡ của cô, sự suy nghĩ của trẻ sẽ giúp trẻ có những suy nghĩ làm thế nào để giải quyết xử lý huống đó cho hợp lý. Với trò chơi khoa học là những trò chơi mang tính khám phá, thử nghiệm nhằm cung cấp cho trẻ những tri thức tiền khoa học, khuyến khích và nuôi dưỡng trí tò mò, ham hiểu biết, góp phần phát triển trí tuệ và chuẩn bị những kĩ năng nhận thức nhất định. Ví dụ : Khám phá “Sự kì diệu của nước”, tôi đã tổ chức cho trẻ chơi với nước Với những chậu nước này các con có ý tưởng trò chơi gì với nước không? Cô cho trẻ tự suy nghĩ và tìm tòi để nêu ra các ý tưởng của mình.. + Ky năng giao ti ̃ ếp: Cách giao tiếp không chỉ quan trọng trong những năm đi học của trẻ mà còn rất quan trọng cho cuộc sống sau này của trẻ. Vì thế cần quan tâm và giúp trẻ tự nhiên từng bước một trong suốt chiều dài phát triển nhân cách của trẻ. Đối với trẻ ở lứa tuổi này trẻ đã có một kỹ năng giao tiếp lịch sự đơn giản. Giao viên c ́ ần day tre bi ̣ ̉ ết thể hiện bản thân và diễn đạt ý tưởng của mình cho người khác hiểu, trẻ cần cảm nhận được vị trí, kiến thức của mình trong thế giới xung quanh trẻ. Ví dụ: Vào các giờ đón trả trẻ tôi trò chuyện cùng trẻ về cách giao tiếp để tự bảo vệ mình: Nếu lạc đường con sẽ tìm đến ai để hỏi? Con hỏi như thế nào? Nếu có người lạ đụng chạm vào người con phải làm gì? + Kỹ năng tự lập: Trẻ sẽ lớn lên và sẽ ra ngoài vòng tay cha mẹ vì vậy chúng ta phải dạy con trẻ tính độc lập ngay từ khi còn nhỏ. Và xác định được như vậy tôi đã rèn cho trẻ một số kĩ năng tự phục vụ như: Kỹ năng phục vụ bản thân, kỹ năng thu dọn đồ chơi, gấp quần áo, giúp cô sắp xếp bàn ăn, kỹ năng xử lý tình huống… và để thực hiện tốt rèn kĩ năng này cho trẻ tôi chủ yếu sử dụng phương pháp tham gia các hoạt động lao động. Hằng ngày tôi cũng khuyến khích trẻ giúp cô thu dọn đồ dùng, đồ chơi sau khi học xong, giúp cô xếp bàn ăn, chia cơm cho bạn và tôi thay đổi cho tất cả trẻ đều được tham gia. Ví dụ: Đến giờ ăn thì những bạn được giao công việc như xếp bàn ăn, lấy bát thìa, lấy khăn... thì các bạn ấy sẽ tự chủ động làm việc không cần sự nhắc nhở của cô. Hoạt động ngoài trời “Quan sát bồn hoa” tôi cho trẻ quan sát và trong bồn hoa có giấy vụn, rác tôi lấy bỏ vào thùng rác và khuyến khích trẻ làm.
+ Bên cạnh đó, tôi dạy trẻ phải có văn hóa trong ăn uống qua đó dạy trẻ kỹ năng lao động tự phục vụ, rèn tính tự lập như: Biết tự rửa tay sạch sẽ trước khi ăn, chỉ ăn uống tại bàn ăn, biêt cách s ́ ử dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống một cách đúng đắn, ăn uống gọn gàng, không rơi vãi... * Giải pháp 3: Tạo môi trường thuận lợi để dạy trẻ kỹ năng sống Để có môi trường dạy kỹ năng sống tốt cho trẻ tôi thực hiện như sau: Tôi lên kế hoạch giáo dục, kê hoach đanh gia tre b ́ ̣ ́ ́ ̉ ằng việc bảng đánh giá trẻ, quan sát ghi chép hàng ngày từng chi tiết về sự tiến bộ của trẻ, các mối quan hệ với cô, với bạn, ghi chép những kỹ năng trẻ đạt được trong mỗi ngày làm căn cứ, thước đo để đánh giá cuối mỗi độ tuổi. Cũng từ biện pháp này, giáo viên sẽ có điều kiện lưu trữ dữ liệu, sản phẩm để đánh giá trẻ, đồng thời có cơ sở để thay đổi, bổ sung các biện pháp giáo dục từng trẻ vì trẻ con rất khác nhau và giúp trẻ hình thành các kỹ năng sống.. Đối với một số phụ huynh việc dạy cho trẻ các kỹ năng sống còn gặp nhiều lúng túng. Tôi đã trang bị các bảng thông tin dành cho phụ huynh, các bậc cha mẹ có thể đọc, quan sát theo dõi dễ dàng giúp nhà trường tuyên truyền đến cha mẹ của trẻ những kết quả giáo dục ở con mình, tạo điều kiện cho giáo viên trao đổi hai chiều với các bậc cha mẹ những vấn đề có liên quan đến trẻ, các thông tin của lớp, thông tin sức khỏe, ngược lại các bậc cha mẹ có thể ghi chép những yêu cầu, đề nghị, thông tin cần trao đổi với giáo viên. Để tạo thói quen đọc sách cho trẻ tôi đã sưu tầm, trang bị tạo môi trường đọc sách cho trẻ như đóng các kệ sách thư viện tại góc học tập, trang trí đẹp với nhiều tên gọi khác nhau theo chủ đề: “Thư viện trường mầm non”; “tủ sách gia đình”... thiết kế phân chia nhiều ngăn để sách, truyện nhiều kích cở, vừa tầm trẻ. Khuyến khích các bậc cha mẹ tăng cường đọc sách cho trẻ nghe. Trang trí sân trường các khẩu hiệu nhắc nhở giáo viên, người lớn phải gương mẫu như: “Mỗi cô giáo là tấm gương sáng về đạo đức, tự học, sáng tạo” bằng chính hình ảnh giáo viên và học sinh của trường, đặc biệt chú ý đưa hình ảnh đẹp của các trẻ giúp trẻ tự điều chỉnh hành vi, giúp trẻ thể hiện bản thân và luôn biết giữ gìn, là điều kiện để khen ngợi sự cố gắng của trẻ. * Giải pháp 4: Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mọi lúc mọi nơi. Giáo dục kỹ năng sống là phải giáo dục trẻ mọi lúc, mọi nơi và cả trên tiết học, nhằm hình thành cho trẻ những thói quen, hành vi có văn hoá. Trên tiết học trẻ vừa được cung cấp kiến thức vừa được giáo dục kỹ năng cần thiết.
Để việc làm có hiệu quả, tôi thực hiện nghiêm túc chế độ giờ giấc trong sinh hoạt hàng ngày của trẻ. Qua đó trẻ sẽ dần dần có khả năng định hướng về thời gian và làm viêc theo giờ giấc, có khả năng tuân thủ yêu cầu của người lớn. Tôi đã căn cứ vào nội dung cụ thể của từng hoạt động để lựa chọn nội dung lồng ghép cho phù hợp. Vào giờ đón trẻ, tôi lồng ghép giáo dục kỹ năng giao tiếp cho trẻ, kỹ năng xử lý tình huống đơn giản cho trẻ như: gặp người lớn tuổi, gặp người lạ cho quà...Hoặc tôi lồng ghép kỹ năng tự phục vụ bản thân và chấp hành quy định của lớp. Ví dụ: Tôi dạy trẻ khi vào lớp trẻ biết cách đồ dùng đúng nơi quy định, không tự tiện lấy và sử dụng đồ dùng của người khác, biết chào ba mẹ, biết chào cô và người lớn khi đến lớp. Thông qua hoạt động có chủ định, đây là một trong những hoạt động để tôi tích hợp có hiệu quả nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Tôi căn cứ vào nội dung của từng tiết học để tích hợp một cách hài hoà, không ôm đồm, hoặc tôi có thể lên những tiết dạy kỹ năng sống cho trẻ phù hợp với tình hình thực tế của lớp tôi: Ví dụ 1: Qua tiết học KPXH: Dạy trẻ một số kỹ năng phục vụ bản thân. Qua tiết học đó tôi dạy trẻ kỹ năng sau: Kỹ năng chăm sóc, phục vụ bản thân như biết lựa chọn trang phục, mặc áo quần, đi giầy, dép ,đội mũ mà không cần sự giúp đỡ của người lớn. Ngoài ra trẻ còn có kỹ năng tự tin khi biểu diễn trang phục trước đông người... Ví dụ 2: Qua tiết học kể chuyện: “Hai anh em” tôi kể chuyện cho trẻ nghe, đặt câu hỏi đàm thoại. Cho trẻ nhập vai các nhân vật trong câu chuyện, giáo dục trẻ làm việc theo nhóm, không tham lam ích kỷ, biết lắng nghe ý kiến của người khác, biết tôn trọng, hợp tác với bạn bè, với những người xung quanh. Thông qua hoạt động ngoài trời tôi đã lồng ghép dạy trẻ nhiều kỹ năng khác nhau. Ví dụ: Tôi cho trẻ tham quan đồng lúa . Qua đó trẻ sẽ rất thích thú khi được tìm tòi, học hỏi khám phá xung quanh và rèn cho một số kỹ năng kỷ luật, tự giác, giao tiếp, xử lý một số tình huống xảy ra... Vào giờ hoạt động góc, chúng ta biết rằng: “Trẻ học bằng chơi, chơi mà học”. Vì thế qua việc tham gia chơi ở các góc thì các kỹ năng sống đựơc trẻ tiếp thu một cách dễ dàng nhất. Trong quá trình vui chơi trẻ được tự do thể hiện mình nhiều nhất. Từ việc vui chơi cũng giúp trẻ được ôn luyện, củng cố những kiến
thức đã được học của trẻ giúp trẻ ghi nhớ lâu nhất những gì trẻ tiếp thu được. Thông qua chơi hình thành những hành vi xã hội, hình thành những phẩm chất đạo đức quý giá và đúng đắn. Do vậy không thể cho trẻ chơi tự do mà cô giáo hướng dẫn trẻ chơi để kịp thời uốn nắn những hành vi chưa tốt của trẻ. Ví dụ: Qua góc chơi "bán hàng: thông qua trò chơi này trẻ hiểu được công việc của người bán hàng và mua hàng trẻ còn phải biết thưa gửi lế phép. Trong trò chơi này trẻ tự do hòa mình vào cuộc chơi. Qua đó thể hiện được khả năng, tích cách của trẻ và rèn luyện cho trẻ kỹ năng lễ phép, tự tin giao tiếp, kỹ năng phân công công việc và kỹ năng biết chơi đoàn kết, hợp tác theo nhóm để hoàn thành công việc của mình.. Không chỉ ở góc phân vai trẻ mới học được các kỹ năng sống mà ở tất cả các góc chơi khác tôi luôn dành nhiều thời gian, tạo nhiều cơ hội cho trẻ trải nghiệm học hỏi để rèn luyện thêm các kỹ năng sống khác. Ngoài ra tôi còn lồng ghép giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vào các hoạt động khác trong ngày như ăn phụ chiều, hoạt động chiều, vệ sinh, trả trẻ....Bằng việc tạo tình huống có vấn đề để trẻ suy nghĩ và giải quyết qua đó trẻ được cũng cố các kỹ năng của mình. Bên cạnh đó tôi còn xây dựng góc thực hành kỹ năng sống cho trẻ chơi thường xuyên như: đổ nước vào chai to chai nhỏ, gắp hạt, đan tết tóc, đan nông mốt, cách xâu dây qua các đối tượng có khuyết nhỏ.....Đây là cơ hội tốt để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Tóm lại, cần giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mọi lúc mọi nơi, đảm bảo tính liên tục để mỗi kỹ năng, phẩm chất mới được hình thành sẽ trở thành thói quen, thành thuộc tính vững chắc trong nhân cách trẻ. Tuy nhiên không nên lạm dụng tích hợp quá nhiều sẽ làm ảnh hưởng đến kết quả của hoạt động chính cũng như sẽ gây tâm lý nặng nề cho trẻ khi tham ra vào các hoạt động đó. Sau mỗi hoạt động, tôi nhận xét đánh giá các kỹ năng đạt được trên trẻ bởi đây cũng là một trong những biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ rất hiệu quả. Ngoài ra, tôi thường tổ chức các trò chơi dân gian và các hoạt động văn nghệ, vui chơi giải trí tích cực khác phù hợp với lứa tuổi của trẻ mầm non. Đưa ca dao hò khoan Lệ Thuỷ vào chương trình giáo dục trẻ. Tổ chức hoat đông nghê thuât cho tre, tô ch ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ̉ ưc hoat đông phat triên t ́ ̣ ̣ ́ ̉ ư duy để phát triển kỹ năng giao tiếp, kỹ năng sống tự tin, phát triển tình cảm, nhận thức ở trẻ.
Đồng thời hàng tuần vào sáng thứ hai tổ chức cho toàn trường tập thể dục buổi sáng qua những các nền nhạc, qua đó giúp trẻ phát triển kỹ năng vận động và giaó ̣ ẻ long yêu quê h duc tr ̀ ương, đât n ́ ước. * Giải pháp 5: Tuyên truyên cac bâc cha me cach day tre k ̀ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ̉ ỹ năng sông trong ́ gia đinh: ̀ Với tôi hình thức này đạt hiệu quả rất cao trong các hoạt động. Hai giáo viên trong lớp tích cực giao lưu với phụ huynh để có thể nắm bắt tình hình của trẻ, hoàn cảnh sống của trẻ, trao đổi, tuyên truyền phụ huynh hiểu những việc nên và không nên đối với trẻ để giúp trẻ có kỹ năng sống tốt, trẻ có kỹ năng tự bảo vệ bản thân, tự tin trong cuộc sống. Ở nhà cha mẹ nên dạy trẻ cách xử lý những tình huống bất trắc mà trẻ có thể gặp phải dưới hình thức trò chuyện, tạo tình huống, gợi mở giúp trẻ tìm ra cách giải quyết, không áp đặt, cấm đoán trẻ. Và từ những cách xử lý ở các tình huống cụ thể đó trẻ có thể vận dụng với những tình huống khác trong thực tế hàng ngày mà trẻ gặp . Dần hình thành cho trẻ những kinh nghiệm, những kỹ năng biết bảo vệ mình trong cuộc sống sau này. Một điều quan trọng mà các bậc cha mẹ nên dạy cho con đó là kỹ năng sinh tồn. Để làm được điều đó, đầu tiên cha mẹ cần dạy trẻ tự phục vụ bản thân trước khi đi học như: tự dậy đánh răng chải tóc, tự chọn trang phục, tự ăn uống, và tự cách đồ dùng cửa mình trước khi vào lớp...Qua đó đã rèn luyện cho trẻ được khả năng tự phục vụ bản thân không phụ thuộc vào ba mẹ. Bên cạnh đó,cha mẹ cần dạy con các kỹ năng thoát hiểm và cách phòng tránh tai nạn trong nhà là việc quan trọng hàng đầu. Ngoài ra, những việc nhà nho nhỏ được con đảm nhận sẽ giúp giảm áp lực công việc cho mẹ. Quét nhà, dọn nhà, lau bàn ghế … là việc bé 5 6 tuổi làm được rồi. Để con làm vừa giúp con hiểu sự vất vả của cha mẹ, vừa giúp con hoàn thiện kỹ năng sống cơ bản, đó là lợi ích ai cũng nhìn thấy. Cha mẹ trẻ cũng cần dạy trẻ cách ăn uống lịch sự để trẻ có được những kỹ xảo, thói quen sử dụng đồ dùng một cách chính xác và thuần thục và khéo léo, không chỉ đòi hỏi trẻ phải thường xuyên luyện tập, mà còn phải đáp ứng được những nhu cầu của trẻ, đó là cung cấp cho trẻ những mâu hành vi văn hóa, nh ̃ ững hành vi đúng, đẹp, văn minh của chính cha mẹ và những người xung quanh trẻ * Kết quả đạt được Từ những cố gắng nghiên cứu tài liệu, kinh nghiệm của bản thân, sự đồng thuận hợp tác của tập thể sư phạm, sự ủng hộ tích cực của các bậc cha mẹ đã giúp
tôi đạt được một số kết quả trong việc dạy trẻ mâm non các k ̀ ỹ năng sống cơ bản thể hiện ở các kết quả sau: + Đối với trẻ: Sau khi tiến hành những biện pháp trên tôi thấy trẻ đã có kỹ năng sống cần thiết phù hợp với độ tuổi. Trẻ tham gia vào các hoạt động một cách tự tin mạnh dạn giúp cho việc tổ chức các hoạt động giáo dục của cô giáo đạt kết quả tốt. Trẻ lớp tôi có sự chuyển biến rõ nét về việc hình thành các kỹ năng sống: giao tiếp, hợp tác làm việc theo nhóm, thể hiện tinh thần đồng đội, biết chia sẻ, cư xử với nhau một cách thân thiện, biết giải quyết vấn đề, giải quyết xung đột,…Và phát triển những phẩm chất tốt đẹp như: tính kiên trì, tính trung thực, biết nhường nhịn, biết cư xử đẹp khi thắng thua. Trẻ tự tin tham gia vào các hoạt động của trường lớp. Điều này chứng minh rằng việc vui chơi bằng các trò chơi, các hoạt động cho trẻ thực hành trải nghiệm cùng với các phương thức sử dụng đa dạng, linh hoạt đã giúp trẻ tiếp nhận kỹ năng sống một cách hiệu quả. Trẻ đã biết chuyển hóa từ hoạt động thành ý thức, từ ý thức thành kỹ năng. Và những kỹ năng sống đó sẽ phát triển bền vững và theo trẻ đến suốt cuộc đời + Đối với các bậc cha mẹ: Các bậc cha mẹ đã có thói quen liên kết phối hợp chặt chẽ với cô giáo trong việc dạy trẻ các kỹ năng sống, trao đổi với giáo viên bằng nhiều hình thức thông qua bảng thông tin dành cho cha mẹ, bảng đánh giá trẻ ở lớp, sổ bé ngoan; Giao tiếp giữa cha mẹ và con cái tốt hơn, đa số cha mẹ dịu dàng, ít la mắng trẻ, thay đổi trong cách rèn kỹ năng cho trẻ, trẻ đã tự túc khi đi học, cha mẹ không còn phải xách cặp, cất dép cho con nữa.. Cha mẹ cảm thấy mản nguyện với thành công của trẻ, tin tưởng vào kết quả giáo dục của nhà trường, chia sẻ những khó khăn của cô giáo, cung cấp vật liệu, phụ giúp giáo viên trang trí lớp, làm đồ chơi. + Đối với giáo viên và nhà trường Cô giáo thường xuyên trò chuyện với trẻ, trả lời những câu hỏi của trẻ đặt ra không la mắng, giải quyết hợp lý, công bằng với mọi tình huống xảy ra giữa các trẻ trong lớp. Trong giảng dạy, chú ý đến hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm nhiều hơn, Mạnh dạn, tự tin điều khiển các cuộc họp phụ huynh học sinh, biết tự chuẩn bị, phối hợp chặt chẽ, trao đổi thừơng xuyên với cha mẹ trẻ.
Trong các năm qua, nhà trường đã tổ chức nhiều phong trào, hội thi, lễ hội dành cho trẻ như: Lễ hội trăng rằm, hội thi tô ch ̉ ưc cho tre ch ́ ̉ ơi các trò chơi dân gian… 3. PHẦN KẾT LUẬN 3.1. Ý nghĩa của đề tài: ̣ ̀ ̃ ̉ ̀ Viêc ren ky năng sông cho tre mâm non gop phân quan trong trong s ́ ́ ̀ ̣ ự nghiêp đao tao ̣ ̀ ̣ ́ ̣ thê hê con ng ươi t ̀ ương lai cua đât n ̉ ́ ước, trong đo tre 5 6 tuôi la môt l ́ ̉ ̉ ̀ ̣ ứa tuôỉ co vai ́ ̀ ̣ ̣ tro đăc biêt quan trong. ̣ ̣ ̀ ̃ ̉ ̃ Viêc ren ky năng sông tôt cho tre mâu giao 5 6 tuôi la xây d ́ ́ ́ ̉ ̀ ựng va cung cô nên ̀ ̉ ́ ̀ ̉ tang va nh ̀ ưng gi ma theo tre đên suôt cuôc đ ̃ ̀ ̀ ̉ ́ ́ ̣ ời, lam c ̀ ơ sở tiên đê cho cuôc sông sau ̀ ̀ ̣ ́ ̀ ̉ ̉ ̉ nay cua tre. Giup cho tre phat triên tâm sinh ly l ́ ́ ̉ ́ ứa tuôi, co s ̉ ́ ức khoe tôt, t ̉ ́ ự tin manh ̣ ̣ ̉ ̣ ̣ dan đê hoc tâp va sông tich c ̀ ́ ́ ực, phat huy tôt kha năng va s ́ ́ ̉ ̀ ở trường cua minh. Giup ̉ ̀ ́ ̉ ́ ́ ưc va kha năng thich nghi v tre co y th ́ ̀ ̉ ́ ơi cuôc sông, tre co thê lam chu ban thân, sông ́ ̣ ́ ̉ ́ ̉ ̀ ̉ ̉ ́ ́ ực va h tich c ̀ ương đên lôi sông lanh manh. ́ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ̃ ́ ̉ Cho nên ren ky năng sông cho tre 5 6 tuôi luc tre đang ̉ ́ ̉ ở trường mâm non đôi ̀ ́ vơi giao viên trong cac hoat đông, c ́ ́ ́ ̣ ̣ ử chi, hanh đông, ăn măc, thoi quen, nê nêp... cua ̉ ̀ ̣ ́ ̀ ́ ̉ ̉ tre. Ren nh ̀ ư thê nao, đinh h ́ ̀ ̣ ướng ra sao, đê đat đ ̉ ̣ ược hiêu qua cao nhât, đo la vân đê ̣ ̉ ́ ́ ̀ ́ ̀ ̣ quan trong ma bât c ̀ ́ ứ ai lam công tac giao duc tre đêu phai chu y. ̀ ́ ́ ̣ ̉ ̀ ̉ ́ ́ Với vai trò là người làm công tác giáo dục tôi nhận thức đúng đắn về vai trò và tầm quan trọng của công tác giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Qua việc áp dụng những biện pháp mới, tôi thấy trẻ linh động hơn, nhanh nhẹn hơn, nhân cách ý chí tình cảm của trẻ được hình thành. Bằng sự chủ động linh hoạt vận dụng các nội dung giáo dục kỹ năng sống vào các hoạt động khác nhau làm cho trẻ hứng thú, tập trung, giúp trẻ thể hiện được sự khéo léo, óc tưởng tượng, sự giao lưu giữa bạn bè. Giáo viên sáng tạo hơn trong việc làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ, biết tìm ra các giải pháp để thực hiện tốt chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ. Bản thân tôi sẽ cố gắng học hỏi hơn nữa để tìm ra những giải pháp tối ưu nhằm đem lại kết quả tốt nhất cho trẻ. Cần khẳng định việc đứa trẻ thích nghi nhanh hay chậm, hình thành những kỹ năng sống diễn ra lâu hay mau phụ thuộc rất nhiều vào mức độ đúng đắn trong việc chuẩn của người lớn đối với đứa trẻ và góp phần hình thành cho trẻ những hành vi văn minh để dần dần hoàn thiện nhân cách tốt đẹp của truyền thống con người Việt Nam phù hợp với mọi chuẩn mực đạo đức xã hội một cách tự nguyện. 3.2. Kiến nghị, đề xuất:
Từ những việc làm cụ thể và kết quả đạt được như vậy để nâng cao chất lượng dạy kỹ năng sống cho trẻ ở các trường mầm non nói chung và trường mầm non nơi tôi giảng dạy nói riêng. Tôi xin mạnh dạn đề xuất một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy kỹ năng sống cho trẻ. Cụ thể như sau: * Đối với ban giám hiệu: Ban giám hiệu thường xuyên tổ chức các buổi thao giảng về chuyên đề dạy trẻ kỹ năng sống để giáo viên được trao đổi những vướng mắc trong việc dạy trẻ. * Đối với giáo viên: Thường xuyên thay đổi các hình thức và sử dụng các thủ thuật, giúp trẻ hứng thú và hoạt động một cách tích cực. Thường xuyên bổ sung và thay đổi linh hoạt các hình thức trong dạy kỹ năng sống cho trẻ một cách sáng tạo. Biết vận dụng biện pháp lồng ghép tích cực các hình thức tổ chức một cách khoa học, nhẹ nhàng, thoải mái để khai thác tối đa hoạt động nhận thức về kỷ năng sống cho trẻ. Bản thân mỗi giáo viên không ngừng học tập, trau dồi kiến thức để nâng cao chuyên môn nghiệp vụ và trình độ nhận thức. Trên đây là một số kinh nghiệm dạy trẻ kỹ năng sống mà tôi đã rút ra được trong quá trình giảng dạy nhằm giúp trẻ phát triển về mọi mặt đạo đức, nhân cách, phẩm chất, thẩm mỹ, trí tuệ và ngôn ngữ. Đồng thời trong quá trình viết vẫn còn những thiếu sót nhất định, tôi rất mong được sự góp ý xây dựng của các bạn đồng nghiệp, các cấp lãnh đạo giúp tôi ngày càng có nhiều sáng kiến kinh nghiệm hay trong giảng dạy bộ môn yêu thích. Tôi xin chân thành cảm ơn !