S¸ng kiÕn:Kinh nghiÖm qu¶n lý gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng
Hoµng V¨n Phîng - Trêng trung häc c¬ së §ång V¬ng
PhÇn I: Më ®Çu
I- Lý do chän ®Ò tµi
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y vÒ tèc ®é ph¸t triÓn c¸c khu c«ng nghiÖp,
cïng víi tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ toµn cÇu, nÒn kinh tÕ níc ta ph¸t triÓn nhanh
chãng, khoa häc kü thuËt, c«ng nghÖ ph¸t triÓn gióp ngêi lao ®éng thñ c«ng
thay thÕ b»ng nh÷ng m¸y mãc. N¨ng suÊt lao ®éng t¨ng n©ng møc sèng con
ngêi ngµy cµng cao, møc sèng cña nh©n d©n ngµy cµng ®îc c¶i thiÖn râ rÖt.
Nhng bªn c¹nh kÕt qu¶ thu ®îc còng kh«ng Ýt t¸c h¹i riªng cña nã, ®ã lµ nh÷ng
chÊt th¶i c«ng nghiÖp ®· g©y ¶nh hëng m«i trêng ngµy mét cao vµ ®· trë
thµnh n¹n « nhiÔm.
Kinh tÕ t¨ng trëng x· héi ph¸t triÓn d©n sè nhanh, sinh ho¹t cña con ngêi
®a d¹ng phong phó dÉn ®Õn chÊt th¶i ngµy cµng nhiÒu.
M«i trêng trong x· héi cã nhiÒu c¸c chÊt th¶i kh¸c nhau. ë ®©y t«i chØ
muèn ®Ò cËp ®Õn hai lo¹i chÊt th¶i ®ã lµ:
ChÊt th¶i trong c«ng nghiÖp, trong sinh ho¹t hÇu nh cha sö lý g©y n¹n «
nhiÔm m«i trêng. X· héi ngµy cµng ph¸t triÓn, nhu cÇu sèng con ngêi cµng
cao. ChÝnh v× nhu cÇu ®ã con ngêi vËn dông khoa häc kü thuËt cao ®Ó
phôc vô m×nh, thËm chÝ ¸p dông khai th¸c tµn ph¸ thiªn nhiªn nh chÆt ph¸
rõng hµng lo¹t, khai th¸c má v« tæ chøc, khai th¸c nguån níc ngÇm mét c¸ch tù
do tr¸i phÐp, lµm cho m«i trêng sinh th¸i biÕn ®æi tµi nguyªn thªm c¹n kiÖt.
TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu kiÖn trªn g©y « nhiÔm m«i trêng dÉn tíi tèc ®é trong
thiªn nhiªn ¶nh hëng rÊt nhiÒu ®Õn søc kháe, cã nhiÒu bÖnh l¹, bÖnh khã
ch÷a xuÊt hiÖn.
§øng tríc t×nh tr¹ng nµy, con ngêi ph¶i cã biÖn ph¸p lµm trong s¹ch m«i tr-
êng sèng, bëi v× môc tiªu ®µo t¹o con ngêi trong giai ®o¹n míi ë níc ta lµ ph¸t
triÓn con ngêi toµn diÖn “Cao trÝ tuÖ, cêng tr¸ng vÒ thÓ chÊt, phong phó
vÒ tinh thÇn, trong s¸ng vÒ ®¹o ®øc”. ChÝnh v× thÕ nhµ trêng cÇn lµm tèt
viÖc gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng, nã cã vai trß quan träng bëi v× lùc lîng thanh,
thiÕu niªn lµ lùc lîng nßng cèt, lµ t¬ng lai cña ®Êt níc chiÕm víi lùc lîng kh¸
®«ng trong x· héi vµo kho¶ng 1/3 nh©n lo¹i.
Chóng ta ph¶i gi¸o dôc viÖc b¶o vÖ m«i trêng víi toµn thÓ häc sinh v× lùc
lîng nµy rÊt n¨ng ®éng, nã cã hai mÆt:
XÊu:Tù tµn ph¸ thiªn nhiªn, g©y « nhiÔm m«i trêng mÊt c©n b»ng sinh
th¸i.
1
S¸ng kiÕn:Kinh nghiÖm qu¶n lý gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng
Hoµng V¨n Phîng - Trêng trung häc c¬ së §ång V¬ng
Tèt: NÕu nhËn thøc cña mçi thµnh viªn cã ý thøc, thùc hiÖn tèt ®ã còng
lµ lùc lîng tèt b¶o vÖ, kh«i phôc thiªn nhiªn, gãp phÇn xãa ®ãi gi¶m nghÌo, c¶i
thiÖn søc kháe con ngêi.
Ngµy 10/1/1994 Chñ tÞch Níc céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ký
lÖnh c«ng bè luËt b¶o vÖ m«i trêng(B¸o Hµ B¾c ngµy 16/8/1994) nhµ trêng lµ
c¬ quan gi¸o dôc cã vai trß n©ng cao søc kháe, ph¸t triÓn tèt thÓ lùc. Cho häc
sinh nªn nhËn râ tr¸ch nhiÖm cña m×nh ®ãng gãp b¶o vÖ m«i trêng. §ã
chÝnh lµ thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch cña Nhµ níc vµ nhiÖm vô n¨m häc 2006-
2007. Nh»m gãp phÇn tiÕng nãi chung trong qu¸ tr×nh ®µo t¹o thÕ hÖ trÎ. T«i
chän s¸ng kiÕn kinh nghiÖm: “Kinh nghiÖm qu¶n lý gi¸o dôc b¶o vÖ m«i
trêng ë trêng trung häc c¬ së §ång V¬ng”.
II- Môc ®Ých nghiªn cøu:
§Ó lµm tèt vÒ qu¶n lý b¶o vÖ m«i trêng ë trêng THCS.
VÒ néi dung: Kinh nghiÖm gi¸o dôc m«i trêng cña nhµ trêng
§Þa ®iÓm nghiªn cøu: Trêng THCS §ång V¬ng.
III- NhiÖm vô nghiªn cøu:
1. NhiÖm vô mét:
S¬ lîc vÒ mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ m«i trêng vµ c«ng t¸c qu¶n lý
gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng(kÕt qu¶ c«ng viÖc ®· lµm).
2. NhiÖm vô hai:
Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ kinh nghiÖm qu¶n lý(v× sao lµm ®îc) viÖc b¶o vÖ
m«i trêng.
3. NhiÖm vô ba:
C¸c ý kiÕn ®Ò xuÊt.
IV-Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu:
Kinh nghiÖm qu¶n lý cña b¶n th©n trong qu¸ tr×nh chØ ®¹o thùc hiÖn.
Trao ®æi víi c¸c bé phËn m«i trêng
Nghiªn cøu chØ thÞ c¸c cÊp
§äc tµi liÖu.
V-§ãng gãp cña ®Ò tµi:
2
S¸ng kiÕn:Kinh nghiÖm qu¶n lý gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng
Hoµng V¨n Phîng - Trêng trung häc c¬ së §ång V¬ng
N©ng dÇn nhËn thøc vµ gi¸o dôc ý thøc tù gi¸c cha cao, nhËn thøc cßn
h¹n chÕ. §Ó n©ng dÇn nhËn thøc vµ gi¸o dôc c¸c em ý thøc b¶o vÖ m«i trêng
trong nhµ trêng, gia ®×nh vµ x· héi ®Ó cã m«i trêng “xanh- s¹ch- ®Ñp”.
PhÇn II: Néi dung
Ch¬ng I
C¬ së lý luËn cña vÊn ®Ò nghiªn cøu
I- C¬ së lý luËn
1- M«i tr êng lµ g×?
Lµ tæng hîp c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn bao quanh sinh vËt cã ¶nh hëng trùc
tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña sinh vËt.
Trong ®ã c¸c yÕu tè sau:
YÕu tè v« c¬
YÕu tè h÷u c¬
YÕu tè vËt lý
2- Gi¸o dôc b¶o vÖ m«i tr êng lµ g×?
Lµ tæng hîp c¸c biÖn ph¸p nh»m qu¶n lý duy tr× sö dông hîp lý, phôc håi,
n©ng cao hiÖu qu¶ m«i trêng tù nhiªn, gióp con ngêi vµ thiªn nhiªn cã sù hµi
hßa phï hîp.
II- c¬ së thùc tÕ:
M«i trêng vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn hiÖn nay ngµy cµng bÞ suy tho¸i
nghiªm träng. Muèn b¶o vÖ m«i trêng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng mçi c«ng d©n
cÇn cã nhËn thøc ®óng ®¾n vµ biÕt c¸ch b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ
m«i trêng.
Khi nh÷ng vÊn ®Ò trªn cha trë thµnh bøc xóc, trong chóng ta tån t¹i mét
sè suy nghÜ cha thËt ®óng vÒ vÊn ®Ò nµy.
Tríc hÕt, cho con ngêi lµ chóa tÓ cña mu«n loµi. Con ngêi cã thÓ thèng
trÞ, chÕ ngù mu«n loµi trªn tr¸i ®Êt. Th¸i ®é cña con ngêi víi mu«n loµi kh«ng
ph¶i lµ th¸i ®é bÌ b¹n, cïng chung sèng mµ lµ khai th¸c, “bãc lét”, b¾t mu«n loµi
phôc vô cho ®êi sèng cña m×nh nh b¾t ®éng vËt ®Ó ch¬i, ®Ó ¨n thÞt, dïng
mét sè bé phËn cña ®éng vËt ®Ó lµm thuèc, lµm ®å dïng(mËt gÊu, cao hæ
cèt, cao khØ, dµy da…) dïng ®éng vËt thay cho søc kÐo v.v…
3
S¸ng kiÕn:Kinh nghiÖm qu¶n lý gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng
Hoµng V¨n Phîng - Trêng trung häc c¬ së §ång V¬ng
Con ngêi cho r»ng tµi nguyªn cña tr¸i ®Êt lµ v« tËn, cã thÓ th¶ søc khai
th¸c phôc vô lîi Ých cña m×nh mµ kh«ng lo c¹n kiÖt(tµi nguyªn má, rõng,
biÓn…), kh«ng cÇn ph¶i ®Ó dµnh cho thÕ hÖ sau.
Con ngêi hoµn toµn cã kh¶ n¨ng chinh phôc thiªn nhiªn. §Æc biÖt khi
khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn vµ viÖc øng dông khoa häc kü thuËt vµo ®êi
sèng s¶n xuÊt, ngêi ta chØ nghÜ ®Õn sù tiÖn lîi(xe m¸y, « t«…) ®Õn n¨ng
suÊt, chÊt lîng s¶n phÈm mµ Ýt nghÜ ®Õn ¶nh hëng cña nã tíi m«i trêng
sèng: Khãi bôi nhµ m¸y x¶ ra g©y « nhiÔm kh«ng khÝ, chÊt ®éc tõ ph©n bãn,
thuèc trõ s©u trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp lµm « nhiÔm nguån
níc s¹ch, « nhiÔm kh«ng khÝ, tiªu diÖt c¸c sinh vËt v.v…
Con ngêi tá th¸i ®é bµng quan, thiÕu quan t©m cho dï m«i trêng « nhiÔm
ra sao, tµi nguyªn thiªn nhiªn cßn hay hÕt, coi ®ã lµ viÖc cña x· héi, cña ngêi
kh¸c. Nguy h¹i h¬n, nh÷ng suy nghÜ trªn kh«ng ph¶i cña mét sè Ýt ngêi, l¹i
còng kh«ng ph¶i chØ ë mét quèc gia nµo mµ ë sè ®«ng ngêi, ë hÇu hÕt c¸c
quèc gia trªn thÕ giíi. V× vËy, cÇn hiÓu l¹i vÊn ®Ò, cÇn cã nh÷ng hµnh vi øng
xö thËt ®óng ®¾n víi m«i trêng vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch
®ang ®Æt ra, bëi nÕu kh«ng, nh÷ng vÊn ®Ò trªn sÏ ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn
cuéc sèng cña con ngêi trong hiÖn t¹i vµ c¶ t¬ng lai n÷a.
Cho häc sinh hiÓu biÕt tæng hîp m«i trêng n¬i ®ang sèng. H¹n chÕ th¶i
chÊt ®éc h¹i ra m«i trêng ¶nh hëng ®Õn nguån níc uèng, sinh ho¹t.
B¶o vÖ nguån tµi nguyªn, thiªn nhiªn tõ ®ã nhËn thøc ®îc mèi quan hÖ, t-
¬ng hç gi÷a kinh tÕ- chÝnh trÞ- v¨n hãa- m«i trêng.
HiÓu biÕt mét c¸ch ®Çy ®ñ vÒ sù t¸c ®éng cña con ngêi víi m«i trêng.
Ch¬ng II
Thùc tr¹ng cña vÊn ®Ò nghiªn cøu kinh nghiÖm qu¶n lý gi¸o dôc b¶o vÖ
m«i trêng ë trêng häc.
1-Thùc tr¹ng cña nhµ tr êng trong nh÷ng n¨m qua.
VÞ trÝ nhµ trêng:Trêng n»m vÞ trÝ xen kÏ víi nhµ d©n, lµ n¬i tËp trung
®«ng ngêi, xa chî, sè lîng c©y xanh ®¶m b¶o cho bãng m¸t vµ m«i trêng.
DiÖn tÝch cña nhµ trêng lµ 9560 m2.
Sè lîng häc sinh cña nhµ trêng 380 em. Sè líp: 12 líp. Khu vùc nhµ trêng
®ãng c«ng t¸c vÖ sinh m«i trêng cña nh©n d©n ®Þa ph¬ng xung quanh cã ý
thøc kh¸ tèt, häc sinh cã ý thøc b¶o vÖ c¶nh quan m«i trêng vµ c¶nh quan s
ph¹m.
4
S¸ng kiÕn:Kinh nghiÖm qu¶n lý gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng
Hoµng V¨n Phîng - Trêng trung häc c¬ së §ång V¬ng
ThuËn lîi:
§øng díi gãc ®é lµm qu¶n lý th× c«ng t¸c gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng, trêng
häc cã nhiÒu thuËn lîi vÒ tr×nh ®é d©n trÝ cã sù hiÓu biÕt vÒ m«i trêng.
Ch¬ng tr×nh “xanh- s¹ch- ®Ñp” trêng líp ®· ®îc ®a vµo nhµ trêng nh c¸c
dù ¸n GDMT, VIE98, 018 cña Bé GD&§T ph¸t ®éng. Ngoµi viÖc khai th¸c c¸c
néi dung GDMT trong c¸c m«n häc nh: V¨n- tiÕng viÖt; sinh häc; ®Þa lý; gi¸o
dôc c«ng d©n. Do c¸c gi¸o viªn trªn líp thùc hiÖn bªn c¹nh ®ã nhµ trêng lu«n
gi¸o dôc ý thøc b¶o vÖ m«i trêng b»ng c¸c c«ng viÖc hµng ngµy, nh trång
c©y, ch¨m sãc c©y, trång chËu c©y c¶nh, vÖ sinh trêng líp.Nh÷ng néi dung
®ã ®· ®îc nhµ trêng ®a vµo danh môc thi ®ua cña tõng líp, tõng tuÇn, tõng
th¸ng cho mçi líp.
Khã kh¨n:
Bªn c¹nh thuËn lîi cßn cã nh÷ng khã kh¨n:
DiÖn tÝch quy ho¹ch s©n ch¬i cha ®îc phï hîp, trång c©y xanh cha ®¶m
b¶o.
§å dïng d¹y häc cña m«n gi¸o dôc m«i trêng hÇu nh kh«ng cã, viÖc d¹y
chñ yÕu lµ d¹y chay, häc chay
Ngoµi viÖc c¬ së vËt chÊt cßn thiÕu thèn ra hiÖn nay c«ng t¸c gi¸o dôc
m«i trêng cña chóng ta gÆp nhiÒu gian nan kh¸c. §ã chÝnh lµ bµi to¸n gi¸o
viªn ®µo t¹o vÒ nghµnh nµy hoÆc trong ch¬ng tr×nh häc chuyªn nghiÖp ®a
viÖc häc gi¸o dôc m«i trêng còng chØ s¬ lîc mang tÝnh chÊt th«ng b¸o.
H¹n chÕ n÷a mµ chóng ta kh«ng thÓ bá qua ®ã lµ: Th«ng tin vÒ gi¸o dôc
m«i trêng còng ®· cã nhng cha cã biÖn ph¸p sö lý kÞp thêi vµ cã hiÖu qu¶.
2- Nh÷ng c«ng viÖc ®· lµm
Nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cho c«ng t¸c gi¸o dôc m«i trêng trong trêng
häc.Nhµ trêng ®· lµm ®îc nh÷ng viÖc nh sau:
a- T¸c ®éng m«i trêng:
a.1- M«i trêng kh«ng khÝ:
+ S©n trêng:
Ph¸t ®éng phong trµo trång ch¨m sãc c©y xanh, c¸c líp häc, hµng ngµy
häc sinh cã tæ chøc ch¨m sãc, vun síi khu vùc m×nh phô tr¸ch(bån hoa c©y
c¶nh). Trong qu¸ tr×nh ch¨m sãc c©y tuyÖt ®èi c¸c líp kh«ng sö dông ph©n
h÷u c¬ t¬i, sö dông ph©n hoai môc.
5