1
ĐỀ TÀI
“ PHƯƠNG PHÁP SỬ DỤNG HỆ THỐNG CÂU
HỎI ĐỂ PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA
HỌC SINH TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ Ở
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ”
2
MỤC LỤC
TT
N
ỘI DUNG
TRANG
1
Sơ y
ếu lí lịch
01
2
M
ục lục
02
3
A.
Ph
ần mở đầu
03
I
.
Đ
ặt vấn đề
03
II. Nhi
ệ
m v
ụ
nghi
ê
n c
ứ
u
05
III. Ph
ạ
m vi
v
à
th
ờ
i gian
nghi
ê
n c
ứ
u
05
4
B. Gi
ả
i quy
ế
t v
ấ
n
đ
ề
06
I. Th
ự
c tr
ạ
ng d
ạ
y v
à
h
ọ
c l
ị
ch s
ử
.
06
II. M
ộ
t s
ố
gi
ả
i ph
á
p th
ự
c t
ế
10
III. K
ế
t qu
ả
th
ự
c hi
ệ
n
20
IV. B
à
i h
ọ
c kinh nghi
ệ
m
22
5
C. Ph
ầ
n k
ế
t lu
ậ
n
24
I. Nh
ữ
ng
đ
i
ề
u r
ú
t ra t
ừ
s
á
ng ki
ế
n kinh nghi
ệ
m
24
II. M
ộ
t s
ố
ki
ế
n ngh
ị
24
7
T
à
i li
ệ
u tham kh
ả
o
26
8
Đá
nh gi
á
c
ủ
a h
ộ
i
đ
ồ
ng khoa h
ọ
c
27
A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
3
1. Cơ sở lí luận:
Trong nhiều năm qua, ngành giáo dục đã tổ chức nhiều hội thảo, chuyên
đề về “ Phương pháp dạy học tích cực”. Trong đó dạy học tích cực là học sinh
tích cực hóa trong các hoạt động học tập của mình thông qua sự tổ chức, điều
khiển, hướng dẫn của giáo viên: Học sinh chủ động tìm tòi, phát hiện, giải
quyết nhiệm vụ nhận thức có ý thức và vận dụng linh hoạt, sáng tạo các kiến
thức, kỹ năng đã thu nhận được.
Khác với các bộ môn khoa học khác. Đặc thù của bộ môn Lịch sử là học
sinh phải tiếp cận với nhiều sự kiện lịch sử khác nhau, với những nhân vật, địa
danh lịch sử,.. không chỉ của Việt Nam mà của cả thế giới.
Hơn thế, khối lượng kiến thức của bộ môn Lịch sử ngày càng nhiều thêm.
Nếu như học sinh trước đây, chỉ phải tiếp cận đến phần Lịch sử Thế giới và
Lịch sử Việt Nam đến những năm 90 của thế kỷ XX. Thì học sinh đang học ở
thời điểm này phải tiếp nhận thêm: Lịch sử thế giới và Lịch sử Việt Nam (từ
năm 1991 đến nay). Trong lúc, trên thế giới cũng như ở Việt Nam đã diễn ra
biết bao nhiêu là sự kiện. Trong khi yêu cầu đối với người học cần phải nhớ
các sự kiên, nhân vật lịch sử, phải hiểu nội dung một cách chính xác, đầy đủ.
Vì vậy buộc các em cùng một lúc phải ghi nhớ nhiều kiến thức Lịch sử thì mới
đạt được kết quả cao trong quá trình học tập của mình. Vì thế bộ môn Lịch sử
rất khó gây hứng thú học cho các em dẫn đến chất lượng môn Lịch sử có chiều
hướng đi xuống.
Muốn giải quyết được vấn đề đó, đòi hỏi giáo viên phải gây được hứng
thú học cho các em, phải tìm ra được phương pháp dạy phù hợp để các em dễ
tiếp thu kiến thức mà không bị gò ép.
2. Cơ sở thực tiễn
4
Hiện nay, mặc dù đã được Nhà nước và các địa phương quan tâm đầu tư
xây dựng cơ sở vật chất khang trang, phương tiện dạy học được mua sắm đầy
đủ hơn, tuy nhiên chất lượng bộ môn Lịch sử nói riêng còn thấp.
Trong thực tế hiện nay, hầu hết học sinh chưa thực sự ham học, chưa thực
sự yêu thích bộ môn Lịch sử, hầu hết chỉ đối phó tức thời. Hơn nữa một bộ
phận giáo viên còn phải dạy trái môn, chưa thực sự đầu tư và tâm huyết; thậm
chí một số giáo viên còn có phần hạn chế, chưa xác định được kiến thức cơ
bản, trọng tâm của từng tiểu mục, từng bài học cụ thể, một số giáo viên chưa
coi trọng việc đổi mới phương pháp dạy học, khi giảng dạy còn nặng về truyền
thụ kiến thức một chiều, thậm chí còn áp đặt người học. Do vậy đã tạo ra sự gò
bó, dễ gây sự nhàm chán cho người học.
Vậy vấn đề đặt ra là làm thế nào để nâng cao chất lượng dạy và học bộ
môn Lịch sử? Muốn nâng cao chất lượng dạy học môn Lịch sử phải làm như
thế nào? Phải làm gì để học sinh không nhàm chán và có hứng thú học môn
Lịch sử? Phải tìm phương pháp nào để có hiệu quả cho các giờ học Lịch sử?
Đây không đơn thuần chỉ là những câu hỏi mà đó là cả một vấn đề giáo viên
cần phải giải quyết.
Đứng trước tình hình đó, là một giáo viên giảng dạy Lịch sử lại trực tiếp
giảng dạy môn Lịch sử lớp 8,9. Đây là đối tượng học sinh có nhiều diễn biến
phức tạp trong tâm sinh lí. Chính vì thế, tôi rất băn khoăn và có nhiều suy nghĩ
về vấn đề học tập của các em. Tôi muốn nêu lên một số kinh nghiệm của bản
thân trong việc: Sử dụng hệ thống câu hỏi để phát huy tính tích cực cho học
sinh trong dạy học lịch sử ở trường THCS .
Với việc nghiên cứu đề tài này, tôi mong muốn sẽ góp phần vào giúp giáo
viên tiến hành một giờ dạy học hiệu quả tốt hơn, học sinh tích cực chủ động
trong việc tiếp thu lĩnh hội kiến thức của bài học. Nhằm nâng cao nhận thức
Lịch sử cho học sinh cuối cấp đảm bảo cho các em có đủ hành trang kiến thức
5
để bước vào cấp học Trung học phổ thông. Đây cũng là lí do tôi chọn đề tài
này.
II. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:
Để thực hiện tốt đề tài nghiên cứu bản thân phải thực hiện các nhiệm vụ:
- Nghiên cứu các tài liệu về“ Phương pháp dạy học Lịch sử”
- Thao giảng, dự giờ đồng nghiệp trao đổi rút kinh nghiệm qua từng tiết
dạy.
- Nghiên cứu tài liệu gây hứng thú về dạy học lịch sử
- Nghiên cứu tài liệu: Tâm lí học
- Sách giáo khoa, sách giáo viên lịch sử lớp 9.
- Kiểm tra đánh giá kết quả học sinh học và làm bài để từ đó có điều
chỉnh và bổ sung hợp lí.
III. PHẠM VI VÀ THỜI GIAN NGHIÊN CỨU:
Đề tài xoay quanh việc nghiên cứu giảng dạy và học tập với việc: “Sử
dụng hệ thống câu hỏi để phát huy tính tích cực cho học sinh trong dạy học
Lịch sử bậc trung học cơ sở.” Đối tượng nghiên cứu mà tôi áp dụng cho đề tài
này là học sinh khối 9 của Trường THCS Chu Minh. Thời gian thực hiện:
Năm học 2018 – 2019.
B. PHẦN GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
I. THỰC TRẠNG DẠY VÀ HỌC MÔN LỊCH SỬ Ở TRƯỜNG TRUNG
HỌC CƠ SỞ (THCS)
1. Ưu điểm :
* Về phía giáo viên :
- Đại đa số giáo viên đều cố gắng thay đổi phương pháp giảng dạy của mình
theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh thông qua các phương pháp
dạy học như phương pháp trực quan, phương pháp giải quyết vấn đề, phương
