CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
Kính gửi: Hội đồng sáng kiến ngành Giáo dục thị xã Bình Long tỉnh Bình Phước.
Tôi ghi tên dưới đây:
S
T
T
Họ và Tên
Ngày,
tháng,
năm sinh
Nơi công
tác
Chức
danh
Trình độ
chuyên môn
Tỷ lệ (%)
đóng góp
vào việc
tạo ra
sáng kiến
(ghi rõ đối
với từng
tác giả nếu
có)
1 NGUYỄN
THỊ MINH 01/01/1981
TH-THCS
An Phú,
Bình Long,
Bình Phước
GV Đại học Sử 100%
1. Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: “Khắc họa sâu sắc nhân vật lịch sử
qua bài giảng lịch sử”.
2. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: tác giả đồng thời là chủ đầu tư sáng kiến.
3. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục và Đào tạo (Lịch sử).
4. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: từ tháng 9 năm 2020.
5. Mô tả bản chất sáng kiến:
5.1. Tính mới.
Trong quá trình giảng dạy và kết quả học tập của học sinh, tôi đã xác định môn lịch sử
là một khoa học có ưu thế về hình thành nhân sinh quan cho học sinh, rèn tư duy sáng
tạo cho các em, đặc biệt giúp cho học sinh từ hiểu biết lịch sử để rút ra bài học quý báu
cho bản thân sau này góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc.
Để đạt được kết quả trên thì việc áp dụng nhiều phương pháp giảng dạy vào tiết học
lịch sử là rất quan trọng. Trong quá trình giảng dạy, ngoài các phương pháp thường
dùng tôi chú trọng vào việc sử dụng câu hỏi nêu vấn đề, sử dụng bản đồ tư duy, kể
2
chuyện lịch sử, cung cấp tư liệu lịch sử, tham quan di tích, ngoại khóa, liên hệ với thực
tế để giáo dục tư tưởng cho học sinh,….
Sẽ là sai lầm nếu chúng ta để cả một thế hệ thanh thiếu niên- chủ nhân tương lai
của đất nước lại không có sự hiểu biết về lịch sử dân tộc, quên đi những vị anh hùng dân
tộc đã xả thân hi sinh cho đất nước.
Theo tôi, nhân vật lịch sử có vai trò vô cùng quan trọng, nhân vật lịch sử là bằng
chứng cho sự hình thành và phát triển của một quá trình lịch sử. Nếu không có nhân vật
lịch sử thì sự kiện lịch sử trở nên nhàm chán, thiếu sinh động, thiếu tính chân thực. Vì
vậy, là một giáo viên giảng dạy môn Lịch sử có tâm huyết với nghề, tôi nhận thấy cần
phải: “Khắc họa sâu sắc nhân vật lịch sử qua bài giảng lịch sử” để tạo hứng thú học tập
cho học sinh, giúp các em dễ dàng ghi nhớ các sự kiện lịch sử, ngày tháng diễn ra sự
kiện lịch sử..., nhằm giáo dục các em hiểu được để có một đất nước độc lập, tự do, hạnh
phúc như ngày hôm nay chúng ta phải trải qua một bề dày lịch sử, phải đánh đổi bằng
biết bao nhiêu mồ hôi, xương máu của các thế hệ cha anh (họ là những nhân vật lịch sử),
từ đó khơi dậy trong các em tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc và ý thức trách
nhiệm chung tay xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Vậy khắc họa chân dung nhân vật lịch sử là gì? Theo cách hiểu của những nhà
nghiên cứu lịch sử thì khắc họa biểu tượng nhân vật lịch sử là “Biểu tượng về những
hình ảnh nhân vật lịch sử, nó vừa mang sắc thái riêng của nhân vật vừa chứa đựng bản
chất của giai cấp, tập đoàn xã hội mà nhân vật đó đại diện được phản ánh trong đầu
học sinh với những nét chung nhất, điển hình nhất”. Và khắc họa sâu sắc nhân vật lịch
sử có tầm quan trọng rất lớn:
Việc khắc họa biểu tượng lịch sử trong bài học lịch sử giúp học sinh nhớ lâu, nhớ
đúng theo trình tự xuất hiện của nhân vật lịch sử gắn với những công lao và chiến công
của họ.
Giáo dục học sinh lòng yêu nước, lòng biết ơn đối với các nhân vật lịch sử đã có
những cống hiến to lớn trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc, đồng thời biết đánh
3
giá, so sánh các nhân vật lịch sử, biết yêu ghét phân minh đối với các nhân vật lịch sử.
Từ đó góp phần xây dựng, phát triển nhân cách cho các em.
Mỗi nhân vật lịch sử gắn liền với một giai đoạn lịch sử, họ thường là cá nhân xuất
sắc của một giai đoạn, một thời kì lịch sử. Vì vậy khi xây dựng biểu tượng nhân vật lịch
sử thường gắn với chiến công, cống hiến của họ đối với giai đoạn lịch sử, điều đó sẽ
giúp học sinh nắm chắc các giai đoạn lịch sử và tiến trình lịch sử hơn.
Vì vậy, ở những bài học lịch sử cần phải khắc sâu cho học sinh những nhân vật lịch
sử tiêu biểu gồm cả nhân vật chính diện và phản diện. Qua đó, học sinh sẽ hiểu rõ hơn
bản chất lịch sử đồng thời giáo dục các em có quan điểm, thái độ, tư tưởng, tình cảm
đúng đắn đối với người có công lao to lớn với lịch sử và cả thái độ phê phán nghiêm
khắc với những nhân vật đi ngược lại lợi ích của quần chúng, cản trở sự phát triển của
lịch sử. Chính vì vậy “Khắc họa sâu sắc nhân vật lịch sử qua bài giảng lịch sử” là rất
quan trọng, nó góp phần to lớn vào việc giáo dục, giáo dưỡng và phát triển cho học sinh
đồng thời nâng cao tính tích cực, tự giác của học sinh trong việc học tập môn Lịch sử.
Giới hạn sáng kiến:
Trong đề tài này tôi đề cập đến:
- Lồng ghép các truyện kể lịch sử phù hợp để khắc họa sâu sắc chân dung nhân vật lịch
sử.
- Lồng ghép các bài thơ văn trong bài giảng để khắc họa nhân vật lịch sử.
- Sử dụng nhận định của những người nổi tiếng về các nhận vật lịch sử để khắc họa sâu
sắc hơn chân dung nhân vật lịch sử.
- Sử dụng tranh ảnh, phim tư liệu để khắc họa chân dung nhân vật lịch sử.
- Tôi có nói thêm về tổ chức hoạt động ngoại khóa.
Qua đó góp phần giáo dục học sinh tinh thần tự học, tự sáng tạo trong môn học lịch sử.
5.2. Nội dung của sáng kiến:
5.2.1. Lồng ghép các truyện kể lịch sử phù hợp để khắc họa sâu sắc chân dung
nhân vật lịch sử.
4
Các truyện kể lịch sử không chỉ làm phong phú thêm nội dung, tiết học trở nên sôi
nổi, sinh động hơn mà còn góp phần đạt mục tiêu bài học, để lại ấn tượng sâu sắc trong
tâm trí học sinh.
Ví dụ:
- Khi dạy bài 19: Khởi nghĩa Lam Sơn (lịch sử 7), tôi sẽ kể cho học sinh nghe câu
chuyện: “Mối tình hiếm có giữa nữ tướng giả trai và khai quốc công thần nhà Hậu Lê”
để khắc họa sâu sắc chân dung nhân vật Nguyễn Chích – một vị tướng tài, một nhà quân
sự có công rất lớn trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn và vợ ông là nữ tướng Nguyễn Thị
Bành – người đã quyết ra trận đánh giặc Minh xâm lược.
Ảnh minh họa nữ tướng Nguyễn Thị Bành ra trận.
Hoặc để khắc sâu hình ảnh của Lê Lai xả thân hi sinh bản thân mình cứu chúa, tôi kể
học sinh nghe truyện cổ: “Lê Lai cứu chúa”. Từ đó giúp học sinh hiểu hơn về những khó
khăn mà nghĩa quân Lam Sơn phải đối mặt và cũng ghi nhớ được công lao của Lê Lai
trong cuộc khởi nghĩa năm đó.
5
Ảnh minh họa Lê Lai tình nguyện giả trang cứu chúa.
- Hay khi dạy bài 14. Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên
(lịch sử 7) muốn nói về tấm lòng sắt son trung hiếu của Hưng Đạo Vương – Trần Quốc
Tuấn với dân với nước, tôi sẽ kể cho các em nghe câu chuyện: “Lời trăn trối của cha” để
khắc họa sâu sắc hình tượng một vị anh hùng dân tộc luôn đặt lợi ích quốc gia lên làm
đầu.
- Hay là khi dạy chủ đề: Thời kì Bắc thuộc và đấu tranh giành độc lập, phần 2. Các
cuộc đấu tranh tiêu biểu (lịch sử 6). Để khắc họa sâu sắc hơn nhân vật Mai Thúc Loan