Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Hiệu quả dạy và học chủ đề tích hợp Các nguyên tố hóa học và sự vận chuyển các chất qua màng sinh chất theo phương pháp và kỹ thuật tổ chức hoạt động tự học của học sinh

Ụ Ụ M C L C

1

Ủ Ế BÁO CÁO K T Q A

Ứ Ứ Ụ Ế NGHIÊN C U,  NG D NG SÁNG KI N

ờ ớ ệ 1. L i gi i thi u

ạ ắ ọ ợ ộ ọ ượ ữ D y h c tích h p là m t trong nh ng nguyên t c quan tr ng, đây đ c coi là

ự ủ ọ ệ ệ ạ ạ ằ ộ ọ ồ   m t quan ni m d y h c hi n đ i, nh m phát huy tính tích c c c a h c sinh, đ ng

ấ ượ ờ ụ ườ th i nâng cao ch t l ng giáo d c trong các nhà tr ng.

ứ ữ ữ ạ ọ ợ ộ D y h c tích h p là hình th c tìm tòi nh ng n i dung giao thoa gi a các môn

ệ ớ ữ ứ ọ ữ ọ h c v i nhau, nh ng khái ni m, t ư ưở  t ng chung gi a các môn h c, t c là con

ườ ợ ộ ừ ộ ố ệ ớ ừ ọ đ ữ ng tích h p nh ng n i dung t ữ    m t s  môn h c có liên h  v i nhau. T  nh ng

ế ỉ ủ ườ ư ụ ưở ợ năm 60 c a th  k  XX, ng i ta đã đ a vào giáo d c ý t ệ   ng tích h p trong vi c

ươ ế ệ ố ủ ệ ạ ọ ợ ộ ự xây d ng ch ng trình d y h c. Tích h p là m t khái ni m c a lí thuy t h  th ng,

ỉ ạ ầ ử ế ư ẽ ể nó ch  tr ng thái liên k t các ph n t riêng r  thành cái toàn th , cũng nh  quá trình

ế ạ ẫ d n đ n tr ng thái này.

ữ ấ ọ ọ ộ ố ự Gi a các môn h c, nh t là các môn h c trong cùng m t kh i nhóm t nhiên

ờ ự ỗ ợ ủ ộ ỗ ộ hay xã h i... bao gi cũng luôn luôn có s  h  tr  cho nhau. N i dung c a m i môn

ơ ở ể ọ ọ ọ ố ơ ọ h c này cũng có trong môn h c khác và là c  s  đ   h c môn h c khác t t h n, sâu

ậ ơ ươ ọ ườ ọ ầ ả ế ợ ắ s c h n. Chính vì v y, trong ch ng trình h c, ng ế   i h c c n ph i k t h p ki n

ề ớ ượ ứ ủ ư ậ ề ấ ộ th c c a nhi u b  môn có liên quan, có nh  v y các v n đ  m i đ c làm sáng t ỏ

nhanh chóng và khoa h c. ọ

ề ế ớ ố ụ ủ ứ ệ ọ ọ Sinh h c là môn khoa h c nghiên c u v  th  gi i s ng, nhi m v  c a sinh

ấ ủ ế ớ ố ể ả ọ h c là tìm hi u b n ch t c a các quá trình trong th  gi i s ng, khám phá các qui

ậ ố ự ế ả ấ ủ ự ố ợ ủ ự ổ ố lu t s ng. Th c t , b n ch t c a s  s ng là s  t ng h p c a các nhân t vô sinh

ủ ự ữ ộ ủ ớ ữ ơ ự ữ ơ ợ và h u sinh c a t nhiên và xã h i, c a gi i vô c  và h u c . S  hòa h p gi a con

ườ ớ ệ ượ ớ ủ ọ ng i v i thiên nhiên cùng v i các hi n t ng c a các ngành khoa h c khác nh ư

ứ ệ ậ ầ ặ ọ ọ ậ v t lý, hóa h c, công ngh … do v y khi nghiên c u sinh h c, ta c n đ t nó vào

ệ ươ ố ụ ể ớ ọ trong m i quan h  t ng tác v i các môn khoa h c khác. C  th  là:

ề ế ứ * V  ki n th c:

2

ả ơ ế ạ ộ ự ố ­ Giúp các em gi ự ể   i thích các quá trình, c  ch  ho t đ ng s ng d a trên s  hi u

ế ề ơ ế ọ ọ bi ệ ậ t v  các c  ch  hóa h c, v t lý, sinh h c và công ngh .

ở ọ ế ớ ệ ậ ­ Hình thành h c sinh th  gi ứ i quan duy v t bi n ch ng đó là các quá trình

ọ ượ ể ệ ố ở ệ ố ư ị ậ v t lý, hóa h c đ ậ ủ   c th  hi n trong h  s ng nh ng b  chi ph i b i các qui lu t c a

ổ ứ ố ự ố ấ ủ t ch c s ng, đó chính là s  th ng nh t c a gi ớ ự i t nhiên.

ọ ậ ữ ứ ứ ế ạ ọ ọ ­ T o h ng thú h c t p cho h c sinh vì nh ng ki n th c trong bài h c  có th ể

ự ế ờ ố ậ ụ v n d ng vào th c t đ i s ng.

ề ỹ * V  k  năng:

ứ ệ ế ỹ ­ Rèn k  năng quan sát tranh, kênh hình, phát hi n ki n th c.

ạ ộ ẽ ư ỹ ­ Rèn k  năng ho t đ ng nhóm. Phân tích hình v , t duy so sánh – phân tích –

ứ ể ạ ượ ế ầ ợ ộ ổ t ng h p ki n th c đ  rút ra n i dung chính c n đ t đ c.

ứ ế ỹ ­ K  năng khái quát hóa ki n th c.

ế ủ ệ ả ỹ ướ ậ ­ Rèn k  năng trình bày và b o v  ý ki n c a mình tr ể c t p th .

ộ ề * V  thái đ :

ấ ượ ề ế ậ ố ộ ọ ­ Đ  xu t đ ồ c cách s ng hòa nh p c ng đ ng: tôn tr ng, đoàn k t và tích

ạ ộ ậ ể ự c c tham gia ho t đ ng t p th .

ả ượ ả ệ ượ ấ ế ớ ố ủ ­ Gi i thích đ c b n ch t các hi n t ng c a th  gi i s ng.

ế ậ ụ ứ ọ ượ ả ế ố ­ Bi ế t v n d ng ki n th c h c đ c vào gi i quy t các tình hu ng th c t ự ế

ờ ố đ i s ng.

ứ ự ự ứ ệ ệ ả ả ­ Xây d ng ý th c t giác, ý th c b o v  thiên   nhiên, b o v  môi tr ườ   ng

s ng.ố

ướ ự ạ ượ ị * Đ nh h ng năng l c đ t đ c:

ự ự ự ọ ể ự ậ ọ ậ ế ạ ­ Năng l c t ủ  ch  và t h c: HS có th  t ự    l p k  ho ch h c t p xây d ng

ụ ả ụ ự ế ệ ệ ạ ẩ ầ m c tiêu, k  ho ch th c hi n, phân công nhi m v , s n ph m c n hoàn thành.

ự ả ế ấ ề ệ ạ ấ ố ­ Năng l c gi ề   i quy t v n đ  và sáng t o: Phát hi n tình hu ng có v n đ ,

ề ấ ả ế ẫ ả n y sinh mâu thu n, đ  xu t cách gi i quy t.

ự ự ế ế ợ ­ Năng l c giao ti p và h p tác: Hình thành năng l c giao ti p thông qua làm

ệ ậ vi c nhóm, tranh lu n nhóm, trình bày báo cáo.

3

ạ ộ ứ ự ữ ế ả ­ Năng l c ngôn ng : Báo cáo k t qu  nghiên c u và ho t đ ng nhóm.

ự ọ ế ử ụ ậ ­ Năng l c tin h c: Bi ể t s  d ng internet đ  thu th p thông tin.

ừ ữ ứ ự ề ọ ủ ề ả ạ ọ ệ T  nh ng nghiên c u đó tôi l a ch n đ  tài: “ Hi u qu  d y và h c ch  đ  tích

ố ự ậ ọ ể ấ ấ    hóa h c và s  v n chuy n các ch t qua màng sinh ch t h pợ   Các nguyên t

ươ ậ ổ ứ ạ ộ ỹ ự ọ ủ ọ ” làm theo ph ng pháp và k  thu t t ch c ho t đ ng t h c c a h c sinh

ụ ớ ọ SKKN trong năm h c này v i m c tiêu:

ấ ượ ọ ớ ạ ọ ­ Nâng cao ch t l ng d y h c môn Sinh h c l p 10.

ự ự ự ọ ậ ủ ọ ạ ừ ­ Phát huy tính c c, t l c và sáng t o trong h c t p c a h c sinh t đó nâng

ự ủ ườ ọ ữ ườ ầ ẩ cao năng l c c a ng ạ i h c giúp đào t o nh ng con ng ấ   ủ i có đ y đ  ph m ch t

ự ể ả ề ự ễ ủ ộ ố ế ấ và năng l c đ  gi i quy t các v n đ  th c ti n c a cu c s ng.

2. Tên sáng ki n: ế

Ả Ạ

Ủ Ề

Ợ

Ọ

Ố

Ệ

Ọ   HI U QU  D Y VÀ H C CH  Đ  TÍCH H P “CÁC NGUYÊN T  HÓA H C

Ự Ậ

Ấ

Ấ

Ể

VÀ S  V N CHUY N CÁC CH T QUA MÀNG SINH CH T” THEO PH

ƯƠ   NG

Ự Ọ Ủ

Ạ Ộ

Ậ Ổ

Ọ

Ứ

Ỹ

PHÁP VÀ K  THU T T  CH C HO T Đ NG T  H C C A H C SINH.

ả ế 3. Tác gi

sáng ki n ọ ễ ị ­ H  và tên:  Nguy n Th  Yên Hoa

ị ả ế ườ ỉ ­ Đ a ch  tác gi sáng ki n: Tr ng THPT Bình Xuyên

ố ệ ạ ­ S  đi n tho i: 0398486768

­ E_mail: nguyenyenhoa.c3binhxuyen@vinhphuc.edu.vn

ễ

ủ ầ ư ự ị ọ ớ ụ ế ế  sáng ki n: Nguy n Th  Yên Hoa 4. Ch  đ u t 5. Lĩnh v c áp d ng sáng ki n: Sinh h c l p 10

ế ượ ụ ụ ặ ầ ầ ử 9/2018. 6. Ngày sáng ki n đ c áp d ng l n đ u ho c áp d ng th :

ả ả ấ ủ ế 7. Mô t b n ch t c a sáng ki n:

ấ ề ứ ế ­ Sáng ki n nghiên c u các v n đ  sau:

ề ạ ọ ứ ổ ợ 1. Nghiên c u t ng quan v  d y h c tích h p

ộ ố ỹ ứ ổ ề ạ ợ ọ ợ ậ ạ   + Nghiên c u t ng quan v  d y h c tích h p tích h p và m t s  k  thu t d y

ự ọ h c tích c c.

4

ứ ổ ề ươ ậ ổ ứ ạ ộ ỹ + Nghiên c u t ng quan v  ph ng pháp, k  thu t t ch c ho t đ ng t ự ọ    h c

ủ ọ c a h c sinh.

ế ế ổ ứ ạ ủ ề ợ ọ ộ ươ 2. Thi t k  và t ch c d y h c m t ch  đ  tích h p theo ph ng pháp và k ỹ

ậ ổ ứ ạ ộ ự ọ ủ ọ thu t t ch c ho t đ ng t h c c a h c sinh.

ế ượ ầ ­ Sáng ki n đ ồ c trình bày g m 3 ph n:

Ầ Ậ Ơ Ở PH N I. C  S  LÝ LU N

ộ N i dung:

ộ ố ỹ ứ ổ ề ạ ọ ợ ợ ậ ạ   + Nghiên c u t ng quan v  d y h c tích h p tích h p và m t s  k  thu t d y

ự ọ h c tích c c.

ứ ổ ề ươ ậ ổ ỹ ạ ộ ứ + Nghiên c u t ng quan v  ph ng pháp và k  thu t t ch c ho t đ ng t ự

ọ ủ ọ h c c a h c sinh

Ộ Ầ PH N II. N I DUNG

ộ ế ế ộ ủ ề ợ ươ ỹ N i dung: Thi t k  m t ch  đ  tích h p theo ph ng pháp và k  thu t t ậ ổ

ạ ộ ứ ự ọ ủ ọ ch c ho t đ ng t h c c a h c sinh.

Ầ Ệ Ự PH N III. TH C NGHI M

ổ ứ ạ ế ả ộ ọ N i dung: T  ch c d y h c  ­ phân tích k t qu  và đánh giá.

5

Ậ Ầ Ơ Ở PH N I. C  S  LÝ LU N

ọ ề

1. Lý do ch n đ  tài.

Ợ Ọ Ạ 1.1. D Y H C TÍCH H P.

ư ệ ề ạ ộ ọ   ợ Theo Xavier Roegiers, “S  ph m tích h p là m t quan ni m v  quá trình h c

ở ọ ự ị ữ ầ ậ t p góp ph n hình thành ự  h c sinh nh ng năng l c rõ ràng, có d  đ nh tr ướ   c

ữ ầ ế ụ ụ ằ ọ ề nh ng đi u c n thi ọ ậ   t cho h c sinh (HS) nh m ph c v  cho các quá trình h c t p

ươ ư ặ ằ ậ ạ ộ ộ ố t ợ   ng lai ho c nh m hòa nh p HS vào cu c s ng lao đ ng. S  ph m tích h p

ọ ậ ằ nh m làm cho quá trình h c t p có ý nghĩa”.

ơ ở ủ ư ậ ủ ự ể Nh  v y, theo quan đi m c a Xavier Roegiers, năng l c là c  s  c a khoa s ư

ọ ớ ạ ợ ắ ph m tích h p, g n h c v i hành.

ả ể ố ậ ấ ộ Tuy nhiên, b n thân gi ớ ự i t nhiên là m t th  th ng nh t, vì v y sang th  k ế ỷ

ữ ữ ệ ấ ọ ứ   XX đã xu t hi n nh ng khoa h c liên ngành, gian ngành, hình thành nh ng tri th c

ọ ự ể ừ ế ậ đa ngành, liên ngành. Các khoa h c t nhiên đã chuy n t ấ    ti p c n “phân tích – c u

ấ ủ ư ế ậ ự ố ệ ố ợ ổ trúc” sang ti p c n “ t ng h p – h  th ng”. S  th ng nh t c a t duy phân tích và

ệ ố ế ậ ạ ấ ợ ạ ứ ậ ổ t ng h p đã t o nên ti p c n “ c u trúc – h  th ng” đem l ệ   i cách nh n th c bi n

ệ ữ ộ ứ ề ậ ớ ể ch ng v  quan h  gi a b  ph n  v i toàn th .

ế ụ ủ ể ế ọ Xu th  phát tri n c a khoa h c ngày nay là ti p t c phân hóa sâu, song song

ợ ộ ớ v i tích h p liên môn, liên ngành càng r ng.

ế ệ ả ạ ọ ườ Chính vì th  vi c gi ng d y các môn khoa h c trong nhà tr ả   ả ng ph i ph n

ể ả ạ ủ ự ệ ể ạ ọ ọ   ánh s  phát tri n hi n đ i c a khoa h c, không th  gi ng d y các môn khoa h c

ố ượ ư ự ứ ẽ ặ ứ ọ nh  là các lĩnh v c tri th c riêng r . M t khác, kh i l ng tri th c khoa h c đang

ọ ậ ườ ạ ớ ạ ờ gia tăng nhanh chóng mà th i gian h c t p trong nhà tr ng l i có gi i h n, do đó

ể ừ ạ ả ẽ ạ ọ ọ ợ ph i chuy n t d y h c các môn riêng r  sang d y các môn h c tích h p.

ứ ế ạ ậ ợ Theo Ph m Văn L p, “Tích h p có nghĩa là các ki n th c, kĩ năng h c đ ọ ượ ở c

ọ ượ ử ụ ụ ể ư ữ ủ ầ ọ môn h c này, ph n này c a môn h c đ c s  d ng nh  nh ng công c  đ  nghiên

ọ ậ ủ ầ ọ ọ ộ ứ c u h c t p trong môn h c khác, trong các ph n khác c a cùng m t môn h c. Thí

6

ọ ượ ử ụ ư ộ ứ ụ d , toán h c đ ọ   ụ ắ ự c s  d ng nh  m t công c  đ c l c trong nghiên c u sinh h c.

ọ ượ ể ọ Tin h c đ c dùng đ  mô hình hóa các quá trình sinh h c….”.

ạ ợ ọ ệ ố ế ớ D y h c tích h p (DHTH) giúp phân bi ọ   t cái c t y u v i cái ít quan tr ng

ự ơ ả ố ế ụ ữ ậ ầ ọ ử   ơ h n. Cái c t y u là nh ng năng l c c  b n c n cho h c sinh v n d ng vào s  lý

ặ ơ ở ộ ố ữ ế ể ặ ố nh ng tình hu ng có ý nghĩa trong cu c s ng, ho c đ t c  s  không th  thi u cho

ế ạ ộ ọ ậ ho y đ ng h c t p ti p theo.

ệ ử ụ ụ ể ứ ế ố ế DHTH quan tâm đ n vi c s  d ng ki n th c trong tình hu ng c  th , chú

ậ ượ ọ ọ ượ ứ ề ế ỹ ố tr ng t p d t cho HS nhi u ki n th c, k  năng h c đ ự   c vào các tình hu ng th c

ế ộ ố ườ ẹ ộ t , có ích cho cu c s ng sau này làm công dân, làm ng i lao đ ng, làm cha m  có

ự ậ ự ố năng l c s ng t l p.

ườ ọ ệ ữ ậ ố Ngoài ra, DHTH còn giúp ng ệ   i h c xác l p m i liên h  gi a các khái ni m

ể ầ ượ ọ ọ ậ ọ ọ đã h c. Trong quá trình h c t p, HS có th  l n l t h c các môn h c khác nhau

ữ ư ể ệ ả ỗ ọ ọ ố   ạ trong m i môn h c nh ng HS ph i bi u đ t các khái ni m đã h c trong nh ng m i

ệ ệ ố ư ữ ừ ạ ọ ọ quan h  h  th ng trong ph m vi t ng môn h c cũng nh  gi a các môn h c khác

ệ ố ạ ả nhau. Thông tin càng đa d ng , phong phú thì tính h  th ng càng ph i cao, có nh ư

ớ ậ ụ ự ự ủ ế ứ ớ ượ ứ ế ậ v y thì các em m i th c s  làm ch  ki n th c và m i v n d ng đ c ki n th c đã

ả ươ ờ ư ừ ứ ầ ấ ặ ớ ộ ố ọ h c khi ph i đ ng đ u v i m t tình hu ng thách th c, b t ng  ch a t ng g p.

ợ ể a. Các quan đi m tích h p

ề ầ ế ầ ả ượ Trong DHTH, đi u c n thi t đ u tiên là ph i “v t lên trên cách nhìn b ộ

ượ ủ ừ ọ ộ ứ môn” t c là v ề t lên trên cách nhìn quen thu c v  vai trò c a t ng môn h c riêng

ệ ươ ệ ề ơ ữ ọ ẽ r , quan ni m đúng h n v  quan h  t ng tác gi a các môn h c .

ố ớ ọ ể Theo dhainaut (1977), có 4 quan đi m khác nhau đ i v i các môn h c.

ự ể ể ơ ươ ọ ậ ­ Quan đi m “đ n môn” có th  xây d ng ch ệ ố   ng trình h c t p theo h  th ng

ỗ ọ ệ ọ ượ ế ậ ủ c a m i môn h c riêng bi t. Các môn h c đ ẽ ộ c ti p c n m t cách riêng r .

ự ữ ề ệ ấ ố ữ ­ Quan ni m “đa môn” th c ch t là nh ng tình hu ng, nh ng “đ  tài” đ ượ   c

ứ ữ ể ọ ữ nghiên c u theo nh ng quan đi m khác nhau, nghĩa là theo nh ng môn h c khác

nhau.

7

ể ế ữ ể ạ ố ọ ỉ ậ   ­ Quan đi m “liên môn” trong d y h c, nh ng tình hu ng ch  có th  ti p c n

ọ Ở ủ ự ề ế ự ạ ấ ợ h p lý qua s  soi sáng c a nhi u môn h c. đây chúng ta nh n m nh đ n s  liên

ể ả ọ ớ ợ ữ ế ế k t các môn h c, làm cho chúng tích h p v i nhau đ  gi ố   i quy t nh ng tình hu ng

cho tr c.ướ

ữ ể ể ể ỹ Quan đi m “xuyên môn” có th  phát tri n nh ng k  năng mà HS có th  s ể ử

ấ ả ọ ấ ả ố ụ d ng trong t t c  các môn h c, trong t t c  các tình hu ng.

ả ậ ạ ứ ọ Tác gi ộ ố  đã đi nghiên c u sâu vào m t s  kĩ thu t d y h c tích c c đ ự ượ ứ   c  ng

ủ ề ể ạ ợ ụ d ng đ  d y ch  đ  tích h p.

ậ ạ ọ ạ ọ ộ ố ự ợ b. M t s  kĩ thu t d y h c tích c c trong d y h c tích h p.

ớ ươ ạ ọ ướ ự ổ        Đ i m i ph ng pháp d y và h c theo h ng tích c c chính là phát huy đ ượ   c

ứ ủ ọ ự ự ậ ạ ọ ọ tính tích c c trong nh n th c c a h c sinh. Trong d y h c tích c c, h c sinh là ch ủ

ạ ộ ể ủ ọ ỉ ườ ổ ứ ướ th  c a m i ho t đ ng, giáo viên ch  đóng vai trò là ng ch c, h i t ẫ ng d n.

ậ ạ ọ ỹ ứ ữ ủ ộ ộ K  thu t d y h c (KTDH): Là nh ng đ ng tác, cách th c hành đ ng c a giáo

ự ệ ằ ọ ỏ ộ ố ề   viên và h c sinh trong các tình hu ng hành đ ng nh  nh m th c hi n và đi u

ộ ậ ư ể ạ ạ ả ọ khi n quá trình d y h c. Các KTDH ch a ph i là các PPDH đ c l p. Bên c nh các

ườ ể ể ế ộ ố ự KTDH th ạ   ng dùng, có th  k  đ n m t s  KTDH phát huy tính tích c c, sáng t o

ườ ọ ậ ộ ư ậ ả ậ ỹ ỹ ủ c a ng ỹ i h c nh : K  thu t đ ng não, k  thu t khăn tr i bàn, k  thu t công

ạ ớ ỹ ố ố ỹ ự ọ ậ đo n, k  thu t tia ch p… ệ   ậ ạ  Sau đây là m t s  k  thu t d y h c mà GV th c hi n

ủ ề trong ch  đ :

ắ ộ ệ ậ * Kĩ thu t tóm t t n i dung tài li u theo nhóm

ạ ộ ở ộ ể ể ế ủ ữ ề Ho t đ ng này giúp HS hi u và m  r ng hi u bi t c a các em v  nh ng tài

ọ ằ ả ờ ệ ả ặ ỏ ỏ ậ li u đ c b ng cách th o lu n, nghe, đ t câu h i và tr  l i câu h i.

ỏ ọ ự ư ệ ệ ệ Cách th c hi n nh  sau: HS làm vi c theo nhóm nh , đ c to tài li u đ ượ   c

ị ả ờ ủ ề ậ ả ẩ ọ phát, th o lu n v  ý nghĩa c a nó, chu n b  tr  l ỏ ề i các câu h i v  bài đ c.

ả ớ ệ ạ Đ i di n nhóm trình bày các ý chính cho c  l p.

ầ ượ Sau đó, các thành viên trong nhóm l n l t tr ả ờ  l ạ   ỏ ủ i các câu h i c a các b n

ề ọ ớ khác trong l p v  bài đ c.

8

ự ậ ọ * Kĩ thu t đ c tích c c

ậ ườ ự ọ ế ằ Kĩ thu t này nh m giúp HS tăng c ả ng kh  năng t h c và giúp GV ti ệ   t ki m

ố ớ ư ữ ề ầ ờ ọ ộ ọ th i gian đ i v i nh ng bài h c/ph n đ c có nhi u n i dung nh ng không quá khó

ố ớ đ i v i HS.

ư ế Cách ti n hành nh  sau:

ầ ỏ ị ướ ầ ọ ọ GV nêu câu h i/yêu c u đ nh h ng HS đ c bài/ph n đ c.

ệ HS làm vi c cá nhân:

ướ ọ ướ ể ầ ọ ầ Đoán tr ệ c khi đ c: Đ  làm vi c này, HS c n đ c l ọ   ọ t qua bài đ c/ph n đ c

ữ ợ ừ ự ề ừ ụ ả ừ ọ ể đ  tìm ra nh ng g i ý t hình  nh, t a đ , t /c m t quan tr ng.

ọ ộ ầ ọ ọ ế ưở ớ Đ c và đoán n i dung : HS đ c bài/ph n đ c và bi t liên t ng t ữ i nh ng gì

ế ữ ộ ọ ừ ệ ả mình đã bi t và đoán n i dung khi đ c nh ng t hay khái ni m mà các em ph i tìm

ra.

ệ ậ ủ ầ ọ Tìm ý chính: HS tìm ra ý chính c a bài/ph n đ c qua vi c t p trung vào các ý

ể ủ ọ quan tr ng theo cách hi u c a mình.

ắ ả ọ ủ ẻ ế ặ Tóm t t ý chính: HS chia s  k t qu  đ c c a mình theo nhóm 2, ho c 4 và

ả ấ ớ ủ ế ắ ắ gi ầ   ố i thích cho nhau th c m c (n u có), th ng nh t v i nhau ý chính c a bài/ph n

ỏ ể ả ọ ọ đ c đ c. HS nêu câu h i đ  GV gi ế i đáp (n u có).

ậ ế * Kĩ thu t vi ự t tích c c

ế ỏ ờ ự ặ Trong quá trình thuy t trình, GV đ t câu h i và dành th i gian cho HS t do

ế ả ờ vi t câu tr  l i.

ầ ệ ắ ọ ể  GV cũng có th  yêu c u HS li ữ t kê ng n g n nh ng gì các em bi ế ề ủ ề  t v  ch  đ

ấ ị ả ờ ọ đang h c trong kho ng th i gian nh t đ nh.

ẻ ộ ầ ộ ế ướ ớ GV yêu c u m t vài HS chia s  n i dung mà các em đã vi c l p. t tr

ể ử ụ ậ ế ọ ể ắ ộ ọ Kĩ thu t này cũng có th  s  d ng sau ti t h c đ  tóm t t n i dung đã h c, đ ể

ứ ủ ề ệ ữ ế ắ ả ồ ỗ ể   ph n h i cho GV v  vi c n m ki n th c c a HS và nh ng ch  các em còn hi u

sai.

ả ờ ậ ỏ * Kĩ thu t h i và tr  l ỏ i câu h i

9

ậ ạ ể ủ ế ắ ọ ố ứ   Đây là kĩ thu t d y h c giúp cho HS có th  c ng c , kh c sâu các ki n th c

ệ ỏ ả ờ ọ ể ế ậ ỏ đã h c thông qua vi c h i và tr  l i các câu h i. Kĩ thu t này có th  ti n hành nh ư

sau:

ẽ ắ ầ ỏ ề ủ ề ủ ề ặ ặ ộ GV nêu ch  đ . GV (ho c 1 HS) s  b t đ u đ t m t câu h i v  ch  đ  và

ả ờ ầ ộ yêu c u m t HS khác tr  l ỏ i câu h i đó.

ả ờ ỏ ầ ặ ế ỏ ữ ộ ừ HS v a tr  l i xong câu h i đ u tiên l ạ ượ i đ c đ t ti p m t câu h i n a và

ả ờ ầ ộ yêu c u m t HS khác tr  l i.

ẽ ế ụ ả ờ ặ ạ ỏ ớ HS này s  ti p t c quá trình tr  l i và đ t câu h i cho các b n cùng l p,... C ứ

ạ ộ ư ậ ế ị ừ ế ạ nh  v y cho đ n khi GV quy t đ nh d ng ho t đ ng này l i.

ỏ ậ ặ * Kĩ thu t đ t câu h i

ạ ọ ươ ườ Trong d y h c theo ph ng pháp cùng tham gia, GV th ả ử ụ ng ph i s  d ng câu

ở ẫ ứ ể ế ắ ớ   ỏ ể ợ h i đ  g i m , d n d t HS tìm hi u, khám phá thông tin, ki n th c, kĩ năng m i,

ả ọ ậ ả ử ụ ủ ế ể đ  đánh giá k t qu  h c t p c a HS; HS cũng ph i s  d ng câu h i đ  h i l ỏ ể ỏ ạ   i,

ư ọ ộ ỏ ề ữ ỏ h i thêm GV và các HS khác v  nh ng n i dung bài h c ch a sáng t .

ử ụ ệ ả ỏ ạ ự ể ế ẫ ớ S  d ng câu h i có hi u qu  đem l i s  hi u bi ữ t l n nhau gi a HS v i GV

ặ ớ ỏ ố ứ ộ ủ và HS v i HS. Kĩ năng đ t câu h i càng t ề   t thì m c đ  tham gia c a HS càng nhi u

ẽ ọ ậ ự ơ thì HS s  h c t p tích c c h n.

ử ụ ụ ạ ỏ ọ ể M c đích s  d ng câu h i trong d y h c là đ :

ớ ạ ứ ệ ề ắ ẫ Kích thích, d n d t HS suy nghĩ, khám phá tri th c m i, t o đi u ki n cho HS

ạ ọ tham gia vào quá trình d y h c.

ự ủ ứ ứ ế ể ủ   Ki m tra, đánh giá ki n th c, kĩ năng c a HS và s  quan tâm, h ng thú c a

ố ớ ộ ọ ậ các em đ i v i n i dung h c t p

ở ộ ế ậ ứ Thu th p, m  r ng thông tin, ki n th c

ệ ậ ụ * Kĩ thu t giao nhi m v

ụ ả ụ ể ệ Giao nhi m v  ph i c  th , rõ ràng:

ụ ệ ­ Nhi m v  giao cho cá nhân/nhóm nào?

ụ ệ ­ Nhi m v  là gì?

ụ ở ự ệ ệ ể ị ­ Đ a đi m th c hi n nhi m v đâu?

10

ụ ự ệ ệ ờ ­ Th i gian th c hi n nhi m v  là bao nhiêu?

ươ ụ ự ệ ệ ệ ­ Ph ng ti n th c hi n nhi m v  là gì?

ẩ ầ ả ố ­ S n ph m cu i cùng c n có là gì?

ư ế ứ ả ẩ ­ Cách th c trình bày/ đánh giá s n ph m nh  th  nào?

ạ ộ ụ ụ ệ ả ợ ớ ộ ờ Nhi m v  ph i phù h p v i: m c tiêu ho t đ ng, trình đ  HS, th i gian,

ơ ở ậ ạ ộ ấ không gian ho t đ ng và c  s  v t ch t, trang thi ế ị t b

ậ * Kĩ thu t chia nhóm

ổ ạ ộ ử ụ ứ ề Khi t ch c cho HS ho t đ ng theo nhóm, GV nên s  d ng nhi u cách chia

ờ ạ ơ ộ ứ ể ồ nhóm khác nhau đ  gây h ng thú cho HS, đ ng th i t o c  h i cho các em đ ượ   c

ộ ố ướ ư ề ạ ớ ớ ọ ỏ h c h i, giao l u v i nhi u b n khác nhau trong l p. D i đây là m t s  cách chia

nhóm:

ố ể ổ ắ Chia nhóm theo s  đi m danh, theo t , theo các màu s c, theo các loài hoa, các

mùa trong năm,...:

ậ ả * Kĩ thu t khăn tr i bàn

ớ ừ ầ ỗ ạ ẽ ế ả ờ V i 4 nhóm HS mà  GV chia t đ u, m i b n s  vi t câu tr  l ấ i ra gi y A4

ẽ ệ ả ậ ạ ồ trong vòng 40 giây, sau đó th o lu n nhóm và đ i di n 4 nhóm s  ng i vào bàn đ ể

ế ế ấ ậ ố ượ ẵ ỗ vi t k t lu n cu i cùng vào gi y A0 theo ô đã đ c chia s n cho m i nhóm.

ậ * Kĩ thu t phòng tranh

ả ấ ậ HS th o lu n nhóm và tr ả ờ  l i vào gi y A0, sau đó các nhóm treo lên t ườ   ng

ư ộ ể ọ ớ xung quanh l p h c nh  m t tri n lãm tranh.

ậ ạ * Kĩ thu t công đo n

ư ậ ả ộ ỗ ỏ ướ ậ ả M i nhóm nh n m t câu h i nh  trong b ng d i đây. Sau khi th o lu n và

ể ẽ ế ế ấ ả ấ ả ả   ghi k t qu  vào gi y A4 xong, các nhóm s  luân chuy n gi y A4 ghi k t qu  th o

ụ ể ể ể ậ lu n cho nhau. C  th : Nhóm 1 chuy n cho nhóm 2, nhóm 2 chuy n cho nhóm 3,

ể ể ọ nhóm 3 chuy n cho nhóm 4 và nhóm 4 chuy n cho nhóm 1. Các nhóm đ c và góp ý

ế ạ ổ ạ ể ế ế ki n b  sung cho nhóm b n, sau đó l i luân chuy n cho các nhóm ti p theo đ n khi

ậ ạ ượ ờ ấ ủ ẽ các nhóm đã nh n l i đ c t gi y c a nhóm mình. Các nhóm s  hoàn thi n l ệ ạ   i

ả ờ ủ ả câu tr  l i c a mình và dán lên b ng.

11

ỹ ậ ờ ộ ỹ ậ ộ * K  thu t đ ng não: Đ ngộ  não  là k  thu t giúp cho HS trong m t th i gian

ắ ượ ưở ẻ ộ ủ ề ớ ả ng n n y sinh đ ề c nhi u ý t ề ộ ng m i m , đ c đáo v  m t ch  đ  nào đó. Các

ượ ổ ự ế ạ ộ ưở thành viên đ c c  vũ tham gia m t cách tích c c, không h n ch  các ý t ng.

ộ ướ ể ế Đ ng não có th  ti n hành theo các b c sau:

ề ầ ặ ấ ỏ ượ ể ướ ả ớ ặ ­ GV nêu câu h i ho c v n đ  c n đ c tìm hi u tr c c  l p ho c tr ướ   c

nhóm.

ệ ế ể ề ố ­ Khích l HS phát bi u và đóng góp ý ki n càng nhi u càng t t.

ệ ế ­ Li ạ t kê và phân lo i các ý ki n.

ỏ ữ ư ế ­ Làm sáng t nh ng ý ki n ch a rõ ràng.

ế ủ ế ậ ổ ợ ­ T ng h p ý ki n c a HS và rút ra k t lu n.

ỹ ộ ỹ ự ủ ậ ộ ớ : Là m t k  thu t huy đ ng s  tham gia c a các thành ậ * K  thu t tia ch p

ố ớ ả ả ằ ặ ộ ỏ ồ ệ   ằ viên đ i v i m t câu h i nào đó, ho c nh m thu thông tin ph n h i nh m c i thi n

ệ ế ạ ọ ầ   ớ tình tr ng giao ti p và không khí trong l p h c, thông qua vi c các thành viên l n

ượ ư ớ ế ủ ề ắ ọ l ỏ   t nêu ng n g n và nhanh chóng (nhanh nh  ch p) ý ki n c a mình v  câu h i

ấ ặ ề ạ ho c tình tr ng v n đ .

ợ ọ ấ c. C u trúc bài h c tích h p

ụ 1. M c tiêu

ế ứ ­ Ki n th c

ỹ ­ K  năng

­ Thái độ

ướ ự ị ­ Đ nh h ng năng l c hình thành

ờ ượ 2. Th i l ự ế ng d  ki n

ị ủ ẩ ọ 3. Chu n b  c a giáo viên và h c sinh

ươ ạ ọ ể 4. Ph ng pháp d y h c và ki m tra đánh giá

ọ ậ ạ ộ 5. Các ho t đ ng h c t p

ạ ộ Ho t đ ng 1:

ạ ộ Ho t đ ng 2:

ế ổ ướ ọ ậ ẫ 6. T ng k t và h ng d n h c t p

12

ƯƠ Ổ Ộ Ứ Ậ Ạ Ỹ 1.2. PH Ự Ọ   NG PHÁP VÀ K  THU T T  CH C HO T Đ NG T  H C

Ủ Ọ C A H C SINH

ọ ủ ể ệ ạ ộ ế ạ ả ọ ỗ ọ a. Ti n trình d y h c ph i th  hi n chu i ho t đ ng h c c a h c sinh phù

ươ ự ạ ọ ớ ợ h p v i ph ng pháp d y h c tích c c.

ế ế ế ọ ủ ọ ạ ộ ồ b. Ti n trình thi t k  ho t đ ng h c c a h c sinh g m:

ế ụ M c đích

ạ ẻ ứ ượ c

ấ ọ ệ

ỹ ế ứ ế ụ ọ ậ ế ớ c các ki n th c, k  năng m i

ứ ế Ti n trình 1. Tình hu ngố xu t phát 2. Hình thành ki nế   ớ th c m i

ứ ế ạ ộ ệ ế

ệ ậ ứ 3. Luy n t p

ỹ ự ế

ậ ố ỏ

ế ọ ậ

ứ ỹ ở

ậ ụ ả ế ấ ố ậ ụ 4. V n d ng, m r ngộ

T o tâm th  vui v  cho HS, giúp HS ý th c đ ứ nhi m v  h c t p, h ng thú h c bài m i. ớ ượ Giúp HS chi m lĩnh đ ứ ủ ả bi n nó thành ki n th c c a b n thân thông qua các  ư ho t đ ng khác nhau nh : nghiên c u tài li u, ti n  hành thí nghi m…ệ ừ ế ệ ố ủ Giúp HS c ng c , hoàn thi n ki n th c, k  năng v a  ế ụ ệ ộ ượ c thông qua vi c áp d ng tr c ti p ki n  lĩnh h i đ ả ứ i quy t các câu h i/ bài t p/ tình hu ng có th c vào gi ề ấ v n đ  trong h c t p.  ọ ể ế Giúp HS v n d ng các ki n th c, k  năng đã h c đ   ề ệ i quy t các v n đ / tình hu ng trong  phát hi n và gi ộ ố cu c s ng.

ạ ộ ộ ố ứ ọ ệ ủ ọ c. M t s  hình th c làm vi c c a h c sinh trong ho t đ ng h c

Vai trò ư ể Hình th cứ ệ Làm vi c cá nhân

ủ ỏ

ế

ệ ặ ẽ Làm vi c theo c p

ặ ạ ộ ự ặ

ệ

ệ ẽ ợ

ể ạ ệ ả ỗ ả Làm vi c chung c   nhóm

ế

ệ ả ớ ả ớ ể Làm vi c c  l p c trình

ạ  4 đ n 6 HS. ạ ộ ậ ạ ộ ề ế ả ệ ộ ậ ẫ Cá nhân làm vi c đ c l p nh ng v n có th  tranh  ự ặ ệ ả ờ ạ ẫ i b n trong nhóm, v n th c hi n  th  h i ho c tr  l ể ụ ụ ưở ầ ủ các yêu c u c a nhóm tr ng (n u có) đ  ph c v   ạ ộ cho các ho t đ ng cá nhân.  ọ ậ ệ ạ ộ Tùy theo ho t đ ng h c t p, có lúc HS s  làm vi c  ể ị ẻ ư theo c p trong nhóm. L u ý không đ  HS nào b  l   ậ  tin và t p trung  khi ho t đ ng theo c p. Giúp HS t ố t vào công vi c nhóm. t ả ạ ộ C  nhóm cùng ho t đ ng, cùng h p tác s  phát huy  ả kh  năng sáng t o. Đ  đ t hi u qu , m i nhóm nên  ừ có t ổ ứ ượ T  ch c ho t đ ng chung c  l p đ  HS đ ả bày, th o lu n v  k t qu  ho t đ ng nhóm.

13

ứ ụ 2. M c đích nghiên c u:

ấ ượ ọ ớ ạ ọ ọ Nâng cao ch t l ng d y h c môn Sinh h c nói chung và Sinh h c l p 1 0 nói

ệ ạ ọ ợ riêng thông qua vi c d y h c tích h p.

ứ ệ ụ 3. Nhi m v  nghiên c u:

ứ ệ ụ   ­ Nhi m v  nghiên c u:

ứ ổ ể ề ợ + Nghiên c u t ng quan v  quan đi m tích h p

ứ ơ ở ự ễ ề ạ ấ ọ ướ ợ ở ệ + Nghiên c u c  s  th c ti n v n đ  d y h c theo h ng tích h p Vi t Nam .

ế ế ổ ứ ạ ộ ố ọ ươ ọ ớ + Thi t k  và t ch c d y h c m t s  bài trong ch ng trình sinh h c l p 1 0 theo

ể ợ quan đi m tích h p.

ố ượ ứ 4. Đ i t ể ng và khách th  nghiên c u:

ố ượ ợ ở ộ ố ứ ể ạ ọ ọ ­ Đ i t ng nghiên c u: D y h c sinh h c theo quan đi m tích h p m t s  bài

ươ trong ch ng trình S ọ ớ inh h c l p 1 0.

ứ ể ớ ườ ng THPT Bình Xuyên.

­ Khách th  nghiên c u là HS l p 10A2 và 10A3 tr

ạ ứ

ươ ộ ố ỹ ạ ọ ợ ậ ạ   ng pháp d y h c tích h p và m t s  k  thu t d y

ụ ọ 5. Ph m vi nghiên c u ứ ệ ử ụ ­ Nghiên c u vi c s  d ng ph ự ọ h c tích c c áp d ng cho h c sinh THPT.

ụ ả ạ ọ ươ ng pháp tích

Ứ ­  ng d ng cho GV và HS trong gi ng d y môn Sinh h c theo ph c c.ự

ươ ứ ng pháp nghiên c u ươ ơ ở ứ ậ ậ ổ ợ 6. Ph ­ Ph ề ng pháp nghiên c u lý lu n: Phân tích, t ng h p, đánh giá c  s  lý lu n v

ể ọ ợ ạ d y h c theo quan đi m tích h p.

ươ ự ễ ứ ứ ươ ­ Ph ng pháp nghiên c u th c ti n: Nghiên c u và phân tích ch ng trình SGK

ọ ớ ừ ộ ố ứ ổ ứ ạ ề ấ Sinh h c l p 1 0, t đó đ  xu t m t s  hình th c t ọ  ch c d y – h c theo quan

ể ợ đi m tích h p.

ọ ộ ố ượ ớ + Ch n HS c a 0 ủ 2 l p 1ớ 0 có trình đ , s  l ng, gi i tính ngang nhau ớ , hai l p có

ươ ọ s  ố h c sinh t ng đ ươ . ng

ớ ọ ươ + Chia 02 l p thành 02 nhóm . Nhóm 1: L p 1ớ 0A2 h c theo ph ợ   ng pháp tích h p.

ươ ườ ử ụ Nhóm th  2ứ : L p 1ớ ọ 0A3  h c theo ph ng pháp bình th ng không s  d ng tích

ọ ợ h p trong bài h c.

14

ấ ượ ả ủ ủ ể ế + Đánh giá ch t l ng HS c a hai nhóm thông qua k t qu  c a các bài ki m tra

ỏ ớ 15 phút, 45 phút và các câu h i trên l p.

ả ọ ậ ủ ề ế ư ợ ổ + T ng h p và đánh giá chung v  k t qu  h c t p c a hai nhóm và đ a ra các

ế ệ ầ ậ ằ ạ ả ố ư ệ ị nh n xét ban đ u, ki n ngh  các bi n pháp nh m đem l i hi u qu  t i  u cho

ươ ạ ọ ợ ph ng pháp d y h c tích h p.

ả ế

7. Gi ệ ạ ọ ọ

ọ  thuy t khoa h c ể ọ ậ ụ ứ ệ ậ

ọ ớ ử ư ế ể ả ươ ằ i thích   các hiên t ng th c t

ợ   0  giúp h c sinh Vi c áp d ng quan đi m tích h p trong d y h c sinh h c l p 1 nâng cao h ng thú h c t p, rèn luy n kĩ năng thu nh n và x  lý thông tin, vân dung   ấ   ế ki n th c liên môn đ  gi  nh m nâng cao ch t ọ ượ l ứ ạ ng d y h c.

ớ ủ ề ể 8. Đi m m i c a đ  tài

ử ụ ươ ậ ổ ợ ỹ ạ ộ ứ S  d ng ph ng pháp tích h p và các k  thu t t ch c ho t đ ng t ự ọ    h c

ọ ủ ọ c a h c sinh trong bài h c.

Ộ Ầ PH N II. N I DUNG

Ự Ậ Ủ Ề Ọ Ố Ể CH  Đ : CÁC NGUYÊN T  HÓA H C VÀ S  V N CHUY N

Ấ Ấ CÁC CH T QUA MÀNG SINH CH T

ủ ề ợ ượ ế ế ươ ậ ổ ứ ỹ (Ch  đ  tích h p đ c thi t k  theo ph ng pháp và k  thu t t ạ ộ    ch c ho t đ ng

ự ọ ủ ọ t h c c a h c sinh)

Ọ Ạ Ạ Ế K  HO CH D Y H C

ụ I. M c tiêu:

ứ ế 1. Ki n th c:

ượ ơ ể ố ố ớ ỉ ệ ọ c trong c  th  s ng có các nguyên t hóa h c v i t  l khác nhau và vai ể ­ Hi u đ

ủ ố ế trò c a các nguyên t ọ  hóa h c trong t bào.

15

ả ố ạ ọ ­ Gi i thích đ ượ ạ c t i sao nguyên t cacbon l i có vai trò quan tr ng trong th  gi ế ớ   i

s ng.ố

ượ ế ớ ố ư ặ ạ ạ ố ể ­ Hi u đ c th  gi i s ng m c dù đa d ng nh ng l ầ   ấ ề i th ng nh t v  thành ph n

hóa h c.ọ

ả ượ ấ ọ ủ ế ị ặ ­ Gi i thích đ c c u trúc hóa h c c a phân t ử ướ  n ế c quy t đ nh đ n đ c tính lý,

ủ ướ hóa c a n ư ế c nh  th  nào.

ượ ủ ướ ố ớ ế ơ ể ố ­  Trình bày đ c vai trò c a n c đ i v i t bào và c  th  s ng.

ệ ượ ế ế ­ Phân bi ệ ượ t đ c các hi n t ng khu ch tán nói chung, khu ch tán qua kênh và

ấ ẩ th m th u.

ả ượ ệ ề ị ượ ươ ươ ­ Gi i thích đ c các khái ni m v  dung d ch nh c tr ư ng,  u tr ẳ   ng và đ ng

ươ tr ng.

ả ượ ủ ộ ể ế ậ ­ Gi i thích đ c th  nào là v n chuy n ch  đ ng.

ệ ượ ự ấ ẩ ­ Mô t ả ượ  đ c các hi n t ng th c bào,  m bào và xu t bào.

ỹ 2. K  năng:

ậ ỹ ừ ả ­ Rèn k  năng thu th p thông tin t tranh  nh, kênh hình: H3.1; H3.2; 11.1; 11.2

ụ ụ ứ ứ ế ệ ệ ớ (SGK) ph c v  cho vi c nghiên c u, phát hi n ki n th c m i.

ạ ộ ạ ộ ứ ế ỹ ­ Rèn k  năng ho t đ ng nhóm, ho t đ ng cá nhân và khái quát hóa ki n th c.

ế ế ợ ỹ ­ K  năng thuy t trình, giao ti p, h p tác.

ứ ế ỹ ­ K  năng khái quát hóa ki n th c.

ế ủ ệ ả ỹ ướ ậ ­ Rèn k  năng trình bày và b o v  ý ki n c a mình tr ể c t p th .

3. Thái đ :ộ

ấ ủ ậ ứ ế ấ ấ ố ố ọ    hóa h c ­ Th y rõ tính th ng nh t c a v t ch t thông qua ki n th c các nguyên t

ơ ể ố trong c  th  s ng.

ả ả ả ở ữ ế ậ ọ ­ B o qu n rau qu  đúng cách, chăm sóc cây nh ng vùng có tuy t th t khoa h c.

ợ    h p lý.

ủ ề ượ ả ợ ồ ­ Khi bón phân cho cây tr ng ph i h p lý, bón đúng và đ  li u l ng. Phân bón

ả ở ạ ph i ễ  d ng d  hoà tan.

ượ ệ ữ ấ ố ớ ồ ­ Trình bày đ c m i quan h  gi a bón phân v i năng su t cây tr ng.

16

ả ạ ạ ả ả ằ ả ướ ố ­ Gi i thích t i sao l i b o qu n rau qu  b ng cách ướ ườ p đ ng và p mu i.

ậ ậ ấ ố ứ ậ ộ ậ   ủ ậ ­ Nh n th c đúng quy lu t v n đ ng c a v t ch t s ng cũng tuân theo các quy lu t

ọ ậ v t lý và hóa h c.

ứ ạ ậ ợ ề ệ ầ ạ ộ ạ ậ ấ ­ C n có ý th c t o đi u ki n thu n l i cho vi sinh v t trong đ t ho t đ ng m nh,

ự ậ ả ạ ủ ườ ấ phân h y nhanh chóng xác th c v t, c i t o môi tr ng đ t.

ả ườ ệ ử ụ ề ượ ệ ­ B o v  môi tr ng thông qua vi c s  d ng phân bón đúng li u l ồ   ng và n ng

đ .ộ

ế ậ ể ả ữ ụ ứ ế ợ ­ Bi t v n d ng các ki n th c tích h p gi a các môn đ  gi i thích các hi n t ệ ượ   ng

ự ế ừ ọ th c t t đó thêm say mêm khoa h c.

ướ ị 4. Đ nh h ự   ng năng l c:

ự ự ự ọ ể ự ậ ự ế ạ ­ Năng l c t ủ  ch  và t h c: HS có th  t ụ   ọ ậ  l p k  ho ch h c t p xây d ng m c

ụ ả ự ệ ế ệ ạ ầ ẩ tiêu, k  ho ch th c hi n, phân công nhi m v , s n ph m c n hoàn thành.

ự ả ế ấ ệ ề ấ ạ ố ­ Năng l c gi ề ả   i quy t v n đ  và sáng t o: Phát hi n tình hu ng có v n đ , n y

ề ấ ẫ ả ế sinh mâu thu n, đ  xu t cách gi i quy t.

ự ự ế ế ợ ệ   ­ Năng l c giao ti p và h p tác: Hình thành năng l c giao ti p thông qua làm vi c

ậ nhóm, tranh lu n nhóm, trình bày báo cáo.

ữ ự ữ ệ ự ­ Năng l c ngôn ng : Hình thành năng l c ngôn ng  thông qua làm vi c nhóm,

ậ tranh lu n nhóm, trình bày báo cáo

ự ọ ế ử ụ ậ ­ Năng l c tin h c: Bi ể t s  d ng internet đ  thu th p thông tin.

ủ ề ủ ẩ ả ố * S n ph m cu i cùng c a ch  đ

ế ứ ề ­ Ki n th c v :

ố ướ + Các nguyên t ọ  hóa h c và n c.

ể ậ ấ ấ + V n chuy n các ch t qua màng sinh ch t.

ể ả ụ ứ ế ậ ợ ệ ượ ­ V n d ng ki n th c tích h p đ  gi i thích các hi n t ng th c t ự ế ờ    đ i

s ng.ố

ả ả * B ng mô t ứ ứ ộ ậ  các m c đ  nh n th c

ộ ự ầ ướ N i dung ộ Các năng l c c n h ng t ớ i

ứ M c   đ ứ ậ nh n th c ế ậ t Nh n bi Thông ậ ụ V n d ng ậ ụ V n d ng

17

thơ

hóa ố Các  nguyên  ố t h cọ

gi

cao ả i thích ­ Gi   ạ   ượ đ i t c   sao   nguyên  ố     cacbon t ạ l   i   có   vai trò   quan  ọ tr ng   trong   ớ   ế th i s ng.ố

hi uể   Hi uể   ­ ượ ế  c   th đ ố   ớ i   s ng gi ặ m c   dù   đa   d ngạ   ạ   ư i nh ng   l ấ   ố th ng   nh t ề   v thành ầ   ph n   hóa h c .ọ ượ   ể c ­  Hi u   đ ể  trong   c ố   s ng   có   các nguyên   t     hóa ớ ỉ ệ  ọ h c   v i   t   l khác   nhau   và  ủ   vai trò c a các ố   hóa nguyên   t   ế  ọ h c   trong   t bào.

ả

­     Trình   bày  ượ   c   vai   trò đ ố   ướ ủ c a   n c   đ i ớ ế v i   t     bào   và ơ ể ố c  th  s ng. ­ Trình bày  ấ   ượ c   c u đ trúc lý, hóa  ủ c a   phân   ử ướ  n t c. ướ N c   và   trò    vai ủ ướ   c a n c trong   tế  bào

­   Năng   l cự   ự  ủ ự t  ch  và t h c.ọ ­   Năng   l cự   ế   ả i   quy t gi ề ấ   v n   đ   và sáng. ­   Năng   l cự   ế   giao   ti p   và ợ h p tác. ­   Năng   l cự   ngôn ng .ữ ­   Năng   l cự   tin h c.ọ ­   Năng   l cự   ậ ụ   v n   d ng ứ   ế ki n   th c ể ả   i thích đ  gi các   v n   đấ ề  ự ễ th c ti n.

ế V nậ   chuy nể   các   ch tấ   qua màng  sinh ch tấ

ả th pấ tệ   Phân   bi   đaố   nguyên   t ượ   ng   và   vi l ả   ượ l i ng.   Gi thích   vì   sao    viố   nguyên   t ỉ  ượ l ng   ch ộ   ớ ầ c n   v i   m t ỏ  ượ ng   nh l ư nh ng   không   ế   ể th thi u   trong   đ iờ   ủ ố s ng c a SV. ả i   thích ­   Gi   ấ   ượ c   c u đ trúc   hóa   h cọ   ử  ủ c a   phân   t ế   ướ c   quy t n ặ   ế ị đ nh đ n đ c tính   lý,   hóa  ướ   ủ c c a   n ư ế nh  th  nào.  ả   ­   Gi i   thích ượ   các   c đ ề  khái ni m vệ dung   d chị   cượ   nh ư   ươ ng, u   tr ươ ng   và tr   ươ ẳ ng. đ ng tr

tệ   ­ Phân bi ấ   ượ c   ch t đ đ cặ   có   ể đi m gì thì   ượ   ớ c m i   đ v nậ   chuy nể   ế   ự ti p tr c   ớ qua l p kép   photpho  lipit,   ch tấ   nào   có   thể  qua   kênh  protein. i thích ­ Gi   ố  ộ m t s   ệ ượ   hi n t ng ự ế th c t    liên quan   đ nế   tính   ch tấ   lý, hóa c aủ   tử  phân   c.ướ n ả   ­ Gi i thích ạ   i   sao   khi t bón   phân  cho   cây  ả   ồ tr ng   ph i ề  ư l u   ý   v ồ ộ n ng đ  và   ượ   ề ng li u   l ể   không đ   ưở   ả nh   h ng ế   đ n   cây ồ tr ng   và   môi  ườ tr ng.

ấ tệ   ­   Phân   bi ệ   ượ c các hi n đ ế   ượ t ng   khu ch tán   nói   chung,    khu ch tán qua kênh   và   th mẩ   th u.ấ   i   thích ­   Gi ế ượ c   th   nào đ   ậ ể   là v n chuy n ủ ộ ch  đ ng. ả ượ   ­   Mô   t   đ c hi nệ   các   ự   ượ th c ng   t ẩ bào,  m bào và   xu t bào.

18

ộ ỏ * B  câu h i đánh giá:

Câu 1: Cho các ý sau:

ố ế ồ ạ ướ ạ (1) Các nguyên t trong t bào t n t i d i 2 d ng: anion và cation.

ố ặ ệ ấ ạ ọ (2) Cacbon là các nguyên t đ c bi t quan tr ng c u trúc nên các đ i phân t ử ữ    h u

c .ơ

ố ế ố ượ ố ượ ạ (3) Có 2 lo i nguyên t : nguy n t đa l ng và nguyên t vi l ng.

ố ỉ ấ ạ ạ ử ọ (4) Các nguyên t ch  tham gia c u t o nên các đ i phân t sinh h c.

ả ố ấ ạ ơ ể ố (5) Có kho ng 25 nguyên t c u t o nên c  th  s ng.

ề ố ọ ấ ạ ơ ể ố ấ Trong các ý trên, có m y ý đúng v  nguyên t hóa h c c u t o nên c  th  s ng?

A. 2    B. 3    C. 4    D. 5

ố ượ ơ ể ố ể ặ vi l ng trong c  th  s ng không có đ c đi m nào sau đây? Câu 2: Nguyên t

ỉ ệ ỏ ơ ố ượ ấ ố ế A. Chi m t  l nh  h n 0,01% kh i l ủ ơ ể ng ch t s ng c a c  th .

ự ậ ở ỉ ầ ưở B. Ch  c n cho th c v t ạ  giai đo n sinh tr ng.

ộ ủ ệ ấ ế ắ C. Tham gia vào c u trúc b t bu c c a h  enzim trong t bào.

ữ ố ự D. Là nh ng nguyên t có trong t nhiên.

ế ự ế ệ ố ượ vi l ng? Câu 3: B nh nào sau đây liên quan đ n s  thi u nguyên t

ệ ươ ệ A. B nh b ướ ổ    B. B nh còi x u c ng

ệ ậ ệ C. B nh c n th ị    D. B nh t ự ỉ  k

ề ậ ị ố ủ ế ủ ự ố    ch  y u c a s  s ng Câu 4: Nh n đ nh nào sau đây không đúng v  các nguyên t

(C, H, O, N)?

ố ổ ế ự A. Là các nguyên t ph  bi n trong t nhiên.

ấ ợ ớ ổ ứ ố B. Có tính ch t lý, hóa phù h p v i các t ch c s ng.

ế ớ ả ớ ố ạ ạ C. Có kh  năng liên k t v i nhau và v i các nguyên t khác t o nên đa d ng các

ạ ử ạ ử lo i phân t và đ i phân t .

ấ ủ ợ ố ướ D. H p ch t c a các nguyên t này luôn hòa tan trong n c.

ự ủ ướ c là do Câu 5: Tính phân c c c a n

ệ ề ố ị ế A. đôi êlectron trong m i liên k t O – H b  kéo l ch v  phía ôxi.

ệ ế ề ố ị B. đôi êlectron trong m i liên k t O – H b  kéo l ch v  phía hidro.

19

ướ C. xu h ng các phân t ử ướ  n c.

ố ượ ử ủ ố ượ ớ ơ ử ủ D. kh i l ng phân t c a ôxi l n h n kh i l ng phân t c a hidro.

Câu 6: Cho các ý sau:

ướ ế ượ ổ ớ (1) N c trong t bào luôn đ c đ i m i hàng ngày.

ướ ậ ủ ế ở ấ ế (2) N c t p trung ch  y u ch t nguyên sinh trong t bào.

ả ứ ướ ủ ế (3) N c tham gia vào ph n  ng th y phân trong t bào.

ế ớ ế ờ (4) Các phân t ử ướ  n c liên k t v i nhau nh  liên k t hidro.

ể ệ ở ướ ự ệ ươ (5) N c có tính phân c c th  hi n vùng ôxi mang đi n tích d ng và vùng

ệ hidro mang đi n tích âm.

ủ ướ ấ ớ Trong các ý trên, có m y ý đúng v i vai trò c a n c?

A. 2.    B. 3.    C. 4.    D. 5.

ế ố ấ ạ ế ướ c u t o nên t bào sau đây, n ố c phân b  ch  y u ủ ế ở Câu 7: Trong các y u t

đâu?

ấ A. Ch t nguyên sinh B. Nhân t bàoế

ế ấ C. Trong các bào quan   D. T  bào ch t

Câu 8: Cho các ý sau:

ượ ế ế (1) Là liên k t y u, mang năng l ỏ ng nh .

ế ượ ạ (2) Là liên k t m nh, mang năng l ớ ng l n.

ễ ị ễ ỡ ư (3) D  hình thành nh ng cũng d  b  phá v .

ế ớ ế ằ (4) Các phân t ử ướ  n c liên k t v i nhau b ng liên k t hidro.

ủ ể ế ặ ấ Trong các ý trên, có m y ý là đ c đi m c a liên k t hidro?

A. 1.    B. 2.    C. 3.    D. 4.

ủ ướ ớ ế c trong t bào? Câu 9: Câu nào sau đây không đúng v i vai trò c a n

ướ ể ậ ấ A. N c tham gia vào quá trình chuy n hóa v t ch t.

ầ ấ ủ ế ướ B. N c là thành ph n c u trúc c a t bào.

ướ ấ ượ ế ạ ộ C. N c cung c p năng l ng cho t bào ho t đ ng.

ướ ế ượ ổ ớ D. N c trong t bào luôn đ c đ i m i.

ể ả ề ả ả Câu 10: Đ  b o qu n rau qu  chúng ta không nên làm đi u gì?

20

ữ ủ ủ ạ ả A. Gi rau qu  trong ngăn đá c a t l nh

ữ ủ ủ ạ ả B. Gi rau qu  trong ngăn mát c a t l nh

ấ ả C. S y khô rau qu

ả ướ ặ ướ ườ ố D. Ngâm rau qu  trong n c mu i ho c n c đ ng.

ế ấ ấ ả ớ ế Câu 11: Cho các ý sau (v i ch t A là ch t có kh  năng khu ch tán qua màng t

bào):

ộ ủ ệ ấ ở ồ (1) Chênh l ch n ng đ  c a ch t A trong và ngoài màng.

ướ ọ ủ ặ ạ ấ (2) Kích th c, hình d ng và đ c tính hóa h c c a ch t A.

ầ ủ ế ể ấ ặ ủ (3) Đ c đi m c u trúc c a màng, nhu c u c a t bào.

ướ ủ ế ạ (4) Kích th c và hình d ng c a t bào

ố ộ ụ ữ ủ ề ế ấ ộ T c đ  khu ch tán c a ch t A ph  thu c vào nh ng đi u nào trên đây?

A. (1), (2), (3)    B. (1), (2), (4)    C. (1), (3), (4)    D. (2), (3), (4)

ơ ế ậ ể ấ ừ ơ ộ ấ ế ồ ồ ơ n i có n ng đ  th p đ n n i có n ng đ ộ Câu 12: C  ch  v n chuy n các ch t t

cao là c  chơ ế

ụ ộ ể ậ ậ ể A. v n chuy n ch  đ ng ủ ộ    B. v n chuy n th  đ ng

ẩ ẩ C. th m tách ấ                       D. th m th u

ể ậ ậ ấ ị ế bào. ề ệ Câu 13: Cho các nh n đ nh sau v  vi c v n chuy n các ch t qua màng t

ậ ị Nh n đ nh nào sai?

ế ớ bào qua l p kép photpholipit ế A. CO2 và O2 khu ch tán vào trong t

ẩ ấ ế ặ ờ ệ B. Các phân t ử ướ  n c th m th u vào trong t bào nh  kênh protein đ c bi t là

“aquaporin”

ế ủ ế ằ C. Các ion Na+, Ca+ vào trong t ấ ạ  bào b ng cách bi n d ng c a màng sinh ch t

ế ờ ế D. Glucozo khu ch tán vào trong t bào nh  kênh protein xuyên màng

ườ ượ ươ ế ẽ ị ỡ ề ả ng nh c tr ng, t bào có nhi u kh  năng s  b  v  ra là Câu 14: Trong môi tr

ế ế A. t ồ  bào h ng c u ầ    B. t ấ  bào n m men

ế ế ẩ C. t bào th c v t ự ậ    D. t bào vi khu n

ươ ứ ậ ể ấ ng th c v n chuy n các ch t sau: Câu 15: Cho các ph

ự ế ế ớ (1) Khu ch tán tr c ti p qua l p kép photpholipit.

21

ế (2) Khu ch tán qua kênh protein xuyên màng.

ờ ự ế ủ ạ ế (3) Nh  s  bi n d ng c a màng t bào.

ệ ờ ặ (4) Nh  kênh protein đ c hi u và tiêu hao ATP.

ươ ứ ấ ươ ứ ể ư Trong các ph ng th c trên, có m y ph ấ ng th c đ  đ a ch t tan vào trong màng

ế t bào?

A. 1    B. 2    C. 3    D. 4

ể ạ ộ Câu 16: Cho các ho t đ ng chuy n hóa sau:

ụ ứ ấ (1) H p th  và tiêu hóa th c ăn

ề ầ ẫ (2) D n truy n xung th n kinh

ế (3) Bài ti ấ ộ ạ t ch t đ c h i

(4) Hô h pấ

ủ ậ ầ ự ạ ộ ủ ộ ể ấ Có m y ho t đ ng c n s  tham gia c a v n chuy n ch  đ ng?

A. 1    B. 2    C. 3    D. 4

ệ ượ ng Câu 17: Co nguyên sinh là hi n t

ả ế ạ A. C  t bào co l i.

ị B. Màng nguyên sinh b  dãn ra.

ấ ủ ế ố ạ C. Kh i nguyên sinh ch t c a t ị  bào b  co l i.

ế ạ ủ ế ỏ ạ ị D. Nhân t bào co l ể i làm cho th  tích c a t bào b  thu nh  l i.

ở ườ ư ươ ế ị môi tr ng  u tr ng, t bào b  co nguyên sinh vì: Câu 18: Khi

ế ấ ườ A. Ch t tan khu ch tán t ừ ế  t bào ra môi tr ng.

ấ ừ ẩ ấ ườ ế B. Ch t tan th m th u t môi tr ng vào t bào.

ấ ừ ướ ẩ ườ ế C. N c th m th u t môi tr ng vào t bào.

ấ ừ ế ướ ẩ ườ D. N c th m th u t t bào ra môi tr ng.

ủ ụ ể ị ệ Câu 19: M c đích c a thí nghi m co nguyên sinh là đ  xác đ nh

ế ế ố (1) T  bào đang s ng hay đã ch t.

ớ (2) Kích th ướ ủ ế c c a t bào l n hay bé.

ấ ủ ế ả ổ ế ạ (3) Kh  năng trao đ i ch t c a t bào m nh hay y u.

ế ộ ơ ể (4) T  bào thu c mô nào trong c  th .

22

ươ ươ Ph ng án đúng trong các ph ng án trên là

A. (1), (2)    B. (2), (3)    C. (3), (4)    D. (1), (3)

ườ ệ ượ ự ả i ta d a vào hi n t ủ   ng co nguyên sinh và ph n co nguyên sinh c a Câu 20: Ng

ế t ự ậ ể  bào th c v t đ :

ủ ế ể ầ A. Tìm hi u các thành ph n chính c a t bào.

ủ ộ ủ ế ứ ể ả ậ B. Ch ng minh kh  năng v n chuy n ch  đ ng c a t bào.

ị ế ự ậ ế ố C. Xác đ nh t bào th c v t còn s ng hay đã ch t.

ủ ế ể ả ậ ộ D. Tìm hi u kh  năng v n đ ng c a t bào.

ủ ọ * Đóng góp c a các môn h c:

ủ ề ố ự ậ ể ấ ọ Ch  đ  “Các nguyên t ấ    hóa h c và s  v n chuy n các ch t qua màng sinh ch t”

ươ ọ ổ ng trình ph  thông: môn Hóa h c 11 có 3 bài, liên quan đ n ế 7 bài h cọ  trong ch

ệ ậ ọ môn V t lí 11 có 1 bài, môn Sinh h c 10 có 2 bài, môn công ngh  10 có 1 bài.

ơ Bài 7: Nit (Hóa 11)

ố Bài 9: Axit nitric và mu i nitrat (Hóa 11).

ọ ọ Bài 12. Phân bón hóa h c (Hóa h c 11)

ấ ả ậ ấ ệ Bài 13. B n ch t dòng đi n trong ch t khí (V t lý 11)

ố ướ ọ Bài 3: Các nguyên t ọ  hóa h c và n c (Sinh h c 10).

ể ấ ậ ấ ọ Bài 11: V n chuy n các ch t qua màng sinh ch t (Sinh h c 10).

Ứ ụ ệ ệ ấ ả Bài 13:  ng d ng công ngh  vi sinh trong s n xu t phân bón (Công ngh  10).

ộ ợ ủ ề Sau đây là các n i dung tích h p trong ch  đ :

ộ ợ ụ ệ N i dung tích h p

Môn  tích h pợ ủ M c tiêu c a vi c tích h pợ

ọ ả ế

ấ     hóa  h c  chính  c u    bào là O, C, H, N,

ạ ố +  Các  nguyên  t ạ ế ạ t o nên các lo i t Ca, P, K, S, Na, Cl, Mg… ớ ố   i  s ng ượ   c ố

i   thích   th   gi ­   Gi ề ố và   không   s ng   đ u   đ ừ ấ c u   t o   t   các   nguyên   t hóa h c.ọ

23

ố ọ ạ

ủ ạ ọ ệ

ủ ệ    quan tr ng trong vi c + C là nguyên t ạ ự ạ   t o nên s  đa d ng c a các đ i phân ử ữ ơ  h u c . t

ố  ­   T i   sao   C   là   nguyên   t ạ   quan   tr ng   trong   vi c   t o ự ạ ạ   nên s  đa d ng c a các đ i ử ữ ơ  h u c . phân t

Hóa  h cọ ệ

ố ạ ượ  đ i l ố ượ đa   vi

­   Phân   bi ượ l ượ l ố t   nguyên   t ố ng   và   nguyên   t ng.

ứ ng là nguyên t ớ ố ố ượ ố  ế   ng l n trong t  bào ượ   ng   là   vi   l ỏ   ng nh  trong

ố  bào (<0,01%).

ọ ủ

ướ ế ộ ồ   c: g m 2 ị   hiđrô liên k t c ng hóa tr i thích t ử

ử i sao phân t ự ­ Gi ướ n ả ạ c có tính phân c c.

ướ ự

ở ầ ưở ể

ả ấ ả ề

ộ

ấ

ề ồ ệ

ị ộ ượ ề i   thích   r t   nhi u   các ­   Gi ế   ế ứ ki n   th c   liên   quan   đ n ự ế ờ ố  đ i s ng thông qua th c t   ộ  ự s  chênh l ch v  n ng đ các ch t.ấ

ồ

ng là axit

ề ồ +   Nguyên t ứ có ch a kh i l (>   0,01%),   nguyên   t nguyên t  ch a kh i l ế t ấ ạ + C u t o hóa h c c a n ử nguyên t ớ v i 1 nguyên t  ôxi.    + N c có tính phân c c nên tr  thành ế   dung môi lý t ng đ  hòa tan h u h t ấ các ch t tan. ầ   ộ ồ  thành ph n + N ng đ  là cách mô t ủ   ủ ỗ ầ ồ ợ c a h n h p. N ng đ  ph n trăm c a ế ố ị   dung d ch cho bi t s  gam ch t tan có ấ   trong   100   gam   dung   d ch.   Ch t   tan càng nhi u trong m t l   ng dung môi ộ ố ị c  đ nh thì n ng đ  càng cao.  ườ ế ộ t môi tr + Đ  pH cho bi ộ 2, CO2 … hay ki m, n ng đ  O

ự ả i   thích   kh   năng   gi

ị ữ  ệ ủ   t c a

­   Gi ệ nhi phân t ả t và  n đ nh nhi c. ổ ử ướ  n

ự

ế

ệ ữ nhi

ữ V t lýậ ủ ử ướ  n ế  n

ằ

ộ ướ

ụ ề ặ ổ c.

ố ượ ủ ng riêng c a n t.ệ

ề

ướ ậ ử  ờ + Nh  có tính phân c c nên phân t ế   ễ ướ n c   d   dàng   hình   thành   liên   k t ớ ử ướ ớ   c và v i các hidro v i các phân t  n ự ử  phân c c khác. Do có s  hình phân t   ử  ữ thành liên k t hidro gi a các phân t ổ   ả ướ c có kh  năng gi t và  n nên n ệ ị đ nh nhi t. ự ử  + Do tính phân c c c a các phân t ể ướ   c có th  liên c nên các phân t n ạ   ế ế ớ k t v i nhau b ng liên k t hidro t o ặ ạ nên   c t  n   c  liên   t c   ho c   t o   nên ố ướ màng phim trên b  m t kh i n ể ướ c đóng băng thì th  tích tăng + Khi n   ướ   ả làm gi m kh i l c ổ ướ   ­> N c đóng băng n i lên phía trên ệ ụ t. và có tác d ng cách nhi ệ ộ ề t đ  không khí + N c đi u hòa nhi ­   Liên   k t   hidro   gi a   các   ử ướ ạ ớ   c t o l p màng phân t ố   ặ ề phim   trên   b   m t   kh i c.ướ n ướ   ­  N c   đóng  băng  n i   lên phía   trên   và   có   tác   d ngụ   cách nhi ệ ộ  ề ướ ­ N c  đi u hòa nhi t  đ ệ   không khí và đi u hòa nhi t ộ ủ ơ ể đ  c a c  th  sinh v t.

24

ế ướ ụ

ế ạ ­ N c trong t ứ ặ c ng khi g p nhi ỡ ấ ẽ s   phá v  c u trúc t ị  bào b  đông   ệ ộ ấ   t đ  th p  bào.

ặ ướ

t đ  c  th  sinh t còn  nhi   ố   t b ng cách b c

ụ c (Ví d : thoát m  hôi…)

ể ả

ồ ộ ấ ử ớ ơ ch t tan : đi t i n i có n ng đ

ng (t

ế ủ ử ướ ừ ơ ở ủ   i thích c  s  c a ­  Đ  gi ướ   c   và   hút quá   trình   hút   n ở ễ ự   chênh   là   s khoáng       r ấ   ẩ ấ ệ l ch   áp   su t   th m   th u ừ ấ ộ ướ    đ t vào theo m t h r ).ễ c t

ấ  n ế

ồ

ượ ướ i thích đ

ự c luôn di chuy n t

ế ướ n i   có   năng   l

ượ c các phân   ể ừ  ề ơ   c cao v  n i ượ   c

ấ c   th p   (ng ộ ả ­ Gi ử ướ  n t ơ n i có th  n ế ướ có   th   n ồ ề chi u n ng đ ).

ế

ể ng co nguyên sinh. ế ướ

ế ế ượ t   đ

ồ

ừ ấ   ấ +   Bi c   k t   c u   đ t (có thoáng khí hay không),  ậ   cách   (kĩ   thu t)   tr ng   cây,   gây   r ng,   chăm   sóc   cây, ồ ấ ằ ệ ừ b ng cách h p th  nhi t t  không khí   ả ệ ự ữ khi nóng quá và th i nhi t d  tr    khi ề ặ ấ ủ  quá l nh ­> B  m t Trái đ t bao ph ề   ề ở ề ướ b i   nhi u   b   m t   n c,   n c   đi u ườ ộ ủ ệ   ng,   cho t   đ   c a   môi   tr hòa   nhi ể ơ ể ố phép các c  th  s ng có th  thích nghi   c.ượ đ ệ ộ ơ ể ề ướ + N c đi u hòa nhi ệ ữ ạ ậ ằ v t b ng cách khi l nh gi ệ ằ ẽ khi nóng s  thoát nhi ơ ướ ồ h i n ế ự ậ   ẩ *   Khu ch   tán   th m   tách     là   s   v n ừ  ủ ộ đ ng c a các phân t ộ  ồ ơ n i có n ng đ  cao t th p.ấ ự ậ   ẩ *   Khu ch   tán   th m   th u   là   s   v n ộ    dung đ ng c a các phân t ồ ị ộ ấ ị d ch có n ng đ  th p đ n dung d ch   ấ   ơ ộ có n ng đ  cao h n qua màng th m ọ ọ có tính ch n l c. ậ ấ ộ ạ +   N c   là   m t   d ng   v t   ch t   nên   ậ   ướ ượ  do, n c v n ng t cũng có năng l ượ ể ừ ơ ự   do ng   t chuy n   t   ự ế ấ   ơ  do th p. cao đ n n i có năng l ng t ướ   ề ượ ị ể ng c   chi u   h Có   th   xác   đ nh   đ ệ ủ ướ ằ ộ ậ   v n đ ng c a n c b ng vi c so sánh ố ớ ế ướ ủ ế   bào đ i v i th  năng th  n   c c a t ị ướ ủ c c a dung d ch bao quanh. n ỏ ơ   ế ướ ủ ế ế c c a t * N u th  n  bào nh  h n ị ế ướ ủ th  n   c c a dung d ch bao quanh thì ế ướ ẽ  bào n c s  đi vào t ơ   ủ ế ế ướ ớ ế * N u th  n  bào l n h n c c a t ế ướ ủ ị   th  n c c a dung d ch bao quanh thì ỏ ướ   c rút kh i th  nguyên sinh gây ra n ệ ượ hi n t ủ   ủ ế ế   bào   và   c a *   N u   th   n c  c a   t ằ ị   dung   d ch   bao   quanh   b ng   nhau   thì ộ ậ ướ c không v n đ ng. n ế ấ ấ ­ K t c u đ t. ậ ồ ỹ ­ K  thu t tr ng cây. ­ Chăm sóc và bón phân.         + T ộ   c cho cây tr ng m t ướ ướ i n

25

ợ   c và bón phân h p

ồ

ư ả ạ Công  nghệ ưở ườ

ầ ấ c và không khí.

ợ cách h p lý.    + Bón phân cho cây tr ng đúng cách,   ấ   ừ ng   x u không   d   th a   gây   nh   h ấ   cho   cây   xanh,   cho   môi   tr ng   đ t, ướ n

ườ

ầ

ề

ạ

ệ

ườ ướ ướ t i n lý. ạ   + T i sao khi qui ho ch đô ườ ị i   ta   c n   dành   ra th ,   ng   ợ   ả ộ m t  kho ng  đ t thích h p ể ồ đ  tr ng cây xanh. ấ   ệ ả ng đ t, +  B o v  môi tr ướ n   c, không khí và các sinh ậ ố v t s ng trong đó. ứ ạ             + C n có ý th c t o ệ ậ ợ i cho vi đi u ki n thu n l   ạ   ấ ậ sinh   v t   trong   đ t   ho t ủ   ộ đ ng   m nh,   phân   h y ự ậ   nhanh chóng  xác  th c v t, ấ ườ ả ạ ng đ t. c i t o môi tr ả ứ ụ ­ Giáo d c ý  th c b o v ố ng s ng. môi tr

ờ ượ ế ớ ượ ộ ố ấ 3 ti t trên l p và HS đ ệ   c GV cung c p m t s  tài li u II. Th i l ự ế ng d  ki n:

ứ nghiên c u tr ướ ở c nhà.

ị ủ ọ ẩ III. Chu n b  c a giáo viên và h c sinh

ẩ ị ủ 1. Chu n b  c a giáo viên

ệ ả ­ Giáo án, SGV, tài li u tham kh o.

ế ấ ạ ấ ­ Máy chi u, máy tính, gi y A4, gi y A0, bút d , nam châm.

ố ướ ọ ố ườ ự ­ C c n c l c, mu i, đ ố ng, thu c tím, thìa khu y, lấ ọ ướ  n c hoa, m c.

ộ ố ủ ế ệ ấ ấ ­ GV cung c p m t s  tài li u liên quan đ n tính ch t lý, hóa c a phân t ử ướ  n c và

ứ ể ấ ấ ự ậ s  v n chuy n các ch t qua màng sinh ch t cho HS nghiên c u tr ướ ở c nhà và giao

ộ ộ ị ể ụ ệ ẩ ỗ ướ ớ nhi m v  cho m i nhóm m t n i dung chu n b  đ  trình bày tr c l p.

ầ ả ẩ ộ ị ­ GV yêu c u: + HS nhóm 1 chu n b  trình bày n i dung b ng 3 (SGK trang 16 ).

ề ẩ ị ố + HS nhóm 2 chu n b  powerpoint và trình bày v  các nguyên t hóa

ơ ể ọ h c trong c  th .

ề ấ ủ ể                          + HS nhóm 3 tìm hi u và trình bày v  c u trúc c a phân t ử ướ  n c.

26

ủ ướ ể ề + HS nhóm 4 tìm hi u và trình bày v  vai trò c a n c đ i v i t ố ớ ế

ơ ể ố bào và c  th  s ng.

ọ 2. H c sinh:

ẩ ở ị ­ Chu n b  sách v ;

ướ ể ậ ụ ả ờ ể ệ ấ ­ HS xem tr c các tài li u GV cung c p đ  có th  v n d ng tr  l ỏ . i câu h i

ị ộ ủ ự ẩ ­ Chu n b  n i dung theo s  phân công theo nhóm c a GV.

ạ ẩ ị ị ­ Chu n b  đo n k ch

ươ ạ ọ ể IV. Ph ng pháp d y h c và ki m tra, đánh giá

ươ ả ề ạ ọ Gi ế ấ i quy t v n đ 1. Ph ng pháp d y h c:

ậ ọ ự ả ậ ơ ả thí ơ 2. Kĩ thu t: ậ Kĩ thu t đ c tích c c, Ch i trò ch i, Kĩ thu t khăn tr i bàn, Mô t

ậ ặ ậ ộ ệ ậ ậ ỏ ớ nghi m, Kĩ thu t đ t câu h i, Kĩ thu t đ ng não, Kĩ thu t tia ch p, Kĩ thu t phòng

ẩ ị ở ậ tranh, Kĩ thu t công đo n, ạ  Báo cáo chu n b nhà theo nhóm.

ể 2. Ki m tra đánh giá:

ể ả ẩ ả ồ ẩ   ạ ộ ­ Đánh giá quá trình: Qua s n ph m ho t đ ng nhóm g m đi m báo cáo s n ph m

ị ở ả ờ ỏ ở ừ ế ọ ẩ chu n b nhà và tr  l i câu h i (theo nhóm) t ng ti t h c.

ứ ể ế ổ ắ   ­  Đánh giá t ng k t: Qua bài ki m  tra 15 phút và 45 phút theo hình th c tr c

ự ậ ệ nghi m và t lu n.

ạ ọ ạ ộ V. Các ho t đ ng d y h c:

ạ ộ Ọ ƯỚ Ho t đ ng 1: TÌM HI U VỀ Ố Ề CÁC NGUYÊN T  HÓA H C VÀ N C

(ti t 1)ế

ế ấ 1.   Tình   hu ngố   xu t phát ụ ạ ạ ứ ả ề ể ố ướ M c tiêu:  ẻ ­ T o tâm th  vui v , tho i mái cho HS. ­ T o h ng thú tìm hi u v  các nguyên t ọ  hóa h c và n c

ươ ỹ ị ễ ậ Di n k ch. Ph ng pháp/k  thu t:

27

ươ ệ ạ ọ SGK. Ph ng ti n d y h c:

ứ ổ ứ ạ ọ Cá nhân, nhóm Hình th c t ch c d y h c:

ả ọ ứ ề ể HS  có  h ng  thú  tìm  hi u  v  các

ẩ ố ướ S n  ph m  h c  sinh:   ọ  hóa h c và n nguyên t c.

ụ

ế ơ ể ố 2.   Hình   thành  ớ ứ ki n th c m i

ủ ố ố ọ    hóa h c ọ    hóa h c

ố ạ ượ ạ c t cacbon l i có vai trò

i sao nguyên t i s ng.

ư ạ ạ   i

ế ớ ố ớ ố i   s ng   m c   dù   đa   d ng   nh ng   l ầ

ặ ọ ọ ủ ả ế   c quy t

c c u trúc hóa h c c a phân t ủ ướ ủ ướ ố ớ ế ử ướ  n ư ế c nh  th  nào. c đ i v i t bào và c  th ơ ể

ậ ọ ự ỹ ậ   ậ K  thu t đ c tích c c, Kĩ thu t

ỹ ng pháp/k  thu t:  ơ ơ ả M c tiêu:  ượ ể ­  Hi u đ c trong c  th  s ng có các nguyên t ớ ỉ ệ v i t  l  khác nhau và vai trò c a các nguyên t ế trong t  bào. ả i thích đ ­ Gi ọ quan tr ng trong th  gi ượ ế ể ­   Hi u   đ c   th   gi ấ ề ố th ng nh t v  thành ph n hóa h c . ượ ấ i thích đ ­ Gi ặ ế ị đ nh đ n đ c tính lý, hóa c a n ượ c vai trò c a n ­  Trình bày đ s ng.ố ươ Ph khăn tr i bàn, Ch i trò ch i.

Hình th c t ứ ổ ứ ạ ọ cá nhân, nhóm, c  l pả ớ . ch c d y h c:

ệ ế ọ Máy chi u, máy tính, gi y A4,

ệ ả ấ ươ ạ ng ti n d y h c:   Ph ạ ấ gi y A0, nam châm, bút d , SGK, tài li u tham kh o.

28

ả ọ

ơ ể ố

ố ố ủ ọ    hóa h c ọ    hóa h c

ư ạ ạ   i

ố ặ ọ

ả ớ ố i   s ng   m c   dù   đa   d ng   nh ng   l ầ  đa l ng. Gi

ượ ỉ ầ i thích vì ư   ỏ ng nh  nh ng

ng và vi l ớ ủ ờ ố

ả ạ ố cacbon l i có vai trò

ủ ướ ố ớ ế ượ i sao nguyên t ế ớ ố i s ng. c vai trò c a n c đ i v i t bào và c  th ơ ể

ượ ấ ọ ủ ế   c quy t

c c u trúc hóa h c c a phân t ủ ướ

ả ử ướ  n ư ế c nh  th  nào. ự ế ế liên quan đ n tính

ứ ướ ệ ậ c là dung 3. Luy n t p

ẩ S n ph m h c sinh:  ượ ể ­  Hi u đ c trong c  th  s ng có các nguyên t ớ ỉ ệ v i t  l  khác nhau và vai trò c a các nguyên t ế  bào. trong t ượ ế ể ­   Hi u   đ c   th   gi ấ ề th ng nh t v  thành ph n hóa h c. ượ ố ệ t nguyên t ­ Phân bi ộ ượ ượ ố  vi l sao nguyên t ng ch  c n v i m t l ế ể không th  thi u trong đ i s ng c a SV. ượ ạ c t i thích đ ­ Gi ọ quan tr ng trong th  gi ­ Trình bày đ s ng.ố ả i thích đ ­ Gi ặ ế ị đ nh đ n đ c tính lý, hóa c a n ộ ố ệ ượ i thích m t s  hi n t ­ Gi ng th c t ấ ử ướ ủ ch t lý, hóa c a phân t  n c. ệ ụ Làm các thí nghi m ch ng minh n M c tiêu:   môi hòa tan các ch t.ấ

ươ ỹ ả ệ ậ Mô t thí nghi m. Ph ng pháp/k  thu t:

ự ứ ổ ứ ạ ọ Th c hành. Hình th c t ch c d y h c:

ệ ố ướ ọ ố ườ ọ Hai c c n c l c, mu i, đ ng, ạ ng ti n d y h c:

ươ Ph thìa khu yấ .

ặ ủ Bi c đ c tính lý, hóa c a phân

ấ ả S n ph m h c sinh:  ướ ử ướ  n t ế ượ ọ t đ c là dung môi hòa tan các ch t). ẩ c (n

29

ụ ở ộ ế Giúp HS có nhu c u m  r ng thêm ki n th c v ứ ề ở

ố ầ ướ M c tiêu:  các nguyên t ọ  hóa h c và n c. ậ ụ 4. V n d ng m r ngộ

ươ ậ ộ ỹ ậ Kĩ thu t đ ng não Ph ng pháp/k  thu t:

ứ ổ ứ ạ ọ cá nhân, nhóm. Hình th c t ch c d y h c:

ươ ệ ệ ả ạ ọ SGK, tài li u tham kh o Ph ng ti n d y h c:

ụ ế

ả ế ọ ọ ự ế ng th c t

ẩ ứ ế ủ S n ph m h c sinh:  ki n th c đã h c đ  gi ấ quan đ n tính ch t lý, hóa c a phân t ứ ậ V n d ng ki n th c liên môn và các ệ ượ ể ả  liên i thích các hi n t ử ướ c.  n

ạ ộ Ề Ự Ậ Ấ Ề Ể Ho t đ ng 2: TÌM HI U V  S  V N CHUY N CÁC CH T QUA MÀNG

Ấ ế SINH CH T (ti t 2)

ọ ẻ ấ 1.   Tình   hu ngố   xu t phát

ế ế

ứ ể

ấ

ể ươ ụ M c tiêu:  ế ạ ­ T o tâm th  vui v  cho h c sinh ế ệ ượ ng kh ch tán nói chung, khu ch tán qua   ­ Bi t hi n t ề ự ậ   ấ ừ ẩ  đó có h ng thú tìm hi u v  s  v n kênh và th m th u t chuy n các ch t qua màng sinh ch t. ỹ Ph ấ ậ Mô tả thí nghi m.ệ ng pháp/k  thu t:

30

ự ứ ổ ứ ạ ọ Th c hành. Hình th c t ch c d y h c:

ươ ố ướ ọ ệ ố ạ ọ C c n c l c, thu c tím. Ph ng ti n d y h c:

ả ẩ ọ ế Bi

ệ t   hi n   t ẩ ượ ấ ế ứ

ề ự ậ ể ể ấ ấ ng   kh ch   tán   nói S n   ph m   h c   sinh:   ế chung, khu ch tán qua kênh và th m th u  và h ng thú tìm hi u v  s  v n chuy n các ch t qua màng sinh ch t.

ụ

ế ệ ượ ế ệ ượ t đ c các hi n t ng khu ch tán qua kênh và 2.   Hình   thành  ớ ứ ki n th c m i

ề ị c   các   khái   ni m   v   dung   d ch   nh ượ   c

ẳ

ể ệ ượ ng. ng và đ ng tr c th  nào là v n chuy n ch  đ ng.

ệ ượ ự i   thích   đ ươ ế ượ c các hi n t ươ ậ ủ ộ ấ   ẩ ng th c bào,  m bào và xu t

ươ ậ ỹ ỹ ng   pháp/k   thu t:

ớ ậ ộ ậ ạ

ậ ọ ự ậ ạ M c tiêu:  ­ Phân bi ấ ẩ th m th u. ả ­   Gi ư ươ ng,  u tr tr ả i thích đ ­ Gi ả ượ ­ Mô t  đ bào. ậ   ậ K   thu t   tia   ch p,   Kĩ   thu t Ph phòng tranh, Kĩ thu t công đo n, Kĩ thu t đ ng não, Kĩ   thu t công đo n, Kĩ thu t đ c tích c c.

ả ớ ứ ổ ứ ạ ọ cá nhân, nhóm, c  l p. Hình th c t ch c d y h c:

ươ ệ ấ ạ   ọ Gi y A4, A0, nam châm, bút d , ạ ng ti n d y h c:

Ph máy tính, máy chi u.ế

ả

ệ ượ ế c các hi n t ng khu ch tán qua kênh và

ề ị c   các   khái   ni m   v   dung   d ch   nh ượ   c

ẳ

ể ệ ượ ng và đ ng tr ng. c th  nào là v n chuy n ch  đ ng.

ệ ượ ự ẩ ọ S n ph m h c sinh:  ệ ượ ­ Phân bi t đ ấ ẩ th m th u. ả ­   Gi ư ươ ng,  u tr tr ả i thích đ ­ Gi ả ượ  đ ­ Mô t i   thích   đ ươ ượ ế c các hi n t ươ ủ ộ ậ ấ   ẩ ng th c bào,  m bào và xu t

31

ể ặ

ấ ế ự

ể bào. ­ Phân bi ậ ượ đ nào có th  qua kênh protein, n ữ ớ   ệ ượ c các ch t có nh ng đ c đi m gì thì m i t đ ấ   ớ ể c v n chuy n tr c ti p qua l p kép phopho lipit, ch t ằ ướ c qua màng b ng cách nào.

ệ ậ ụ ề ự ệ ế Làm thí nghi m v  s  khu ch tán. 3. Luy n t p M c tiêu:

ươ ỹ ả ệ ậ Mô t thí nghi m. Ph ng pháp/k  thu t:

ự ứ ổ ứ ạ ọ Th c hành. Hình th c t ch c d y h c:

ươ ọ ướ ệ ố ướ ọ ạ ọ L  n ự c hoa, m c, c c n c l c. Ph ng ti n d y h c:

ọ ượ ế ế ơ ể Hi u đ c c  ch  khu ch tán và

ả ẩ ẩ ấ S n ph m h c sinh:   th m th u.

ụ ự ế ở ộ ế ở

ế    liên quan đ n ượ ắ ứ ấ ề ồ M  r ng thêm ki n th c th c t M c tiêu:  ộ ệ ự s  chênh l ch v  n ng đ  các ch t cho HS n m đ c. ậ ụ 4. V n d ng m r ngộ

ươ ỏ ỹ ậ ặ ậ Kĩ thu t đ t câu h i. Ph ng pháp/k  thu t:

ứ ổ ứ ạ ọ cá nhân, nhóm. Hình th c t ch c d y h c:

32

ươ ệ ệ ả ạ ọ SGK, tài li u tham kh o Ph ng ti n d y h c:

ả ụ ứ

ể ả   ế ế ậ i t v n d ng ki n th c đ  gi ề   ư  nh :  cây héo khi bón quá nhi u

ọ ẩ Bi S n ph m h c sinh:   ự ế ệ ượ ng th c t thích hi n t ườ ễ phân, ô nhi m môi tr ng…

ạ ộ Ộ Ố Ệ ƯỢ Ả Ự Ế ế Ho t đ ng 3: GI I THÍCH M T S  HI N T NG TH C T  (ti t 3)

ộ ả ộ N i dung

ợ ệ ụ c h c v  các nguyên t

ể Giúp HS v n d ng có hi u qu  các n i dung   ọ   ố ề  hóa h c, ấ ể ả   i ọ ấ c, s  v n chuy n các ch t qua màng sinh ch t đ  gi

ứ ự ậ ề ự ế ờ ố ế ấ ụ ậ M c tiêu:   ượ ế ki n th c tích h p đã đ ướ n ỏ thích r t nhi u câu h i liên quan đ n th c t đ i s ng.

ệ ậ GV giao n i dung công vi c cho

ươ Ph ỗ m i nhóm làm ỹ ộ ng pháp/k  thu t:  ớ ở  nhà và ra l p báo cáo.

ả ờ ứ ổ ứ ạ ọ Báo cáo, tr  l ỏ   i các câu h i

ủ Hình th c t  ch c d y h c:  ủ c a GV và c a các nhóm khác.

ươ ệ ạ ọ Máy tính, máy chi u.ế Ph ng ti n d y h c:

ọ ấ

ố

ấ ượ ể Hi u đ ọ ướ  hóa h c, n ấ ừ   đó có th  gi c nhi u v n đ  liên quan   ấ   c, s  v n chuy n các ch t ề ề ể i thích các v n đ

ề ự ậ ể ả ọ ơ ở ẩ ả S n ph m h c sinh:  ế đ n các nguyên t qua màng sinh ch t, t ộ ố trong cu c s ng trên c  s  khoa h c.

ổ ế ướ ẫ ọ ậ VI. T ng k t và h ng d n h c t p

ủ ọ ả ờ ể ể ế ổ GV t ng k t đi m đánh giá quá trình c a h c sinh thông qua đi m tr  l ỏ   i câu h i

ở ừ ế ọ ể ẩ ẩ ị ở (theo nhóm) t ng ti ả t h c và đi m báo cáo s n ph m nhóm chu n b nhà.

Ti t 1:ế

33

Nhóm 1 2 3 4

3/7 1/7 1/7 2/7 ả ờ   i

ể Đi m tr  l câu h iỏ

8/10 7/10 8/10 8/10

ể Đi m   báo cáo

ổ ể 11/17 8/17 9/17 10/17 T ng đi m

Ti t 2:ế

Nhóm 1 2 3 4

2/8 3/8 1/8 2/8 ả ờ   i

ể Đi m tr  l câu h iỏ

9/10 7/10 8/10 8/10

ể Đi m   báo cáo

ổ ể 11/18 10/18 9/18 10/18 T ng đi m

34

Ti t 3:ế

Nhóm 1 2 3 4

6/18 3/18 3/18 4/18 ả ờ   i

ể Đi m tr  l câu h iỏ

8/10 7/10 8/10 9/10

ể Đi m   báo cáo

ổ ể 14/28 10/28 11/28 13/28 T ng đi m

ợ ổ T ng h p:

Nhóm 1 2 3 4

11/33 7/33 5/33 8/33 ả ờ   i

ể Đi m tr  l câu h iỏ

25/30 21/30 24/30 25/30

ể Đi m   báo cáo

ổ ể 36/63 28/63 29/63 33/63 T ng đi m

35

ể ổ ứ ế ể ự   GV căn c  vào đi m đánh giá quá trình đ  t ng k t, đánh giá quá trình th c

ệ ủ ề hi n ch  đ .

Ụ Ụ Ọ Ạ Ạ Ế Ế (CHI TI T K  HO CH D Y H C THEO PH  L C 1)

Ự Ầ Ệ PH N III. TH C NGHI M – ĐÁNH GIÁ

ự ụ ệ 1. M c đích th c nghi m

ả ủ ệ ả ả ậ ạ ụ Đánh giá tính kh  thi và hi u qu  c a gi ọ   ỹ i pháp áp d ng k  thu t d y h c

ủ ề ạ ọ ợ ươ ậ ổ ỹ tích c c  ự khi d y và h c ch  đ  tích h p theo ph ng pháp và k  thu t t ứ    ch c

ự ọ ủ ọ ạ ộ ho t đ ng t h c c a h c sinh.

ổ ứ ự ệ 2. T  ch c th c nghi m

ả ế ự ệ ạ Tác gi ti n hành th c nghi m d y h c ọ ở ườ  tr ng THPT A – Huy n ệ A ­ T nhỉ

ọ ự ệ Vĩnh Phúc trong tháng 09 năm 2018. Nhóm th c nghi m là l p ớ 10A2 có 45 h c sinh,

ử ụ ứ ố ọ ế ế ể ứ nhóm đ i ch ng là l p t k  ki m ch ng k ể   i m tra ớ 10A3 có 44 h c sinh. S  d ng thi

ướ ố ớ ộ ươ ươ ứ ể tr c và sau tác đ ng đ i v i các nhóm t ng đ ng b ng ằ  phép ki m ch ng T_test

ộ ậ đ c l p.

ả ể ứ ế ướ ế ể ả Đánh giá k t qu  ki m ch ng tr c tác đ ng ả   ộ  là k t qu  bài ki m tra kh o

ấ ượ ộ ủ ầ sát ch t l ng l n m t c a hai nhóm đã có.

ả ể ứ ế ộ Đánh giá k t qu  ki m ch ng sau tác đ ng:

ị ộ ọ ậ ủ ớ ự ệ + Đánh giá đ nh tính: ớ   Quan sát thái đ  h c t p c a l p th c nghi m và l p

ứ ố đ i ch ng.

ị ượ ể ế ể ự ố ứ + Đánh giá đ nh l ng: ả Là đi m k t qu  bài ki m tra ữ   có s  đ i ch ng gi a

ự ệ ố ớ ả ư ớ l p th c nghi m và l p đ i ch ng ứ mà tác gi đ a ra.

ế ệ ả ự 3. K t qu  th c nghi m

ả ể ứ ế ướ ộ 3.1. Đánh giá k t qu  ki m ch ng tr c tác đ ng

ướ ớ ươ ả ộ ươ ề ể Tr c tác đ ng, c  hai l p t ng đ ọ ố ng v  đi m s  môn Sinh h c

ả ể ứ ộ ế 3.2. Đánh giá k t qu  ki m ch ng sau tác đ ng:

36

ế ả ị a. K t qu  đ nh tính:

ế ả ạ ợ ­ K t qu  thu đ ượ ở ớ c l p 10A ủ ề 3 (không d y theo ch  đ  tích h p liên môn):

ế ọ ầ ơ ỏ ậ ở ­ Ti ề t h c tr m h n do nhi u câu h i HS không tr ả ờ  l ụ   i đúng b i HS v n d ng

ứ ế ả ự ễ ế ố ki n th c liên môn vào gi i quy t tình hu ng th c ti n còn khó khăn.

ế ả ủ ề ạ ươ ng pháp ợ 2 (D y ch  đ  tích h p liên môn theo ph ­ K t qu  thu đ ượ ở ớ c l p 10A

ậ ổ ứ ạ ộ ự ọ ủ ọ và kĩ thu t t ch c ho t đ ng t h c c a h c sinh):

ấ ứ ạ ộ ự ề ổ ọ ớ ọ ọ ậ   ­ L p h c sôi n i, h c sinh ho t đ ng nhi u, r t h ng thú, tích c c trong h c t p,

ả ế ọ ụ ứ ậ ấ các em c m th y yêu thích ti ế t h c, HS v n d ng ki n th c liên môn vào gi ả   i

ễ ế ộ ố ự ễ quy t tình hu ng th c ti n m t cách d  dàng.

ả ị ế ượ b. K t qu  đ nh l ng:

ữ ớ ự ứ ố ệ ể ế ể ả     gi a l p th c nghi m và đ i ch ng   Đ   i m k t qu  bài ki m tra

ố ể Bài ki m tra s  1

ự ệ Nhóm th c nghi m (10A2):

ể ạ ọ ­ 7 h c sinh đ t đi m 10

ể ạ ọ                      ­ 18 h c sinh đ t đi m 9

ể ạ ọ                      ­ 12 h c sinh đ t đi m 8

ể ạ ọ                      ­ 8 h c sinh đ t đi m 7

ố ứ  Nhóm đ i ch ng (10A3):

ể ạ ọ ­ 0 h c sinh đ t đi m 10

ể ạ ọ ­ 7 h c sinh đ t đi m 9

ể ạ ọ                 ­ 14 h c sinh đ t đi m 8

ể ạ ọ                 ­ 11 h c sinh đ t đi m 7

ể ạ ọ                 ­ 12 h c sinh đ t đi m 6

ể ể ả B ng so sánh đi m các bài ki m tra ữ s  1 ố gi a 2 nhóm

ố ể Bài ki m tra s  2

37

ự ệ Nhóm th c nghi m (10A2):

ể ạ ọ ­ 8 h c sinh đ t đi m 10

ể ạ ọ                      ­ 14 h c sinh đ t đi m 9

ể ạ ọ                      ­ 17 h c sinh đ t đi m 8

ể ạ ọ                      ­ 6 h c sinh đ t đi m 7

ứ ố Nhóm đ i ch ng (10A3):

ể ạ ọ ­ 0 h c sinh đ t đi m 10

ể ạ ọ ­ 6 h c sinh đ t đi m 9

ể ạ ọ ­ 17 h c sinh đ t đi m 8

ể ạ ọ ­ 14 h c sinh đ t đi m 7

ể ạ ọ ­ 7 h c sinh đ t đi m 6

ể ể ả B ng so sánh đi m các bài ki m tra ữ s  2 ố gi a 2 nhóm

Ậ Ế K T LU N

ự ế ả ụ ệ ạ ả ử ụ Qua th c t ấ  gi ng d y tôi th y vi c áp d ng gi ậ   i pháp s  d ng các kĩ thu t

ủ ề ự ạ ọ ọ ợ ươ ỹ ạ d y h c tích c c vào d y và h c ch  đ  tích h p theo ph ng pháp và k  thu t t ậ ổ

ạ ộ ứ ự ọ ủ ọ ạ ệ ả ạ ọ ch c ho t đ ng t h c c a h c sinh đã đem l ự   i hi u qu  cao trong d y h c, th c

ự ự ự ọ ậ ủ ọ ạ ẽ s  pự hát huy tính c c, t l c và sáng t o trong h c t p c a h c sinh ầ    và s  góp ph n

ấ ượ ạ ạ ọ ả nâng cao ch t l ọ ớ ng d y h c môn Sinh h c l p 10. Bên c nh đó, gi i pháp cũng

ứ ự ự ể ọ ọ ả giúp h c sinh phát tri n năng l c nghiên c u khoa h c, năng l c gi ế ấ i quy t v n đ ề

ự ự ạ ự ọ ự ợ và sáng t o, năng l c t ủ  ch  và t ự   ế  h c, năng l c giao ti p và h p tác, năng l c

ề ấ ủ ữ ự ể ể ặ ọ ngôn ng , năng l c tin h c đ  tìm hi u v  c u trúc và đ c tính lý hóa c a phân t ử

ướ ể ủ ự ậ ấ n ấ c, s  v n chuy n c a các ch t qua màng sinh ch t. Qua đó nâng cao năng l cự

ườ ọ ữ ườ ầ ủ ẩ ấ ủ c a ng ạ i h c giúp đào t o nh ng con ng i có đ y đ  ph m ch t và năng l c đ ự ể

ả ề ự ễ ủ ộ ố ế ấ gi i quy t các v n đ  th c ti n c a cu c s ng.

38

ầ ượ ả ữ ế ậ Không 8. Nh ng thông tin c n đ c b o m t (n u có):

ệ ầ ề ế ể ụ ế 9. Các đi u ki n c n thi t đ  áp d ng sáng ki n:

ố ớ a. Đ i v i giáo viên

ứ ơ ả ề ậ ữ ế ả ọ ọ ố   ­ GV ph i có ki n th c c  b n v  V t lí, Hoá h c, Sinh h c khá v ng vàng. Mu n

ạ ổ ự ả ự ậ v y giáo viên ph i tích c c tham gia sinh ho t t nhóm chuyên môn d a trên

ứ ạ ọ ườ ế ố ọ nghiên c u bài h c và sinh ho t chuyên môn trên tr ng h c k t n i. Trên c  s ơ ở

ể ử ụ ậ ạ ủ ề ủ ọ ấ c u trúc logic c a ch  đ  này, giáo viên có th  s  d ng các kĩ thu t d y h c khác

ớ ừ ố ượ ể ơ ở ậ ấ ọ ườ ợ nhau đ  phù h p v i t ng đ i t ng h c sinh và c  s  v t ch t nhà tr ệ   ng hi n

có.

ể ặ ắ ớ ữ ẽ ậ ả ư ệ ự ọ ­ GV ph i hi u c n k  và th t tâm đ c v i nh ng t li u mình đã l a ch n.

ồ ả ệ ậ ụ ứ ế ­ Không nên ôm đ m, quá t i trong vi c v n d ng ki n th c.

ừ ứ ủ ọ ả ả ­  Luôn luôn đ m b o tính v a s c c a h c sinh.

ự ả ỗ ổ ớ ươ ủ ộ ự ạ ọ ­ M i GV ph i tích c c đ i m i ph ng pháp d y h c, ch  đ ng xây d ng các

ủ ề ạ ụ ứ ễ ệ ọ ạ   ầ ch  đ  d y h c liên môn,  ng d ng nhu n nhuy n công ngh  thông tin vào d y

h c.ọ

ố ớ b. Đ i v i HS

ậ ố ể ị ộ ể ổ ả ờ ị ẩ ­ HS ph i chu n b  bài th t t t đ  GV không b  đ ng và có th i gian đ  t ứ    ch c

ạ ộ ọ các ho t đ ng h c cho HS.

ố ớ ạ ấ c. Đ i v i các c p lãnh đ o:

ế ạ ấ ộ ở ườ ế ộ ­ Các c p lãnh đ o nên có ch  đ  khuy n khích, đ ng viên GV các tr ng THPT

ủ ề ự ự ể ỉ ợ trên toàn t nh xây d ng các ch  đ  tích h p liên môn khác đ  nâng cao năng l c cho

HS.

ấ ượ ể ọ ở ườ ụ ộ ­ Đ  nâng cao ch t l ng môn Sinh h c các tr ng THPT, B  Giáo d c và Đào

ổ ươ ụ ợ ả ạ ầ t o c n ph i thay đ i ch ớ   ng trình giáo d c và sách giáo khoa sao cho phù h p v i

ự ễ ệ ạ ọ th c ti n d y và h c hi n nay.

39

ợ ượ ặ ự ế ể ượ 10. Đánh giá l i ích thu đ c ho c d  ki n có th  thu đ ụ c do áp d ng sáng

ế ủ ế ả ế ủ ổ ứ ki n theo ý ki n c a tác gi và theo ý ki n c a t ch c, cá nhân đã tham gia

ử ế ế ầ ể ả ụ ụ ầ áp d ng sáng ki n l n đ u, k  c  áp d ng th  (n u có) :

ợ ượ ặ ự ế ể ượ 10.1. Đánh giá l i ích thu đ c ho c d  ki n có th  thu đ ụ c do áp d ng sáng

ế ủ ế ki n theo ý ki n c a tác gi ả :

ự ế ạ ấ ằ ế ợ ứ ệ ế ề ọ Qua th c t ữ    d y h c nhi u năm tôi th y r ng vi c k t h p ki n th c gi a

ể ả ọ ợ ộ ấ ế ề ộ các môn h c “tích h p” vào đ  gi ọ   i quy t m t v n đ  nào đó trong m t môn h c

ế ứ ầ ệ ế ạ ọ ợ ườ ỏ là vi c làm h t s c c n thi t. D y h c tích h p trong nhà tr ng đòi h i ng ườ   i

ứ ộ ễ ế ả ạ ắ ầ ộ ỉ ắ giáo viên gi ng d y b  môn không ch  n m b t nhu n nhuy n ki n th c b  môn

ứ ủ ữ ừ ế ạ ả ả ồ ọ   mình gi ng d y mà còn ph i không ng ng trau r i ki n th c c a nh ng môn h c

ề ặ ữ ể ấ ơ ơ khác giúp giáo viên hi u rõ h n, sâu h n nh ng v n đ  đ t ra trong sách giáo khoa

ả ề ặ ế ọ ố ể đ  giúp các em gi ộ   ấ i quy t các tình hu ng, các v n đ  đ t ra trong môn h c m t

ệ ấ ả ấ ạ ạ ọ ợ cách nhanh nh t, hi u qu  nh t. Bên c nh đó, d y h c tích h p trong nhà tr ườ   ng

ọ ậ ụ ứ ế ạ ỹ ủ   ậ ẽ s  giúp các em h c t p thông minh và v n d ng sáng t o ki n th c, k  năng c a

ứ ệ ố ợ ả ế ố kh i tri th c toàn di n, hài hòa và h p lý trong gi i quy t các tình hu ng khác nhau

ộ ố ộ ố ẻ ệ ạ ớ và m i m  trong cu c s ng hi n đ i, có ích cho cu c s ng sau này làm công dân,

ườ ự ố ẹ ộ ự ậ làm ng i lao đ ng, làm cha m  có năng l c s ng t l p.

ạ ọ ợ ươ ậ ổ ỹ ạ ộ ứ D y h c tích h p theo ph ng pháp và k  thu t t ch c ho t đ ng t ự ọ    h c

ớ ủ ề ả ủ ạ ề ệ ể ọ ủ ọ c a h c sinh là đi m m i c a đ  tài. Đ  tài đã nâng cao hi u qu  c a d y h c tích

ấ ượ ữ ọ ớ ạ ọ ợ ừ h p t đó góp ph n ơ ầ nâng cao h n n a ch t l ng d y h c môn Sinh h c l p 10

ự ự ự ọ ậ ủ ạ ọ ừ ồ đ ng th i p ờ hát huy tính c c, t l c và sáng t o trong h c t p c a h c sinh t đó

ự ủ ườ ọ ữ ườ ủ ầ nâng cao năng l c c a ng ạ i h c giúp đào t o nh ng con ng ẩ   i có đ y đ  ph m

ự ể ả ấ ề ự ễ ủ ộ ố ế ấ ch t và năng l c đ  gi i quy t các v n đ  th c ti n c a cu c s ng.

ợ ượ ặ ự ế ể ượ 10.2. Đánh giá l i ích thu đ c ho c d  ki n có th  thu đ ụ   c do áp d ng

ế ủ ổ ứ ế sáng ki n theo ý ki n c a t ch c, cá nhân:

40

ể ư ầ ạ ọ ệ ưở ở ọ D y h c liên môn góp ph n phát tri n t duy liên h , liên t ng ạ    h c sinh. T o

ọ ộ ư ậ ứ ộ ấ ậ cho h c sinh m t thói quen trong t duy, l p lu n t c là khi xem xét m t v n đ ề

ộ ệ ả ặ ế ừ ứ ấ ể ớ ph i đ t chúng trong m t h  quy chi u, t ề ộ   ậ  đó m i có th  nh n th c v n đ  m t

ấ cách th u đáo.

ọ ậ ứ ụ ế ạ ờ ọ ẽ ở ộ D y h c v n d ng ki n th c liên môn giúp cho gi ơ    h c s  tr  nên sinh đ ng h n,

ỉ ườ ọ vì không ch  có giáo viên là ng i trình bày mà h c sinh cũng tham gia vào quá trình

ứ ừ ế ế ậ ự ủ ọ ti p nh n ki n th c, t đó phát huy tính tích c c c a h c sinh.

ữ ổ ứ ử ặ ụ 11. Danh sách nh ng t ụ    ch c/cá nhân đã tham gia áp d ng th  ho c áp d ng

ế ầ ế ầ sáng ki n l n đ u (n u có):

ị ỉ ạ Tên t ổ ứ    ch c/ Đ a ch Số ự   Ph m   vi/   Lĩnh   v c

ụ ế TT cá nhân áp d ng sáng ki n

ự ế ứ   Xây   d ng   ki n   th c

2,

ớ ườ ợ L p   10A Tr ng   THPT   Bình tích   h p   liên   môn

ỉ 1 Xuyên, t nh Vĩnh Phúc ả   ạ ộ trong ho t đ ng gi ng 10A3.

ộ ố d yạ   m t s  bài trong

ươ ch ng trình sinh h cọ

ơ ả 10 ban c  b n.

tháng   12

Bình   xuyên,   ngày   10   năm2018 Bình   Xuyên,   ngày   25   tháng   11   năm   2018

ủ ưở ả Th  tr ơ ị ng đ n v Tác gi ế  sáng ki n

41

ồ ệ ễ ị Phan H ng Hi p Nguy n Th  Yên Hoa

Ụ Ụ Ọ Ạ Ạ Ế PH  L C 1: K  HO CH D Y H C

Ế TI T 1 ( ạ ộ Ho t đ ng 1)

Ọ ƯỚ TÌM HI U VỀ Ố Ề CÁC NGUYÊN T  HÓA H C VÀ N C

ụ I. M c tiêu

ứ ế 1. Ki n th c:

ượ ơ ể ố ố ớ ỉ ệ ọ c trong c  th  s ng có các nguyên t hóa h c v i t  l khác nhau và vai ể ­ Hi u đ

ủ ố ế trò c a các nguyên t ọ  hóa h c trong t bào.

ả ố ạ ọ ­ Gi i thích đ ượ ạ c t i sao nguyên t cacbon l i có vai trò quan tr ng trong th  gi ế ớ   i

s ng.ố

ượ ế ớ ố ư ặ ạ ạ ố ể ­ Hi u đ c th  gi i s ng m c dù đa d ng nh ng l ầ   ấ ề i th ng nh t v  thành ph n

hóa h c .ọ

ả ượ ấ ọ ủ ế ị ặ ­ Gi i thích đ c c u trúc hóa h c c a phân t ử ướ  n ế c quy t đ nh đ n đ c tính lý,

ủ ướ hóa c a n ư ế c nh  th  nào.

ượ ủ ướ ố ớ ế ơ ể ố ­  Trình bày đ c vai trò c a n c đ i v i t bào và c  th  s ng.

ỹ 2. K  năng:

ậ ỹ ừ ả ­ Rèn k  năng thu th p thông tin t ụ    tranh  nh, kênh hình: H3.1; H3.2 (SGK) ph c

ứ ề ứ ế ệ ệ ố ướ ụ v  cho vi c nghiên c u, phát hi n ki n th c v  các nguyên t ọ  hóa h c và n c.

ạ ộ ạ ộ ỹ ­ Rèn k  năng ho t đ ng nhóm, ho t đ ng cá nhân.

ế ế ợ ỹ ­ K  năng thuy t trình, giao ti p, h p tác.

ứ ế ỹ ­ K  năng khái quát hóa ki n th c.

3. Thái đ : ộ

42

ấ ủ ậ ứ ế ấ ấ ố ố ọ    hóa h c ­ Th y rõ tính th ng nh t c a v t ch t thông qua ki n th c các nguyên t

ơ ể ố trong c  th  s ng.

ả ả ả ở ữ ế ậ ọ ­ B o qu n rau qu  đúng cách, chăm sóc cây nh ng vùng có tuy t th t khoa h c,

ợ    h p lý.

ủ ề ượ ả ợ ồ ­ Khi bón phân cho cây tr ng ph i h p lý, bón đúng và đ  li u l ng. Phân bón

ả ở ạ ph i ễ  d ng d  hoà tan.

4. Năng l c:ự

ự ự ự ọ ể ự ậ ự ế ạ ­ Năng l c t ủ  ch  và t h c: HS có th  t ụ   ọ ậ  l p k  ho ch h c t p xây d ng m c

ụ ả ự ệ ế ệ ạ ẩ ầ tiêu, k  ho ch th c hi n, phân công nhi m v , s n ph m c n hoàn thành.

ự ả ế ấ ệ ề ấ ạ ố ­ Năng l c gi ề ả   i quy t v n đ  và sáng t o: Phát hi n tình hu ng có v n đ , n y

ề ấ ẫ ả ế sinh mâu thu n, đ  xu t cách gi i quy t.

ự ự ế ế ợ ệ   ­ Năng l c giao ti p và h p tác: Hình thành năng l c giao ti p thông qua làm vi c

ậ nhóm, tranh lu n nhóm, trình bày báo cáo.

ự ọ ế ử ụ ậ ­ Năng l c tin h c: Bi ể t s  d ng internet đ  thu th p thông tin.

ự ữ ­ Năng l c ngôn ng .

ị II. Chu n bẩ

1. Giáo viên:

­ Máy tính, máy chi u.ế

ố ướ ọ ấ ố ườ ạ ­ Gi y A4; A0; Bút d ; nam châm; Hai c c n c l c, mu i, đ ng, thìa khu yấ .

ề ộ ư ệ ả ố ướ ­ Đ a tài li u tham kh o v  n i dung các nguyên t ọ  hóa h c và n c cho HS

ị ướ ẩ chu n b  tr c theo nhóm.

ầ ả ẩ ộ ị ­ GV yêu c u: + HS nhóm 1 chu n b  trình bày n i dung b ng 3 (SGK trang 16 ).

ề ẩ ị ố + HS nhóm 2 chu n b  powerpoint và trình bày v  các nguyên t hóa

ơ ể ọ h c trong c  th .

ề ấ ủ ể                          + HS nhóm 3 tìm hi u và trình bày v  c u trúc c a phân t ử ướ  n c.

ủ ướ ề ể + HS nhóm 4 tìm hi u và trình bày v  vai trò c a n c đ i v i t ố ớ ế

ơ ể ố bào và c  th  s ng.

ọ 2. H c sinh:

43

ị ộ ủ ự ẩ ẩ ở ị ­ Chu n b  sách v ; Chu n b  n i dung theo s  phân công theo nhóm c a GV.

ạ ẩ ị ị ­ Chu n b  đo n k ch

ươ ạ ọ ể III. Ph ng pháp d y h c và ki m tra đánh giá

ươ ả ề ­ Ph ng pháp d y h c: ạ ọ Gi ế ấ i quy t v n đ

ự ọ ơ ơ ỹ ả ả ậ Đ c tích c c; Khăn tr i bàn; Ch i trò ch i; Mô t ộ   ệ  thí nghi m; Đ ng ­ K  thu t:

ạ ặ ẩ ớ ỏ ị ở não; Tia ch p; Công đo n; Đ t câu h i; Phòng tranh; Báo cáo chu n b nhà theo

nhóm

ể ả ờ ế ả ỏ Đánh giá k t qu  qua báo cáo nhóm, tr  l ư   i câu h i GV đ a ­ Ki m tra đánh giá:

ra.

ớ ế IV. Ti n trình lên l p

ạ ộ ở ộ 1. Ho t đ ng: Kh i đ ng

ụ (1). M c tiêu:

ế ả ạ ẻ ­ T o tâm th  vui v , tho i mái cho HS.

ạ ưở ơ ể ố ứ ữ ế ề ố ­ T o m i liên t ng gi a ki n th c đã có (C  th  s ng đ u đ ượ ấ ạ ừ c c u t o t các

ố ứ ẽ ọ ớ ượ ả ấ ả nguyên t ế  hóa h c) v i ki n th c s  thu đ c trong bài (Có ph i t t c  các nguyên

ố ự ơ ể ố ề ấ t ọ  hóa h c trong t nhiên đ u c u trúc nên c  th  s ng?).

ẵ ủ ả ư ứ ừ ể ế ố ­ T  các ki n th c có s n c a b n thân HS, GV đ a ra các tình hu ng đ  kích thích

ứ ế ể ố ớ ự s  tò mò, mong mu n tìm hi u ki n th c m i.

ự ể ỏ ủ ầ ế ủ ­ Thông qua các câu h i c a HS, GV ph n nào đánh giá s  hi u bi t c a các em.

ươ ị ễ ậ Di n k ch (2). Ph ng pháp/kĩ thu t:

ươ ệ ạ ọ SGK. (3) Ph ng ti n d y h c:

ứ ổ ứ ạ ọ cá nhân, nhóm (4) Hình th c t ch c d y h c:

ự ế ả ọ ậ ủ ẩ (5) D  ki n s n ph m h c t p c a HS:

ứ ể ề ố ướ ­ H ng thú tìm hi u v  nguyên t ọ  hóa h c và n c

(6). Kĩ thu t t ậ ổ ứ  ch c

ệ ầ ớ ớ ồ Vào bài m i GV chia l p thành 4 nhóm, yêu c u HS ng i theo nhóm. Vi c cho

ể ể ẩ ồ ị ở ả ờ ể đi m  g m: Đi m trình bày báo cáo nhóm chu n b nhà và đi m tr  l ỏ   i câu h i

ẽ ượ ư ớ ỗ ỏ ớ ả ậ trên l p. M i câu h i GV đ a ra trên l p thì HS s  đ c th o lu n nhóm trong

44

ả ờ ệ ạ ả ờ ộ ấ ử vòng 30 giây và c  1 đ i di n tr  l i, đ i nào tr  l i nhanh nh t và đúng s  đ ẽ ượ   c

ố ể ổ ọ ẽ ộ ủ ể ố ổ ỗ ồ ộ c ng 1 đi m. Cu i bu i h c GV s  c ng s  đi m t ng c a m i nhóm ể    g m đi m

ả ờ ấ ẽ ắ ể ể ạ ỏ ộ tr  l i câu h i và đi m báo cáo, nhóm nào đ t đi m cao nh t s  th ng cu c.

ễ ị ề ố ọ GV dành 2 phút cho nhóm HS di n k ch v  các nguyên t hóa h c có trong c ơ

ể ố th  s ng.

ị ồ ọ ế ạ ỏ ỏ ỏ ố ả Th  anh đang ng i h c thì th  em đ n bên c nh và h i: ­ Đ  anh bi ế   t K ch b n:

ơ ể ủ ả ờ ấ ọ ỏ ữ trong c  th  c a anh em mình có nh ng ch t hóa h c nào? Th  anh tr  l ơ   i: Đ n

ấ ữ ơ ơ ể ứ ề ả ấ ơ ố gi n, c  th  anh em mình đ u có ch a ch t vô c  và ch t h u c . – Đ  anh bi ế   t

ấ ơ ố ấ ọ ỏ ữ ơ các ch t vô c  và h u c  đó là do các nguyên t hóa h c nào c u trúc nên? Th  anh

ệ ắ ậ ồ li t kê: Cacbon, hidro, oxi, nito, photpho, kali, canxi, s t,  đ ng, iot…..V y trong

ỉ ệ ữ ế ấ ấ ỉ ệ ế ề ấ ỉ nh ng ch t đó thì ch t nào chi m t  l nhi u, ch t nào chi m t  l ít anh nh ? Th ỏ

ắ ầ ắ ỏ ế em th c m c. Th  anh gãi đ u, cái này thì anh cũng không bi t đâu, chúng ta cùng

ỏ ố đi h i b  em nhé.

ạ ộ ế ứ 2. Ho t đ ng: Hình thành ki n th c

ụ (1) M c tiêu

ượ ơ ể ố ố ớ ỉ ệ ọ c trong c  th  s ng có các nguyên t hóa h c v i t  l khác nhau và vai ể ­ Hi u đ

ủ ố ế trò c a các nguyên t ọ  hóa h c trong t bào.

ả ố ạ ọ ­ Gi i thích đ ượ ạ c t i sao nguyên t cacbon l i có vai trò quan tr ng trong th  gi ế ớ   i

s ng.ố

ượ ế ớ ố ư ặ ạ ạ ố ể ­ Hi u đ c th  gi i s ng m c dù đa d ng nh ng l ầ   ấ ề i th ng nh t v  thành ph n

hóa h c.ọ

ả ượ ấ ọ ủ ế ị ặ ­ Gi i thích đ c c u trúc hóa h c c a phân t ử ướ  n ế c quy t đ nh đ n đ c tính lý,

ủ ướ hóa c a n ư ế c nh  th  nào.

ượ ủ ướ ố ớ ế ơ ể ố ­  Trình bày đ c vai trò c a n c đ i v i t bào và c  th  s ng.

ươ ậ ọ ự ậ ơ ơ ậ Kĩ thu t đ c tích c c, Ch i trò ch i, Kĩ thu t khăn (2). Ph ng pháp/kĩ thu t:

ẩ ả ị ở tr i bàn, Báo cáo chu n b nhà theo nhóm.

ươ ế ấ ấ ệ ạ ọ Máy tính, máy chi u, gi y A4, gi y A0, nam châm, bút (3) Ph ng ti n d y h c:

ả   ệ ạ d , SGK, tài li u tham kh o.

45

ả ớ ứ ổ ứ ạ ọ cá nhân, nhóm, c  l p. (4) Hình th c t ch c d y h c:

ự ế ả ọ ậ ủ ẩ (5) D  ki n s n ph m h c t p c a HS:

ượ ơ ể ố ố ớ ỉ ệ ọ c trong c  th  s ng có các nguyên t hóa h c v i t  l khác nhau và vai ể ­ Hi u đ

ủ ố ế trò c a các nguyên t ọ  hóa h c trong t bào.

ượ ế ớ ố ư ặ ạ ạ ố ể ­ Hi u đ c th  gi i s ng m c dù đa d ng nh ng l ầ   ấ ề i th ng nh t v  thành ph n

hóa h c.ọ

ệ ố ượ ượ ả ố ­ Phân bi t nguyên t đa l ng và vi l ng. Gi i thích vì sao nguyên t vi l ượ   ng

ỉ ầ ộ ượ ớ ỏ ư ờ ố ủ ể ế ch  c n v i m t l ng nh  nh ng không th  thi u trong đ i s ng c a SV.

ả ố ạ ọ ­ Gi i thích đ ượ ạ c t i sao nguyên t cacbon l i có vai trò quan tr ng trong th  gi ế ớ   i

s ng.ố

ượ ủ ướ ố ớ ế ơ ể ố ­ Trình bày đ c vai trò c a n c đ i v i t bào và c  th  s ng.

ả ượ ấ ọ ủ ế ị ặ ­ Gi i thích đ c c u trúc hóa h c c a phân t ử ướ  n ế c quy t đ nh đ n đ c tính lý,

ủ ướ hóa c a n ư ế c nh  th  nào.

ả ộ ố ệ ượ ự ế ủ ế ấ ­ Gi i thích m t s  hi n t ng th c t liên quan đ n tính ch t lý, hóa c a phân t ử

n c.ướ

(6). Kĩ thu t t ậ ổ ứ  ch c

ể ề ố ọ 2.1. Tìm hi u v  các nguyên t hóa h c.

ể ệ ụ * Chuy n giao nhi m v

ử ụ ự ể ậ ầ ọ ộ ỹ GV s  d ng k  thu t “ Đ c tích c c”, yêu c u HS tìm hi u n i dung “Các nguyên

ố ả ờ ọ ỏ t hóa h c” và tr  l i câu h i 1:

ạ ố ữ ố ế ­ T i sao 4 nguyên t C, H, O, N là nh ng nguyên t ấ ạ  chính c u t o nên t bào?

ệ ể ấ ọ ự ệ ệ * Th c hi n nhi m v : ụ  HS đ c SGK, tìm hi u các tài li u do GV cung c p.

ế ố ượ i: : C, N, H, O đ c coi là các nguyên * Báo cáo k t qu : ả  HS tr  l ả ờ  Các nguyên t

ố ơ ả ấ ủ ự ố ữ ấ ợ ớ t c  b n vì:  Chúng có nh ng tính ch t lí, hóa phù h p v i tính ch t c a s  s ng;

ướ ỏ ệ ử ễ ế ợ ạ ớ ợ có kích th c bé, có v  đi n t ấ ạ    d  k t h p v i nhau ­> t o ra các h p ch t đ i

ử ọ phân t quan tr ng.

ả ờ ậ ổ ỏ ể GV nh n xét, cho đi m nhóm có HS tr  l i đúng câu h i 1 và b  sung: (Tích h pợ

ứ ế ặ ệ ử ỏ ớ ọ   Đ c bi t là nguyên t ủ    C:   l p v  e vòng ngoài cùng c a ki n th c hóa h c):

46

ử ễ ườ ế ộ ạ nguyên t ễ ấ  C có 4e ­> d  m t e, cũng d  nh ị ớ   ng e ­> t o 4 liên k t c ng hóa tr  v i

ế ử ố ử ạ ầ h u h t các nguyên t nguyên t ư ớ  khác cũng nh  v i các nguyên t C khác ­> t o ra

ố ượ ớ ử ữ ơ ủ ạ 1 s  l ng l n các phân t ạ  h u c  khác ­> đa d ng c a các đ i phân t ử ữ ơ    h u c  ­>

ơ ể ố ừ ừ ẻ ể ề ổ ị ớ   ạ t o cho c  th  s ng v a có tính  n đ nh, v a có tính m m d o đ  thích nghi v i

MT.

ứ ế ố * Đánh giá: GV ch t ki n th c:

ố ọ ấ ạ ế ớ ố ố hoá h c c u t o nên th  gi i s ng và không s ng. ­ Các nguyên t

ố ố ượ ­ Các nguyên t ế  C, H, O, N chi m 96.3% kh i l ơ ể ố ng c  th  s ng.

ố ặ ệ ạ ạ ạ ọ ­ C là nguyên t đ c bi ự t quan tr ng t o nên s  đa d ng các đ i phân t ử ữ ơ  h u c .

ố ấ ị ọ ươ ậ ớ ­ Các nguyên t hoá h c nh t đ nh t ng tác v i nhau theo qui lu t lí hoá hình

ẫ ớ ặ ọ ổ ộ ở ế ớ ố ự ố thành nên s  s ng và d n t i đ c tính sinh h c n i tr i có th  gi i s ng.

ố ượ ượ ể ề 2.2. Tìm hi u v  nguyên t đa l ng và vi l ng

ệ ể ụ   * GV chuy n giao nhi m v :

ầ ả ộ GV yêu c u HS nhóm 1 lên trình bày n i dung b ng 3 (SGK trang 16 ).

ự ệ ụ ệ  * Th c hi n nhi m v :

ố ỉ ệ ớ ỏ HS nhóm 1 treo tranh và trình bày: Các nguyên t ế  chi m t  l l n, nh  khác nhau

ơ ể ố ượ ượ trong c  th : nguyên t đa l ng và vi l ng.

ổ ứ ế ứ ả ờ ơ ỏ ế Vi t 5 nguyên t ố    đa GV t ch c cho HS ch i trò ch i ơ  ti p s c tr  l i câu h i 2:

ượ ố ượ ệ ạ ỗ ườ ế l ng và 3 nguyên t vi l ng. M i nhóm đ i di n 1 ng i lên vi t trong 40 giây,

ạ ở ộ ư ế ủ ế ạ ể ạ ế n u b n đ i đó ch a vi t đ  thì b n khác trong nhóm có th  lên thay th  b n lúc

ể ế ế ầ ế ấ ẽ ượ ể đ u đ  vi ộ t ti p. Đ i nào vi t nhanh và đúng nh t s  đ c 1 đi m.

ự ể ự ế ế ủ ể ế ả ờ ả HS d a trên s  hi u bi t c a mình đ  vi t câu tr  l i. * Báo cáo k t qu :

ể ể ậ ả ờ ố   i t t l * Đánh giá:  GV nh n xét cho đi m báo cáo nhóm 1, đi m cho nhóm tr

ế ấ ỏ ố ứ ợ ọ nh t câu h i 2 và GV ch t ki n th c ế ứ : (Tích h p ki n th c hóa h c)

ố ượ Nguyên t đa l ng

ữ ố ế ượ ố ượ ứ chi m l ng l n ủ ơ ể ng khô c a c  th . ớ  ch a trong kh i l ­ Là nh ng nguyên t

ố ­ Các nguyên t có t ỷ ệ (cid:0)  10 ­ 4 ( 0,01%). VD : C, H, O, N, S, P, K, Na, Ca,…  l

ố ượ Nguyên t vi l ng

47

ữ ố ế ượ ố ượ ấ ỏ ủ chi m l ng r t nh  trong kh i l ng khô c a TB ­ Là nh ng nguyên t

ố ­ Các nguyên t có t ỷ ệ (cid:0)  10 ­ 4 ( 0,01%). VD: F, Cu, Fe, Mn, Mo, Se, Zn, Co, Cr…  l

ể ệ ộ ố ế ầ ả   ụ: Yêu c u HS nhóm 2 lên trình chi u m t s  hình  nh * GV chuy n giao nhi m v

ậ ố ượ ố ế sinh v t khi thi u các nguyên t vi l ng trong quá trình s ng và trình bày vai trò

ố ế ủ c a các nguyên t ọ  hóa h c trong t bào.

ụ ự ệ ệ * Th c hi n nhi m v :

ế ả ằ ­ HS chi u hình  nh b ng powerpoint và trình bày.

ế ố ượ ấ ạ ạ ả  Các nguyên t đa l ng tham gia c u t o nên các đ i phân t ử * Báo cáo k t qu :

ế ố ượ ấ ạ ữ ơ h u c  trong t bào. Các nguyên t vi l ầ   ng tham gia c u t o nên các thành ph n

ấ ữ ơ ấ ạ ủ ế c a t bào, c u t o nên ch t h u c , enzim, hormone, vitamin,…

ế ả Hình  nh cây thi u nit ơ .

ủ ự ể ậ ẩ ị * Đánh giá: GV nh n xét, cho đi m s  chu n b  và trình bày c a nhóm 2 và GV

ố ạ ộ ch t l i n i dung:

ơ ạ ấ ấ ử ữ ơ ­ Tham gia c u trúc nên các  ch t vô c , đ i phân t h u c  (Pr, G, L, A.Nu) xây

ấ ế ự d ng nên c u trúc t bào.

ầ ơ ả ủ ­ Thành ph n c  b n c a enzim, vitamin, hoocmôn...…

ủ ố ­Tham  gia vào các quá trình s ng c a TB.

ệ ế ướ ổ ế ế ế VD: Thi u Iot gây b nh b ế   u c . Thi u Mo cây ch t. Thi u Cu cây vàng lá. Thi u

ế ệ ả ươ Vitamin A gây b nh quáng gà, x y thai. Thi u Ca, P còi x ng…

ể ề ặ ủ 2.3: Tìm hi u v  đ c tính lý hóa c a phân t ử ướ  n c.

ể ệ ụ * Chuy n giao nhi m v :

ề ấ ủ ầ GV yêu c u HS nhóm 3 lên trình bày v  c u trúc c a phân t ử ướ  n c.

48

ủ ở ề ấ HS m  video v  c u trúc c a phân t ử ướ  n c.

ử ụ ả ỹ ổ ứ ớ ả ậ ậ GV s  d ng k  thu t “Khăn tr i bàn”, t ch c cho HS th o lu n nhóm v i câu

ế ợ ứ ỏ h i 3: Qua quan sát video k t h p nghiên c u SGK và hình 3.1, 3.2 em hãy nêu

ủ ướ ặ ấ c u trúc và đ c tính lý hoá c a n c?

ự ệ ệ ớ ừ ầ ỗ ạ ẽ ế ụ  V i 4 nhóm HS mà  GV chia t đ u, m i b n s  vi t câu * Th c hi n nhi m v :

ả ờ ệ ấ ậ ả ạ tr  l i ra gi y A4 trong vòng 40 giây, sau đó th o lu n nhóm và đ i di n 4 nhóm

ể ế ế ậ ấ ồ ố ượ ẽ s  ng i vào bàn đ  vi t k t lu n cu i cùng vào gi y A0 theo ô đã đ ẵ   c chia s n

ỗ cho m i nhóm.

ệ ệ ế ầ ừ   ụ  Sau 1 phút, GV yêu c u các nhóm d ng ả ự * Báo cáo k t qu  th c hi n nhi m v :

ạ ả ủ ế ậ l i và nh n xét k t qu  c a các nhóm.

ả ờ ố ể ể i t ấ t nh t câu * Đánh giá: GV cho đi m báo cáo nhóm 3 và cho đi m nhóm tr  l

ứ ợ ế ố ỏ h i 3 sau đó GV ch t ki n th c ( ử ướ   c n ế ứ Tích h p ki n th c hóa h c ộ ọ ): M t phân t

ượ ấ ạ ử ử ế ớ ằ đ ở c c u t o b i 2 nguyên t H và 1 nguyên t ế    O, liên k t v i nhau b ng liên k t

ị ướ ế ị ự ố ộ c ng hóa tr . N c có tính phân c c cao (Do đôi eletoron trong m i liên k t b  kéo

ề ệ ấ ầ ệ l ch v  phía oxi nên phân t ử ướ  n c có 2 đ u tích đi n trái d u nhau). Phân t ử ướ   c n

ử này hút phân t ử ướ  n c kia và hút các phân t ự  phân c c khác.

ứ ể ả ờ ế ậ ầ ỏ ợ ụ GV yêu c u HS v n d ng ki n th c đ  tr  l i câu h i 4 ứ ậ   ế (Tích h p ki n th c v t

ề ậ ộ ự ữ ế ậ ử ướ ở ạ c tr ng thái n lý): Em nh n xét gì v  m t đ  và s  liên k t gi a các phân t

ắ ướ ố ướ ườ ỏ l ng và r n? (khi cho n c đá vào c c n c th ng).

HS: Tr  l iả ờ

ả ờ ể ứ ế ỏ ố GV cho đi m nhóm có HS tr  l i đúng câu h i 4 và ch t ki n th c:

ườ ữ ế ế ướ ­ N c th ng thì liên k t hidro gi a các phân t ử ướ ở ạ c tr ng thái y u. n

ướ ữ ế ử ướ ấ ề ẻ ­ N c đá thì liên k t hidro gi a các phân t ặ ấ c r t b n ch t, r t khó b  gãy. n

ư ỏ ư ề ả ế ố GV đ a ra câu h i 5: bào s ng vào trong ngăn đá Đi u gì x y ra khi ta đ a các t

ủ ạ ả t l nh? Gi i thích?

HS: Tr  l iả ờ

49

ả ờ ể ế ỏ ố GV cho đi m cho nhóm có HS tr  l i đúng câu h i 5 và ch t ki n th c ứ (Tích h pợ

ứ ậ ế ế ỡ ấ ẽ ị ố ệ ộ : Các t bào s ng s  b  phá v  c u trúc  do nhi t đ  trong ngăn đá ki n th c v t lý)

ấ ướ ế ứ ạ ỡ ế ể th p làm n c trong t bào đông c ng l i, tăng th  tích và phá v  t bào.

ể ề ủ ướ ố ớ ế ơ ể ố 2.4. Tìm hi u v  vai trò c a n c đ i v i t bào và c  th  s ng

ầ ể ệ ề ụ Yêu c u HS nhóm 4 lên trình bày ủ ướ   c * Chuy n giao nhi m v : v  vai trò c a n

ơ ể ố ố ớ ế đ i v i t bào và c  th  s ng.

ệ ế ệ ướ ụ  HS nhóm 4 trình bày: N c là dung môi, ả ự * Báo cáo k t qu  th c hi n nhi m v :

ườ ả ứ ự ệ ữ ệ ậ ấ là môi tr ng th c hi n các ph n  ng sinh hóa, gi nhi ể t, v n chuy n ch t, gi ữ

ế ạ hình d ng t bào,...

ồ ạ ở ướ ế ậ ố ứ N c trong TB t n t i ạ  2 d ng : t ự * Đánh giá: GV nh n xét và ch t ki n th c:

ế ặ do ho c liên k t.

ấ ạ ấ ầ ể ầ ậ ạ   ­ Là thành ph n c u t o, dung môi hoà tan và v n chuy n các ch t c n cho ho t

ủ ế ố ộ đ ng s ng c a t bào.

ườ ả ứ ệ ồ ­ Là môi tr ng và ngu n nguyên li u cho các ph n  ng sinh lý, sinh hoá c a t ủ ế

bào.

ề ữ ổ ơ ể ườ ­ Tham gia đi u hoà, gi ị   n đ nh nhi ệ ủ ế t c a t bào, c  th  và môi tr ướ   ng. N c

ệ ấ ụ ế ả ế ứ ậ ợ liên k t có tác d ng b o v  c u trúc t bào ế (Tích h p ki n th c v t lý).

ạ ộ ệ ậ 3. Ho t đ ng: Luy n t p

ứ ướ ấ ệ Làm các thí nghi m ch ng minh n c là dung môi hòa tan các ch t. ụ (1). M c tiêu:

ươ ỹ ả ệ ậ ạ ọ Mô t thí nghi m. (2). Ph ng pháp/ k  thu t d y h c:

ươ ố ướ ọ ố ườ ấ c l c, mu i, đ ng, thìa khu y. (3). Ph ng ti n d y h c: ệ ạ ọ Hai c c n

ứ ổ ứ ạ ọ : cá nhân (4) Hình th c t ch c d y h c

ự ế ả ọ ậ ủ ẩ (5) D  ki n s n ph m h c t p c a HS

ủ ặ ướ HS bi ế ượ t đ c đ c tính lý hóa c a phân t ử ướ  n c (n c là dung môi hòa tan các

ch t).ấ

(6). Kĩ thu t t ậ ổ ứ  ch c

ố ướ ọ ẩ ấ ộ ộ ị ­ GV chu n b  1 c c n ố c l c, sau đó cho m t thìa mu i vào và khu y lên, m t lúc

ố ướ ế ố sau mu i đã tan h t trong c c n c.

50

ọ ươ ự ớ ườ ộ ­ GV g i m t HS làm t ng t ộ  v i m t thìa đ ng.

ả ờ ỏ ố ườ ạ ướ ầ GV yêu c u HS tr  l ạ i câu h i 6: T i sao mu i và đ ng l i hòa tan trong n c?

ả ờ ệ ọ HS làm vi c cá nhân, GV g i 1 HS tr  l i.

ả ờ ể ướ ứ ế ỏ ố GV cho đi m nhóm có HS tr  l i đúng câu h i 6 và ch t ki n th c: N c là dung

môi hòa tan các ch t.ấ

ậ ụ ạ ộ ở ộ 4. Ho t đ ng: V n d ng, m  r ng

ứ ề ở ộ ế ầ ố Giúp HS có nhu c u m  r ng thêm ki n th c v  các nguyên t hóa ụ (1). M c tiêu:

ướ ọ h c và n c.

ươ ậ ộ ỹ ậ  Kĩ thu t đ ng não. (2). Ph ng pháp/ K  thu t:

ươ ệ ả ệ ạ ọ  SGK, tài li u tham kh o. (3). Ph ng ti n d y h c:

ứ ổ ứ ạ ọ : cá nhân, nhóm, c  l pả ớ (4) Hình th c t ch c d y h c

ự ế ả ọ ậ ủ ẩ (5) D  ki n s n ph m h c t p c a HS

ể ả ứ ứ ụ ế ế ậ ọ V n d ng ki n th c liên môn và các ki n th c đã h c đ  gi ệ   i thích các hi n

ượ ự ế ủ ế ấ t ng th c t liên quan đ n tính ch t lý, hóa c a phân t ử ướ . c n

(6). Kĩ thu t t ậ ổ ứ  ch c

ư ướ ự ườ ỏ GV đ a ra câu h i 7: Ngay đêm tr c khi d  báo có băng, ng i nông dân t ướ   i

ướ ệ ồ ả ạ n ể ả c lên cây tr ng đ  b o v  cây. Hãy gi i thích t i sao vi c t ệ ướ ướ ạ ả   i b o i n c l

ướ ủ ộ ả ệ ượ ệ v  cây tr c tác đ ng c a băng? Em hãy gi i thích hi n t ng trên?

ả ờ ệ ậ ạ ả HS th o lu n nhóm và đ i di n nhóm tr  l i.

ả ờ ể ố ạ ộ GV cho đi m nhóm có HS tr  l ỏ i đúng câu h i 7 và ch t l i n i dung: T ướ ướ   c i n

ẽ ả ệ ượ ồ lên cây tr ng s  b o v  đ c cây vì:

ướ ữ ế ự ­ N c có tính phân c c nên gi a các phân t ử ướ  n c hình thành các liên k t hidro

ử ướ ớ ắ g n các phân t c v i nhau. n

0C, n

ệ ộ ố ướ ướ ị ướ ể ỗ ­ Khi nhi t đ  xu ng d i O c b  khóa trong các l i tinh th , m i phân t ử

ướ ế ớ ủ ạ ớ n c liên k t hidro v i 4 phân t ử ướ  n c khác t o ra l p băng bao ph  bên ngoài lá.

ớ ượ ơ ­ Khi t ướ ướ i n c thì l p băng đ c hình thành dày h n lúc không t ướ ướ i n ớ   c. L p

ớ ườ ệ ướ ị băng dày đã ngăn cách lá cây v i môi tr ả ng, b o v  n c trong lá không b  đóng

ễ ả ả ấ ổ ườ băng, đ m b o cho quá trình trao đ i ch t trong cây di n ra bình th ng.

51

ợ ạ ạ ượ ủ ể ế ọ ổ * GV t ng h p l i đi m đã đ t đ c c a các nhóm qua ti t h c.

Nhóm 1 2 3 4

3/7 1/7 1/7 2/7 ả ờ   i

ể Đi m tr  l câu h iỏ

8/10 7/10 8/10 8/10

ể Đi m   báo cáo

ổ ể 11/17 8/17 9/17 10/17 T ng đi m

ế ậ ấ ắ ể GV nh n xét: Nhóm 1 giành đi m cao nh t và đã chi n th ng.

52

Ế TI T 2 ( ạ ộ Ho t đ ng 2)

Ự Ậ Ấ Ể Ấ S  V N CHUY N CÁC CH T QUA MÀNG SINH CH T

ụ I. M c tiêu

ứ ế 1. Ki n th c:

ệ ượ ế ế ­ Phân bi ệ ượ t đ c các hi n t ng khu ch tán nói chung, khu ch tán qua kênh và

ấ ẩ th m th u.

ả ượ ề ệ ị ượ ươ ươ ­ Gi i thích đ c các khái ni m v  dung d ch nh c tr ư ng,  u tr ẳ   ng và đ ng

ươ tr ng.

ả ượ ủ ộ ể ế ậ ­ Gi i thích đ c th  nào là v n chuy n ch  đ ng.

ệ ượ ự ấ ẩ ­ Mô t ả ượ  đ c các hi n t ng th c bào,  m bào và xu t bào.

ỹ 2. K  năng:

ậ ỹ ừ ả ­ Rèn k  năng thu th p thông tin t ụ    tranh  nh, kênh hình: H11.1; 11.2 (SGK) ph c

ứ ứ ế ệ ệ ớ ụ v  cho vi c nghiên c u, phát hi n ki n th c m i.

ạ ộ ạ ộ ứ ế ỹ ­ Rèn k  năng ho t đ ng nhóm, ho t đ ng cá nhân và khái quát hóa ki n th c.

ế ế ợ ỹ ­ K  năng thuy t trình, giao ti p, h p tác.

ứ ế ỹ ­ K  năng khái quát hóa ki n th c.

ế ủ ệ ả ỹ ướ ậ ­ Rèn k  năng trình bày và b o v  ý ki n c a mình tr ể c t p th .

3. Thái đ :ộ

ượ ệ ữ ấ ố ồ ớ ­ Trình bày đ c m i quan h  gi a bón phân v i năng su t cây tr ng.

ả ạ ạ ả ả ằ ả ướ ố ­ Gi i thích t i sao l i b o qu n rau qu  b ng cách ướ ườ p đ ng và p mu i.

53

ậ ậ ấ ố ứ ậ ộ ậ   ủ ậ ­ Nh n th c đúng quy lu t v n đ ng c a v t ch t s ng cũng tuân theo các quy lu t

ọ ậ v t lý và hóa h c.

ứ ạ ậ ợ ề ệ ầ ạ ộ ạ ấ ậ ­ C n có ý th c t o đi u ki n thu n l i cho vi sinh v t trong đ t ho t đ ng m nh,

ự ậ ả ạ ủ ườ ấ phân h y nhanh chóng xác th c v t, c i t o môi tr ng đ t.

ả ườ ệ ử ụ ề ượ ệ ­ B o v  môi tr ng thông qua vi c s  d ng phân bón đúng li u l ồ   ng và n ng

đ .ộ

ướ ị 4. Đ nh h ự   ng năng l c:

ự ự ự ọ ể ự ậ ự ế ạ ­ Năng l c t ủ  ch  và t h c: HS có th  t ụ   ọ ậ  l p k  ho ch h c t p xây d ng m c

ụ ả ự ệ ế ạ ẩ ầ ư   ệ tiêu, k  ho ch th c hi n, phân công nhi m v , s n ph m c n hoàn thành nh :

ả ố ủ ướ ể ọ Phân tích b ng các nguyên t ề ấ  hóa h c, tìm hi u v  c u trúc, vai trò c a n ớ   c v i

ế t ơ ể  bào và c  th .

ự ả ế ấ ệ ề ấ ạ ố ­ Năng l c gi ề ả   i quy t v n đ  và sáng t o: Phát hi n tình hu ng có v n đ , n y

ề ấ ẫ ả ư ậ ụ ứ ế ế sinh mâu thu n, đ  xu t cách gi i quy t nh : v n d ng ki n th c liên môn đ  gi ể ả   i

ứ ế ố ế ự ề ồ ấ ộ thích các tình hu ng th c t ệ  liên quan đ n s  chênh l ch v  n ng đ  các ch t.

ự ự ế ế ợ ệ   ­ Năng l c giao ti p và h p tác: Hình thành năng l c giao ti p thông qua làm vi c

ậ nhóm, tranh lu n nhóm, trình bày báo cáo.

ộ ấ ự ữ ổ ề ­ Năng l c ngôn ng : Trình bày t ng quát m t v n đ .

ự ọ ế ử ụ ậ ­ Năng l c tin h c: Bi ể t s  d ng internet đ  thu th p thông tin.

ị II. Chu n bẩ

ẩ ố ướ ọ ự ố ườ ố ị ọ ướ  n c hoa; c c n c l c, thu c tím, m c, đ ng, mu i. 1. Giáo viên: ­ Chu n b  l

­ Máy tính, máy chi u.ế

ấ ấ ạ ­ Gi y A4, gi y A0, nam châm, bút d .

ọ ộ ướ N i dung trình bày theo h ẫ ủ ng d n c a GV. 2. H c sinh:

ươ ạ ọ ể III. Ph ng pháp d y h c và ki m tra đánh giá

ươ ả ề ế ấ i quy t v n đ ­ Ph ng pháp d y h c: ạ ọ  Gi

54

ỹ ạ ớ ọ ộ ­ K  thu t d y h c: ự   ậ ạ ọ  Tia ch p, Phòng tranh, Đ ng não, Công đo n, Đ c tích c c,

ặ ỏ ả ệ Đ t câu h i, Mô t thí nghi m.

ể ả ờ ế ả ỏ ư   i câu h i GV đ a ­ Ki m tra đánh giá: Đánh giá k t qu  qua báo cáo nhóm, tr  l

ra.

ớ ế IV. Ti n trình lên l p

ạ ộ ở ộ 1. Ho t đ ng: Kh i đ ng

ụ (1). M c tiêu

ẻ ế ạ ọ ­ T o tâm th  vui v  cho h c sinh

ế ệ ượ ấ ừ ế ế ẩ ­ Bi t hi n t ng kh ch tán nói chung, khu ch tán qua kênh và th m th u t đó có

ề ự ậ ể ể ấ ấ ứ h ng thú tìm hi u v  s  v n chuy n các ch t qua màng sinh ch t.

ươ ỹ ả ệ ậ  Mô t thí nghi m (2). Ph ng pháp/ K  thu t:

ươ ố ướ ọ ố ệ ạ ọ  C c n c l c, thu c tím. (3). Ph ng ti n d y h c:

ứ ổ ứ ạ ọ : cá nhân (4). Hình th c t ch c d y h c

ự ế ả ọ ậ ủ ẩ (5). D  ki n s n ph m h c t p c a HS

ẻ ế ạ ọ ­ T o tâm th  vui v  cho h c sinh

ế ệ ượ ấ ừ ế ế ẩ ­ Bi t hi n t ng kh ch tán nói chung, khu ch tán qua kênh và th m th u t đó có

ề ự ậ ể ể ấ ấ ứ h ng thú tìm hi u v  s  v n chuy n các ch t qua màng sinh ch t.

(6). Kĩ thu t t ậ ổ ứ  ch c

ể ệ ở ộ ệ ộ ớ ọ ỏ ụ   Kh i đ ng l p h c thông qua m t thí nghi m nh . * GV chuy n giao nhi m v :

2MnO4 vào trong c c n

ự ệ ộ ọ ố ụ: Cho m t vài gi t thu c tím K ố ướ   c ệ * Th c hi n nhi m v

ầ ậ ạ s ch. Yêu c u HS quan sát và nh n xét.

ư ậ ế ả HS quan sát và đ a ra nh n xét. * Báo cáo k t qu :

ơ ở ẽ ướ ủ ậ ể ẫ ớ ng d n đ  vào bài m i: Ta * Đánh giá: Trên c  s  nh n xét c a HS, GV s  h

ấ ử ế ố ẫ ố th y các phân t thu c tím đã khu ch tán t ừ ừ  t ề  và hòa l n đ u trong c c n ướ   c

ử ể ừ ơ ế ố ộ ồ ơ ạ s ch. Các phân t thu c tím đã di chuy n t ồ    n i có n ng đ  cao đ n n i có n ng

ể ể ề ể ấ ậ ơ ể   ộ ấ đ  th p. Đ  hi u rõ h n v n đ  này, chúng ta hãy tìm hi u bài 11 “V n chuy n

ẽ ấ ấ ấ các ch t qua màng sinh ch t” s  th y rõ.

55

ạ ộ ế ứ 2. Ho t đ ng: Hình thành ki n th c

ụ (1). M c tiêu

ệ ượ ế ẩ ấ ­ Phân bi ệ ượ t đ c các hi n t ng khu ch tán qua kênh và th m th u.

ả ượ ề ệ ị ượ ươ ươ ­ Gi i thích đ c các khái ni m v  dung d ch nh c tr ư ng,  u tr ẳ   ng và đ ng

ươ tr ng.

ả ượ ủ ộ ể ế ậ ­ Gi i thích đ c th  nào là v n chuy n ch  đ ng.

ệ ượ ự ẩ ấ ­ Mô t ả ượ  đ c các hi n t ng th c bào,  m bào và xu t bào.

ươ ỹ ậ ậ ớ ậ   ậ   Kĩ thu t tia ch p, Kĩ thu t phòng tranh, Kĩ thu t (2). Ph ng pháp/ K  thu t:

ậ ộ ậ ọ ự ạ công đo n, Kĩ thu t đ ng não, Kĩ thu t đ c tích c c.

ươ ệ ấ ấ ạ ạ ọ  Gi y A4, gi y A0, nam châm, bút d , maý tính, máy (3). Ph ng ti n d y h c:

chi u.ế

ứ ổ ứ ạ ọ : cá nhân, nhóm. (4). Hình th c t ch c d y h c

ự ế ả ọ ậ ủ ẩ (5). D  ki n s n ph m h c t p c a HS:

ệ ượ ế ẩ ấ ­ Phân bi ệ ượ t đ c các hi n t ng khu ch tán qua kênh và th m th u.

ả ượ ệ ề ị ượ ươ ươ ­ Gi i thích đ c các khái ni m v  dung d ch nh c tr ư ng,  u tr ẳ   ng và đ ng

ươ tr ng.

ả ượ ủ ộ ể ế ậ ­ Gi i thích đ c th  nào là v n chuy n ch  đ ng.

ệ ượ ự ẩ ấ ­ Mô t ả ượ  đ c các hi n t ng th c bào,  m bào và xu t bào.

ớ ượ ữ ể ấ ặ ể ậ ­ Phân bi ệ ượ t đ c các ch t có nh ng đ c đi m gì thì m i đ ự   c v n chuy n tr c

ể ế ớ ướ ấ ti p qua l p kép phopho lipit, ch t nào có th  qua kênh protein, n c qua màng

ằ b ng cách nào.

ậ ổ ứ ỹ (6). K  thu t t ch c:

ầ ớ ớ ỗ ồ ỏ   Vào bài m i GV chia l p thành 4 nhóm, yêu c u HS ng i theo nhóm. M i câu h i

ẽ ượ ư ử ệ ả ạ ậ GV đ a ra thì HS s  đ c th o lu n nhóm trong vòng 30 giây và c  1 đ i di n tr ả

ờ ả ờ ộ ẽ ượ ộ ổ ọ ể ấ ố l i, đ i nào tr  l i nhanh nh t và đúng s  đ c c ng 1 đi m. Cu i bu i h c GV

ố ể ả ờ ủ ể ổ ỗ ồ ể ỏ ẽ ộ s  c ng s  đi m t ng c a m i nhóm g m đi m tr  l i câu h i và đi m báo cáo,

ấ ẽ ắ ể ạ ộ nhóm nào đ t đi m cao nh t s  th ng cu c.

ể ề ơ ế ậ ụ ộ ể 2.1. Tìm hi u v  c  ch  v n chuy n th  đ ng.

56

ủ ậ ụ ộ ể ệ ể 2.1.1. Tìm hi u khái ni m, nguyên lý c a v n chuy n th  đ ng.

ộ ố ế ứ ợ ư GV tích h p m t s  ki n th c liên quan nh :

ấ ậ ế ề ệ ấ ị ể   ­ Khái ni m v  ch t tan, dung môi, dung d ch, khu ch tán…các ch t v n chuy n

ườ ả ượ ướ qua màng th ng ph i đ c hoà tan trong n c.

ể ệ ườ ể ậ ụ: GV cho HS xem video các con đ ng v n chuy n các * Chuy n giao nhi m v

ấ ế ợ ấ ch t qua màng sinh ch t k t h p cho HS quan sát hình 11.1 – SGK.

ớ ỏ ậ ỹ GV dùng k  thu t “ Tia ch p” h i nhanh:

Câu h i 1:ỏ

ể ậ ấ ấ ­ Có m y cách v n chuy n các ch t qua màng?

ủ ơ ế ậ ụ ộ ụ ộ ể ế ể ậ ­ Th  nào là v n chuy n th  đ ng? Nguyên lý c a c  ch  v n chuy n th  đ ng là

gì?

ệ ượ ự ệ ệ ng thí * Th c hi n nhi m v : ụ HS Quan sát video, Hình 11.1 (SGK), các hi n t

ệ nghi m trên.

ế ả ờ ệ ạ ả  Đ i di n nhóm tr  l i. * Báo cáo k t qu :

ủ ế ế ể ậ ậ ố ậ   ứ * Đánh giá: GV nh n xét và ch t ki n th c: Có 2 cách v n chuy n ch  y u là v n

ụ ộ ủ ộ ể ể ậ chuy n th  đ ng và v n chuy n ch  đ ng.

ủ ậ ụ ộ ế ể ể ứ   ậ ­ Nguyên lý c a v n chuy n th  đ ng: V n chuy n theo nguyên lý khu ch tán, t c

ừ ơ ộ ấ ộ ấ ấ ồ ơ ồ là đi t ế  n i có n ng đ  ch t tan cao đ n n i có n ng đ  ch t tan th p.

ơ ế ụ ộ ể ề ấ ậ ể 2.1.2. Tìm hi u v  Các ch t v n chuy n theo c  ch  th  đ ng.

ụ ể ệ * Chuy n giao nhi m v :

ạ ộ ầ ậ ỹ ”: Giao nhi mệ GV yêu c u HS ho t đ ng nhóm, dùng k  thu t “phòng tranh

ả ờ ấ ỏ ể ụ v  cho các nhóm: Tìm hi u thông tin SGK và tr  l i các câu h i vào gi y A0:

Câu h i 2:ỏ

ấ ậ ủ ế ữ ể ầ ể ­ Các ch t v n chuy n qua nh ng thành ph n nào c a t ặ  bào và có đ c đi m gì?

ữ ấ ạ ễ ế ­ Vì sao nh ng ch t hoà tan trong lipid l i d  dàng đi qua màng t bào?

ấ ậ ể ể ề ệ ớ ụ ộ ­  Đi u ki n đ  các ch t v n chuy n th  đ ng qua l p phospholipid và qua kênh là

ứ ậ ợ ế ế ấ gì? ( Tích h p ki n th c v t lý: Nguyên lý khu ch tán, ch t tan di chuy n t ể ừ

57

ộ ấ ộ ấ ơ ơ ồ ồ ế ế ấ ứ   n i có n ng đ  ch t tan cao đ n n i có n ng đ  ch t tan th p. Ki n th c

ồ ộ ọ ấ hóa h c: Ch t tan, n ng đ …).

ự ệ ệ ả ờ ả ậ ụ  HS th o lu n nhóm và tr  l ấ i vào gi y A0. * Th c hi n nhi m v :

ế ườ ớ ọ ả  Các nhóm treo lên t ng xung quanh l p h c. * Báo cáo k t qu :

ầ ậ ẫ ậ ồ ố ạ   i * Đánh giá: GV yêu c u các nhóm nh n xét l n nhau r i GV nh n xét và ch t l

ứ ế ki n th c:

ấ ậ ể ớ ­ Các ch t v n chuy n qua l p phospholipids và kênh protein,…

ữ ấ ạ ễ ế ế ­ Nh ng ch t hòa tan trong lipit l i d  dàng đi qua màng t bào vì màng t bào là

ộ ớ ạ ộ m t l p kép phospholipid, là m t lo i lipid.

ấ ậ ể ệ ề ể ớ ụ ộ ­  Đi u ki n đ  các ch t v n chuy n th  đ ng qua l p phospholipid và qua kênh:

ệ ấ ộ ồ * Chênh l ch n ng đ  các ch t.

→ ế ướ ướ + N c: th  n c cao ấ  th p.

ặ ệ + Qua kênh protein đ c bi t.

ấ + Ch t hoà tan đi t ừ cao     C C→ th pấ

ấ ậ ể ể ấ ậ ớ ợ * Protein v n chuy n có c u trúc phù h p v i ch t v n chuy n.

ố ượ * Không tiêu t n năng l ng.

ể ề ạ ườ ự ồ ộ ấ 2.1.3. Tìm hi u v  các lo i môi tr ệ ng khi có s  chênh l ch n ng đ  các ch t.

ế ấ ượ ấ ế GV: Các ch t có khu ch tán đ c qua màng sinh ch t vào bên trong t bào hay

ộ ữ ề ồ ự ệ ộ ườ không tùy thu c vào s  chênh l ch v  n ng đ  gi a môi tr ng bên trong và bên

ế ọ ủ ư ặ ngoài t bào cũng nh  các đ c tính lý, hóa h c c a chúng.

ể ệ ộ ế ư ế ặ ụ ụ GV đ a ra ví d : N u ta đ t m t t bào vào c c n ố ướ   c * Chuy n giao nhi m v :

ố ặ ườ ướ ố ườ ươ mu i đ c thì môi tr ng n c mu i là môi tr ư ng  u tr ớ ng so v i môi tr ườ   ng

ườ ị ườ ượ ươ ị d ch bào. Môi tr ng d ch bào là môi tr ng nh c tr ớ ng so v i môi tr ườ   ng

ướ ố ở ộ ố ườ ố ướ ớ ồ ằ n ồ c mu i. Khi n ng đ  mu i môi tr ng trong c c n c b ng v i n ng đ ộ

ọ ố ị ườ ươ mu i trong d ch bào thì ta g i đó là môi tr ẳ ng đ ng tr ng.

ử ụ ả ờ ộ ể ậ ầ ỹ ỏ GV s  d ng k  thu t “đ ng não” đ  yêu c u HS tr  l i các câu h i 3:

ườ ư ể ẽ ấ ­ Khi xét các môi tr ng khác nhau nh  trên, các ch t tan s  di chuy n nh  th ư ế

ẽ ừ ườ ườ ấ nào? ( Ch t tan s  đi t môi tr ế ng nào đ n môi tr ng nào?)

58

ườ ư ướ ẽ ư ế ể ­ Khi xét các môi tr ng khác nhau nh  trên, n c s  di chuy n nh  th  nào?

ự ệ ệ ả ờ ộ ụ  HS suy nghĩ và đ i nào có câu tr  l ấ   i nhanh và đúng nh t * Th c hi n nhi m v :

ộ ủ ể ẽ ượ ộ s  đ c c ng đi m vào đ i c a mình.

ả ờ ế ả HS tr  l i. * Báo cáo k t qu :

ả ờ ủ ứ ế ố i c a HS và ch t ki n th c. ậ * Đánh giá: Nh n xét câu tr  l

ư ậ ề ồ ề ự ệ ạ ấ ườ Nh  v y, khi xét v  s  chênh l ch v  n ng các ch t thì có 3 lo i môi tr ng: MT

ư ươ ượ ươ ẳ ươ u tr ng, MT nh c tr ng và MT đ ng tr ng.

ử ấ ẽ ừ ơ ộ ấ ề ơ ồ ồ ­ Các phân t ch t tan s  đi t ộ ấ    n i có n ng đ  ch t tan cao v  n i có n ng đ  ch t

ấ ử ấ ẽ ố ừ ườ tan th p nên các phân t ch t tan ( mu i) s  đi t môi tr ng ngoài vào môi tr ườ   ng

ị d ch bào.

ườ ấ ấ ồ ộ ơ ồ ộ ị ­ Khi môi tr ng ngoài có n ng đ  ch t tan cao h n n ng đ  ch t tan trong d ch

ử ướ ự ở ườ ơ ở ẽ ị bào thì các phân t c t n do môi tr ng trong d ch bào s  cao h n môi

ườ ố ướ ướ ẽ ừ ị ườ tr ng ngoài (c c n c) nên n c s  đi t d ch bào ra ngoài môi tr ng. (N c s ướ ẽ

ừ ơ ộ ấ ồ ơ ồ ộ đi t ế  n i có n ng đ  th p đ n n i có n ng đ  cao).

ể ề ơ ế ậ ủ ộ ể 2.2: Tìm hi u v  c  ch  v n chuy n ch  đ ng.

ể ệ ụ * Chuy n giao nhi m v :

ề ự ậ ụ ộ ấ ấ ể GV: Cho HS xem video v  s  v n chuy n th  đ ng các ch t qua màng sinh ch t.

ử ụ ậ ỹ ư ậ ỗ ộ ỏ ả   ạ : M i nhóm nh n m t câu h i nh  trong b ng GV s  d ng k  thu t công đo n

ướ ế ẽ ả ậ ấ d ả i đây. Sau khi th o lu n và ghi k t qu  vào gi y A4 xong, các nhóm s  luân

ụ ể ả ả ế ể ể ấ ậ chuy n gi y A4 ghi k t qu  th o lu n cho nhau. C  th : Nhóm 1 chuy n cho nhóm

ể ể ể 2, nhóm 2 chuy n cho nhóm 3, nhóm 3 chuy n cho nhóm 4 và nhóm 4 chuy n cho

ạ ọ ổ ạ ế nhóm 1. Các nhóm đ c và góp ý ki n b  sung cho nhóm b n, sau đó l i luân

ế ế ể chuy n cho các nhóm ti p theo đ n khi các nhóm đã nh n l ậ ạ ượ ờ ấ ủ    gi y c a c t i đ

ệ ạ ẽ ả ờ ủ ả nhóm mình. Các nhóm s  hoàn thi n l i câu tr  l i c a mình và dán lên b ng đ ể

ứ ế ể ố ộ ỏ GV ki m tra và ch t ki n th c. Sau đây là n i dung câu h i 4:

ộ Câu h iỏ N i dung Câu tr  l iả ờ

59

ư ế ậ ể   1. ( Nhóm 1) Em hi u nh  th  nào là v n chuy n

ể ủ ộ ch  đ ng?

ủ ộ ể ứ ậ 2. ( Nhóm 2) Hình th c v n chuy n ch  đ ng?

ủ ấ ượ ặ 3. ( Nhóm 3) Đ c   đi m   c a   các   ch t   đ ậ   c   v n

ể chuy n?ể

ủ ộ ể ệ ậ 4. ( Nhóm 4) Đi u ki n v n chuy n ch  đ ng là

ề gì?

ự ệ ệ ế ậ ỏ ướ ụ HS nh n phi u câu h i và làm theo h ẫ ủ ng d n c a GV. * Th c hi n nhi m v :

ế ả ủ ượ ế ả Các nhóm báo cáo k t qu  c a mình khi đã đ c các nhóm * Báo cáo k t qu :

ổ khác góp ý, b  sung.

ả ủ ứ ể ế ế ậ ố * Đánh giá: GV nh n xét k t qu  c a các nhóm, cho đi m và ch t ki n th c.

ủ ỏ Đáp án c a 4 câu h i trên:

ộ Câu h iỏ N i dung Câu tr  l iả ờ

ư ế ể ậ 1. ( Nhóm 1) Em hi u nh  th  nào là

ủ ộ ể ậ v n chuy n ch  đ ng? ề   c chi u ự

ượ ể Là v n chuy n các ch t ng ồ ộ gradient n ng đ  và c n ph i có s ủ tham gia c a năng l ượ ấ ầ ả ng ATP.

ậ ể   2. ( Nhóm 2) Hình   th c   v n   chuy n

ộ ộ ấ ế ồ ứ ư ế này nh  th  nào?

ừ ơ ấ   ồ ấ  n i có n ng đ  ch t ­ Ch t tan đi t ơ ấ tan th p đ n n i có n ng đ  ch t tan   cao (axit amin , Ca+, Na+, K+).

60

ủ ế

ấ   ể ặ 3. ( Nhóm 3) Đ c đi m c a các ch t ượ ậ ể ấ ộ ơ ỗ ấ ấ c v n chuy n? đ Ch t mà t ch t có kích th ạ    bào c n, ch t đ c h i,  màng. ầ ướ ớ c l n h n l

ệ ơ

ể   ề 4. ( Nhóm 4) Đi u   ki n   v n   chuy n ủ ộ ậ ch  đ ng là gì?

ượ ặ   ầ ­ C n kênh protein màng, b m đ c ch ng.ủ ố ­ Tiêu t n năng l ng.

ể ệ ụ * GV chuy n giao nhi m v :

ữ ậ ớ ậ ụ ộ ể ể ậ ả Cho HS th o lu n nhóm: So sánh gi a v n chuy n th  đ ng v i v n chuy n ch ủ

đ ng?ộ

ự ệ ụ * Th c hiên nhi m v :

ạ ộ ế ả ậ ậ ả HS: Ho t đ ng nhóm, th o lu n và ghi nh n k t qu .

ọ ạ ế ệ ả ả: GV g i đ i di n nhóm trình bày k t qu . * Báo cáo k t quế

ứ ế ể ậ ố * Đánh giá: GV nh n xét, cho đi m và ch t ki n th c:

ố * Gi ng nhau:

ể ề ấ ậ ­ Đ u v n chuy n các ch t qua màng.

ữ ự ệ ề ễ ấ ộ ề ồ ­ Đ u di n ra khi có s  chênh l ch v  n ng đ  ch t tan gi a MT trong và MT

ngoài.

ế ấ ạ ­ Không làm bi n d ng màng sinh ch t.

* Khác nhau:

ơ ế ụ ộ C  ch  th  đ ng ơ ế ủ ộ C  ch  ch  đ ng

ậ ậ ấ ượ ề   c chi u

ể ề ồ ồ ế   ­ V n chuy n theo nguyên lý khu ch ộ tán, cùng chi u Gradien n ng đ . ể ­ V n chuy n các ch t ng ộ Gradien n ng đ .

61

ố ượ ­ Không tiêu t n năng l ng. ng   ATP,   có   enzim

ượ ố Tiêu   t n   năng   l ạ kích ho t trên màng.

ấ ậ ể c v n chuy n qua màng

ể   ượ c v n chuy n ặ ủ ơ ấ ượ ậ ­ Các ch t đ photpho lipit và kênh protein. ủ ế ­ Các ch t ch  y u đ qua kênh protein, b m đ c ch ng.

ướ c nh ỏ ướ ớ   c l n

ườ ­ Th ơ ỗ h n l ấ ng các ch t có kích th  màng. ườ ­ Th ơ ỗ h n l ấ ng các ch t có kích th  màng.

ự ể ẩ 2.3. Tìm hi u quá trình  m bào và th c bào.

ể ệ ự ề ẩ ụ: GV cho HS xem video v  quá trình th c bào và  m bào, * Chuy n giao nhi m v

ế ợ k t h p quan sát tranh hình 11.2, 11.3 – SGK.

ử ụ ọ ậ ỹ ế ậ ỏ ấ   ự  và nêu câu h i 5: Th  nào là nh p bào, xu t GV s  d ng k  thu t “Đ c tích c c”

ậ ấ ứ bào? Các hình th c nh p ­ xu t bào?

ứ ự ệ ệ ụ HS Nghiên c u SGK. * Th c hi n nhi m v :

ế ả ờ ạ ệ ả  HS đ i di n nhóm tr  l i. * Báo cáo k t qu :

ứ ế ể ậ ố * Đánh giá: GV nh n xét, cho đi m và ch t ki n th c.

ậ ế ấ ữ ể ấ ế ạ ơ ­ Nh p bào là màng t bào bi n d ng đ  l y các ch t h u c  có kích th ướ ớ   c l n

ự ặ ọ ị ạ ẩ (th c bào) ho c gi t d ch ngo i bào ( m bào).

ự ậ ỏ ế ể ấ ấ ượ ớ ­ Xu t bào là s  v n chuy n các ch t ra kh i t bào theo cách ng ậ   c v i nh p

bào.

ạ ộ ệ ậ 3. Ho t đ ng: Luy n t p.

ề ự ế ệ Làm thí nghi m v  s  khu ch tán. ụ (1). M c tiêu:

ươ ỹ ả ệ ậ  Mô t thí nghi m. (2). Ph ng pháp/ K  thu t:

ươ ọ ướ ố ướ ọ ệ ạ ọ  L  n ự c hoa, m c, c c n c l c. (3). Ph ng ti n d y h c:

ứ ổ ứ ạ ọ : cá nhân, nhóm. (4). Hình th c t ch c d y h c

62

ự ế ả ọ ậ ủ ẩ ượ ơ ế ể  Hi u đ ẩ   ế c c  ch  khu ch tán và th m (5). D  ki n s n ph m h c t p c a HS:

th uấ .

ậ ổ ứ (6). Kĩ thu t t ch c:

ố ướ ọ ệ ẩ ỏ ộ ọ ị ọ ­ GV chu n b  1 c c n c l c, sau đó g i m t HS làm thí nghi m nh  2 gi ự   t m c

ố ướ vào c c n c.

ấ ọ ướ ộ ọ ở ắ ­ GV g i m t HS khác l y l n c hoa hoa và m  n p ra.

ả ờ ệ ượ ề ỏ ầ GV yêu c u HS tr  l ậ i câu h i 6: Em có nh n xét gì v  2 hi n t ng trên?

ả ờ ệ ọ HS làm vi c cá nhân, GV g i 1 HS tr  l i.

ệ ượ ứ ế ố ế ử ấ ừ ơ GV ch t ki n th c: Có hi n t ng khu ch tán, các phân t ch t tan đi t n i có

ộ ấ ộ ấ ề ơ ấ ồ ồ n ng đ  ch t tan cao v  n i có n ng đ  ch t tan th p.

ậ ụ ạ ộ ở ộ 4. Ho t đ ng: V n d ng, m  r ng

ứ ề ự ậ ở ộ ể ế ầ Giúp HS có nhu c u m  r ng thêm ki n th c v  s  v n chuy n các ụ (1). M c tiêu:

ấ ấ ch t qua màng sinh ch t.

ươ ỏ ỹ ậ ặ ậ  Kĩ thu t đ t câu h i. (2). Ph ng pháp/ K  thu t:

ươ ệ ả ệ ạ ọ  SGK, tài li u tham kh o. (3). Ph ng ti n d y h c:

ứ ổ ứ ạ ọ : cá nhân, nhóm. (4). Hình th c t ch c d y h c

ự ế ả ọ ậ ủ ứ ụ ế ậ ợ ể i  V n d ng ki n th c tích h p đ  g iả ẩ (5). D  ki n s n ph m h c t p c a HS:

ạ ề ồ ề ượ ư ộ ể thích t ồ i sao khi bón phân cho cây tr ng, l u ý v  n ng đ  và li u l ng đ  không

ả ưở ế ườ nh h ồ ng đ n cây tr ng và môi tr ng.

ậ ổ ứ (6). Kĩ thu t t ch c:

ậ ặ ử ụ ế ạ ỏ ỹ ỏ : T i sao khi da  ch khô thì GV s  d ng “K  thu t đ t câu h i” nêu câu h i 7

ế ẽ ế ch s  ch t?

ế ạ ấ ướ ế HS: Vì khi đó các t bào da teo l i do m t n c, khí oxy không khu ch tán đ ượ   c

ế ế qua da (cid:0) ế   ch ch t do thi u khí oxy.

ụ ệ ườ ứ ợ ế * Liên h  giáo d c môi tr ng ( Tích h p ki n th c Công ngh ). ệ Câu h i 8ỏ : T iạ

ả sao ph i bón phân đúng cách?

ả ờ ệ ạ ậ ả HS th o lu n nhóm và đ i di n nhóm tr  l i.

ố ộ ậ GV nh n xét và ch t n  dung:

63

ư ừ ả ồ ưở ấ ­ Bón phân cho cây tr ng đúng cách, không d  th a gây  nh h ng x u cho cây

ườ ướ xanh, cho môi tr ấ ng đ t, n c và không khí.

ả ườ ướ ậ ố ệ ­ B o v  môi tr ấ ng đ t, n c, không khí và các sinh v t s ng trong đó.

ứ ạ ậ ợ ề ệ ầ ạ ộ ấ ậ ạ ­ C n có ý th c t o đi u ki n thu n l i cho vi sinh v t trong đ t ho t đ ng m nh,

ự ậ ả ạ ủ ườ ấ phân h y nhanh chóng xác th c v t, c i t o môi tr ng đ t.

ợ ạ ạ ượ ủ ể ế ọ ổ * GV t ng h p l i đi m đã đ t đ c c a các nhóm qua ti t h c.

Nhóm 1 2 3 4

2/8 3/8 1/8 2/8 ả ờ   i

ể Đi m tr  l câu h iỏ

9/10 7/10 8/10 8/10

ể Đi m   báo cáo

ổ ể 11/18 10/18 9/18 10/18 T ng đi m

ư ậ ể ế ậ ấ ắ GV nh n xét chung: Nh  v y  nhóm 1 có đi m cao nh t và giành chi n th ng.

64

Ế TI T 3 ( ạ ộ Ho t đ ng 3)

Ộ Ố Ệ ƯỢ Ả Ự Ế GI I THÍCH M T S  HI N T NG TH C T

ụ I. M c tiêu

ứ ế 1. Ki n th c:

ứ ụ ế ệ ậ ả ộ ợ ượ ­ Giúp HS v n d ng có hi u qu  các n i dung ki n th c tích h p đã đ ọ c h c v ề

ố ọ ướ ự ậ ể các nguyên t hóa h c, n ấ c, s  v n chuy n các ch t qua màng sinh ch t đ  gi ấ ể ả   i

ự ế ờ ố ế ề ấ ỏ thích r t nhi u câu h i liên quan đ n th c t đ i s ng.

ỹ 2. K  năng:

ạ ộ ạ ộ ứ ế ỹ ­ Rèn k  năng ho t đ ng nhóm, ho t đ ng cá nhân và khái quát hóa ki n th c.

ế ế ợ ỹ ­ K  năng thuy t trình, giao ti p, h p tác.

ứ ế ỹ ­ K  năng khái quát hóa ki n th c.

ế ủ ệ ả ỹ ướ ậ ­ Rèn k  năng trình bày và b o v  ý ki n c a mình tr ể c t p th .

3. Thái đ : ộ

ế ậ ể ả ữ ứ ụ ế ợ t v n d ng các ki n th c tích h p gi a các môn đ  gi i thích các hi n t ệ ượ   ng ­ Bi

ự ế ừ ự ứ ọ th c th c t t đó thêm say mê nghiên c u khoa h c.

ọ ườ ể ơ ở ủ ệ ướ ướ ợ ề ­ Tuyên truy n cho m i ng i hi u c  s  c a vi c bón phân và t c h p lý. i n

ả ườ ệ ­ B o v  môi tr ố ng s ng.

4. Năng l c:ự

ự ự ự ọ ể ự ậ ự ế ạ ­ Năng l c t ủ  ch  và t h c: HS có th  t ụ   ọ ậ  l p k  ho ch h c t p xây d ng m c

ụ ả ự ệ ế ệ ạ ẩ ầ tiêu, k  ho ch th c hi n, phân công nhi m v , s n ph m c n hoàn thành.

ự ả ế ấ ề ệ ạ ấ ố ­ Năng l c gi ề ả   i quy t v n đ  và sáng t o: Phát hi n tình hu ng có v n đ , n y

ề ấ ẫ ả ế sinh mâu thu n, đ  xu t cách gi i quy t.

65

ự ự ế ế ợ ệ   ­ Năng l c giao ti p và h p tác: Hình thành năng l c giao ti p thông qua làm vi c

ậ nhóm, tranh lu n nhóm, trình bày báo cáo.

ộ ấ ữ ự ổ ề ­ Năng l c ngôn ng : Trình bày t ng quát m t v n đ .

ự ọ ế ử ụ ậ ­ Năng l c tin h c: Bi ể t s  d ng internet đ  thu th p thông tin.

ị II. Chu n bẩ

ệ ự ế ẩ ỏ ị ủ ộ ủ ề  qua n i dung c a ch  đ . 1. Giáo viên: Chu n b  các câu h i liên h  th c t

ọ ẩ ỏ ị ướ Chu n b  các câu h i theo h ẫ ủ ng d n c a GV. 2. H c sinh:

ươ ạ ọ ể III. Ph ng pháp d y h c và ki m tra đánh giá

ươ ạ ọ ả D y h c gi ề ế ấ i quy t v n đ . ­ Ph ng pháp:

ể ả ờ ế ả ỏ Đánh giá k t qu  qua báo cáo nhóm, tr  l ư   i câu h i GV đ a ­ Ki m tra đánh giá:

ra.

ớ ế IV. Ti n trình lên l p

ậ ụ ạ ộ ệ ậ ở ộ Ho t đ ng: Luy n t p – V n d ng – M  r ng

ụ (1). M c tiêu:

ứ ụ ế ệ ậ ả ợ ộ ượ ­ Giúp HS v n d ng có hi u qu  các n i dung ki n th c tích h p đã đ ọ c h c v ề

ố ọ ướ ự ậ ể các nguyên t hóa h c, n ấ c, s  v n chuy n các ch t qua màng sinh ch t đ  gi ấ ể ả   i

ự ế ờ ố ế ề ấ ỏ thích r t nhi u câu h i liên quan đ n th c t đ i s ng.

ươ ẩ ị ở ỹ ậ  Báo cáo chu n b nhà theo nhóm (2). Ph ng pháp/ K  thu t:

ươ ệ ả ệ ạ ọ  SGK, tài li u tham kh o. (3). Ph ng ti n d y h c:

ứ ổ ứ ạ ọ : cá nhân, nhóm. (4). Hình th c t ch c d y h c

ự ế ả ọ ậ ủ ẩ (5). D  ki n s n ph m h c t p c a HS:

ượ ề ế ề ấ ố ọ ướ ể ­ Hi u đ c nhi u v n đ  liên quan đ n các nguyên t hóa h c, n ự ậ   c, s  v n

ấ ừ ể ấ ể ả ề ấ chuy n các ch t qua màng sinh ch t, t đó có th  gi ộ   i thích các v n đ  trong cu c

ọ ơ ở ố s ng trên c  s  khoa h c.

ậ ổ ứ ỹ (6). K  thu t t ch c:

ể ệ ụ * Chuy n giao nhi m v :

66

ầ ẩ ỗ ộ ị ở ­ GV yêu c u m i nhóm báo cáo n i dung đã chu n b ỏ  nhà 5 câu h i và câu tr ả

ờ ộ ộ ế ể ộ ọ ỗ ị l i liên quan đ n n i dung bài h c (M i nhóm m t n i dung đ  không b  trùng

l p).ặ

ư ẩ ố ộ ị ỏ   ả: HS trình bày n i dung mình chu n b  và đ a ra 1 s  câu h i * Báo cáo k t quế

cho các nhóm còn l i.ạ

ể ậ ườ ế ố ố ứ i ch t ki n th c cu i cùng. * Đánh giá: GV nh n xét, cho đi m và là ng

ỏ ậ ộ ố ự ế ụ ư ­ GV đ a ra m t s  câu h i v n d ng th c t khác. Nhóm nào tr  l ả ờ ố ẽ i t t s  ghi

ể đi m cho nhóm mình.

ỏ ậ ụ ộ ố ự ế ẩ Sau đây là m t s  câu h i v n d ng th c t ị  mà GV chu n b :

ả ủ ướ ố ớ ự ố Câu 1. Gi i thích vai trò c a n c đ i v i s  s ng?

ồ ạ ở ướ ủ ướ ự ế ạ ặ i 2 d ng: T  do và liên k t. Do đ c tính c a n c ­>giúp ­ N c trong TB t n t

ướ ặ ệ ố ớ ự ố n c có vai trò đ c bi t đ i v i s  s ng:

ự ặ ự ể * Đ c tính phân c c cao ­>H ấ 2O có th  hút ion và các ch t phân c c khác làm  chúng

ướ ướ ề ấ ậ   : làm dung môi hòa tan cho nhi u ch t,v n ễ d  tan trong n c  ­> n c có vai trò

ể ấ   chuy n các ch t.

ứ ệ ạ * T o MT, nguyên li u cho các p  sinh hóa trong TB.

ầ ướ ế ơ ọ   c chi m h n 70% tr ng ấ ạ *  Là thành ph n chính c u t o nên TB ( trong TB n

ượ l ng TB).

ặ ệ ữ ị * Do đ c tính nhi t dung cao ­> các Lk H gi a các p.t H ỡ ẽ ấ   ử 2O khi b  phá v  s  h p

ệ ẽ ả ệ ổ ị Có vai trò làm  n đ nh nhi ệ   t thu nhi t, và khi hình thành s  gi i phóng nhi t ­>

ơ ể ư ệ ộ ủ ặ ướ ệ ộ ơ ủ c a c  th  cũng nh  nhi t đ  c a MT . M t khác n c có nhi t đ  bay h i cao

2 c n ph i phá v  thì n

ề ầ ả ỡ ướ ơ ượ ớ ướ Khi n ơ c bay h i làm Nhi u Lk H c m i bay h i đ c ­>

ả ệ ủ ơ ể gi m nhi t c a c  th  sv.

ẹ ơ ướ ướ ườ ử ướ ằ * N c đá nh  h n n c th ng : Các phân t trong n c đá n m cách xa nhau

ớ ướ ấ ườ ề ậ ộ nên m t đ  phân t ử ướ  n ơ c th p h n so v i n c th ng ­> Có vai trò : V  mùa

ớ ướ ề ặ ạ ớ ệ ữ ạ đông l p n c b  m t đóng băng t o l p cách nhi ớ ớ   t gi a không khí l nh v i l p

ướ ở ướ ồ ạ n d c i ­> giúp SV t n t ị i mà không b  đóng băng.

ệ ấ ướ ế ả ụ * N c liên k t có tác d ng b o v   c u trúcTB.

67

ướ ố ấ ạ Câu 2. T i sao n c là dung môi t t nh t trong TB?

ướ ử ự Vì n c có tính phân t phân c c :

ệ ở ầ ỗ ử ệ ở ầ ử + Đi n tích (+) g n m i nguyên t H, đi n tích (­) g n nguyên t O.

ử ướ ễ ớ ử ấ + Phân t c d  dàng Lk v i phân t n ch t tan.

ạ ứ ề ầ ạ ạ ỉ Câu 3. T i sao c n ăn nhi u lo i th c ăn đa d ng khác nhau, không nên ch  ăn

ư ố ấ ổ 1 s  món ăn  a thích cho dù là r t b ?

ạ ả ứ ệ ạ ấ ­ Ăn các lo i th c ăn khác nhau ­> t o c m giác ngon mi ng, cung c p các nguyên

ố ế ố ượ t ọ ầ  hóa h c c n thi t trong đó có các nguyên t vi l ng, vitamin khác nhau cho TB.

ơ ấ ớ ả ả ượ ự ả ạ ẩ ơ Câu 4. T i sao ph i ph i, s y khô th c ph m m i b o qu n đ c lâu h n?

ả ượ ể ướ ự ế ạ ả ả ấ ẩ   c ­> h n ch  vsv sinh s n làm gi m tính ch t th c ph m, Đ  làm gi m l mg n

ự ẩ ỏ làm h ng th c ph m.

ư ố ề ả ủ ạ Câu 5. Đi u gì x y ra khi ta đ a các TB s ng vào trong ngăn đá t l nh?

ở ạ ớ ở ạ ắ ấ ơ ậ ộ ­ Do m t đ  phân t ử ướ  n c đá tr ng thái r n th p h n so v i ỏ    tr ng thái l ng

ở ể ắ ữ ả nên khi th  r n : Kho ng cách gi a các phân t ử ướ  n c tăng.

ư ố ướ ướ ạ ­ Khi đ a TB s ng vào n c đá , n ẽ c trong TB s  đóng băng l ể i ­> th  tích và

ể ướ ẽ ế ẽ ỡ các tinh th  n c đá s  phá v  TB ­> TB s  ch t.

ọ ạ ặ ướ Câu 6. T i sao con g ng vó đi l ạ ượ i đ c trên m t n c ?

ướ ạ ạ ề ặ ướ ứ Các Lk H trong n c đã t o nên m ng l ướ ướ i n c và s c căng b  m t n c.

ẫ ố ượ ướ ớ Câu 7. Tôm v n s ng đ c d i l p băng?

ạ ớ ệ ữ ạ ở ớ t gi a không khí l nh trên và l p n ướ ở   c Do  băng đã t o nên l p cách nhi

d i.ướ

ộ ườ ướ ể ạ ư Câu 8. M t ng i hoà n c gi ả ể ướ i đ  t i cây nh ng không hi u t i sao sau khi

ướ ạ ị t i cây l i b  héo?

ướ ấ ồ ộ ướ ả ả ự Do hoà ít n c nên n ng đ  các ch t tan trong n c gi i còn cao ngăn c n s  hút

ướ ủ ướ ạ ị ị n c c a cây mà n c trong cây l i b  hút ra ngoài nên cây b  héo.

ử ố ườ ướ ố ể Câu 9. Sau khi r a rau s ng xong th ng ngâm vào n c mu i đ  sát trùng.

ẽ ị ố ế ề ả N u nhi u mu i rau s  b  nhũn. Gi i thích?

68

ữ ự ệ ố ộ ồ ườ ị Do s  chênh l ch n ng đ  mu i gi a môi tr ng bên trong và bên ngoài d ch bào

ế ế ị ấ ướ ẫ d n đ n t bào b  m t n c.

ị ắ ố ể ế Câu 10. Làm th  nào đ  sào rau mu ng không b  qu t?

ừ ầ ể ớ ế ả ị ướ ử Cho to l a ngay t đ u đ  l p t bào bên ngoài b  “cháy”, ngăn c n n c trong t ế

ị ẩ ủ ấ ị bào c a rau không b  th m th u ra ngoài  rau không b  qu t mà còn giòn, ngon. ắ

ố ẻ ướ ị Câu 11. Rau mu ng ch  ngâm vào n c b  cong?

ự ệ ộ ồ ườ ế ướ ẽ ượ Do s  chênh l ch n ng đ , môi tr ng ngoài có th  n ơ c cao h n s  đ ậ   c v n

ế ươ ở ơ ị ắ ế ể chuy n vào t bào rau  tr ng to n i b  c t khi ti p xúc v i n ớ ướ  t o đạ c ộ

cong.

ự ậ ộ ế ể ậ ị Câu 12. N u ta đ  TB đ ng v t và TB th c v t trong dung d ch nh ượ ươ   ng c tr

ả ứ thì chúng ph n  ng ra sao?

ướ ở ườ ẽ ượ ậ ế ế N c môi tr ng ngoài s  đ ể c v n chuy n vào trong t bào làm t bào tr ươ   ng

ế ế ự ậ ứ ế to lên. N u là t bào th c v t thì vì có thành xenlulo c ng bao bên ngoài nên t bào

ướ ở ứ ớ ế ấ ế ộ ướ ế hút n c và căng m c l n nh t, n u là t ậ  bào đ ng v t thì khi hút n c đ n đ ộ

ẽ ỡ ấ ị căng nh t đ nh s  v  ra.

ố ư ắ ạ ằ ầ ả ị Câu   13.  Khi  mu i  d a  b ng   rau  c i,   lúc   đ u   rau  b  qu t  l i   sau  vài  ngày

ươ tr ng  to lên?

ả ờ HS: tr  l i.

ố ạ ứ ế ầ ướ ủ ể ả ị GV ch t l i ki n th c: Lúc đ u n c trong d ch bào c a rau c i di chuy n ra

ườ ắ ồ ộ ố ộ ờ ngoài do môi tr ơ ng ngoài có n ng đ  mu i cao h n ­> rau qu t, sau m t th i gian

ố ở ồ ộ ườ ố ở ằ ồ ộ ườ ị thì n ng đ  mu i môi tr ng ngoài b ng n ng đ  mu i môi tr ng d ch bào,

ướ ẽ ừ ườ ườ ị ươ n c s  đi t môi tr ng ngoài vào môi tr ng d ch bào ­> rau tr ng to lên.

ả ơ ườ ả ơ ị ọ ờ Câu 14. Ngâm qu  m  chua vào đ ng, sau 1 th i gian qu  m  có v  ng t chua

ướ ị ọ và n c cũng có v  ng t chua.

ả ờ HS: tr  l i.

ố ạ ộ ườ ứ ế ồ ở ườ ơ GV ch t l i ki n th c: Vì n ng đ  đ ng môi tr ng ngoài cao h n nên đ ườ   ng

ả ơ ả ơ ủ ể ọ ị ị ẽ ượ s  đ c di chuy n vào trong d ch bào c a qu  m  ­> qu  m  có v  ng t. N c t ướ ừ

69

ả ơ ẽ ườ ườ trong qu  m  s  đi ra ngoài môi tr ng đem theo axit nên môi tr ng ngoài có v ị

chua, ng t.ọ

ợ ạ ạ ượ ủ ể ế ọ ổ * GV t ng h p l i đi m đã đ t đ c c a các nhóm qua ti t h c.

ư ỏ ố ở ố (Trong s  18 câu h i mà GV đ a ra ( 14 câu) và 4 câu b n nhóm thì có 2 câu

không có nhóm nào tr  l ả ờ ượ i đ c).

Nhóm 1 2 3 4

6/18 3/18 3/18 4/18 ả ờ   i

ể Đi m tr  l câu h iỏ

8/10 7/10 8/10 9/10

ể Đi m   báo cáo

ổ ể 14/22 10/22 11/22 13/22 T ng đi m

ế ậ ắ GV nh n xét chung: Nhóm 1 chi n th ng.

70

Ụ Ụ Ể Ề PH  L C 2. Đ  KI M TRA.

ố ể Bài ki m tra s  1 (15 phút)

Ề Ậ MA TR N Đ :

ậ Nh n bi ế t Thông hi uể ậ ụ V n d ng T ngổ

V nậ   ụ d ng cao N iộ   dung

ọ đaố       vi Các   nguyên  ố  hóa h c. t

4 câu (2 đi m)ể Tr cắ   nghi mệ (TN)

Vai   trò   c aủ   ướ n   c   trong TB.  1 câu 0,5 đi mể Nguyên t ượ ng, l ượ ng. l 1 câu 0,5 đi mể 1 câu 0,5 đi mể

ặ Đ c   tính   lý,   hóa  c aủ   c.ướ n 1 câu 0,5 đi mể

ặ

ự ậ T  lu n (TL)

2 câu (8 đi m)ể

Đ c tính lý,   hóa   c aủ   c.ướ n 1 câu 3 đi mể Vai   trò   c aủ   ướ   c   trong n TB.  1 câu 5 đi mể

71

T ngổ 2 câu 1 câu 2 câu 1 câu

6   câu   (10   đi m)ể (2 TL, 4 TN).

ệ ầ ắ Ph n I. Tr c nghi m: (4 câu)

Câu 1: Cho các ý sau:

ố ế ồ ạ ướ ạ (1) Các nguyên t trong t bào t n t i d i 2 d ng: anion và cation.

ố ặ ệ ạ ấ ọ (2) Cacbon là các nguyên t đ c bi t quan tr ng c u trúc nên các đ i phân t ử ữ    h u

c .ơ

ố ế ố ượ ố ượ ạ (3) Có 2 lo i nguyên t : nguy n t đa l ng và nguyên t vi l ng.

ố ỉ ấ ạ ạ ử ọ (4) Các nguyên t ch  tham gia c u t o nên các đ i phân t sinh h c.

ả ố ấ ạ ơ ể ố (5) Có kho ng 25 nguyên t c u t o nên c  th  s ng.

ề ố ọ ấ ạ ơ ể ố ấ Trong các ý trên, có m y ý đúng v  nguyên t hóa h c c u t o nên c  th  s ng?

A. 2    B. 3    C. 4    D. 5

ế ự ế ệ ố ượ vi l ng? Câu 2: B nh nào sau đây liên quan đ n s  thi u nguyên t

ệ ươ ệ A. B nh b ướ ổ    B. B nh còi x u c ng

ệ ậ ệ C. B nh c n th ị    D. B nh t ự ỉ  k

ủ ướ ớ ế c trong t bào? Câu 3: Câu nào sau đây không đúng v i vai trò c a n

ướ ể ậ ấ A. N c tham gia vào quá trình chuy n hóa v t ch t.

ầ ấ ủ ế ướ B. N c là thành ph n c u trúc c a t bào.

ướ ấ ượ ế ạ ộ C. N c cung c p năng l ng cho t bào ho t đ ng.

ướ ế ượ ổ ớ D. N c trong t bào luôn đ c đ i m i.

ể ả ề ả ả Câu 4: Đ  b o qu n rau qu  chúng ta không nên làm đi u gì?

ữ ủ ủ ạ ả A. Gi rau qu  trong ngăn đá c a t l nh

ữ ủ ủ ạ ả B. Gi rau qu  trong ngăn mát c a t l nh

ấ ả C. S y khô rau qu

ả ướ ặ ướ ườ ố D. Ngâm rau qu  trong n c mu i ho c n c đ ng.

72

ầ ự ậ II. Ph n t lu n: (2 câu)

ủ ướ ự ặ ả ệ ượ c hãy gi i thích các hi n t ng sau: Câu 1. D a vào đ c tính c a n

Ở ế ấ ậ ố ộ ệ ẫ ố ượ ­ vùng ôn đ i (t ớ 0 th p) 1 s  loài đ ng v t bi n nhi t v n s ng đ c trong

n c?ướ

ệ ộ ề ả ư ủ ấ ơ ộ ệ ộ ­ Nhi t đ  b  ngoài c a qu  d a chu t luôn luôn th p h n nhi t đ  không khí

xung quanh 1­20C?

ấ ả ồ ­ Khi toát m  hôi ta c m th y mát?(5đ)

ủ ướ ố ớ ự ố ặ c đ i v i s  s ng?(3đ) Câu 2. Đ c tính và vai trò c a n

Đáp án:

ủ ướ ự ặ ả ệ ượ c hãy gi i thích các hi n t ng sau: Câu 1. D a vào đ c tính c a n

Ở ậ ế ố ộ ấ ệ ẫ ố ượ ­ vùng ôn đ i (t ớ 0 th p) 1 s  loài đ ng v t bi n nhi t v n s ng đ c trong

n c?ướ

ệ ộ ề ấ ơ ả ư ủ ộ ệ ộ ­ Nhi t đ  b  ngoài c a qu  d a chu t luôn luôn th p h n nhi t đ  không khí

xung quanh 1­20C?

ồ ả ấ ­ Khi toát m  hôi ta c m th y mát?

Vì :

ớ ướ ề ặ ạ ớ ệ * Vùng ôn đ i tớ 0 th p ấ  l p n c b  m t đóng băng  t o l p cách nhi ữ   t gi a

ạ ế ậ ệ không khí l nh và n ướ ở ướ  đ ng v t bi n nhi ộ d c i t trong n ướ ẫ ồ ạ c v n t n t i

đ c.ượ

0 th p h n vì:

ả ư ộ ấ ơ * Qu  d a chu t có t

ầ ụ ả ư ộ ề ặ ế ệ ớ ớ + Qu  d a chu t có hình b u d c tròn di n tích b  m t ti p xúc  v i MT l n

ơ ướ ớ nh t ấ  thoát h i n c l n.

ả ư ơ ướ ứ ộ + Qu  d a chu t ch a nhi u n ề ướ  khi ánh sáng chi u t ế ớ  thoát h i n c i c

m nh.ạ

73

ồ ướ ể ừ ạ ạ ỏ * Khi toát m  hôi, n c chuy n t tr ng thái l ng sang tr ng thái h i ơ  phá v  ỡ

ữ ế ụ ấ ệ các liên k t hidro gi a các phân t ử ướ  h p th  nhi n c t xung quanh  c  th   ơ ể

mát.

ủ ướ ố ớ ự ố ặ Câu 2. Đ c tính và vai trò c a n c đ i v i s  s ng?

ặ ả Đ c tính Gi i thích Vai trò

ể ề ấ Phân ấ     Có   th   hút   ion   và   các   ch t Là dung môi hoà tan nhi u ch t, là

ự ấ ạ ế ầ ự c c cao phân c c khác, làm cho chúng thành ph n chính c u t o t bào,

ướ ườ ễ r  tan trong n c. ạ t o môi tr ả ứ   ng cho các ph n  ng

ướ ử ướ ể ả ớ ề ướ N c đá Các   phân   t trong   n c   đá sinh hoá có th   x y ra. V   mùa   đông   l p   n ặ   ề c   b   m t

ệ ẹ ơ   nh   h n ằ n m cách xa nhau nên m t đ ậ ộ ạ ớ đóng băng t o l p cách nhi ữ   t gi a

ấ ớ ớ n cướ phân t ử ướ  n ớ   ơ c th p h n so v i ạ không   khí   l nh   v i   l p   n ướ ở  c

ướ ườ ướ ồ ạ th ngườ n c th ng. d i   ­>SV   t n   t i   mà   không   b ị

đóng băng.

ố ể Bài ki m tra s  2 (45 phút)

Ề Ậ MA TR N Đ :

ộ

N i dung

ậ Nh n bi

ế t

ậ ụ V n d ng

T ngổ

Thông  hi uể

ụ   ậ V n   d ng cao

ơ ế

ể

Tr cắ   nghi mệ (TN) Chênh   ồ   ệ l ch n ng ộ     các đ ch t.ấ ệ   ề Đi u ki n v nậ   chuy nể   các ch t.ấ

10 câu (2 đi m)ể

ngươ   Ph ậ   ứ th c   v n ể   chuy n   các ch t.ấ   Chênh   l chệ   ộ  ồ n ng   đ các ch t.ấ

ậ     v n C   ch ủ   chuy n   ch ấ   ộ đ ng   các   ch t. l chệ   Chênh   ồ ộ n ng   đ   các   ậ   ấ V n   ch t. ủ   ể chuy n   c a c.ướ n   3 câu 3 câu 1 câu

74

(0,6 đi m)ể

(0,6   đi m)ể (0,2   đi m)ể 3 câu (0,6 đi m)ể

ế

ự ậ T  lu n (TL) Chênh   l chệ   ộ  ồ n ng   đ các ch t.ấ 3 câu (8 đi m)ể

T ngổ 3 câu ơ C   ch v nậ   chuy nể   các ch t.ấ 1 câu (3 đi m)ể 4 câu Chênh   ồ   ệ l ch n ng ộ đ     các ch t.ấ 1 câu (3 đi m)ể 2 câu 1 câu (2 đi m)ể 4 câu

13 câu (10 đi m)ể (3 TL, 10 TN).

ệ ắ ầ I. Ph n 1: Tr c nghi m:

ế ấ ấ ả ớ ế Câu 10: Cho các ý sau (v i ch t A là ch t có kh  năng khu ch tán qua màng t

bào):

ộ ủ ệ ấ ở ồ (1) Chênh l ch n ng đ  c a ch t A trong và ngoài màng.

ướ ọ ủ ạ ặ ấ (2) Kích th c, hình d ng và đ c tính hóa h c c a ch t A.

ầ ủ ế ể ấ ặ ủ (3) Đ c đi m c u trúc c a màng, nhu c u c a t bào.

ướ ủ ế ạ (4) Kích th c và hình d ng c a t bào

ố ộ ụ ữ ủ ề ế ấ ộ T c đ  khu ch tán c a ch t A ph  thu c vào nh ng đi u nào trên đây?

A. (1), (2), (3)    B. (1), (2), (4)    C. (1), (3), (4)    D. (2), (3), (4)

ơ ế ậ ể ấ ừ ơ ộ ấ ế ồ ơ ồ n i có n ng đ  th p đ n n i có n ng đ ộ Câu 11: C  ch  v n chuy n các ch t t

cao là c  chơ ế

ụ ộ ể ậ ậ ể A. v n chuy n ch  đ ng ủ ộ    B. v n chuy n th  đ ng

ẩ ẩ C. th m tách ấ                       D. th m th u

ể ậ ậ ấ ị ế bào. ề ệ Câu 12: Cho các nh n đ nh sau v  vi c v n chuy n các ch t qua màng t

ậ ị Nh n đ nh nào sai?

ế ớ bào qua l p kép photpholipit ế A. CO2 và O2 khu ch tán vào trong t

ẩ ấ ế ặ ờ ệ B. Các phân t ử ướ  n c th m th u vào trong t bào nh  kênh protein đ c bi t là

“aquaporin”

75

ế ủ ế ằ C. Các ion Na+, Ca+ vào trong t ấ ạ  bào b ng cách bi n d ng c a màng sinh ch t

ế ờ ế D. Glucozo khu ch tán vào trong t bào nh  kênh protein xuyên màng

ườ ượ ươ ế ẽ ị ỡ ề ả ng nh c tr ng, t bào có nhi u kh  năng s  b  v  ra là Câu 13: Trong môi tr

ế ế A. t ồ  bào h ng c u ầ    B. t ấ  bào n m men

ế ế ẩ C. t bào th c v t ự ậ    D. t bào vi khu n

ươ ứ ậ ể ấ ng th c v n chuy n các ch t sau: Câu 14: Cho các ph

ự ế ế ớ (1) Khu ch tán tr c ti p qua l p kép photpholipit.

ế (2) Khu ch tán qua kênh protein xuyên màng.

ờ ự ế ủ ạ ế (3) Nh  s  bi n d ng c a màng t bào.

ệ ờ ặ (4) Nh  kênh protein đ c hi u và tiêu hao ATP.

ươ ứ ấ ươ ứ ể ư Trong các ph ng th c trên, có m y ph ấ ng th c đ  đ a ch t tan vào trong màng

ế t bào?

A. 1    B. 2    C. 3    D. 4

ể ạ ộ Câu 15: Cho các ho t đ ng chuy n hóa sau:

ứ ụ ấ (1) H p th  và tiêu hóa th c ăn

ề ầ ẫ (2) D n truy n xung th n kinh

ế (3) Bài ti ấ ộ ạ t ch t đ c h i

(4) Hô h pấ

ủ ậ ầ ự ạ ộ ủ ộ ể ấ Có m y ho t đ ng c n s  tham gia c a v n chuy n ch  đ ng?

A. 1    B. 2    C. 3    D. 4

ệ ượ ng Câu 16: Co nguyên sinh là hi n t

ả ế ạ A. C  t bào co l i.

ị B. Màng nguyên sinh b  dãn ra.

ấ ủ ế ố ạ C. Kh i nguyên sinh ch t c a t ị  bào b  co l i.

ế ạ ủ ế ỏ ạ ị D. Nhân t bào co l ể i làm cho th  tích c a t bào b  thu nh  l i.

ở ườ ư ươ ế ị môi tr ng  u tr ng, t bào b  co nguyên sinh vì: Câu 17: Khi

ế ấ ườ A. Ch t tan khu ch tán t ừ ế  t bào ra môi tr ng.

ấ ừ ẩ ấ ườ ế B. Ch t tan th m th u t môi tr ng vào t bào.

76

ấ ừ ướ ẩ ườ ế C. N c th m th u t môi tr ng vào t bào.

ấ ừ ế ướ ẩ ườ D. N c th m th u t t bào ra môi tr ng.

ụ ủ ể ị ệ Câu 18: M c đích c a thí nghi m co nguyên sinh là đ  xác đ nh

ế ế ố (1) T  bào đang s ng hay đã ch t.

ớ (2) Kích th ướ ủ ế c c a t bào l n hay bé.

ấ ủ ế ả ổ ế ạ (3) Kh  năng trao đ i ch t c a t bào m nh hay y u.

ế ộ ơ ể (4) T  bào thu c mô nào trong c  th .

ươ ươ Ph ng án đúng trong các ph ng án trên là

A. (1), (2)    B. (2), (3)    C. (3), (4)    D. (1), (3)

ườ ệ ượ ự ả i ta d a vào hi n t ủ   ng co nguyên sinh và ph n co nguyên sinh c a Câu 19: Ng

ế t ự ậ ể  bào th c v t đ :

ủ ế ể ầ A. Tìm hi u các thành ph n chính c a t bào.

ủ ộ ủ ế ứ ể ả ậ B. Ch ng minh kh  năng v n chuy n ch  đ ng c a t bào.

ị ế ự ậ ế ố C. Xác đ nh t bào th c v t còn s ng hay đã ch t.

ủ ế ể ả ậ ộ D. Tìm hi u kh  năng v n đ ng c a t bào.

ế ằ bào b ng cách nào sau đây? ướ Câu 20. N c đi vào t

A. qua kênh protein.

ặ ệ B. qua kênh đ c bi t: Aquaporin.

ự ế ớ C. tr c ti p qua l p kép photpho lipit.

ế ớ D. gián ti p qua l p kép photpho lipit.

ự ậ II. T  lu n:

ẽ ế ế ế ả ạ Câu 1. Vì sao khi da  ch khô thì  ch s  ch t ? Gi i thích t i sao các loài cây

ố ạ ượ ặ ấ ố s ng trên c n không s ng đ ậ c trên đ t ng p m n? (2đ)

ươ ứ ậ Câu 2. So sánh 3 ph ể ng th c v n chuy n qua màng?  (3đ)

ồ ầ ườ ể ế ủ i và T  bào bi u bì c  hành trong các dd ế Câu 3: Ngâm T  bào h ng c u ng

ư ươ ự ườ ợ ả ả sau:  dd  u tr ng, dd nh ượ ươ c tr ng. D  đoán các tr ng h p x y ra, gi i

thích?(3đ)

Đáp án:

77

ẽ ế ế ế ả ạ Câu 1. Vì sao khi da  ch khô thì  ch s  ch t ? Gi i thích t i sao các loài cây

ố ạ ượ ấ ặ ậ ố s ng trên c n không s ng đ c trên đ t ng p m n?

ạ ấ ướ ế ượ i do m t n c, khí ôxi không khuy ch tán đ c qua da ­> ­ Khi đó các Tb da teo l

ế ế ế ch ch t vì thi u ôxi.

ộ ấ ộ ấ ặ ậ ấ ồ ồ ơ ị ­  Đ t ng p m n có n ng đ  ch t tan cao h n n ng đ  ch t tan có trong d ch bào

ạ ố ủ c a TB lông hút trong cây s ng trên c n.

ươ ứ ậ ể Câu 2. So sánh 3 ph ng th c v n chuy n qua màng?

ơ ế ệ ề C  ch  và đi u ki n Ví dụ ươ Ph ứ ng   th c

­ Không tiêu th  ụ Các phân t bé ử ế ự   khuy ch tán tr c

năng l ngượ không phân c c, ự ế ễ ti p d  dàng qua

2,

­ Theo Građien ệ tích đi n: CO ớ l p kép phot pho

ộ ồ n ng đ  . O2, NO… ụ ộ Th  đ ng ­ Không tiêu th  ụ ấ ­ Các ch t phân ­ lipit ế Khuy ch tán

2O,

năng l ngượ c c: Hự nhanh qua các

­ Theo Građien aa,Glucôz .ơ kênh Prôtêin

­ Các ion tích đi nệ ộ ồ n ng đ

­ Qua kênh

Prôtêin xuyên

ượ màng. ụ ­ Tiêu th  năng l ng Các ion, aa, Glucôzơ

ủ ộ ạ ả ượ ề Ch  đ ng (kh  năng ho t ­ Ng c chi u Građien

ộ ồ n ng đ t i )ả

ượ ử ớ ơ ­ Các b m ion ụ ­Tiêu th  năng l ng ­ Các phân t l n: Pr

ậ ấ ế ạ ổ ử ắ ­ Bi n đ i và tái t o ­ Các phânt r n, Xu t bào­ nh p bào

màng TB l ng.ỏ

78

ồ ầ ườ ủ ể i và TB bi u bì c  hành trong các dd sau:  dd Câu 3: Ngâm TB h ng c u ng

ư ươ ự ườ ợ ả ả u tr ng, dd nh ượ ươ c tr ng. D  đoán các tr ng h p x y ra, gi i thích?

ệ ượ a. Hi n t ng:

ầ ể ả Môi tr ngườ ồ        TB H ng c u ng ườ   i TB bi u bì v y hành

Ư ươ u tr ng Nhăn nheo Co nguyên sinh

ượ ươ ệ ượ ỡ Nh c tr ng V  ­> Hi n t ng tiêu Màng sc áp sát thành TB( TB

ươ ướ huy tế tr ng n c)

ả b. Gi i thích:

ư ầ ồ ươ ấ ướ ­ Tb h ng c u : trong MT  u tr ng ­>TB m t n c ­> Nhăn nheo. Trong MT

ượ ươ ướ ướ nh c tr ng ­> TB hút n c, do không có thành TB ­> Tb hút no n ỡ c ­> V  Tb.

ư ủ ể ươ ấ ướ ầ ­ Tb bi u bì c  hành: Trong MT  u tr ng ­> TB m t n c ­> Màng sc tách d n

ỏ ượ ươ ướ kh i Tb ­> Co nguyên sinh. Trong MT nh c tr ng ­> TB hút n c ­> màng sc áp

sát thành TB.

79

Ụ Ụ Ấ Ả Ệ PH  L C 3. TÀI LI U THAM KH O GV CUNG C P CHO HS.

ố ủ ế ầ ọ ế ấ ơ ể ố 1. Các nguyên t hóa h c ch  y u c n thi t c u thành các c  th  s ng?

ố ả ọ ố ố      Trong s  các nguyên t hóa h c có trong thiên nhiên có kho ng 25 nguyên t :C,

H, O, N, Ca, P, K, S, Cl, Na, Mg, Fe, Cu, Mn, Zn, Mo, F, Co, B…..

ỉ ệ ứ ố ượ ủ ố Trong đó căn c  vào t  l % kh i l ng c a các ng.t chia thành :

­4 kh i l

ố ượ ữ ố ỉ ệ ố ượ ấ a.Các nguyên t đa l ng:       ­ Là nh ng ng.t ế  chi m t  l >10 ngch t

ơ ể ố s ng trong c  th  (0,01%)

­ O,C,H,N,Ca,P,K, Na, Cl, Mg, S…

­4 kh i l

ố ượ ữ ố ỉ ệ ố ượ ấ b. Các nguyên t vi l ng:      ­ Là nh ng ng.t ế  chi m t  l < 10 ng ch t

ủ ơ ể ố s ng c a c  th .

­ Mn, Cu, Zn, Fe, F, B, Mo, Co…

ớ ỉ ệ ấ ỏ ư ế ặ ­ M c dù chi m v i t  l ố ớ ơ ể ủ  r t nh  nh ng vai trò c a chúng đ i v i c  th

ọ ấ ố s ng là r t quan tr ng vì:

ầ ấ ộ ủ ứ ệ ắ * Là thành ph n c u trúc b t bu c c a các h  E ­> xúc tác cho các p  sinh hóa

ủ ề trong TB, c a vitamin, các hoóc môn ­> đi u hòa TĐC.

ầ ủ ệ Vd:  ­Fe  :      Thành ph n c a Hêmôglubin, h  Xitôcrôm oxidaza

ầ ủ ẽ ế ế ­I    :       Thành ph n c a Tirôzin ­> hooc môn tuy n giáp, thi u nó s  gây

ệ b nh b ướ ổ u c .

ủ ầ ­Cu, Mn, Zn :         Thành ph n trong CôFactor c a E

ể ế ồ ế         ­ Mo      :  Thi u nó cây tr ng phát tri n kém hay ch t

ạ ủ ố ủ ố * Nói tóm l i, vai trò c a các nguyên t này là tham gia vào các quá trình s ng c a

ơ ể TB (c  th )

80

ố ấ ạ ạ ử ọ ấ 2 .Các nguyên t tham gia c u t o  nên các đ i phân t quan tr ng c u trúc

nên TB

ấ ạ ủ ấ ặ C u t o, tính ch t lí, hóa, đ c tính và vai trò c a phân t ử ướ  n c

ồ ử ế ố ứ ớ ử :  ­ Phân t O liên k t đ i x ng v i 2 nguyên t Hử 2O g m 1 nguyên t ấ a. C u tao

ế ộ ự ằ ị H2 b ng liên k t c ng hóa tr  có c c .

2 ­> đôi e l ch v  phía O

ệ ộ ệ ề ­ Do O2 có đ  âm đi n > H ầ 2 ­> 2 đ u phân t ử 2O   H

ệ ấ tích đi n trái d u ­> Phân t H ử 2O phân c c.ự

2.

ằ ớ ữ            ­ Gi a các phân t ử ướ  n c : LK v i nhau b ng LK H

ở ạ ế tỞ 0 15 ; 370C các p.t tr ng thái liên k t. Hử 2O b. T/c lí, hóa: ­

ườ ễ ị ụ ế ạ ỡ ng y u d  b  phá v  và tái t o liên t c . ­ LK  H2 trong H2O th

ườ ặ ấ ề ẻ ng b n ch t, r t khó b  gãy. ­ Trong H2O đá LK H2 th

ề ơ ộ ị ­ LK H trong H2O kém b n h n lk c ng hóa tr .

ệ ố ả ẫ ệ ­ Có kh  năng d n đi n t t, nhi t dung cao.

ặ c. Đ c tính c a n ủ ướ c

ự ặ ­ Do phân t H Hử 2O có tính phân c c : Phân t ử 2O này hút p.t Hử 2O kia ho c hút các

ử phân t ự  phân c c khác.

ữ ự ấ ệ ẫ ­ Gi a các phân t H ử ướ ở ề  b   c n ử 2O có l c h p d n tĩnh đi n (Do lk H­ Các phân t

2 đã liên k t v i nhai và v i các phân t

ặ ế ớ ờ ế ớ ớ ử m t ti p xúc v i không khí nh  các LK H

ướ ạ ớ ỏ ướ ứ bên d i đã t o ra 1 l p màng phin m ng liên t c ụ  làm cho n ề c có s c căng b

ạ ạ ộ ướ ạ ụ ậ ể m t ặ  t o ra m ng l ướ ướ i n c ­> (trong cây t o ra c t n c liên t c v n chuy n

ạ trong m ch).

ủ ướ d. Vai trò c a n c

ồ ạ ở ướ ủ ướ ự ế ạ ặ i 2 d ng: T  do và liên k t. Do đ c tính c a n c ­>giúp ­N c trong TB t n t

ướ ặ ệ ố ớ ự ố n c có vai trò đ c bi t đ i v i s  s ng:

ự ặ ự ể * Đ c tính phân c c cao ­>H ấ 2O có th  hút ion và các ch t phân c c khác làm  chúng

ướ ướ ấ ậ ề : làm dung môi hòa tan cho nhi u ch t,v n ễ d  tan trong n c  ­> n c có vai trò

ể ấ   chuy n các ch t.

ậ ụ ộ : ể 3. V n chuy n th  đ ng

81

ươ ứ ậ ể ấ ng th c v n chuy n các ch t ra, vào Tb qua màng sc theo *Khái ni mệ  : Là ph

ộ ừ ơ ề ế ậ ầ ơ ồ nguyên lí khuy ch tán v t lí đ n thu n, theo chi u Građien n ng đ ( t n i có

ộ ấ ộ ơ ồ ố ồ n ng đ  cao ­> n i có n ng đ  th p), không tiêu t n NL(ATP)

ủ ự ế ừ ấ  :S  khuy ch tán c a các phân t ử ướ  n c( dung môi) qua màng sc t ẩ   ­­Th m th u

ồ ộ ử ướ ự ơ ồ ộ ử ướ ự ơ n i có n ng đ  phân t c t n do cao ­> n i có n ng đ  phân t c t n do

ừ ơ ế ướ ế ướ ấ ừ ượ ươ ấ th p( t n i có th  n ơ c th p­> n i có th  n c cao hay là t MT nh c tr ng

ư ươ ­> Mt  u tr ng)

ủ ự ế ử ấ ừ ơ :Là s  khuy ch tán c a các ion và phân t ch t hòa tan t n i có ẩ  ­­ Th m tách

ộ ấ ộ ồ ơ ồ n ng đ  cao ­> n i có n ng đ  th p.

ườ ư ộ ấ ộ ấ ồ ơ ồ ươ : n ng đ  ch t tan bên ngoài cao h n n ng đ  ch t tan + Môi tr ng  u tr ng

ế ườ ư ươ bên trong t bào thì môi tr ng bên ngoài  u tr ng.

ế ộ ấ ộ ấ ớ ồ ằ ồ ườ  bên ngoài có n ng đ  ch t tan b ng v i n ng đ  ch t tan bên + N u môi tr ng

ế ườ ư ậ ọ ườ trong t bào thì môi tr ng nh  v y g i là môi tr ẳ ng đ ng tr ươ . ng

ế ộ ấ ấ ồ ơ ồ ộ ườ  bên ngoài có n ng đ  ch t tan bên ngoài th p h n n ng đ + N u môi tr ng

ấ ế ườ ượ ch t tan bên trong t bào thì môi tr ng bên ngoài đ c xem là nh ượ ươ c tr ng

ườ ế ng bên trong t bào. h nơ  môi tr

ươ ứ ậ ụ ộ ể b. Có 2 ph ng th c v n chuy n th  đ ng:

ự ế ụ ộ ự ậ ớ ể ế * Kh ch tán tr c ti p qua l p phôtpholipit : S  v n chuy n th  đ ng không

ể ồ ấ ậ ầ c n prôtêin mang(Pecmeaza). Ch t v n chuy n g m:

+ N cướ

ấ ướ ỏ ơ ỗ + Ch t hòa tan:   ­ Kích th c nh  h n l màng.

2, O2,

ự ế ự ệ ­ Không phân c c, phân c c y u, không mang đi n (CO

NO…)

ế ế qua * Khu ch tán gián ti p ế (Khuy ch tán  nhanh qua kênh Prôtêin xuyên màng)

ự ấ ớ ướ ớ ồ kênh protein xuyên màng v i các ch t phân c c, có kích th c l n, g m:

ấ ầ ự ể ấ ậ ấ ợ ớ +Kênh có c u trúc phù h p v i ch t c n v n chuy n: Các ch t phân c c có kích

ướ ớ th c l n (Glucose).

82

ỉ ở ấ ượ ể ệ ậ ấ +Kênh ch  m  cho các ch t đ c v n chuy n khi có các ch t tín hi u bám vào

c ng.ổ

ơ ế ẩ ệ ặ ấ +Kênh protein đ c hi u – aquaporin: theo c  ch  th m th u (các phân t ử ướ  n c).

2O, aa, Glucôz …ơ

ự ấ + Các ch t phân c c : H

+, Prôtêin, Glucôzơ

ướ ớ + Có kích th c l n: H

+, K+, Ca2+…),

ệ + Các ion tích đi n.(Na

+…),   v n   chuy n   nh   các   pecmeaza   đ c ặ   ờ

ự ậ ể ể ậ +   S   v n   chuy n     qua   các   kênh   ion

ư tr ng( các glicôpôtêin xuyên màng)>>

ữ ự ệ ấ ồ ộ ệ  : ­ Có s  chênh l ch n ng đ  các ch t gi a 2 bên màng TB. ề c. Đi u ki n

ấ ậ ể ể ậ ấ ợ ớ ­ Các prôtêin v n chuy n có c u trúc phù h p v i ch t v n chuy n.

ố ­ Không tiêu t n NL.

ậ ủ ộ : ể 4. V n chuy n ch  đ ng

ươ ứ ậ ể ấ ượ ề ng th c v n chuy n các ch t ra và vào TB ng c chi u * Khái ni m:ệ  Là ph

ộ ừ ơ ộ ấ ồ ộ ồ ơ ồ Građien n ng đ ( t n i có n ng đ  th p ­> n i có n ng đ  cao), qua các kênh

ự ố ượ protein xuyên màng, có s  tiêu t n năng l ng ATP.

ả ộ ồ ộ ế ầ ấ ướ ể VD: ­ M t loài t o bi n, n ng đ  Iot trong t bào cao g p 1000 l n trong n c

ẫ ượ ậ ể ừ ướ ư ể ể ế bi n, nh ng iôt v n đ c v n chuy n t n c bi n qua màng vào trong t bào

t o.ả

ạ ố ậ ồ ộ ướ ể ấ ơ ­T i  ng th n, tuy n ng đ  glucose trong n c ti u th p h n trong máu (1,2

ư ướ ẫ ượ ể g/l) nh ng glucose trong n c ti u v n đ ồ ở ề c thu h i tr  v  máu.

* Ý nghĩa:

ể ủ ộ ấ ầ ư ế ả ồ ­ Giúp cho TB có th  ch  đ ng đ a các ch t c n thi t vào TB ngay c  khi n ng đ ộ

ớ ở ấ ơ ự ữ ộ ổ ườ B  sung cho kho d  tr  n i bào ấ ch t tan đó th p h n so v i trong TB( : đ ng

2­) và đ a các ch t đ c h i ra kh i TB, đ m b o

ấ ộ ạ ư ả ả ỏ acid amin, Na+, K+, Ca2+, Cl­, HPO4

ễ ườ quá trình sinh lí, sinh hóa trong TB di n ra bình th ng.

ụ ứ ạ ộ ể ề ấ ế ẫ ­Tham gia vào nhi u ho t đ ng chuy n hoá. VD: H p th  th c ăn, bài ti t và d n

ề ầ truy n xung th n kinh.

ơ ế * C  ch :

83

ừ ủ ặ ấ ạ ơ ­ ATP + B m protein đ c ch ng cho t ng lo i ch t.

ấ ể ư ế ổ ế ạ ­ Protein bi n đ i hình d ng ch t đ  đ a qua màng t bào.

* Phân lo i:ạ

ặ ồ ờ ậ ể ậ ể ể ạ ấ ỗ ộ M i lo i protein có th  v n chuy n m t ch t riêng ho c đ ng th i v n chuy n

ề ặ ấ ượ ơ ả ề ồ ạ Đ n c ng, đ ng cùng lúc hai ch t cùng chi u ho c ng c chi u. Chia làm 3 lo i:

ố ả ả c ng, đ i c ng.

ấ ậ 5. Nh p bào và xu t bào.

ấ ậ ươ ứ ậ ể ấ ử ớ ặ : là ph ng th c v n chuy n các ch t có phân t l n ho c a. Nh p bào, xu t bào

ử ắ ế ằ ạ ỏ các phân t r n, l ng qua màng TB b ng cách bi n d ng màng sc  hình thành

ế ớ ụ không bào  liên k t v i lizoxom và có tiêu th  NL.

ứ ồ ấ ậ b. Nh p bào g m m y hình th c?

ươ ứ ử ấ ắ ằ : Là ph ấ ng th c TB l y các phân t ch t r n vào trong TB b ng cách ự * Th c bào

ế ấ ạ ấ ố ả bi n d ng màng sinh ch t ­> mang sinh ch t lõm xu ng, hình thành chân gi bao

ử ấ ắ ạ ậ ấ l y phân t ch t r n t o thành bóng nh p bào.

Ẩ ươ ứ ử ấ ỏ ằ Là ph ấ ng th c TB l y các phân t ch t l ng vào trong TB b ng cách *  m bào:

ế ấ ạ bi n d ng màng sinh ch t.

84

Ụ Ụ Ớ Ả Ể

ớ PH  L C 4. B NG ĐI M 15 PHÚT VÀ 45 PHÚT L P 10A2 VÀ 10A3. L p 10A2.

ể ể ọ STT H  và tên Đi m 15 phút Đi m 45 phút

1 7 7 ươ L ng Văn An

2 9 8 Bùi Minh Anh

3 10 10 ấ Lê Tu n Anh

4 9 8 ễ ệ Nguy n Di u Anh

5 9 10 ễ ị Nguy n Th  Lan Anh

6 10 9 ễ ị Nguy n Th  Minh Anh

7 9 9 ầ ọ ị Tr n Th  Ng c Anh

8 8 7 ầ ị Tr n Th  Kim Dung

9 7 8 ễ ạ Nguy n Thành Đ t

10 7 8 ầ ả Tr n H i Đăng

11 9 9 ễ ươ Nguy n H ng Giang

12 9 9 ạ T  Hoàng Giang

13 9 8 ầ Tr n Thanh Hà

14 7 7 ữ ễ ệ Nguy n H u Hi p

15 7 8 Vũ Minh Hi uế

16 10 9 ễ Nguy n Hoàng Hùng

17 8 8 ễ ố Nguy n Qu c Huy

18 9 10 ị ề Lê Th  Khánh Huy n

19 9 9 ươ ễ Nguy n Thanh H ng

20 9 9 ươ ễ ị Nguy n Th  Linh H ng

21 10 9 ỗ ị ả Đ  Tr nh B o Khánh

22 7 7 ễ Nguy n Chí Kiên

23 8 8 ầ ạ Tr n M nh Kiên

24 9 9 ầ ố Tr n Qu c Kiên

85

25 9 8 ễ Nguy n Kim Long

26 10 9 ư ệ ươ L u Di p Ph ng Ly

27 8 7 Lê M nhạ

28 8 8 ầ ấ Tr n Tu n Minh

29 9 10 ễ ị ệ Nguy n Th  Minh Nguy t

30 8 8 ươ ị ồ D ng Th  H ng Nhung

31 9 9 ễ ị ồ Nguy n Th  H ng Nhung

32 7 8 Lê Duy Phông

33 7 7 Vũ Xuân Quý

34 9 9 ươ ỳ ễ Nguy n Ph ng Qu nh

35 8 8 ầ ỳ ư Tr n Nh  Qu nh

36 8 10 ươ D ng Công Thái

37 8 8 ễ ọ Nguy n Ng c Thanh

38 8 8 ỗ ị ươ ả Đ  Th  Ph ng Th o

39 9 9 ạ ả ạ Ph m Th ch Th o

40 10 10 ầ ắ Tr n Nguyên Th ng

41 9 8 ạ ứ ệ T  Đ c Thi n

42 9 10 ễ ế Nguy n Y n Trang

43 10 10 ầ Tr n Thu Trang

44 8 8 ễ ọ ấ Nguy n Ng c Tu n

45 8 9 ầ Tr n Duy Tùng

ớ L p 10A3

ể ể ọ STT H  và tên Đi m 15 phút Đi m 45 phút

1 8 7 ươ ễ Nguy n Ph ng Anh

2 6 7 ễ ấ Nguy n Tu n Anh

3 9 9 ễ ọ ị Nguy n Th  Ng c Ánh

4 8 7 ễ ấ Nguy n Tu n Bình

5 6 6 Bùi Văn Công

6 8 6 Vũ Duy C ngươ

86

7 8 7 ườ ươ ạ D ng M nh C ng

8 9 8 ả ươ ễ Nguy n H i D ng

9 6 6 ươ ễ ầ ấ Nguy n Tr n Tu n D ng

10 9 9 ỗ ị Đ  Văn Đ nh

11 8 8 ầ ứ Tr n Anh Đ c

12 9 8 ươ L ng Văn Giang

13 6 7 ỳ ị Phùng Th  Qu nh Giang

14 8 8 ươ ằ ị D ng Th  Thu H ng

15 7 8 ễ Nguy n Văn Hoàng

16 8 9 ễ ộ Nguy n Trung H i

17 7 8 ễ ộ Nguy n Văn H i

18 9 6 ầ ị ề Tr n Th  Thanh Huy n

19 6 6 Chu Văn H ngư

20 7 8 ễ ấ Nguy n Tu n Linh

21 8 9 ễ Nguy n Hoàng Mai

22 7 8 ỗ ứ ạ Đ  Đ c M nh

23 8 7 ế ạ ễ Nguy n Th  M nh

24 8 8 ễ Nguy n Duy Minh

25 6 8 ễ ế Nguy n Ti n Nam

26 6 7 ươ ầ Tr n Ph ng Nam

27 6 8 ị Tr nh Hoài Nam

28 7 8 ươ ọ D ng Văn Ng c

29 9 8 ứ ễ ọ Nguy n Đ c Ng c

30 7 8 ễ Nguy n Bá Phi

31 7 7 ễ Nguy n Bá Quang

32 8 7 ễ Nguy n Anh Quân

33 7 8 ễ ấ Nguy n Tu n Quân

34 9 9 ầ ồ Tr n H ng Quân

35 7 7 ễ Nguy n Văn Quý

36 8 7 ầ ọ Tr n Ng c Quý

37 7 8 ươ ả D ng Thu Th o

87

38 8 9 ầ ả ị Tr n Th  Thu Th o

39 6 6 ễ Nguy n Văn Thi

40 6 7 ễ ị Nguy n Văn Th nh

41 7 6 ươ ị D ng Th  Thanh Thúy

42 8 7 ễ ẩ ọ Nguy n Ng c C m Tú

43 6 8 ầ ấ ọ Tr n Ng c Tu n

44 6 7 ươ D ng Văn Tùng

88

Ộ Ố Ả Ạ Ộ Ụ Ụ Ọ Ủ PH  L C 5. M T S   NH HO T Đ NG C A H C SINH

Ả Ệ TÀI LI U THAM KH O

89

1. Xavier Roegiers, Khoa s  ph m tích h p hay làm th  nào đ  phát tri n các

ư ể ế ể ạ ợ

ự ở ế ườ ị năng l c nhà tr ng ả ườ ? Nguyên b n ti ng Pháp – Ng ọ   i d ch: Đào Tr ng

ễ ị ọ Nguyên, Nguy n Ng c Nh , NXB GD 1996.

2. Tr n Bá Hoành, Tr nh Nguyên Giao:

ầ ị ươ ể Phát tri n các ph ọ ậ   ng pháp h c t p

ự ộ tích c c trong b  môn Sinh h c ọ , NXB GD 2000.

3. Tr n Bá Hoành (2003), “D y h c tích h p”,

ầ ạ ợ ọ ỷ ế ư ạ   K  y u 60 năm ngành S  ph m

ệ ộ Vi t Nam, ạ ọ ư ạ  NXB Đ i h c S  ph m Hà N i.

4. B  GD – ĐT (2007). Tài li u b i d

ồ ưỡ ệ ộ ệ ươ ự ng GV th c hi n ch ng trình SGK

môn sinh h c.ọ

5. Nguy n Thành Đ t (T ng ch  biên) ( 2008)

ủ ễ ạ ổ ọ Sinh h c 10 (Ban c  b n), ơ ả  NXB

GD.

6. Phan Kh c Ngh  ­ Tr n M nh Hùng.

ệ ắ ầ ạ ồ ưỡ ọ ỏ ọ B i d ng h c sinh gi i sinh h c 10

ạ ọ ố ộ (2013) NXB Đ i h c Qu c gia Hà N i.

7. Tr n Ng c Oanh (Ch  biên)(2006).

ủ ầ ọ ỏ ọ H i đáp sinh h c 10, NXB GD.

8. Ban t

ổ ứ ể ậ ứ ề ầ Tuy n t p đ  thiOlympic 30/4, l n th  XXIII – ch c kì thi (2017).

2017,NXB ĐHQG HN.

9. https://www.youtube.com/watch?v=ZGNJp4r72GU

10. https://www.youtube.com/watch?v=VBgAWycTwPM

11. https://www.youtube.com/watch?v=bdygq8ViFOE

. 12. https://www.youtube.com/watch?v=iWRvOWbOXVQ

90

91

Ắ Ử Ụ

Ữ Ế

Ụ

DANH M C CH  VI T T T S  D NG TRONG BÁO CÁO

GV

Giáo viên

ọ

HS

H c sinh

ấ ả

NXB

Nhà xu t b n

ọ

ổ

THPT

Trung h c ph  thông

92

Ở

Ộ

Ộ

Ủ

Ệ

S  GD VÀ ĐT VĨNH PHÚC

C NG HÒA XàH I CH  NGHĨA VI T NAM

ƯỜ

ộ ậ

ự

ạ

TR

NG THPT BÌNH XUYÊN

Đ c l p – T  do – H nh phúc

Ế

Ệ

Ế

Ế

PHI U ĐĂNG KÝ VI T SÁNG KI N KINH NGHI M

Ấ

C P: NGÀNH:

Ỉ  ; T NH:

.

ề

ả

I. Thông tin v  tác gi

đăng ký SKKN

ễ

ị

ọ 1. H  và tên

: Nguy n Th  Yên Hoa

2. Ngày sinh: 22/ 04/ 1977

ơ ị

ườ

3. Đ n v  công tác: Tr

ng THPT Bình Xuyên

4. Chuyên môn: Sinh h cọ

ọ

ố

ạ

ụ ượ

c   phân   công   trong   năm   h c

ọ :  D y   Sinh   h c   kh i   10,   ch

ủ

ệ ớ

ệ 5. Nhi m   v   đ nhi m l p 10A3.

ế

ệ

ề

II. Thông tin v  sáng ki n kinh nghi m

ế

ệ :          1. Tên sáng ki n kinh nghi m

2. C p h c

ấ ọ  (THPT, GDTX): THPT

ụ ạ

ụ ụ i Ph  l c 3):

3. Mã lĩnh v c ự (Theo danh m c t

56

ờ

ừ

4. Th i gian nghiên c u

ứ : t

tháng  9/2018

ể

ị

ườ

5. Đ a đi m nghiên c u

ứ : Tr

ng THPT Bình Xuyên

ố ượ

ớ

ọ

ớ

6. Đ i t

ng nghiên c u

ứ : H c sinh l p 10A2 và l p 10A3

Ngày    tháng     năm 20.....

Ngày    tháng     năm 20.....

Ngày    tháng     năm 20.....

Ủ ƯỞ

ƯỜ

TH  TR

Ơ Ị NG Đ N V

NG/NHÓM

NG

I ĐĂNG KÝ

Ổ ƯỞ T  TR ƯỞ

TR

NG CHUYÊN MÔN

ấ

ọ

ọ

(Ký, ghi rõ h  tên, đóng d u)

(Ký, ghi rõ h  tên)

ọ

(Ký, ghi rõ h  tên)

Ở

Ộ

Ộ

Ủ

Ệ

S  GD VÀ ĐT VĨNH PHÚC

C NG HOÀ XàH I CH  NGHĨA VI T NAM

ƯỜ

ộ ậ

ự

ạ

TR

NG THPT BÌNH XUYÊN

Đ c l p ­ T  do ­ H nh phúc

93

Ấ

Ả

Ế

Ệ

Ệ BIÊN B N CH M VÀ XÉT DUY T SÁNG KI N KINH NGHI M

NĂM 2018

ệ

ủ ề

ươ

ấ

ố ợ  Các nguyên t ậ ổ ứ

ọ ạ ộ

ọ ấ theo ph

ng pháp và k  thu t t

ể ự ậ  hóa h c và s  v n chuy n  ự ọ ủ ọ  h c c a h c

ch c ho t đ ng t

Tên SKKN: “Hi u qu  d y và h c ch  đ  tích h p ả ạ ỹ các ch t qua màng sinh ch t  sinh”

ả

ễ

ị

Tác gi

: Nguy n Th  Yên Hoa

ự

ặ

ọ Môn (ho c Lĩnh v c): Sinh h c

Mã: 56

ơ ị

ườ

Đ n v  : Tr

ng THPT Bình Xuyên

ộ ồ

ủ

ắ

ữ

ấ (Ghi tóm t

t nh ng đánh giá chính)

Đánh giá c a H i đ ng ch m

:

­ Đánh giá chung:

ữ

ể

ớ ­ Nh ng đi m m i SKKN đã nêu:

ế

ả K t qu :

ả ấ

ế

K t qu  ch m

TT

Tiêu chí

Giám kh o...ả

Giám kh o 1ả

Giám kh o 2ả

ế   ể Đi m  k t lu nậ

94

Tính  ạ ớ m i/sáng t o

......../30  đi mể

......../30  đi mể

ả

......../30  đi mể

......../30  đi mể

Kh  năng áp ụ d ng, nhân  r ngộ

i

......../30  đi mể

......../30  đi mể

ả Kh  năng  ạ ợ mang l i l t ế ích thi th cự

Hình th cứ

........./10  đi mể

........./10  đi mể

C ngộ

...../100 đi mể

...../100 đi mể

...../100 đi mể

...../100 đi mể

ố ể

ổ

T ng s  đi m: ..................

ế

ạ

ạ

ầ

X p lo i :

Không đ t;ạ

Đ t yêu c u;

Khá;

T t;  ố

ạ ố

ở

ể

ế

ừ X p lo i T t: T  85 đi m tr  lên;

ế ướ

ừ

ế

ạ

X p lo i Khá : T  71 đ n d

ể i 85 đi m;

ạ ạ

ế ướ

ừ

ế

ầ

ể

X p lo i Đ t yêu c u : T  50 đ n d

i 71 đi m.

ế ậ

ộ

ể

ể

ả

Đi m k t lu n là trung bình c ng đi m các giám kh o.

GIÁM KH O 1Ả

GIÁM KH O 2Ả

Ủ Ị CH  T CH

ọ

ọ

ọ

(Kí, ghi rõ h  tên)

(Kí, ghi rõ h  tên)

(Kí, ghi rõ h  tên)

95