Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Cách khai thác và sử dụng tình huống mở đầu trong SGK Toán 10 (Tập I)- KNTT, tạo hứng thú học tập cho học sinh

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:

CÁCH KHAI THÁC VÀ SỬ DỤNG TÌNH HUỐNG

MỞ ĐẦU TRONG SGK TOÁN 10 (TẬP I)- KNTT,

TẠO HỨNG THÚ HỌC TẬP CHO HỌC SINH

Môn: Toán học

Nhóm tác giả: Ngô Trí Thụ

Vũ Thị Hường

Lê Sỹ Chính

Tổ: Toán Tin

Số điện thoại: 0982.112.369

Tháng 4 năm 2023

MỤC LỤC PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ .......................................................................................... 1 1.1. Lí do chọn đề tài. ................................................................................................ 1 2. Tính mới của đề tài ................................................................................................ 2 PHẦN II. NỘI DUNG ............................................................................................. 3 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN ..................................................................... 3 1.1. Cơ sở lí luận ....................................................................................................... 3 1.1.1. Năng lực .......................................................................................................... 3 1.1.2. Dạy học theo tiếp cận phát triển năng lực ....................................................... 3 1.1.3. Đặc điểm năng lực Toán học .......................................................................... 5 1.1.4. Các thành tố của năng lực Toán học ............................................................... 5 1.1.5. Cấu trúc bài học môn Toán theo tiếp cận phát triển năng lực ........................ 7 1.1.6. Cấu trúc bài học chương trình 2018 theo hướng dẫn của tập thể GV cốt cán môn Toán sở GD&ĐT Nghệ An. .............................................................................. 8 1.2. Cơ sở thực tiễn ................................................................................................. 11 2. Cách sử dụng tình huống mở đầu trong SGK Toán 10 (Tập I)- KNTT tạo hứng thú học tập cho HS. ................................................................................................. 12 2.1. Sử dụng tình huống mở đầu làm hoạt động khởi động. ................................... 13 2.1.1. Sử dụng tình huống mở đầu để dẫn dắt, suy diễn lôgic để hình thành khái niệm mới. ................................................................................................................. 13 2.1.2. Sử dụng tình huống mở đầu để tổ chức trò chơi để phát hiện chiếm lĩnh tri thức mới. .................................................................................................................. 16 2.2. Sử dụng tình huống mở đầu vừa để phục vụ cho hoạt động khởi động vừa để sử dụng cho hoạt động luyện tập củng cố, vừa để phục vụ cho hoạt động vận dụng trong tiết học, bài học. ............................................................................................. 19 2.2.1. Sử dụng tình huống mở đầu vào ba hoạt động: Khởi động, luyện tập và vận dụng. ........................................................................................................................ 19 2.2.2. Sử dụng tình huống mở đầu vào hai hoạt động: Khởi động và vận dụng. ... 22 3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM VÀ ĐIỀU TRA QUAN SÁT .............................. 26 3.1. Giáo án thực nghiệm số 1 ................................................................................. 26 3.2. Giáo án thực nghiệm số 2. ................................................................................ 35 PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................... 48 1. Kết luận ............................................................................................................... 48 2. Kiến nghị ............................................................................................................. 48 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 50 PHỤ LỤC

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ

1.1. Lí do chọn đề tài.

Giáo dục nước ta đang trong giai đoạn đổi mới về mọi mặt, cả về nội dung chương trình, phương thức tiếp cận, phương pháp dạy, học hình thức tổ chức lớp học. Chương trình GDPT mới được xây dựng theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực của học sinh, tạo môi trường học tập và rèn luyện giúp học sinh phát triển hài hòa về thể chất và tinh thần, trở thành người học tích cực, tự tin, biết vận dụng các phương pháp học tập tích cực để hoàn chỉnh các tri thức và kỹ năng nền tảng, có ý thức lựa chọn nghề nghiệp và học tập suốt đời có những phẩm chất tốt đẹp và năng lực cần thiết để trở thành người công dân có trách nhiệm, người lao động có văn hóa, cần cù, sáng tạo, đáp ứng nhu cầu phát triển của cá nhân và yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước trong thời đại toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp mới.

Mục đích chủ yếu của môn Toán ở cấp trung học phổ thông trong chương trình mới là góp phần giúp học sinh hình thành và phát triển năng lực toán học với yêu cầu cần đạt: nêu và trả lời được câu hỏi khi lập luận, giải quyết vấn đề, sử dụng được các phương pháp lập luận, quy nạp và suy diễn để hiểu được những cách thức khác nhau trong việc giải quyết vấn đề, về thiết lập được mô hình toán học để mô tả tình huống, từ đó đưa ra cách giải quyết vấn đề toán học đặt ra trong mô hình được thiết lập, thực hiện và trình bày được giải pháp giải quyết vấn đề và đánh giá được giải pháp pháp đã thực hiện, phản ánh được giá trị của giải pháp, khái quát hóa được cho vấn đề tương tự, sử dụng được công cụ, phương tiện toán học trong học tập, khám phá và giải quyết vấn đề toán học ở khắp các lĩnh vực: Đại số và Giải tích, Hình học và Đo lường, Thống kê và Xác suất. Góp phần giúp học sinh có những hiểu biết tương đối tổng quát về các ngành nghề gắn với môn Toán và có giá trị làm cơ sở cho định hướng nghề nghiệp sau THPT, có được năng lực tối thiểu để tự tìm hiểu những vấn đề liên quan đến Toán học trong suốt cuộc đời.

Điều đặc biệt trong lần đổi mới giáo dục này là BGD &ĐT tạo chỉ quy định những nguyên tắc định hướng chung về yêu cầu cần đạt về phẩm chất và năng lực của học sinh. Nội dung giáo dục, phương pháp giáo dục và việc đánh giá kết quả giáo dục không quy định quá chi tiết, để tạo điều kiện cho tác giả sách giáo khoa và giáo viên phát huy tính chủ động sáng tạo trong thực hiện chương trình. Điều này đã tạo động lực cho các nhà nghiên cứu giáo dục, các thầy cô tâm huyết với nghề tham gia vào việc nghiên cứu những phương pháp dạy học tích cực hóa quá trình học tập của học sinh.

Thiết kế bài học được xác định là yếu tố quan trọng nhất trong việc hỗ trợ giáo viên đổi mới phương pháp dạy và giúp học sinh phát triển năng lực và phẩm chất.

1

Mỗi bài học trong sách giáo khoa Toán 10 gồm có bốn phần cơ bản là mở đầu, kiến thức mới, luyện tập và vận dụng. Phần mở đầu dành chung cho toàn bài học, các phần còn lại đi theo các mục trong bài học.

Mở đầu bài học đưa ra tình huống làm nảy sinh nhu cầu học tập, nó có thể là một bài toán thực tế đại diện hay là một đoạn dẫn nhập để mở ra một chân trời tri thức.

Là một giáo viên Toán THPT cũng là năm đầu tiên thực hiện CTPT mới - CTPT 2018. Việc thực hiện chương trình sẽ còn rất nhiều bỡ ngỡ và trăn trở, chúng tôi luôn tâm niệm rằng để có một giờ học tốt thì thì công việc chuẩn bị bài, chuẩn bị kế hoạch dạy học phải cẩn thận chu đáo. Trong các bước hoạt động của kế hoạch dạy học, chúng tôi thiết nghĩ việc thành bại của giờ dạy thì hoạt động khởi động là rất quan trọng, nhờ hoạt động này có thể tạo không khí vui tươi của tiết học, gây hứng thú, kích thích sự tò mò cho học sinh. Trên cơ sở các tình huống thực tiễn đã được đưa ra ở sách giáo khoa Toán 10 – KNTT, chúng tôi muốn bàn đến cách khai thác, sử dụng các tình huống này cho thật hiệu quả gây hứng thú học tập, sự tò mò, khám phá, sáng tạo. Và đây là hướng nghiên cứu mới mà chưa lặp lại ở các sáng kiến kinh nghiệm nào. Chính vì lý do đó chúng tôi lựa chọn đề tài: ″ Cách khai thác và sử dụng tình huống mở đầu trong SGK Toán 10 (Tập I)- KNTT, tạo hứng thú học tập cho học sinh.

2. Tính mới của đề tài

Sáng kiến giúp cải thiện và tạo hứng thú cho các tiết dạy học môn Toán vốn dĩ khó và khô khan, tạo không khí vui tưới hấp dẫn của tiết học qua đó giúo học sinh học tập hứng thú hơn và hiệu quả hơn, giúp học sinh phát triển năng lực tư duy, phát triển năng lực giải quyết vấn đề toán học góp phần phát huy tính tích cực chủ động và phát triển phẩm chất năng lực toàn diện cho học sinh được thể hiện theo cách riêng biệt mà không trùng với bất cứ giải pháp nào đã được đề cập.

Chứng minh tính khả thi và tính hiệu quả khi áp dụng đề tài nhằm nâng cao

chất lượng và hiệu quả dạy học.

2

PHẦN II. NỘI DUNG

1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

1.1. Cơ sở lí luận

1.1.1. Năng lực

Các nhà tâm lí học cho rằng, năng lực là sự kết hợp của các kiến thức, kĩ năng và thái độ có sẵn hoặc ở dạng tiềm năng của một cá nhân, là tổng hợp đặc điểm thuộc tính tâm lí của cá nhân phù hợp với yêu cầu đặc trưng của một hoạt động nhất định nhằm đảm bảo cho hoạt động đó có hiệu quả cao. Hiện nay, quan niệm chung về năng lực được nhiều người thừa nhận là: “Năng lực là thuộc tính cá nhân được hình thành, phát triển nhờ tố chất sẵn có và quá trình học tập, rèn luyện, cho phép con người huy động tổng hợp các kiến thức, kĩ năng và các thuộc tính cá nhân khác như hứng thú, niềm tin, ý chí,… thực hiện thành công một loại hoạt động nhất định, đạt kết quả mong muốn trong những điều kiện cụ thể” (Chương trình Giáo dục phổ thông tổng thể (tháng 7/2017)). Như vậy:

- Năng lực là sự kết hợp giữa tố chất sẵn có và quá trình học tập, rèn luyện

của người học.

- Năng lực là sự tích hợp của kiến thức, kĩ năng và các thuộc tính cá nhân

khác như hứng thú, niềm tin, ý chí,…

- Năng lực được hình thành, phát triển thông qua hoạt động và thể hiện ở sự

thành công trong hoạt động thực tiễn.

Khái quát lại năng lực có thể hiểu là sự kết hợp của các kiến thức, kĩ năng, phẩm chất, thái độ và hành vi của một cá nhân để thực hiện một công việc có hiệu quả. Năng lực không chỉ bao hàm kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo mà còn cả giá trị, động cơ, đạo đức và hành vi xã hội.

Theo tác giả Trần Kiều (2014): “Các năng lực cần hình thành và phát triển cho người học môn Toán trong trường phổ thông Việt Nam là: năng lực tư duy; năng lực giải quyết vấn đề; năng lực mô hình hóa; năng lực giao tiếp; năng lực sử dụng công cụ, phương tiện học toán; năng lực học tập độc lập và hợp tác”.

1.1.2. Dạy học theo tiếp cận phát triển năng lực

Theo Đặng Thành Hưng (2014): “Bản chất của giáo dục theo tiếp cận phát triển năng lực là lấy năng lực làm cơ sở (tham chiếu) để tổ chức chương trình và thiết kế nội dung học tập. Điều này cũng có nghĩa là năng lực của học sinh sẽ là kết quả cuối cùng cần đạt của quá trình dạy học hay giáo dục. Nói cách khác, thành phần cuối cùng và cơ bản của mục tiêu giáo dục là các phẩm chất và năng lực của người học. Năng lực vừa được coi là điểm xuất phát đồng thời là sự cụ thể hóa của mục tiêu giáo dục. Vì vậy, những yêu cầu về phát triển năng lực học sinh cần được đặt đúng chỗ của chúng trong mục tiêu giáo dục”.

Dạy học theo tiếp cận năng lực nhấn mạnh:

3

- Muốn có năng lực, học sinh phải học tập và rèn luyện trong hoạt động và bằng hoạt động. Mặt khác, các năng lực được hình thành trong quá trình dạy học không chỉ ở nhà trường mà còn dưới tác động của gia đình, xã hội, của chính trị, tôn giáo, văn hóa…

- “Lấy việc học của học sinh làm trung tâm”, chú ý tới mỗi cá nhân học sinh, giúp họ tự tìm tòi, khám phá, làm chủ tri thức và vận dụng vào giải quyết các tình huống thực tế cuộc sống, qua đó có thể rút ra kinh nghiệm và tri thức cho riêng mình.

- Kết quả đầu ra của người học, những gì người học làm được sau khi kết thúc chương trình học hoặc kết thúc bài học, nhấn mạnh đến khả năng thực tế của học sinh.

- Cách học, yếu tố tự học của người học. Thay vì lối dạy truyền thống thầy giảng trò nghe có thể tổ chức cho các nhân tự học, học theo nhóm, học theo sở thích và mối quan tâm riêng của người học,...

- Giáo viên là người thiết kế, tổ chức và hướng dẫn học sinh tích cực, tự lực

thực hiện các nhiệm vụ học tập.

- Môi trường dạy học phải tạo điều kiện tương tác tích cực giữa học sinh với học sinh, giữa giáo viên với học sinh, thúc đẩy và tạo cho học sinh hiện thực hóa năng lực của mình thông qua quan sát, tìm tòi, khám phá, sáng tạo.

- Khuyến khích việc ứng dụng công nghệ, thiết bị dạy học (đặc biệt là ứng dụng công nghệ và thiết bị dạy học hiện đại) nhằm tối ưu hóa việc phát huy năng lực người học.

Dạy học theo tiếp cận năng lực toán học nhấn mạnh các đặc điểm:

- Năng lực Toán học không chỉ bao hàm kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo mà còn cả động cơ, thái độ, hứng thú và niềm tin trong học toán. Muốn có năng lực toán học học sinh phải rèn luyện, thực hành, trải nghiệm trong học tập môn Toán.

- Nhấn mạnh đến kết quả đầu ra, dựa trên những gì người học làm được (có tính đến khả năng thực tế của học sinh). Khuyến khích người học tìm tòi, khám phá trí thức toán học vận dụng vào thực tiễn. Đích cuối cùng cần đạt là phải hình thành được năng lực học tập môn Toán ở học sinh.

- Nhấn mạnh đến cách học, yếu tố tự học của người học. Giáo viên là người hướng dẫn và thiết kế, còn học sinh phải tự xây dựng kiến thức và hiểu biết toán học của riêng mình.

- Xây dựng môi trường dạy học tương tác tích cực. Phối hợp các hoạt động tương tác của học sinh giữa các cá nhân, cặp đôi, nhóm hoặc hoạt động chung cả lớp và hoạt động tương tác giữa giáo viên và học sinh trong quá trình dạy học môn Toán.

- Khuyến khích việc ứng dụng công nghệ, thiết bị dạy học môn Toán (đặc biệt

4

là ứng dụng công nghệ và thiết bị dạy học) nhằm tối ưu hóa việc phát huy năng lực của người học.

1.1.3. Đặc điểm năng lực Toán học

Năng lực Toán học là một loại hình năng lực chuyên môn, gắn liền với môn học. Có nhiều quan niệm khác nhau về năng lực toán học. Hiệp hội giáo viên Toán của Mĩ mô tả: “Năng lực Toán học là cách thức nắm bắt và sử dụng nội dung kiến thức toán”. Ở Việt Nam trong những năm gần đây, các nhà nghiên cứu thường nhắc tới quan niệm về năng lực toán học của các nhà giáo dục toán học Đan Mạch và đề xuất của tác giả Trần Kiều (Viện khoa học giáo dục Việt Nam).

Theo Blomhoj & Jensen (2007): “Năng lực Toán học như khả năng sẵn sàng

hành động để đáp ứng với thách thức toán học của các tình huống nhất định”.

Theo Niss (1999): “Năng lực Toán học như khả năng của các nhân để sử dụng các khái niệm toán học trong một loạt các tình huống có liên quan đến toán học, kể cả những lĩnh vực bên trong hay bên ngoài của toán học (để hiểu, quyết định và giải thích)”. Niss cũng xác định tám thành tố của năng lực toán học và chia thành hai cụm. Cụm thứ nhất bao gồm: năng lực tư duy toán học; năng lực giải quyết vấn đề toán học; năng lực mô hình hóa toán học; năng lực suy luận toán học. Cụm thứ hai bao gồm: năng lực biểu diễn; năng lực giao tiếp toán học; năng lực sử dụng công cụ, phương diện toán.

Tám năng lực đó tập trung vào những gì cần thiết để cá nhân có thể học tập và ứng dụng toán học. Các năng lực này không hoàn toàn độc lập mà liên quan chặt chẽ và có phần giao thoa với nhau.

Theo tác giả Trần Kiều (2014): “Các năng lực cần hình thành và phát triển cho người học qua dạy học môn Toán trong trường phổ thông Việt Nam là: Năng lực tư duy; năng lực giải quyết vấn đề; năng lực mô hình hóa toán học; năng lực giao tiếp; năng lực sử dụng công cụ, phương tiện toán học; năng lực độc lập và hợp tác”.

1.1.4. Các thành tố của năng lực Toán học

Trước hết, mục đích then chốt của việc học toán là để trở thành những con người “thông minh hơn”, biết cách suy nghĩ, giải quyết vấn đề trong học tập và đời sống. Muốn vậy, mỗi người cần biết cách “chuyển dịch”, mô tả các tình huống (có ý nghĩa toán học) đặt ra trong thực tiễn phong phú sang một bài toán hay một mô hình toán học thích hợp, tìm cách giải quyết các vấn đề toán học trong mô hình được thiết lập, từ đó đối chiếu, giải quyết các vấn đề thực tiễn đề ra. Mặt khác, việc giải quyết các vấn đề toán học gắn liền với việc đọc hiểu, ghi chép, trình bày, diễn đạt các nội dung, ý tưởng, giải pháp toán học trong sự tương tác (thảo luận, tranh luận, phản biện) với người khác, gắn liền với việc sử dụng hiệu quả ngôn ngữ toán học kết hợp với ngôn ngữ thông thường hoặc động tác hình thể.

Năng lực học toán bao gồm các thành tố: năng lực tư duy và lập luận toán

5

học; năng lực mô hình hóa toán học; năng lực giải quyết vấn đề toán học; năng lực giao tiếp toán học; năng lực sử dụng công cụ phương tiện học toán.

Mỗi thành tố của năng lực toán học cần được biểu hiện cụ thể bằng các tiêu

chí, chỉ báo. Điều này có độ phức tạp cao và được minh họa trong bảng:

Các

Các tiêu chí, chỉ báo

thành tố của năng lực toán học

Thể hiện qua việc thực hiện được các hành động:

- So sánh; phân tích; tổng hợp; đặc biệt hóa, khái quát hóa; tương tự; quy nạp; diễn dịch.

1. Năng lực tư duy và lập luận toán học - Chỉ ra được chứng cứ, lí lẽ và biết lập luận hợp lí trược khi kết luận.

- Giải thích hoặc điều chỉnh cách thức giải quyết vấn đề về phương diện toán học.

Thể hiện qua việc thực hiện được các hành động:

- Sử dụng các mô hình toán học (gồm công thức, phương trình, bảng biểu, đồ thị,…) để mô tả các tình huống trong các bài toán thực tế.

2. Năng lực mô hình hóa toán học - Giải quyết các vấn đề toán học trong mô hình thiết lập.

- Thể hiện và đánh giá lời giải trong ngữ cảnh thực tế và cải tiến mô hình nếu cách giải quyết không phù hợp.

Thể hiện qua việc thực hiện được các hành động:

- Nhận biết, phát hiện được vấn đề cần giải quyết bằng toán học.

- Đề xuất, lựa chọn được cách thức, giải pháp giải quyết vấn đề.

3. Năng lực giải quyết vấn đề toán học. - Sử dụng được các kiến thức, kĩ năng toán học tương thích (bao gồm các công cụ và thuật toán) để giải quyết vấn đề đặt ra.

- Đánh giá giải pháp đề ra và khái quát hóa cho vấn đề tương tự.

Thể hiện qua việc thực hiện được các hành động:

- Nghe hiểu, đọc hiểu và ghi chép được các thông tin toán học cần thiết được trình bày dưới dạng văn bản toán học hay do người khác nói hoặc viết ra.

4. Năng lực giao tiếp toán học

- Trình bày, diễn đạt (nói hoặc viết) được các nội dung, ý tưởng, giải pháp toán học trong sự tương tác với người khác (với yêu cầu thích hợp về sự đầy đủ, chính xác).

- Sử dụng hiệu quả ngôn ngữ toán học (chữ số, chữ cái, kí hiệu,

6

biểu đồ, đồ thị, các liên kết logic,…) kết hợp với ngôn ngữ thông thường hoặc động tác hình thể khi trình bày, giải thích và đánh giá các ý tưởng toán học trong sự tương tác (thảo luận, tranh luận) với người khác.

Thể hiện qua việc thực hiện được các hành động:

- Biết tên gọi, tác dụng, quy cách sử dụng, cách thức bảo quản các đồ dùng, phương tiện trực quan thông thường, phương tiện khoa học công nghệ (đặc biệt là phương tiện sử dụng công nghệ thông tin) phục vụ cho việc học toán.

5. Năng lực sử dụng công cụ, phương tiện học toán

- Sử dụng thành thạo và linh hoạt các công cụ và phương tiện học toán, đặc biệt là phương tiện khoa học công nghệ để tìm tòi khám phá giải quyết vấn đề toán học (phù hợp với đặc điểm nhận thức lứa tuổi).

- Chỉ ra được các ưu điểm, hạn chế của những công cụ, phương tiện hỗ trợ để có cách sử dụng hợp lí.

1.1.5. Cấu trúc bài học môn Toán theo tiếp cận phát triển năng lực

Mô hình dạy học theo tiếp cận phát triển năng lực gồm các bước chủ yếu: Trải nghiệm - Phân tích, khám phá, rút ra bài học - Thực hành, luyện tập - Vận dụng kiến thức, kĩ năng vào thực tiễn.

* Trải nghiệm: Để nhận thức được về một đối tượng, một sự việc hay một vấn đề nào đó, người học phải dựa trên vốn kiến thức, vốn kinh nghiệm đã có từ trước. Trong môn Toán, kiến thức hình thành trước thường là cơ sở để hình thành và phát triển những kiến thức tiếp theo.

Do đó trong dạy học, giáo viên cần phải tìm hiểu vốn kinh nghiệm và hiểu biết sẵn có của học sinh trước khi học một kiến thức mới và tổ chức cho học sinh trải nghiệm. Sự định hướng và tổ chức các hoạt động của giáo viên là quan trọng, nhưng vốn kiến thức của học sinh, những trải nghiệm của học sinh vẫn là yếu tố quyết định trong việc hình thành kiến thức mới.

Trong dạy học dựa trên trải nghiệm giáo viên cần tạo ra các tình huống gợi vấn đề để học sinh được trải nghiệm bằng cách huy động các kiến thức và kinh nghiệm thực tiễn để suy nghĩ, biến đổi đối tượng hoạt động, tìm ra hướng giải quyết vấn đề. Hoạt động trải nghiệm được thiết kế dựa trên mục tiêu bài học và những kiến thức đã có của học sinh. Hoạt động trải nghiệm sẽ giúp học sinh có hứng thú trong học tập, thôi thúc học sinh khám phá tìm hiểu kiến thức mới.

*Phân tích, khám phá, rút ra bài học: Qua hoạt động trải nghiệm, học sinh đã bước đầu tiếp cận được với kiến thức cảu bài học. Do đó, hoạt động phân tích - rút ra bài học cần phải được thiết kế với các hình thức tổ chức học tập phong phú giúp học sinh biết huy động kiến thức, chia sẻ và hợp tác trong học tập để thu nhận kiến

7

thức mới. Sau khi học sinh đã phát hiện ra kiến thức mới, giáo viên là người chuẩn hóa lại kiến thức cho học sinh để rút ra bài học.

*Thực hành, luyện tập: Hoạt động này cần được thiết kế sao cho mỗi học sinh đều được tự mình giải quyết vấn đề rồi chia sẻ với bạn về cách giải quyết vấn đề. Khi thiết kế hoạt động này, giáo viên cần xác định được những thuận lợi và khó khăn của học sinh, dự kiến được những tình huống học sinh cần sự trợ giúp trong học tập. Hoạt động này giúp học sinh vừa củng cố kiến thức vừa học và huy động, liên kết với kiến thức đã có để thực hiện giải quyết vấn đề. Giáo viên cần tổ chức các hoạt động học tập phong phú để tránh sự nhàm chán cho học sinh.

*Vận dụng kiến thức, kĩ năng vào thực tiễn: Mục đích của hoạt động này là giúp học sinh vận dụng được kiến thức, kĩ năng, thái độ đã được tích lũy từ quá trình học tập môn Toán và những kinh nghiệm của bản thân vào giải quyết các vấn đề trong thực tiễn học tập hoặc trong cuộc sống một cách sáng tạo; phát triển cho học sinh năng lực tổ chức và quản lí hoạt động, năng lực tự nhận thức và tích cực hóa bản thân. Giáo viên hướng dẫn học sinh kết nối, sắp xếp, vận dụng các kiến thức kĩ năng đã học để giải quyết vấn đề đặt ra. Giáo viên cũng có thể tổ chức hoặc đưa ra yêu cầu, dự án học tập để học sinh thực hiện theo cá nhân, theo nhóm.

Như vậy, Dạy học theo hướng tiếp cận phát triển năng lực người học là cách thức tổ chức quá trình dạy học thông qua một chuỗi các hoạt động học tập tích cực, độc lập, sáng tạo của học sinh, với sự hợp tác của bạn học và sự hướng dẫn, trợ giúp hợp lí của giáo viên, hướng đến mục tiêu hình thành và phát triển năng lực toán học. Quá trình đó có thể được tổ chức theo chu trình bốn bước là: Trải nghiệm - Phân tích, khám phá, rút ra bài học - Thực hành, luyện tập - Vận dụng kiến thức, kĩ năng vào thực tiễn.

1.1.6. Cấu trúc bài học chương trình 2018 theo hướng dẫn của tập thể GV

cốt cán môn Toán sở GD&ĐT Nghệ An.

CẤU TRÚC GIÁO ÁN TIẾT LÝ THUYẾT

Họ và tên giáo viên: Trường:...................

……............................. Tổ:............................

Ngày: ........................

TÊN BÀI DẠY:

Môn học: Toán; Lớp:

Thời gian thực hiện: tiết

I. Mục tiêu 1. Yêu cầu cần đạt:

- Nhận biết được ..... - Biểu thị được ......

8

- Sử dụng được .......

2. Năng lực

a) Năng lực tư duy và lập luận toán học: Thực hiện được thao tác tư duy như

phân tích, tổng hợp, so sánh, .......

b) Năng lực giao tiếp toán học: Đọc hiểu được các thông tin đặc trưng của

khái niệm, văn bản, hình vẽ, mô hình . Trình bày được (nói, viết) khái niệm

c) Năng lực sử dụng công cụ toán học: Sử dụng phần mềm vẽ đồ thị , sử

dụng máy tính cầm tay để tính

d) Năng lực giải quyết vấn đề toán học: Thực hiện được các nhiệm vụ ...

e) Năng lực mô hình hóa toán học: Vận dụng được kiến thức .....

Ví dụ minh họa

Năng lực YCCĐ

NĂNG LỰC ĐẶC THÙ

 Nghe hiểu, đọc hiểu, trình bày, diễn đạt được các nội

dung liên quan đến các khái niệm về hàm số.

Năng lực giao

tiếp toán học  Sử dụng hiệu quả các thuật ngữ liên quan đến các tính chất của hàm số kết hợp với ngôn ngữ thông thường hoặc động tác hình thể khi trình bày, thảo luận.

 Thể hiện được sự tự tin khi trình bày, diễn đạt, nêu câu hỏi, thảo luận, tranh luận các nội dung liên quan đến hàm số.

 So sánh, phân tích bảng số liệu, biểu đồ để đưa ra khái lực Năng niệm hàm số.

 Quan sát đồ thị để nhìn ra khoảng đồng biến, nghịch tư duy và lập luận toán học biến của hàm số.

Học sinh thảo luận nhóm và báo cáo kết quả của mình,

nhận xét đánh giá chéo giữa các nhóm.

Năng lực giải quyết vấn đề toán học

Năng lực mô

hình hóa toán học. Chuyển bài toán tính giá cước taxi, bài toán về sự phụ thuộc của quãng đường vào thời gian,...về bài toán thiết lập hàm số.

3. Phẩm chất

- Trách nhiệm: HS có ý thức làm việc nhóm, ý thức tìm tòi kiến thức.

- Chăm chỉ: HS hứng thú học tập, khám phá khi vận dụng kiến thức vào thực

tiễn.

9

- Trung thực: HS trung thực, tự giác khi tham gia các hoạt động....

II. Thiết bị dạy học và học liệu

Máy chiếu, tivi, máy vi tính, máy tính cầm tay, phần mềm và các tài liệu tham

khảo liên quan….

III. Tiến trình dạy học

1. Hoạt động 1 : Tiếp cận khái niệm

a. Mục tiêu: Nhận biết được ....

b. Nội dung: HS quan sát, đọc các thông tin từ hình ảnh thông qua một số tình

huống thực tiễn.

c. Tổ chức thực hiện: Cả lớp, nhóm, cặp đôi

HOẠT ĐỘNG CỦA HS HOẠT ĐỘNG CỦA GV

- HS quan sát, đọc các thông tin từ hình

ảnh thông qua một số tình huống thực tiễn.

- HS thảo luận, thực hiện nhiệm vụ - GV đưa ra các tình huống (chiếu slide), yêu cầu HS quan sát và đọc các thông tin thu nhận được. (Giao nhiệm vụ) - HS (nhóm HS) trả lời các thông tin thu

nhận được từ việc quan sát. (SP học

tập) - GV nhận xét các câu trả lời của học sinh, dẫn dắt vào bài học (Kết luận, khẳng định)

- Các học sinh khác nhận xét, bổ sung

để hoàn

thiện câu trả lời.

2. Hoạt động 2 : Hình thành khái niệm

a. Mục tiêu: Nhận biết và phát biểu được các khái niệm ...

b. Nội dung: Định nghĩa khái niệm ....

c. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA HS HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HS thực hiện nhiệm vụ:

- HS (nhóm HS) thực hiện nhiệm vụ học - GV yêu cầu HS thực hiện các nhiệm vụ học tập. (Giao nhiệm vụ) tập (cá nhân hoặc thảo luận nhóm,...).

- GV HD hỗ trợ HS nếu - HS (nhóm HS) báo cáo kết quả thực hiện cần nhiệm

vụ học tập. (SP học tập)

- Các học sinh khác nhận xét, bổ sung để - GV nhận xét các câu trả lời của học sinh, chuẩn hóa kiến thức (Kết luận, khẳng định) hoàn thiện câu trả lời.

10

3. Hoạt động 3 : Luyện tập

a. Mục tiêu: Củng cố được khái niệm ...., biểu thị một số ....

b. Nội dung: Học sinh làm các bài tập sau:.....

c. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA HS HOẠT ĐỘNG CỦA GV

- HS thực hiện nhiệm vụ:

- HS (nhóm HS) thực hiện nhiệm vụ học tập - GV yêu cầu HS thực hiện các nhiệm vụ học tập. (Giao nhiệm vụ) (cá nhân hoặc thảo luận nhóm,...).

- GV HD hỗ trợ HS - HS (nhóm HS) báo cáo kết quả thực hiện nếu cần nhiệm vụ học tập. (SP học tập)

- Các học sinh khác nhận xét, bổ sung để

hoàn thiện câu trả lời.

- GV nhận xét sản phẩm học tập của học sinh, củng cố kiến thức, kĩ năng (Kết luận, khẳng định)

4. Hoạt động 4 : Vận dụng

a. Mục tiêu: Vận dụng được khái niệm ...., tìm được một số ....

b. Nội dung: Học sinh làm các bài tập sau:.....

c. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA HS HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HS thực hiện nhiệm vụ: - GV yêu cầu HS thực hiện các

nhiệm vụ học tập. (Giao nhiệm vụ)

- HS (nhóm HS) thực hiện nhiệm vụ luận tập (cá nhân hoặc thảo - GV HD hỗ trợ HS nếu cần

học nhóm,...).

- HS (nhóm HS) báo cáo kết quả

- GV nhận xét các câu trả lời của học sinh, củng cố kiến thức và HD vận dụng kiến thức vào thực tiễn thực hiện

nhiệm vụ học tập. (SP học tập) (Kết luận, khẳng định)

- Các học sinh khác nhận xét, bổ

sung để hoàn thiện câu trả lời.

1.2. Cơ sở thực tiễn

Trong thực tiễn dạy và học Toán cho thấy đây là môn học khó cho đại đa số học sinh nhất là khi mà yêu cầu học sinh làm các bài tập mức độ vận dụng trở lên. Với đối tượng là học sinh trung bình và yếu chúng ta chỉ cần yêu cầu học sinh biết tái hiện kiến thức, các em biết bắt chước các bài tập ví dụ mẫu, làm được các bài tập ở mức độ nhận biết và thông hiểu đã là một thành công nên việc đòi hỏi các em

11

hiểu, vận dụng và nhìn nhận một khái niệm Toán học dưới nhiều cách khác nhau là rất khó khăn. Với đối tượng học sinh trung bình khá và khá về môn Toán chúng ta có thể yêu cầu các em phải làm thành thạo bài tập mức độ 1 và 2 và bước đầu biết vận dụng khái niệm vào giải quyết các bài tập ở mức độ vận dụng. Việc tiếp cận, nhìn nhận khái niệm Toán học dưới nhiều cách khác nhau có thể yêu cầu các em phải thực hiện dưới sự hướng dẫn khá cụ thể của giáo viên. Với đối tượng học sinh giỏi Toán chúng ta yêu cầu học sinh phải làm thành thạo các bài tập đến mức độ vận dụng và giải quyết được cơ bản các bài tập mức độ vận dụng cao. Việc làm cho học sinh hứng thú hơn với môn Toán, làm cho các em cảm thấy nhẹ nhàng hơn và hiệu quả hơn trong việc học Toán. Vai trò của người giáo viên rất quan trọng và công việc này phải được thực hiện dần dần tỉ mỉ qua từng hoạt động của tiết học và qua từng tiết học. Với suy nghĩ và nhận thấy được vai trò của mình trong công việc giảng dạy bộ môn Toán để cải thiện sự hứng thú làm tăng sự hứng thú của học sinh qua từng tiết học chúng tôi luôn trăn trở qua từng giáo án, qua từng hoạt động của mỗi tiết học. Thực tế giảng dạy đã cho chúng tôi thấy hoạt động khởi động của mỗi tiết học rất quan trọng, nó khơi dậy năng lượng học tập trong học sinh, khơi dậy sự hứng thú vui vẻ để các em ham học hỏi và đạt hiệu quả học tập trong mỗi tiết học và bài học. Do đó, chúng tôi đã nghiên cứu đưa ra các giải pháp để hoạt động khởi động cho mỗi tiết học thật hiệu quả, cụ thể chúng tôi đã tìm cách khai thác và tận dụng tình huống mở đầu sẵn có trong sách giáo khoa và triển khai nó cho hoạt động khởi động của tiết học và bài học, thấy được hiệu quả rõ rệt trong mỗi tiết học, học sinh hứng thú hơn, vui vẻ hơn hào hứng hơn trong học tập. Như vậy về cơ sở thực tiễn về tính khả thi của đề tài là hoàn toàn có thể thực hiện được, đồng thời khi triển khai thực hiện đề tài cá nhân các tác giả khẳng định rằng với đối tượng học sinh nào các em cũng sẽ thấy được sự hứng khởi nhất định, qua đó sẽ phát triển năng lực tư duy và năng lực Toán học cho các em giúp các em linh hoạt hơn trong tư duy, trong giải quyết các tình huống thực tiễn cuộc sống.

2. Cách sử dụng tình huống mở đầu trong SGK Toán 10 (Tập I)- KNTT

tạo hứng thú học tập cho HS.

Phần này chúng tôi nghiên cứu cách sử dụng tình huống mở đầu trong SGK Toán 10 (tập I) - KNTT để tạo hứng thú học tập cho học sinh trong suốt tiết học đó. Chúng tôi bàn đến hai khía cạnh:

Khía cạnh thứ nhất: Sử dụng tình huống mở đầu đó như thể nào (sử dụng trong những quá trình nào của tiết học hay bài học như là sử dụng trong hoạt động khởi động, hoạt động hình thành kiến thức, hoạt động luyện tập củng cố, hoạt động vận dụng hay kết hợp sử dụng trong các hoạt động nêu trên của quá trình hoạt động trong một tiết học, bài học).

Khía cạnh thứ hai: Khai thác tình huống đó theo cách thức nào để phục vụ cho hoạt động học tập tương ứng, mà mục đích cuối cùng là tạo sự vui vẻ, hứng thú cho HS khi bắt đầu tiết học và trong tiết học.

12

Chúng tôi nhận thấy các tình huống mở đầu trong SGK Toán 10 sách

KNTT(tập 1) được chia làm hai loại:

+) Tình huống mở đầu là một bài toán thực tế đại diện (Ở các bài: Bài 1 chương 1; Bài 2 chương 1; Bài 3 chương 2; Bài 4 chương 2; Bài 6 chương 3; Bài 8 chương 4; Bài 10 chương 4; Bài 13 chương 5; Bài 14 chương 5).

+) Tình huống mở đầu là một đoạn dẫn nhập (Ở các bài: Các tình huống đầu

chương; Bài 7 chương 4; Bài 9 chương 4; Bài 11 chương 4; Bài 12 chương 5).

Đồng thời chúng tôi cũng nhận thấy vấn đề hoặc câu hỏi đặt ra trong tình huống mở đầu có thể được giải quyết ngay ở hoạt động khởi động để hình thành kiến thức mới và cũng có những vấn đề hoặc câu hỏi đặt ra trong tình huống mở đầu phải đến khi học sinh được chiếm lĩnh kiến thức mới rồi mới trả lời được câu hỏi đó.

Theo nghiên cứu của chúng tôi thì có thể sử dụng tình huống mở đầu:

+) Để dẫn dắt, suy diễn lôgic và hình thành khái niệm mới.

+) Để tổ chức trò chơi, phát hiện chiếm lĩnh trí thức mới.

+) Để dẫn dắt, quy nạp, khái quát hóa hình thành kiến thức mới.

+) Để chỉ rõ đặc điểm đặc trưng khái niệm, cho thấy vai trò của khái niệm

trong các môn học liên môn.

+) Để dẫn dắt, suy diễn lôgic và hình thành khái niệm mới đồng thời kết

hợp củng cố khái niệm, luyện tập, vận dụng kiến thức kĩ năng vào giải toán.

Nội dung tình huống mở đầu có thể được sử dụng theo hai hình thức sau:

+) Xuyên suốt bài học.

+) Cho một phần bài học.

Cách thức diễn đạt truyền tải đến học sinh: Cho học sinh đọc SGK hoặc giáo

viên trình chiếu. Cụ thể:

2.1. Sử dụng tình huống mở đầu làm hoạt động khởi động.

Chủ yếu các tình huống mở đầu sẽ được sử dụng làm hoạt động khởi động cho tiết học, tuy nhiên cách thức sử dụng cụ thể có thể được sử dụng linh động khác nhau.

2.1.1. Sử dụng tình huống mở đầu để dẫn dắt, suy diễn lôgic để hình thành

khái niệm mới.

Xuất phát từ những tình huống mở đầu sẵn có trong SGK giáo viên sử dụng khả năng của mình để dẫn dắt HS tìm hiểu từ đó giúp học sinh hình thành và chiểm lĩnh tri thức mới.

13

Ví dụ 1. Tình huống mở đầu ở trang 5 SGK toán 10 KNTT.

Để sử dung tình huống mở đầu này cho bài học Gv khéo léo dẫn dắt gợi mở

cho HS nhằm kích thích sự tò mò, thu hút sự chú ý của HS.

Cụ thể: GV chiếu câu hỏi và hình ảnh của tình huống mở đầu, gọi HS đọc to

trước lớp nội dung tình huống.

GV dẫn dắt gợi mở bằng các câu hỏi:

H1: Em hãy quan sát thật kĩ bức tranh, đây là một bức tranh tuyệt đẹp, rồi hãy đếm xem trong bức tranh có tất cả bao nhiêu con vật và hãy kể tên cac con vật đó?

HS: Voi, Ngựa, Khỉ, Chó, Mèo, Chuột mỗi loài 1 con nên tổng số có 6 con

vật trong bức tranh đó.

H2: Vậy theo các em khẳng định của An đúng hay khẳng định của Khoa

đúng?

HS: Khẳng định của bạn Khoa đúng còn khẳng định của bạn An sai.

GV: Tính chất đúng hay sai của các câu nói của hai bạn An và Khoa dựa trên

căn cứ nội dung cụ thể của bức tranh.

GV: Trong giao tiếp sử dụng ngôn ngữ thường ngày chúng ta có thể sử dụng câu tường thuật, câu cảm thán, câu hỏi, câu khẳng định để nói và diễn đạt điều mình muốn nói, muốn trình bày, diễn giải. Trong tình huống này cả hai bạn Khoa và An đã sử dụng câu khẳng định để trả lời câu hỏi và chúng ta thấy câu khẳng định của Khoa là một khẳng định đúng còn câu khẳng định của An là một câu khẳng định sai. Trong Toán học những câu khẳng định có tính đúng, sai như thể được gọi là một mệnh đề lôgic, gọi tắt là mệnh đề. Các câu khẳng định đúng gọi là mệnh đề đúng, các câu khẳng định sai gọi là mệnh đề sai. Các giá trị “đúng”, “sai” gọi là các giá trị chân lí của mệnh đề.

Bài học này sẽ giúp các em được tìm hiểu rõ các kiển thức về mệnh đề.

Bình luận: Như vậy cách sử dụng tình huống mở đầu ở đây là bằng sự vấn đáp đối thoại giữa GV và HS kết hợp sự chèo lái dẫn dắt có hướng đích của GV làm cho HS phát hiện ra khái niệm mệnh đề lôgic (gọi tắt là mệnh đề).

14

Ví dụ 2. Tình huống mở đầu trang 46 SGK, tình huống mở đầu của chương

IV- Véc tơ.

Đây là tình huống mở đầu chương, tình huống mở đầu này là một lời dẫn, GV sẽ dẫn dắt gợi mở để HS biết được khái niệm trọng tâm quan trọng mà chương IV- Véc tơ muốn bàn đến là gì.

GV: “Google Maps” là một dịch vụ lập bản đồ web do google phát triển. Nó cung cấp hình ảnh vệ tinh, chụp ảnh từ trên không, bản đồ đường phố, chế độ xem toàn cảnh tương tác 3600 của các đường phố, điều kiện giao thông thời gian thực và lập kế hoạch tuyến đường cho người đi bộ, ô tô, xe đạp, đường hàng không và phương tiện giao thông công cộng. Vào năm 2020, google Maps đã được 1 tỉ người sử dụng (trích từ google).

GV: Em hãy đọc lời dẫn và quan sát thật kỹ hình ảnh (Hình 4.1 trang 46

SGK).

GV: H1: Để đi từ Hoàng cung Huế đến ga An Cựu chúng ta dựa vào những

thông tin nào để đi?

HS: Ga An Cựu cách Hoàng cung Huế 3,01km về hướng Đông Nam.

GV: Vậy là để đi từ Hoàng cung Huế đến ga An Cựu chúng ta dựa vào mấy

thông tin đặc trưng?

HS: hai thông tin quan trọng là hướng đi- Hướng Đông Nam và Khoảng cách

– 3,01km.

GV: Một số đại lượng như lực, vận tốc cũng được đặc trưng bởi hai yếu tố là độ lớn và hướng. Chương này xây dựng một đối tượng toán học, được gọi là Véc tơ, mà ta có thể dùng nó để biểu diễn các đại lượng nói trên. Véc tơ còn được sử dụng để xây dựng các khái niệm toán học, là công cụ để giải quyết nhiều bài Toán

15

và góp phần vào việc hình thành và phat triển năng lực tư duy tuyến tính cho người học.

Sau đó Gv phân tích thêm tình huống mở đầu trang 46 sgk.

Bình luận: Với cách thức dẫn dắt như thế HS đã hình dung ra được khái niệm trọng tâm được đề cập đến trong chương là “véc tơ” khái niệm này đặc trưng được bới hai yếu tố là “hướng” và “độ lớn”. Trong tình huống này chúng tôi đã khai thác theo lối dẫn dắt, vấn đáp gợi mở đồng thời cung cấp thêm các thông tin ý nghĩa của google map tăng sự hứng thú cho HS.

Ví dụ 3. Tình huống mở đầu trang 73 SGK Toán 10- KNTT.

Để tạo hứng thú cho HS trong tiết học này ngoài việc dẫn dắt, gợi mở vấn đề một cách hợp lí. Chúng tôi trình chiếu cho HS xem một đoạn video về Đỉnh Everest.

https://www.youtube.com/watch?v=xMqNGudzAe4.

GV: Chiếu lời dẫn tình huống, gọi HS đọc to nội dung tình huống, yêu cầu

HS trả lời câu hỏi tình huống.

HS: Các kết quả trên đều là các con số gần đúng về chiều cao của Đỉnh Everest. Có các kết quả khác nhau như vậy vì do nhiều phép đo khác nhau ở các thời điểm khác nhau và do phép đo lường khác nhau căn cứ vào mực nước biển.

GV: thông tin mang lại từ tình huống này là các số gần đúng.

Bình luận: Như vậy trong tình huống này chúng tối đã thiết kế cách khai thác: Kết hợp dẫn dắt, vấn đáp gợi mở với sử dụng kênh hình thông tin khoa học để tạo hứng thú học tập cho HS và chắc chắn các em sẽ rất thích thú và hứng khởi với hoạt động mở đầu tiết học này.

2.1.2. Sử dụng tình huống mở đầu để tổ chức trò chơi để phát hiện chiếm

lĩnh tri thức mới.

Ví dụ. Tình huống mở đầu trang 12 SGK Toán 10 KNTT.

16

Thông qua tình huống mở đầu có sẵn trong SGK giáo viên thiết kế trò chơi, tổ chức cho HS hoạt động chơi trò chơi thông qua đó HS hình thành kiến thức mới cho HS.

Với tình huống mở đầu này chúng tôi có hai cách thức sau để tổ chức trò chơi

làm hoạt động khởi động cho tiết học.

Cách thứ nhất: GV: Chiếu tình huống mở đầu, yêu cầu HS theo dõi và đọc

nội dung tình huống mở đầu.

GV: Tổ chức trò chơi “ Vòng quay may mắn”.

GV: cho lớp chuẩn bị 02 máy lap top có kết nối mạng, Gv chuẩn bị sẵn vòng

quay may mắn và gửi vào cả hai lap top.

GV phổ biến luật chơi:

GV chia lớp thành hai đội: Đội 1 gồm các HS tổ 1 và 2. Đội 2 gồm các HS tổ

3 và 4.

Mỗi đội cử một đội trưởng lên để thực hiện quay vòng quay, đồng thời cử 01 thư kí (đội này giám sát đội kia, Gv và lớp trưởng giám sát chung hai thư ký và cả lớp).

Thời gian chơi là 5 phút.Vòng quay may mắn.pptx

Các đội trưởng lần lượt quay vòng quay.

Sau mỗi lượt quay của đội trưởng thì các thành viên của đội mình ghi lại tên và cho biết thành viên có tên trong ô vừa quay trúng được là tham gia chuyên đề 1, tham gia chuyên đề 2, tham gia cả hai chuyên đề hay không tham gia cả hai chuyên đề (người không tham gia cả hai chuyên đề là người không có tên trong cả hai

17

chuyên đề, và khi quay vào ô trùng với tên đã ghi lại trước đó thì chỉ ghi một lần). Kết thúc 5 phút đội nào liệt kê được đúng nhiều tên thành viên quay được là đội chiến thắng.

GV: Gọi A là tập hợp các thành viên tham gia chuyên đề 1. B là tập hợp các thành viên tham gia chuyên đề 2. Hãy cho biết mỗi tập hợp gồm mấy thành viên và kể tên các thành viên đó?

GV hỏi: có bao nhiêu thành viên vắng mặt cả hai chuyên đề? Có bao nhiêu thành viên tham gia cả hai chuyên đề? Hãy kể tên các thành viên chie tham gia chuyên đề 1 mà không tham gia chuyên đề 2?

Bình luận: Với cách thiết kế như trên thì Gv vừa kết hợp CNTT đưa vào quá trình dạy học, HS được hoạt động vui chơi. Qua hoạt động giúp HS biết được phần tử thuộc hay không thuộc một tập hơp, phần tử là chung của hai tập hợp, phần tử thuộc tập hợp này mà không thuộc tập hợp kia đồng thời HS biết cách kể tên hay liệt kê các phần tử của một tập hợp đó là nhứng hoạt động khởi động giúp HS hình thành các khái niệm cơ bản về tập hợp và các phép toán tập hợp trong nội dung bài học về tập hợp.

Cách thứ hai: Gv chuẩn bị một hộp thăm gồm 12 chiếc thăm, trên mỗi lá

thăm có ghi tên, rồi cho 12 đại diện của 12 bàn bốc thăm lần lượt.

Sau khi bốc thăm thì người bốc thăm phải trả lời được: Tên người ghi trên thăm là thành viên tham gia chuyên đề 1, chuyên đề 2, tham gia cả hai chuyên đề hay không tham gia cả hai chuyên đề (người không tham gia cả hai chuyên đề là người có tên ghi trên thăm không có ở cả hai chuyên đề). GV ghi lại kết quả trên bảng.

Kết thúc bốc thăm GV hỏi:

Có bao nhiêu thành viên tham gia chuyên đề 1, kể tên các thành viên đó?

Có bao nhiêu thành viên tham gia chuyên đề 2, kể tên các thành viên đó?

Có bao nhiêu thành viên tham gia cả hai chuyên đề?

Có bao nhiêu thành viên không tham gia cả hai chuyên đề?

Có bao nhiêu thành viên chỉ tham gia chuyên đề 1 mà không tham gia chuyên

đề 2?

Bình luận: Như vậy ở tình huống mở đầu sẵn có này chúng tôi đã khai thác sử dụng nó dưới dạng tổ chức một trò chơi, đồng thời trong các hoạt động đó chúng tôi đã tăng cường ứng dụng công nghệ số trong dạy học để tăng sự hấp dẫn, hứng thú của tiết học cho HS.

18

2.2. Sử dụng tình huống mở đầu vừa để phục vụ cho hoạt động khởi động vừa để sử dụng cho hoạt động luyện tập củng cố, vừa để phục vụ cho hoạt động vận dụng trong tiết học, bài học.

2.2.1. Sử dụng tình huống mở đầu vào ba hoạt động: Khởi động, luyện

tập và vận dụng.

Ví dụ 1. Tình huống trang 22 sgk.(Khởi động + Luyện tập+ Vận dụng).

Ở hoạt động khởi động:

GV: Chiếu nội dung tình huống mở đầu, gọi HS đọc to cho cả lớp cùng nghe,

các HS khác theo dõi SGK và lắng nghe.

GV: Rạp chiếu phim bán ra mấy loại vé?

HS: Hai loại vé được bán ra, loại vé cho trẻ em từ 6 – 13 tuổi với giá 50000

đồng và

loại vé cho người trên 13 tuổi với giá 100000 đồng.

GV: Nếu ta gọi (

là các số nguyên không âm, đơn vị nghìn đồng) lần lượt là số vé loại I và loại II được bán ra thì: +) Tổng số tiền thu được là bao nhiêu?

+) Các số phải thoả mãn điều nào thì rạp sẽ không phải bù lỗ?

HS: Tổng số tiền thu được là (đồng).

HS: Để rạp không phải bù lỗ thì tổng tiến thu được sau khi bán vé

hay .

GV: Bất phương trình (*) được gọi là bất phương trình bậc nhất hai ẩn và

trong tiết học này chúng ta cùng tìm hiểu nội dung này.

Ở hoạt động luyên tập và vận dụng:

Sau khi hình thành kiến thức về bất phương trình bậc nhất hai ẩn, nghiệm và biểu diễn miền nghiệm của bất phương trình bậc nhất hai ẩn Gv quay lại bài tập tình huống mở đầu với yêu cầu HS biểu diễn miền nghiệm của bất phương trình (*) và chỉ ra một cặp nghiệm cụ thể để luyện tập. củng cố nghiệm và miền nghiệm của bất phương trình bậc nhất hai ẩn đồng thời cho HS thấy việc vân dụng kiên thức bất phương trình bậc nhất hai ẩn trong bài toán thực tiễn.

19

GV: Em hãy chỉ ra một cặp giá trị mà rạp chiếu có lãi và một cặp giá trị

mà rạp chiếu phải bù lỗ?

GV: Hãy đọc lại tình huống mở đầu, ngoài các thông tin về giá vé, thông tin về điều kiện để rạp không phải bù lỗ có ý nghĩa trong kinh doanh ra thì các em còn thấy thêm được thông tin thực tế nào nữa?

HS: Đợt chiếu phim lần này không bán vé cho trẻ em dưới 6 tuổi.

Bình luận: Trong ví dụ này, tình huống mở đầu đã được khai thác và sử dụng trong 3 hoạt động của tiết học là hoạt động khởi động, hoạt động luyện tập và hoạt động vận dụng. Tuy nhiên tình huống mở đầu vẫn được dành thời gian nhiều hơn cho hoạt động khởi động. Trong quá trình hoạt động chúng tôi đã khai thác, vận dụng tối đa kiến thức thực tế của tình huống để giúp các em có kiến thức thực tiễn tốt hơn, chẳng hạn rạp chiếu phim tổ chức bán vé cũng là một hình thức kinh doanh, HS thấy được rằng trong kinh doanh thì có lỗ và có lãi còn mục tiêu của kinh doanh phải đạt được là có lãi và muốn có lãi thì chúng ta khi kinh doanh phải tính toán được các phương án kinh doanh để có lãi. Một thông tin thực tiễn thứ hai mà chúng tôi cũng đã lưu ý để cho HS thấy rõ là tính nhân văn của các rạp chiếu phim như là: không thu vé với trẻ em dưới 6 tuổi hoặc có những bộ phim không dành cho trẻ em dưới 6 tuổi hay có những bộ phim không dành cho trẻ chưa đủ 18 tuổi thường được niêm yết rõ trên vé hay trên các Pano quảng cáo. Còn đại đa số các bộ phim và rạp chiếu thường miễn phí cho trẻ em dưới 6 tuổi.

Ví dụ 2. Tình huống trang 26 sgk.(Khởi động + luyện tập + Vận dụng).

Với tình huống này chúng tôi sẽ thiết kế thực hiện như sau

Ở hoạt động khởi động:

GV: Chiếu tình huống, gọi HS đọc to trước lớp các HS khác lắng nghe kết

hợp theo dõi SGK.

GV dẫn dắt HS tìm hiểu tình huống với các câu hỏi:

GV: Cửa hàng kinh doanh loại những mặt hàng gì?

HS: Cửa hàng điện lạnh, kinh doanh hai loại điều hoà một chiều và hai chiều.

20

GV: Giá mua vào và lợi nhuận dự kiến của mỗi loại ntn?

HS: Điều hoà một chiều mua vào giá 10 triệu động và lợi nhuận dự kiến 2 triệu đồng/ 1 chiếc; Điều hoà hai chiều mua vào 20 triệu đồng và lợi nhuận dự kiến 3,5 triệu đồng/ 1 chiếc.

GV: Số vốn ban đầu của cửa hàng là bao nhiêu? Theo cửa hàng này thì nhu

cầu của thị trường về hai mặt hàng này ntn?

HS: Số vốn ban đầu của cửa không quá 1.2 tỉ = 1200 triệu đồng; Nhu cầu thị

trường không quá 100 máy cả hai loại.

GV: Bài toán này yêu cầu gì?

HS: Nếu là chủ cửa hàng em cần đầu tư kinh doanh mỗi loại bao nhiê may để

lãi thu được là lớn nhất.

GV: Gọi (

là các sô tự nhiên, đơn vị: chiếc) là số máy điều hoà hai chiều và một chiều mà cửa hàng mua về để kinh doanh. Tổng số tiền vốn cửa hàng phải bỏ ra là bao nhiêu và tổng lợi nhuận dự kiến thu được là bao nhiêu?

HS: Tổng số tiền cửa hàng vốn sử dụng để mua số lượng hàng nối trên là

(triệu đồng).

Tổng số lợi nhuận dự kiến thu được là: (triệu đồng).

GV: Vì số vốn cửa hàng không quá 1,2 tỉ = 1200 triệu và nhu cầu sử dụng

máy của thị trường không quá 100 máy nên phải thoả mãn điều kiện nào?

HS: hay và .

GV: Yêu cầu bài toán đã cho trở thành yêu cầu nào về mặt toán học?

HS: Tìm các số tự nhiên thoả mãn đồng thời các BPT (1) và (2) sao cho

đạt giá trị lớn nhất.

gọi là hệ BPT bậc nhât hai ẩn . GV: Hệ BPT {

Ở hoạt động luyện tập vận dụng, chúng tôi sẽ sử dụng tình huống mở đầu như

là một bài tập luyện tập vận dụng.

Sau khi hình thành kiến thức về hệ BPT bậc nhất hai ẩn, nghiệm của hệ BPT

bậc nhất hai ẩn chúng tôi yêu cầu HS hãy chỉ ra một nghiệm của hệ (*).

Sau khi hình thành cho HS cách biểu diễn miền nghiệm của hệ BPT bậc nhất hai ẩn chúng tôi yêu cầu HS thực hành biểu diễn miền nghiệm của hệ (*) từ đó hướng dẫn HS cách tìm ra đáp số cho bài toán tình huống mở đầu.

Sau khi kết thúc lời giải bài toán tình huống mở đầu ở hoạt động luyện tập

vận dụng chúng tôi đặt thêm cho HS một số câu hỏi như sau:

GV: Qua tình huống mở đầu các em hãy cho biết khi muốn kinh doanh mặt

hàng nào đó chứng ta cần phải tìm hiểu những thông tin gì?

21

HS: Giá cả của mặt hàng, nhu cầu thị trường, nguồn vốn mình có thể có để kinh doanh, lợi nhuận dựu kiến có thể thu về ngoài ra cần phải có thên các kỹ năng bán hàng.

GV: Liệu với số vốn có hạn cho trước có phải cứ mặt hàng nào có lãi nhiều

hơn thì lấy thật nhiều về để bán thì lãi thu được sẽ nhiều nhất?

HS: Không.

GV: Đây là một tình huống thực tế về bài toán kinh doanh các em thấy khi kinh doanh mình cần phải biết số vốn mình có thể huy động được, nắm bắt được thật tốt nhu cầu thị trường, biết tính toán thì kinh doanh mới hiệu quả được. Trong kinh doanh với số vốn nhất định thì cần phải biết kết hợp các mặt hàng để kinh doanh thì sẽ mang lại lợi nhuận cao. Và đây chỉ là một tình huống kinh doanh, trong thực tế kinh doanh sẽ còn phức tạp hơn nhiều nếu muốn kinh doanh giỏi các em phải đam mê học hỏi và va chạm thực tế nhiều.

Bình luận: Tình huống mở đầu này được SGK đưa ra và chúng tôi đã sử dụng nó trong ba hoạt động của tiết học là hoạt động khởi động, hoạt động luyện tập và vận dụng. Chúng tôi đã sử dụng việc đặt các câu hỏi dẫn dắt, gợi mở có hướng đích để dẫn dắt HS đến với khái niệm hệ BPT bậc nhất hai ẩn ở hoạt động khởi động và sau đó quay lại tình huống ở hoạt động luyện tập và vận dụng. Chúng tôi đã cho HS thấy rằng muốn kinh doanh hiệu quả cần phải biết tính toán, giải toán. Chúng tôi đã khai thác tận dụng tối đa có thể về kiến thức thực tiễn mà bài toán tình huống mở đầu mang lại như muốn kinh doanh được thì phải có vốn, biết về nhu cầu thị trường, giá cả mua vào, giá cả dự kiến có thể bán ra đồng thời với số vốn có hạn thì phải biết kết hợp các mặt hàng khác nhau để mạng lại lời nhuận cao nhất mà chúng tôi gọi là hiệu quả kinh doanh.

2.2.2. Sử dụng tình huống mở đầu vào hai hoạt động: Khởi động và vận

dụng.

Ví dụ 1. Tình huống trang 38 sgk. (Khởi động + vận dụng).

Với tình huồng này, trong hoạt động khởi động, sau khi chiếu nội dung tình huống, yêu cầu học sinh đọc tìm hiểu nội dung tình huống chúng tôi phân tích và và giới thiệu với HS rằng, khoảng cách từ vị trí đừng tương đối xa việc chúng ta sử dụng việc đo trực tiếp là rất khó khăn bằng các công cụ hỗ trợ như thước ngắm, máy đo góc chúng kết hợp với công cụ Toán hình học chúng ta có thể tính được

22

khoảng cách từ vị trí đứng tới tháp rùa. Và tính toán bằng công cụ hình học nào trrong tiết học này các em sẽ được biết.

Tiếp đó ở hoạt động vận dụng chúng tôi sẽ hướng dẫn HS cách để đo khoảng cách từ vị trí đứng đến tháp Rùa như sgk đã hướng dẫn.

Ví dụ 2. Tình huống mở đầu trang 51 sgk (khới động + Vận dụng).

Ở tình huống này, trong hoạt động khởi động, sau khi trình chiếu và yêu cầu

HS đọc nội dung tình huống chúng tôi sẽ đặt ra cho HS một số câu hỏi như sau:

GV: Theo em vị trí đến của con tàu ở bờ bên kia sẽ như thế nào?

A. Vị trí B mà đoạn AB vuông góc với bờ sông, A là vị trí ban đầu của con

tàu.

B. Vị trí B chếch về hướng dòng nước chảy một góc x so với phương vuông

góc bờ sông tính từ điểm xuất phát.

C.Vị trí B chếch về phía ngược hướng dòng nước chảy một góc x so với

23

phương vuông góc bờ sông tính từ điểm xuất phát.

HS: Chọn B.

GV: Tại sao vị trí đến là B chếch một góc x về hướng dòng nước chảy?

HS: Vì con tàu chuyển động chịu tác dụng đồng thời của nhiều lực: Trọng lực con tàu, phản lực của mặt nước, lực dòng chảy, lực của động cơ con tàu. Vận tốc thực của con tàu là vận tốc tổng hợp của vận tốc riềng của nó với vận tốc dòng nước chảy.

GV: Vận tốc là đại lượng véc tơ, trong bài này chúng ta sẽ tìm hiểu về véc tơ tổng, véc tơ hiệu từ đó chúng ta sẽ tìm được véc tơ vận tốc thực của con tàu và từ đó sẽ giúp các em trả lời được câu hỏi trên của tình huống mở đầu.

Sau đó, trong hoạt động vận dụng chúng tôi sẽ hướng dẫn HS giải bài toán tình huống mở đầu bằng kiến thức tổng hiệu véc tơ mà HS vừa được học như hướng dẫn của sgk.

Ví dụ 3. Tình huống mở đầu trang 78 sgk (khởi động + vận dụng).

24

Với tình huống này, trong hoạt động khởi động toàn bài, sau khi chiếu nội dung tình huống, chúng tôi yêu cầu HS đọc tìm hiểu nội dung tình huống và tiến hành đặt các câu hỏi dẫn dắt gợi mở như sau:

GV: Quan sát hai mẫu số liệu trên, có thể đánh giá được phương pháp học tập

nào hiệu quả hơn không?

HS: Về điểm số thì ở lớp B có điểm 10 nhưng lớp A thì lượng điểm 7,8 và 9 có vẻ nhiều hơn nhưng lại có điểm 2. Chỉ quan sát không cũng khó so sánh mà phải có tiêu chí chung để đánh giá so sánh.

GV: Để làm được điều đó, người ta thường tính toán các số đặc trưng cho mẫu số liệu rồi so sánh. Bài học này sẽ giới thiệu về các số đặc trưng đo xu thế trung tâm, tức là các số cho ta biết thông tin về vị trí trung tâm của mẫu số liệu và được dùng làm đại diện cho mẫu số liệu.

Tiếp theo đó chúng tôi sử dụng tình huống mở đầu trên để dẫn dắt HS đến khái niệm số trung bình cũng là nội dung của tiết thứ nhất của bài học. Cụ thể, chúng tôi dẫn dắt HS với hai câu hỏi như HĐ1 sgk:

GV: Hãy tính điểm trung bình cộng điểm khảo sát tiếng Anh của mỗi lớp A,

B?

HS: Điểm trung bình cộng khảo sát tiếng Anh của lớp A là:

.

Điểm trung bình cộng khảo sát tiếng Anh của lớp B là:

.

GV: Dựa trên điểm trung bình, hãy cho biết phương pháp học tập nào hiệu

quả hơn?

HS: Phương pháp học tập của lớp B hiệu quả hơn. Vậy số đặc trưng đầu tiên cho mẫu số liệu là số trung bình.

Ở hoạt động vận dụng, sau khi đã đến với học sinh các khái niệm về số đặc trưng đo xu thế trung tâm của mẫu số liệu, chúng tôi yêu cầu HS tính các số đặc trưng đo xu thế trung tâm của hai mẫu số liệu cho trong bài toán tình huống mở đầu. Và cũng yêu cầu HS dựa vào các số đặc trưng đó để so sánh xem phương pháp học tập ở lớp nào là hiệu quả hơn.

Ví dụ 4. Tình huống mở đầu trang 84 sgk (khởi động+ luyện tập).

25

Ở tình huống này, sau khi chiếu nội dung tình huống, yêu cầu HS đọc và tìm hiểu nội dung tình huống, chúng tôi sẽ cho HS tính điểm trung bình chung học kì I của hai bạn An và Bình (Điểm trung bình chung học kì I của An và Bình đều là 8.0. Chúng tôi dẫn dắt để HS thấy rằng nếu dựa vào điểm trung bình chung học kì I tất cả các môn của hai bạn An và Bình thì thấy hai bạn có điểm trung bình chung bằng nhau nên học đều như nhau, nhưng thực tế quan sát chúng ta lại thấy Bình học đều hơn An vì điểm trung bình các môn học của Bình đồng đều nhau hơn (các điểm số gần nhau, không lệch xa nhau), điều đó cũng có nghĩa trong tình huống này chúng ta không thể sử dụng số trung bình để đánh giá mức độ đồng đều của các hai mẫu số liệu về điểm số của An và Bình được, do vậy chúng ta có thể phải dùng những số đặc trưng khác nào đó để đo mức độ học đều. Bài học này sẽ giới thiệu một vài số đặc trưng như vậy.

Sau đó chúng tôi còn sử dụng tình huống mở đầu này trong hoạt động luyện tập sau khi HS được học về khoảng biến thiên của mẫu số liệu, mục 1, với câu hỏi: Dựa vào khoảng biến thiên em hãy cho biết bạn An hay bạn Bình trong tình huống mở đầu học đều hơn?

HS: Khoảng biến thiên trong mẫu số liệu về điểm trung bình học kì của An là:

.

Khoảng biến thiên trong mẫu số liệu về điểm trung bình của Bình là

.

Ta thấy khoảng biến thiên về điểm trung bình của An lớn hơn so với khoảng

biến thiên về điểm trung bình học kì của Bình nên Bình học đều hơn.

3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM VÀ ĐIỀU TRA QUAN SÁT

Để kiểm chứng tính hiệu quả của đề tài chúng tôi đã tiến hành thực nghiệm sư

phạm với 5 tiết dạy trên hai giáo án.

3.1. Giáo án thực nghiệm số 1

Ngày soạn: 1/3/2023 Ngày dạy: 6/3/2023

PPCT: Tiết 108.

GV dạy: 1) Phạm Thị Hiền Lớp dạy: 10C1.

2) Ngô Tri Thụ Lớp dạy: 10A1, 10C2.

CHƯƠNG VIII. ĐẠI SỐ TỔ HỢP

BÀI 23: QUY TẮC ĐẾM Thời gian thực hiện: 1 tiết

I. MỤC TIÊU DẠY HỌC

26

1. Yêu cầu cần đạt

- Biết được quy tắc cộng và sơ đồ hình cây.

- Vận dụng được quy tắc cộng và sơ đồ cây để tính toán số cách thực hiện một công việc hoặc đếm số phần tử của một tập hợp.

- Vận dụng được sơ đồ hình cây trong các bài toán đếm đơn giản.

2. Về năng lực - Năng lực tư duy và lập luận toán học: + Giải thích được việc lựa chọn quy tắc cộng để giải quyết bài toán. + Từ các trường hợp cụ thể, HS khái quát, tổng quát hóa thành các kiến thức về quy tắc cộng. - Năng lực mô hình hoá Toán học: + Lập được sơ đồ hình cây để giải quyết bài toán. + Chuyển vấn đề thực tế về bài toán liên quan đến quy tắc đếm. + Sử dụng các kiến thức về quy tắc cộng. + Từ kết quả bài toán trên, trả lời được vấn đề thực tế ban đầu.

- Năng lực giải quyết vấn đề Toán học:

+ Xác định được tình huống có vấn đề, thu thập, sắp xếp, giải thích, sơ đồ hoá thông tin, yêu cầu bài toán.

+ Lựa chọn và thiết lập được cách thức, quy trình giải quyết vấn đề bằng quy tắc cộng. - Năng lực giao tiếp toán học: Trình bày, diễn đạt, thảo luận và sử dụng được một cách hợp lí ngôn ngữ toán học kết hợp với ngôn ngữ thông thường để biểu đạt các nội dung liên quan đến quy tắc cộng và sơ đồ hình cây. - Năng lực sử dụng công cụ và phương tiện học toán: + Sử dụng máy tính cầm tay. + Sử dụng phần mềm vẽ sơ đồ cây.

3. Về phẩm chất - Chăm chỉ : Tích cực hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm - Trung thực: Khách quan, công bằng, đánh giá chính xác bài làm của nhóm mình và nhóm bạn. - Trách nhiệm: Tự giác hoàn thành công việc mà bản thân được phân công, phối hợp với thành viên trong nhóm để hoàn thành nhiệm vụ.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

- Máy tính xách tay, máy chiếu

- Nội dung trình chiếu trên phần mềm trình chiếu.

- Phiếu học tập, dụng cụ học tập.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

27

TỔNG QUAN NỘI DUNG CHƯƠNG VIII

1. Vị trí, vai trò.

Chương này cung cấp những kiến thức cơ bản về Đại số tổ hợp, bao gồm hai quy tắc đếm thường dùng là quy tắc cộng và quy tắc nhân; các khái niệm và công thức về hoán vị, chỉnh hợp, tổ hợp; công thức khai triển nhị thức Newton trong trường hợp số mũ thấp.

Nội dung của chương này mang tính ứng dụng rõ nét. Ngoài việc cung cấp những kiến thức và công cụ cần thiết để giải quyết các bài tập đếm thường gặp trong thực tế cuộc sống, một trong những ứng dụng trực tiếp của chương này phục vụ cho việc học tập nội dung xác suất ở nay trong chương này (và tiếp tục ở các lớp sau).

Chiếu hình ảnh cho HS quan sát và đặt vấn đề vào bài học

2. Cấu tạo chương.

Chương này gồm 3 bài và 1 tiết ôn tập chương, được thực hiện trong 11 tiết, cụ thể như sau: Bài 23: Quy tắc đếm ( 4 tiết) Bài 24: Hoán vị, chỉnh hợp, tổ hợp (4 tiết) Bài 25: Nhị thức Newton (2 tiết) Bài tập cuối chương VIII (1 tiết)

BÀI 23: QUY TẮC ĐẾM

(Tiết 1: Mục 1. Quy tắc cộng và sơ đồ cây)

1. HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG

a) Mục tiêu: - Tạo hứng thú cũng như tạo nhu cầu tìm hiểu, khám phá bài mới.

b) Nội dung: Đếm là một bài toán cổ xưa nhất của nhân loại. Trong khoa học và trong cuộc sống, người ta cần đếm các đối tượng để giải quyết các vấn đề khác nhau. Chẳng hạn như bài toán sau:

c) Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA HS HOẠT ĐỘNG CỦA GV

- HS quan sát, đọc các thông tin từ bài toán mở đầu. - GV đưa ra bài toán mở đầu (chiếu slide), yêu cầu HS quan sát và đặt vấn đề thực tiễn cho học sinh suy nghĩ tìm ra câu trả lời.

28

GV gợi ý: Mật khẩu của một trang web là một dãy có từ 2 tới 3 kí tự nên ta xét tới 2 TH

+ TH1: Xét mật khẩu gồm 2 kí tự

H1. Để lập được mật khẩu gồm 2 kí tự ta làm như thế nào?

H2. Kí tự đầu tiên có mấy cách chọn? kí tự thứ hai có mấy cách chọn?

- HS thảo luận - HS (nhóm HS) trả lời các thông tin thu nhận được từ việc quan sát. Sản phẩm học tập TL1. Để lập được mật khẩu gồm 2 kí tự ta thực hiện chọn kí tự đầu tiên, kí tự thứ hai. + TH2: Xét mật khẩu gồm 3 kí tự (tương tự)

H3. Đọc một số mật khẩu tạo ra?

TL2. Kí tự đầu tiên có 26 cách chọn, kí tự thứ hai có 10 cách chọn. - Các học sinh khác nhận xét, bổ sung để hoàn thiện câu trả lời. - GV ghi nhận kết quả của học sinh bằng sơ đồ, và dẫn dắt vào nội dung bài học: Để kiểm tra kết quả câu trả lời của bạn có chính xác chưa? Các quy tắc nào giúp giải quyết những bài toán tương tự như vậy thì chúng ta sẽ tìm hiểu qua bài học hôm nay

‘‘ Quy tắc đếm’’ .

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Hoạt động 2.1. Hình thành khái niệm quy tắc cộng và sơ đồ hình cây

1) Mục tiêu: Học sinh biết được khái niệm quy tắc cộng, cách vẽ sơ đồ hình cây và vận dụng giải quyết được các bài toán đơn giản.

2) Nội dung: - Học sinh đọc HĐ1(Chọn chuyến đi), HĐ2(Chọn vé tàu) và thực hiện yêu cầu.

HĐ1: Chọn chuyến đi (H.8.1)

Từ Hà Nội vào Vinh mỗi ngày có 7 chuyến tàu hỏa và 2 chuyến máy bay. Bạn An muốn ngày Chủ nhật này đi từ Hà Nội vào Vinh bằng tàu hỏa hoặc máy bay.

a) Hãy tóm tắt đề bài bằng sơ đồ và đếm số cách lựa chọn chuyến đi của bạn An?

b) Hỏi bạn An có bao nhiêu cách chọn chuyến đi?

HĐ2: Chọn vé tàu (H.8.2)

Bạn An đã quyết định mua vé tàu đi từ Hà Nội vào Vinh trên chuyến tàu SE7. Trên tàu có các toa ghế ngồi và các toa giường nằm. Toa ngồi có hai loại vé: ngồi cứng và ngồi

29

mềm. Toa nằm có loại khoang 4 giường và khoang 6 giường. Khoang 4 giường có hai loại vé: tầng 1 và tầng 2, khoang 6 giường có ba loại vé: tầng 1, tầng 2 và tầng 3.

a) Hãy tóm tắt đề bài bằng sơ đồ và đếm xem có bao nhiêu loại vé bạn An có thể chọn?

b) Có bao nhiêu loại vé ghế ngồi và bao nhiêu loại vé giường nằm?

c) Có bao nhiêu loại vé để bạn An lựa chọn?

3) Tổ chức thực hiện: Chia nhóm học sinh thực hiện

HOẠT ĐỘNG CỦA HS HOẠT ĐỘNG CỦA GV

- GV chiếu slide HĐ1 (Chọn chuyến đi); HĐ2 (Chọn vé tàu) và yêu cầu HS thực hiện.

- HS quan sát, đọc các thông tin từ bài toán mở đầu. Nhóm 1 và nhóm 3: Làm HĐ1.

Nhóm 2 và nhóm 4: Làm HĐ2.

GV chốt lại, như vậy ta có thể sử dụng sơ đồ loại như thế này trong các bài toán đếm. - HS thảo luận - HS (nhóm HS) trả lời các thông tin thu nhận được từ việc quan sát.

GV gợi ý để dẫn dắt học sinh đến phát biểu “Quy tắc cộng”.

Chuyến 1 Sản phẩm học tập (mong muốn):

Nhóm 1 và 3. Chuyến 2

+ Sơ đồ hình cây:

Tàu hoả

Chuyến 3 Chuyến 4

+ Để đi từ Hà Nội vào Vinh, bạn An có thể chọn đi bằng tàu hỏa hoặc máy bay. Chuyến 5

- Đi bằng tàu hỏa, có thể chọn 1 trong 7 chuyến tàu Chuyến 6

Chuyến 1

- Đi bằng máy bay, có thể chọn 1 trong 2 chuyến bay. Chuyến 7

Vậy số cách chọn chuyến đi từ Hà Nội vào Vinh là (cách chọn). Máy bay

Nhóm 2 và 4. Chuyến 2

+ Sơ đồ hình cây:

30

+ Để mua vé tàu từ Hà Nội vào Vinh trên chuyến tàu SE7, bạn An có thể chọn ghế ngồi hoặc giường nằm

- Vé ngồi: có 2 loại vé

- Giường nằm: có (loại vé)

(loại vé).

cách thực hiện. cách thực hiện

Vậy số loại vé để bạn An có thể lựa chọn là Quy tắc cộng Phương án 1 ………..m cách Giả sử một công việc nào đó có thể thực hiện theo một trong hai phương án khác nhau: Phương án 2 ……….. n cách - Phương án 1 có - Phương án 2 có ( không trùng với bất kỳ cách thực hiện nào của phương án một). Khi đó số cách thực hiện công việc là cách.

Chú ý:

 Sơ đồ minh họa cách phân chia trường hợp như trong Hình 8.2 được gọi là sơ đồ hình cây. Trong các bài toán đếm, người ta thường dùng sơ đồ hình cây để minh họa, giúp cho việc đếm thuận tiện và không bỏ sót trường hợp.

 Dùng quy tắc cộng khi công việc có nhiều phương án thực hiện khác nhau

(mà các phương án này độc lập với nhau).

 Số phần tử của tập hợp hữu hạn X được kí hiệu là hoặc .

Quy tắc cộng được phát biểu ở trên thực chất là quy tắc đếm số phần tử của hợp hai tập hợp hữu hạn không giao nhau: Nếu A và B là các tập hợp hữu hạn không giao nhau thì

Mở rộng: Một công việc được hoàn thành bởi một trong k hành động

.Nếu hành động A1 có m1cách thực hiện, hành động A2 có m2 cách thực hiện,…, hành động Ak có mk cách thực hiện và các cách thực hiên của các hành động trên không trùng nhau thì công việc đó có cách thực hiện.

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Củng cố được quy tắc cộng trong bài toán đếm và nhận biết được sử dụng được quy tắc cộng trong bài toán đếm khi nào.

b. Nội dung: Học sinh làm ví dụ

Ví dụ 1.

Một bộ cờ vua có 32 quân cờ như hình 8.4.

a) Bạn Nam lấy ra tất cả các quân tốt. Hãy đếm xem Nam lấy ra bao nhiêu quân cờ.

b) Bạn Nam lấy ra tất cả các quân cờ trắng và tất cả các quân tốt. Hãy đếm xem Nam lấy ra

31

bao nhiêu quân cờ.

Luyện tập 1.

Có bao nhiêu số tự nhiên từ 1 đến 30 mà không nguyên tố cùng nhau với 35?

c. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA HS HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HS thực hiện nhiệm vụ:

- GV chiếu đề bài ví dụ và yêu cầu HS thực hiện

- HS thực hiện nhiệm vụ học tập - HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập. H1.Số quân tốt bạn Nam lấy ra có mấy phương án? Số quân tốt lấy ra của từng phương án là bao nhiêu?

H2. Các phương án bạn Nam có thể lấy ra quân tốt có đặc điểm gì? - Các học sinh khác nhận xét, bổ sung để hoàn thiện câu trả lời. Sản phẩm học tập:

H3. Bạn Nam lấy ra được tất cả bao nhiêu quân tốt?

TL1. Quân cờ bạn Nam lấy ra có thể thuộc hai loại: màu trắng hoặc màu đen.

+ Số quân tốt trắng: 8 quân; H4. Trong bộ cờ vua có tất cả bao nhiêu quân cờ màu trắng? có tất cả bao nhiêu quân tốt? Các quân tốt có đặc điểm gì? + Số quân tốt đen: 8 quân.

TL2. Các phương án bạn Nam có thể lấy ra quân tốt có đặc điểm là độc lập nhau. H5. Bạn Nam lấy ra được tổng bao nhiên quân cờ màu trắng và bao nhiêu quân tốt?

TL3. Nam lấy ra: (quân cờ).

TL4. Trong bộ cờ vua có tất cả 16 quân cờ màu trắng, có tất cả 16 quân tốt.

Vì trong 16 quân tốt có 8 quân tốt trắng đã được đếm.

TL5. Số quân cờ Nam lấy ra là:

(quân cờ).

Luyện tập 1.

GV nêu nhận xét: Ở câu b), nếu gọi là tập hợp gồm tất cả các quân cờ trắng, là tập hợp gồm tất cả các quân tốt thì các quân cờ Nam lấy ra là các phần tử của tập hợp . Nếu ta áp dụng quy tắc cộng: (quân cờ), suy ra Nam lấy ra 32 quân cờ. Kết luận khi đó là sai, vì nên ta không thể áp dụng quy tắc cộng để tính trong trường hợp này. TL6. Hai số tự nhiên được gọi là nguyên tố cùng nhau nếu ước chung lớn nhất của nó bằng 1. GV cho HS làm luyện tập 1.

H6. Hai số tự nhiên như thế nào được gọi là nguyên tố cùng nhau? TL7. Hai số tự nhiên được gọi là không nguyên tố cùng nhau khi nó có nhiều hơn một ước số.

H7. Hai số tự nhiên như thế nào được TL8. Vì nên số 35 có các ước

32

số là: 1; 5; 7; 35 gọi là không nguyên tố cùng nhau?

TL9. H8. Số 35 có bao nhiêu ước số?

H9. Tìm các số tự nhiên từ 1 đến 30 có ước là 5 hoặc 7? + Các số có một ước là 5 gồm: 5; 10; 15; 20; 25; 30.

+ Các số có một ước là 7 gồm: 7; 14; 21; 28. GV. Các số có một ước là 5 hoặc 7 thì đều có ước chung lớn nhất với 35 là lớn hơn 1.

TL10. Số các số từ 1 đến 30 mà không nguyên tố cùng nhau với 35 là: 6 + 4 = 10 (số). H10. Có bao nhiêu số tự nhiên từ 1 đến 30 mà không nguyên tố cùng nhau với 35?

- GV nhận xét sản phẩm học tập của học sinh, củng cố kiến thức, kĩ năng.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG

1. Mục tiêu: Vận dụng quy tắc cộng, sơ đồ hình cây vào một số bài tập đơn giản

2. Nội dung: Học sinh làm các bài tập trắc nghiệm sau:

hoặc cỡ . Áo cỡ có màu

màu khác nhau. Hỏi có bao nhiêu sự lựa chọn? Phiếu học tập số 1. Hãy chọn đáp án đúng. Câu 1. Giả sử bạn muốn mua một áo sơ mi cỡ có khác nhau, áo cỡ

C. D. B.

cái quần khác nhau,

A. cái áo khác nhau, chiếc cà vạt Câu 2. Một người có khác nhau. Để chọn một cái quần hoặc một cái áo hoặc một cái cà vạt thì số cách chọn khác nhau là:

A. B. C. D.

Câu 3. Trên giá sách có 5 quyển sách Tiếng Nga khác nhau, 6 quyển sách Tiếng Anh khác nhau và 8 quyển sách Tiếng Việt khác nhau. Số cách chọn một quyển sách là:

A. B. C. D.

học sinh nữ và học sinh nam. Hỏi có bao nhiêu cách chọn

Câu 4. Một tổ có ngẫu nhiên một học sinh của tổ đó đi trực nhật.

A. . B. . C. . D. .

hoặc lớp

có

Câu 5. Một trường THPT được cử một học sinh đi dự trại hè toàn quốc. Nhà trường quyết định chọn một học sinh tiên tiến lớp Hỏi nhà học sinh tiên tiến và trường có bao nhiêu cách chọn, nếu biết rằng lớp học sinh tiên tiến? lớp có

A. B. C. D.

33

Phiếu học tập số 2.

Bài tập. Năm học 2022-2023 là năm đầu tiên ngành giáo dục thực hiện chương trình GDPT 2018 đối với lớp 10. Bằng hiểu biết của mình em hãy vẽ sơ đồ cây thể hiện các tổ hợp môn bắt buộc và tổ hợp môn lựa chọn dối với học sinh khối lớp 10 tại trường THPT Diễn Châu 2?

3. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA HS HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HS thực hiện nhiệm vụ:

- GV yêu cầu HS thực hiện phiếu học tập số 1, 2.

- GV HD hỗ trợ HS nếu cần

- HS (nhóm HS) thực hiện nhiệm vụ học tập (cá nhân hoặc thảo luận nhóm,...). - HS (nhóm HS) báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập. (SP học tập)

- GV nhận xét các câu trả lời của học sinh, củng cố kiến thức và HD vận dụng kiến thức vào thực tiễn

- Các học sinh khác nhận xét, bổ sung để hoàn thiện câu trả lời.

Đáp án:+) Phiếu học tập số 1: Đáp án: 1A; 2C; 3D; 4B; 5C.

+) Phiếu học tập số 2: Sơ đồ cây

Môn học bắt buộc Toán học, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Lịch Sử, Thể dục, Quốc phòng, Giáo dục địa phương.

Vật Lí, Tin học, Địa lí, GDKT&PL

KHTN Vật Lí, Hoá học, Sinh học, Tin học.

Môn học lựa chọn

KHXH

Vật Lí, Địa Li, GDKT&PL, Công nghệ.

Hoá học, Địa lí, GDKT&PL, Công Nghệ.

Địa Lí, GDKT&PL, Sinh học, Công nghệ.

34

3.2. Giáo án thực nghiệm số 2.

Ngày soạn: 25/3/2023 Ngày dạy: 30/3/2023

PPCT: Tiết 112.

GV dạy: Vũ Thị Hường Lớp dạy: 10C1, 10C3.

CHƯƠNG VIII. ĐẠI SỐ TỔ HỢP

BÀI 24: HOÁN VỊ, CHỈNH HỢP VÀ TỔ HỢP (Mục 1,2). Thời gian thực hiện: 1 tiết

I.MỤC TIÊU:

 Biết được các khái niệm: Hoán vị và chỉnh hợp, thấy được sự giống nhau và

1. Yêu cầu cần đạt: Học xong bài này, HS đạt các yêu cầu sau:

 Tính được số hoán vị, chỉnh hợp của một tập hợp cho trước.

 Tính được số hoán vị, chỉnh hợp của một tập hợp bằng máy tính cầm tay.

khác nhau của hai khái niệm này.

2. Năng lực

 Năng lực tự chủ và tự học trong tìm tòi khám phá

 Năng lực giao tiếp và hợp tác trong trình bày, thảo luận và làm việc nhóm

 Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo trong thực hành, vận dụng.

- Năng lực chung:

 Năng lực giải quyết vấn đề toán học, mô hình hóa toán học: Xác định được cách thức và thực hiện để tính số hoán vị, số chỉnh hợp, mô tả, tìm phương án và giải các bài toán đếm gắn với tình huống thực tế đơn giản.

 Năng lực sử dụng công cụ và phương tiện toán học: Sử dụng máy tính cầm

- Năng lực riêng:

tay để tính số chỉnh hợp, hoán vị.

 Có ý thức học tập, ý thức tìm tòi, khám phá và sáng tạo, có ý thức làm việc

3. Phẩm chất

 Chăm chỉ tích cực xây dựng bài, có trách nhiệm, chủ động chiếm lĩnh kiến

nhóm, tôn trọng ý kiến các thành viên khi hợp tác.

thức theo sự hướng dẫn của GV.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với GV: SGK, Tài liệu giảng dạy, giáo án, Ti vi, laptop.

2. Đối với HS: SGK, SBT, vở ghi, giấy nháp, đồ dùng học tập (bút, thước...),

bảng nhóm, bút viết bảng nhóm.

35

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU)

a) Mục tiêu:

- HS bước đầu làm quen với một bài toán đếm xuất hiện trong đời sống hàng ngày.

Tình huống mở đầu: Bài Toán.

b) Nội dung: HS đọc tình huống mở đầu, suy nghĩ trả lời câu hỏi.

c) Sản phẩm: Trả lời được câu hỏi : để lập được một đội hình thi đấu, HLV cần thực hiện những thao tác lựa chọn nào? Kiến thức thực tế nào về bóng đá mang lại cho các em trong bài Toán tình huống mở đầu này?

d) Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA HS HOẠT ĐỘNG CỦA GV

- HS quan sát, đọc các thông tin trong tình huống mở đầu.

- HS thảo luận theo cặp, thực hiện nhiệm vụ

- HS trả lời các thông tin thu nhận được - GV đưa ra các tình huống (chiếu slide), yêu cầu HS quan sát và đọc các thông tin thu nhận được. (Giao nhiệm vụ)

từ việc quan sát. (SP học tập)

+ Chọn hậu vệ: Chọn 3 hậu vệ trong 7 hậu vệ?

+ Chọn tiền vệ: Chọn 4 tiền vệ trong 8 tiền vệ? - Gv yêu cầu HS đọc và quan sát hình ảnh trong tình huống mở đầu rồi yêu cầu HS trả lời câu hỏi.

+ Chọn tiền đạo: Chọn 3 tiền đạo trong 5 tiền đạo?

+ Chọn 1 thủ môn (đã biết). - GV nhận xét các câu trả lời của học sinh, dẫn dắt vào bài học (Kết luận, khẳng định)

- Các học sinh khác nhận xét, bổ sung

- GV: Kiến thức thực tế nào về bóng đá mang lại cho các

36

trong bài Toán tình để hoàn thiện câu trả lời. em huống mở đầu này? + Số lượng cầu thủ chính thức cho một trận đấu

là 11 cầu thủ; Trước mỗi trận đấu thì huấn

luyện viên phải có chiến thuật thi đấu (chẳng hạn chiến thuận 3-4-3) và chiến thuật này có thể công khai trong cuộc họp báo trước trận đấu

còn đội hình thi đấu chính thức thì phải bí mật

không cho đối phương được biết. Trước mỗi

trận đấu, huấn luyện viên phải tìm hiểu đối thủ

và dự đoán các tình huống về đội hình thi đấu - GV Đặt vấn đề: Có bao nhiêu cách để tạo một đội hình thi đấu? Các em dự đoán có thể tính được hay không số đội hình có khả năng xảy ra? Sau bài học này các em hoàn toàn có thể trả lời được câu hói đó.

của đối phương để có chiến thuật thi đấu hiệu

quả.

TIẾT 1: HOÁN VỊ, CHỈNH HỢP

1. Hoán vị

Hoạt động 1: Tiếp cận và hình thành khái niệm.

a) Mục tiêu:

- HS nêu được thế nào là hoán vị.

- Nắm được công thức tính số các hoán vị.

- HS tính được số hoán vị của tập n phần tử cho trước.

b) Nội dung:

HS đọc SGK, nghe giảng, thực hiện các nhiệm vụ được giao, suy nghĩ trả lời câu hỏi, HĐ 1, Ví dụ 1

c) Sản phẩm: HS hình thành được kiến thức bài học, tính được số hoán vị.

d) Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA HS HOẠT ĐỘNG CỦA GV

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu hoán vị GV: Chuyển giao nhiệm vụ:

- HS quan sát, đọc các thông tin trong HĐ 1.

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm theo cặp, hoàn thành HĐ 1. - HS thảo luận theo cặp.

- HS trả lời các thông tin thu nhận được từ

việc quan sát. (SP học tập)

HĐ 1: a) Cách 1: Hà, Mai, Nam, Đạt.

Cách 2: Hà, Mai, Đạt, Nam.

37

Cách 3: Hà, Đạt, Mai, Nam

b. Số cách chọn vị trí cho bạn thứ nhất là 4, GV hướng dẫn:

Số cách chọn vị trí cho bạn thứ hai là 3,

Số cách chọn vị trí cho bạn thứ ba là 2, Sắp xếp theo 4 công đoạn: chọn bạn thứ nhất, thứ hai, thứ ba và thứ tư. Số cách chọn vị trí cho bạn thứ tư là 1. Từ đó tính số cách sắp xếp. Vậy số cách sắp xếp thứ tự 4 bạn là:

4.3.2.1 = 24 cách.

Phát biểu khái niệm

- GV giới thiệu: mỗi cách sắp xếp thứ tự của bốn bạn tham gia phỏng vấn ở HĐ 1 được gọi là một hoán vị của tập hợp.

phần phần tử

+) Một hoán vị của một tập hợp có tử là một cách sắp xếp có thứ tự đó (với là một số tự nhiên, ).

- GV cho HS khái quát hoán vị của n phần tử. GV giới thiệu về kí hiệu viết tắt

, được tính bằng công

- GV nhận xét các câu trả lời của học sinh, chuẩn hóa kiến thức (Kết luận, khẳng định) .

Ví dụ 1 +) Số các hoán vị của một tập hợp có phần tử, kí hiệu là thức + Cách viết và quy ước 0! = 1, HS theo dõi ví dụ 1

HS tự làm, trình bày: - GV chiếu đề bài Ví dụ 1. GV hướng dẫn: Ta cần phải sắp xếp thứ tự 4 chữ số 6, 7, 8, 9

+ Để lập số có 4 chữ số khác nhau thì ta cần làm gì?

Mỗi cách sắp xếp là một hoán vị của 4 phần tử. Số các số được lập là: Hoạt động 2 : Luyện tập

a. Mục tiêu: Củng cố được khái niệm hoán vị, tính được số các hoán vị trong

bài toán đếm.

b. Nội dung: Học sinh làm các bài tập Luyện tập 1 SGK.

c. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA HS HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HS thực hiện nhiệm vụ:

- GV yêu cầu HS đọc và trả lời yêu cấu của luyện tập 1. - HS hoạt động cá nhân hoặc thảo luận theo cặp để trả lời câu hỏi.

- HS (nhóm HS) báo cáo kết quả thực hiện - GV HD hỗ trợ HS nếu cần nhiệm vụ học tập.

Mỗi cách sắp xếp 6 vận động viên vào 6 đường chạy là một hoán vị của 6 phần tử. - GV nhận xét sản phẩm học tập của học sinh, củng cố kiến thức, kĩ

38

năng. Số cách sắp xếp là:

- Các học sinh khác nhận xét, bổ sung để hoàn thiện câu trả lời.

2. Chỉnh hợp

Hoạt động 1: Tiếp cận và hình thành khái niệm

a) Mục tiêu:

- HS nêu được thế nào là chỉnh hợp.

- Công thức tính số chỉnh hợp.

- HS tính được số chỉnh hợp chập k của tập n phần tử cho trước.

b) Nội dung:

HS đọc SGK, nghe giảng, thực hiện các nhiệm vụ được giao, suy nghĩ trả lời câu hỏi, HĐ 2, Ví dụ 2,

c) Sản phẩm: HS hình thành được kiến thức bài học, tính được số chỉnh hợp.

d) Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA HS HOẠT ĐỘNG CỦA GV

- HS quan sát, đọc các các câu phát biểu mà Gv đưa ra trả lời các câu hỏi của GV. - GV chiếu slide HĐ2, yêu cầu HS quan sát và đọc các thông tin thu nhận được.

- HS thảo luận theo cặp, hoặc hoạt động cá nhân để trả lời các câu hỏi.

- HS trả lời các câu hỏi.

- GV nhận xét các câu trả lời của học sinh.

a) Các cách chọn 2 bạn từ 4 bạn là: Tuấn – Hương, Tuấn – Việt, Tuấn – Dung, Hương – Việt, Hương – Dung, Việt – Dung. Vậy có 6 cách chọn thỏa mãn đề bài.

b) Số cách chọn bạn thứ nhất là 4 cách.

Số cách chọn bạn thứ hai là 3 cách. - GV giới thiệu: mỗi cách sắp xếp hai bạn từ bốn bạn làm nhóm trưởng, nhóm phó được gọi là một chỉnh hợp chập 2 của 4. Để tính chỉnh hợp ta dùng quy tắc nhân.

Vậy có tất cả 4 . 3 = 12 cách. - GV lưu ý điều kiện của n và k:

- GV nhấn mạnh:

- Các học sinh khác nhận xét, bổ sung để hoàn thiện câu trả lời.

- HS khái quát về chỉnh hợp chập k của n phần tử Chỉnh hợp sử dụng trong trường hợp sắp xếp có thứ tự k phần tử từ một tập hợp n phần tử.

Phát biểu khái niệm Ví dụ 2 (SGK).

- GV đặt câu hỏi: +) Mỗi chỉnh hợp chập k của n là một

39

+ Sự khác nhau giữa chỉnh hợp và hoán vị là gì. cách sắp xếp có thứ tự k phần tử từ một tập hợp n phần tử (với k, n là các số tự nhiên, 1 k n).

+ Hoán vị của n phần tử có là một chỉnh hợp không? Vì sao? +) Số các chỉnh hợp chập k của n, kí hiệu là , được tính bằng công thức: Chú ý:

hay . - Hoán vị sắp xếp tất cả các phần tử của tập hợp, còn chỉnh hợp chọn ra một số phần tử và sắp xếp chúng.

- HS trả lời các câu hỏi. (SP học tập)

- Mỗi hoán vị của n phần tử cũng chính là một chỉnh hợp chập n của n phần tử đó. Vì vậy

+ Chọn lần lượt 4 HS trong 30 HS để trồng 4 cây khác nhau là chỉnh hợp chập 4 của 30.

Số cách chọn là: -GV tổng quát lưu ý lại kiến thức trọng tâm và yêu cầu HS ghi chép đầy đủ.

Trả lời câu hỏi. Hoạt động 2 : Luyện tập

a. Mục tiêu: Củng cố được khái niệm chỉnh hợp, tính được số chỉnh hợp

trong bài toán đếm.

b. Nội dung:

Phiếu học tập số 1.

Ví dụ 2(sgk): Một lớp học có 30 học sinh, giáo viên cần chọn lần lượt 4 học sinh đi trồng 4 cây khác nhau để tham gia lễ phát động Tết trồng cây của trường. Hỏi giáo viên có bao nhiêu cách chọn?

Phiếu học tập số 2.

Luyện tập 2 (sgk): Trong một giải đua ngựa 12 con, người ta chỉ quan tâm đến 3 con; con nhanh nhất, nhanh thứ nhì và nhanh thứ ba. Hỏi có bao nhiêu kết quả có thể xảy ra?

Phiếu học tập số 3.

Câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1. Số các chỉnh hợp chập 5 của 8 là:

A. 120 B. 6720 C. 56 D. 40320

Câu 2. Từ các số 1, 2, 3, 4, 5 lập được bao nhiêu số tự nhiên có 5 chữ số khác nhau.

A. 24 B. 60 C. 96 D. 120

40

Số các số tự nhiên có 5 chữ số đôi một khác

Câu 3. Cho tập nhau lấy ra từ tập là?

A. B. C. D.

Câu 4. Trong một dạ hội cuối năm ở một cơ quan, ban tổ chức phát ra 100 vé xổ số đánh số từ 1 đến 100 cho 100 người. Xổ số có 4 giải: 1 giải nhất, 1 giải nhì, 1 giải ba, 1 giải tư. Kết quả là việc công bố ai trúng giải nhất, giải nhì, giải ba, giải tư. Hỏi có bao nhiêu kết quả có thể nếu biết rằng người giữ vé số 47 trúng một trong bốn giải?

A. B. C. D.

c. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA HS HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HS thực hiện nhiệm vụ:

- GV phát phiếu học tập số 1, số 2 yêu cầu HS đọc và trả lời gọi lên bảng trình bày. - HS hoạt động cá nhân hoặc thảo luận theo cặp để trả lời câu hỏi.

- GV HD hỗ trợ HS nếu cần - HS (nhóm HS) báo cáo kết quả thực hiện nhiệm

vụ học tập. (SP học tập)

+) Mỗi cách chọn 4 học sinh đi trồng 4 cây khác (Kết

- GV nhận xét sản phẩm học tập của học sinh, củng cố kiến thức, kĩ năng luận, khẳng định) nhau là một chỉnh hợp chập 4 của tập 30 học sinh.

Vậy có (cách chọn).

+) Mỗi kết quả xẩy ra cùa cuộc đua là một chỉnh hợp chập 3 của 12. Vậy số kết quả xẩy ra là Kết luận, nhận định: GV tổng quát lưu ý lại kiến thức trọng tâm và yêu cầu HS ghi chép đầy đủ vào vở. (kết quả).

+ Hs trả lời các câu hỏi trắc nghiệm trong phiếu học tập số 3. - GV chiếu câu hỏi phiếu học tập số 3, học sinh đọc và trả lời nhanh các câu hỏi.

- Các học sinh khác nhận xét, bổ sung để hoàn thiện câu trả lời.

Chúng tôi đã tiến hành thực nghiệm giáo án số 1 trên 3 đối tượng học sinh tại lớp

10C1 (Cô Phạm Thị Hiền dạy) và tại các lớp 10C2, 10A1 do chính tôi thành viên

của nhóm tác giả dạy. Sau tiết học chúng tôi tiến hành điều tra bằng cách sử dụng phiếu điều tra với cả học sinh và Giáo viên dự giờ.

Chúng tôi đã tiến hành thực nghiệm giáo án thực nghiệm số 2 trên hai đối tượng học sinh tại hai lớp thực nghiệm 10C1 và 10C3. Sau tiết học chúng tôi tiến hành điều tra bằng cách sử dụng phiếu điều tra với cả học sinh và Giáo viên dự giờ. Phiếu điều tra có ở phụ lục “Phiếu điều tra”.

41

KẾT QUẢ KHẢO SÁT ( 124 HỌC SINH) ( Sau bài Quy Tắc Đếm)

Điểm SLHS 0 0 1 0 2 0 PHIẾU ĐIỀU TRA SỐ 1 5 3 9 0 7 34 6 16 4 0 8 37 9 16 10 12

PHIẾU ĐIỀU TRA SỐ 2

Câu hỏi 1: Kiến thức, kĩ năng nào quan trọng nhất em học được từ bài học này?

A.Quy tắc cộng

B.Quy tắc nhân.

C.Sử dụng sơ đồ cây để đếm các phương án giải quyết công việc.

D. Cả ba phương án trên.

Ý kiến HS A B C D

Tỉ lệ (%) 0% (0 HS) 0% (0 HS) 8.1% ( 10 HS) 91.9% (114 HS)

Câu hỏi 2: Em có thấy hứng thú với tiết học này không?

A. Có. B. Bình thường. C. Không.

Ý kiến HS A B C

Tỉ lệ (%) 96% (119 HS) 4% (5 HS) 0% (0 HS)

Câu hỏi 3: Cấu trúc bài giảng gồm 4 hoạt động chính: Hoạt động khởi động; Hoạt động hình thành kiến thức; Hoạt động luyện tập; Hoạt động vận dụng. Trong 4 phần đó, em thích thú với phần nào nhất?

A. Hoạt động khởi động. B. Hoạt động hình thành kiến thức.

C. Hoạt động luyện tập. D. Hoạt động vận dụng.

42

Ý kiến HS A B C D

Tỉ lệ (%) 46.8% (58 HS) 33.9% (42 HS) 8.1% (10 HS) 11.2% (14 HS)

Câu hỏi 4:Trong tình huống mở đầu, Gv đã dẫn dắt và đến với các em lời dẫn giới thiệu nội dụng kiên thức bài học. Em có thấy thích thú với hoạt động này không?

A. Có B. Bình thường. C. Không.

Ý kiến HS A B C

Tỉ lệ (%) 93.5% (116 HS) 6.5% (8 HS) 0% (0 HS)

Câu hỏi 5: Các giải pháp đưa ra khi thực hiện tình huống mở đầu nhằm tạo hứng thú cho tiết học theo em là

A. Rất cấp thiết. B. Cấp thiết. C. Ít cấp thiết. D. Không cấp thiết.

Ý kiến HS A B C D

Tỉ lệ (%) 74.2% (92 HS) 25.8% (16 HS) 0% (0 HS) 0% (0 HS)

Câu hỏi 6: Các giải pháp đưa ra khi thực hiện tình huống mở đầu nhằm tạo hứng thú cho tiết học theo em khi thực hiện là (Phù hợp về thời gian và mức độ nhận

thức và khả năng thực hiện)

A. Rất khả thi. B. Khả thi. C. Ít khả thi. D. Không khả thi.

Ý kiến HS A B C D

Tỉ lệ (%) 71% (88 HS) 29% (36 HS) 0% (0 HS) % (0 HS)

KẾT QUẢ KHẢO SÁT (83 HỌC SINH) (Sau bài Hoán vị - Chỉnh hợp – Tổ Hợp) PHIẾU ĐIỀU TRA SỐ 1 3 0 6 14 5 2 4 0 2 0 7 7 8 31 9 22 10 7 1 0

Điểm 0 SLHS 0

PHIẾU ĐIỀU TRA SỐ 2

43

Câu hỏi 1: Kiến thức, kĩ năng nào quan trọng nhất em học được từ bài học này?

A.Hoán vị.

B. Chỉnh hợp.

C. Sử dụng công thức số các hoán vị, chỉnh hợp để giải các bài toán.

D. Cả ba phương án trên.

Ý kiến HS A B C D

Tỉ lệ (%) 0% (0 HS) 0% (0 HS) 6% (5 HS) 94% (78 HS)

Câu hỏi 2: Em có thấy hứng thú với tiết học này không?

A. Có. B. Bình thường. C. Không.

Ý kiến HS A B C

Tỉ lệ (%) 79.5% (66 HS) 20.5% (17 HS) 0% (0 HS)

Câu hỏi 3: Cấu trúc bài giảng gồm 4 hoạt động chính: Hoạt động khởi động; Hoạt động hình thành kiến thức; Hoạt động luyện tập; Hoạt động vận dụng. Trong 4 phần đó, em thích thú với phần nào nhất?

A. Hoạt động khởi động. B. Hoạt động hình thành kiên thức.

C. Hoạt động luyện tập. D. Hoạt động vận dụng.

Ý kiến HS A B C D

Tỉ lệ (%) 48.2% (40 HS) 33.7% (28 HS) 12% (10 HS) 6.1% (5 HS)

Câu hỏi 4:Trong tình huống mở đầu, Gv đã dẫn dắt và đến với các em lời dẫn giới thiệu nội dụng kiên thức bài học. Em có thấy thích thú với hoạt động này không?

A. Có B. Bình thường. C. Không.

A Ý kiến HS B C

Tỉ lệ (%) 83.1% (69 HS) 16.9% (14 HS) 0% (0 HS)

Câu hỏi 5: Các giải pháp đưa ra khi thực hiện tình huống mở đầu nhằm tạo hứng thú cho tiết học theo thầy (cô) là

A. Rất cấp thiết. B. Cấp thiết. C. Ít cấp thiết. D. Không cấp thiết.

Ý kiến HS A B C D

Tỉ lệ (%) 55.4% (46 HS) 32.5% (27 HS) 7.2% (6 HS) 4.9% (4 HS)

Câu hỏi 6: Các giải pháp đưa ra khi thực hiện tình huống mở đầu nhằm tạo hứng thú cho tiết học theo thầy (cô) khi thực hiện là (Phù hợp về thời gian và mức độ nhận thức và khả năng thực hiện)

A. Rất khả thi. B. Khả thi. C. Ít khả thi. D. Không khả thi.

44

Ý kiến HS A B C D

Tỉ lệ (%) 43.4% (36 HS) 50.6% (42HS) 6% (5 HS) % (0 HS)

PHIẾU ĐIỀU TRA SỐ 3 (Dành cho GV, Số lượng 12 GV)

Câu hỏi 1: Cấu trúc bài giảng gồm 4 hoạt động chính: Hoạt động khởi động; Hoạt động hình thành kiến thức; Hoạt động luyện tập; Hoạt động vận dụng. Trong bốn phần đó, thầy (cô) thích thú với hoạt động nào nhất?

A. Hoạt động khởi động. B. Hoạt động hình thành kiến thức.

C. Hoạt động luyện tập. D. Hoạt động vận dụng.

Ý kiến GV A B C D

Tỉ lệ (%) 83.3% (10 GV) 16.7% (2 GV) 0% (0 GV) 0% (0 GV)

Câu hỏi 2: Ở hoạt động khởi động, giáo viên đã dẫn dắt và đến với các em lời giới thiệu mạch kiến thức toàn chương và tình huống mở đầu để dẫn dắt giới thiệu nội dung kiến thức bài học. Thầy (cô) có thích thú với hoạt động này không?

A. Có. B. Bình thường. C. Không.

Ý kiến GV A B C

Tỉ lệ (%) 100% (12 GV) 0% (0 GV) 0% (0 GV)

Câu hỏi 3. Có ý kiến cho rằng: “ Hoạt động khởi động của một tiết học học là rất quan trọng, sự hứng thú của học sinh trong suốt tiết học phụ thuộc rất nhiều ở hoạt động này”. Các thầy (cô) có đồng ý với quan điểm này không?

A. Có. B. Không.

Ý kiến GV A B

Tỉ lệ (%) 100% (12 GV) 0% (0 GV)

Câu hỏi 5: Các giải pháp đưa ra khi thực hiện tình huống mở đầu nhằm tạo hứng thú cho tiết học theo em là

A. Rất cấp thiết. B. Cấp thiết. C. Ít cấp thiết. D. Không cấp thiết.

Ý kiến GV A B C D

Tỉ lệ (%) 83.3% (10 GV) 16.7% (2 GV) 0% (0 GV) 0% (0 GV)

Câu hỏi 6: Các giải pháp đưa ra khi thực hiện tình huống mở đầu nhằm tạo hứng thú cho tiết học theo em khi thực hiện là (Phù hợp về thời gian và mức độ nhận thức và khả năng thực hiện)

A. Rất khả thi. B. Khả thi. C. Ít khả thi. D. Không khả thi.

45

Ý kiến GV A B C D

Tỉ lệ (%) 50% (6 GV) 50% (6 GV) 0% (0 GV) 0% (0 GV)

KẾT QUẢ ĐIỀU TRA QUA BIỂU MẪU GOOGLE FORM. (Mẫu phiếu điều tra và kết quả chi tiết có ở phụ lục phiếu điều tra)

Chúng tôi đã sự dụng công cụ google fomr để điều tra và đưa ra biểu đồ thống kê kết quả cho từng câu hỏi sau đó chúng tôi sử dụng phần mềm Excel để lập bảng tính điểm trung bình cho tính cấp thiết và tính khả thi của từng giải pháp trong đề tài. Và đây là link googleform cho hai mẫu điều tra với HS và GV.

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSebu7uG7OXfG2PrbBoTJrY3_XNQp7 cEJLhOKmE29s6sALBD2w/viewform?usp=sf_link

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdIbXNiGnEB1cQk6KeXbIz_GBAG7F9 sGQxSah-Zz3rU5hzakQ/viewform?usp=sf_link

Tổng hợp các đối tượng khảo sát.

46

Kết quả đánh giá sự cấp thiết của đề tài. Kết quả đánh giá tính khả thi của đề tài.

Nhận xét: Tất cả các giải pháp đều được đánh giá cao về tinh cấp thiết và tinh khả thi.

47

PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

1. Kết luận

Với bất cứ một công việc gì bạn muốn thành công đòi hỏi bạn phải có sự đam mê yêu thích, sự đầu tư cả về thời gian, trí tuệ, vật chất và tinh thần cho nó. Công việc giảng dạy không là một ngoại lệ. Để kích thích niềm đam mê yêu thích môn học cũng như phát triển năng lực nói chung và năng lực Toán học nói riêng cho học sinh đòi hỏi người giáo viên phải không ngừng đổi mới, đổi mới trong cách nghĩ, cách đánh giá, đổi mới trong cách làm việc và giảng dạy. Để mỗi ngày đến lớp là một ngày vui, sự giao tiếp giữa thầy và trò luôn được cởi mở và ngày càng gắn bó thân thiện, người giáo viên phải luôn tạo được sự hứng thú học tập đối với học sinh của mình, giúp các em được học tập chủ động, học tập bằng trải nghiệm sáng tạo, học tập trong hoạt động và bằng hoạt động trải nghiệm để chiếm lĩnh tri thức.

Đề tài: Cách khai thác và sử dụng tình huống mở đầu trong SGK Toán 10 (Tập I)- KNTT, tạo hứng thú học tập cho học sinh, là một đề tài với các giải pháp đưa ra có tính khả thi và cấp thiết giúp học sinh hứng thú hơn trong từng tiết học Toán qua đó phát triển năng lực nói chung, năng lực Toán học nói riêng cho học sinh, đã và đang được áp dụng trong quá trình giảng dạy của bản thân các thành viên của nhóm tác giả tại đơn vị trường đang công tác tại các lớp mà nhóm các tác giả đang giảng dạy từ năm học 2022-2023 đến nay gồm các lớp 10A1, 10C2, 10C1, 10C3 trong đó 10A1 là lớp mũi nhọn định hướng tổ hợp các môn Toán - Vật lí - Hóa học, 10C1 là lớp mũi nhọn định hướng tổ hợp Toán – Văn – Tiếng Anh, tập trung các em có năng lực khá giỏi về môn Toán, lớp 10C2 tập trung các em có năng lực trung bình khá và khá về môn Toán, lớp 10C3 là đối tượng các em học sinh trung bình và yếu về môn Toán. Đồng thời đã được các tác giả và đồng nghiệp cùng trường tiến hành thực nghiệm trên các lớp 10A1, 10C2, 10C1, 10C3 qua các tiết thao giảng cấp tổ theo hướng NCBH năm học 2022-2023. Quá trình triển khai và áp dụng với phương thức lựa chọn cách thức sử dụng tình huống mở đầu phù hợp chúng tôi nhận thấy gây được sự hứng thú học tập cho các em, các em hào hứng hơn trong giờ học, có sự tiến bộ về mặt tư duy cũng như học tập giải Toán. Đây cũng là đề tài mà qua tìm hiểu của bản thân thì nó là đề tài mới vì sgk mới lần đầu áp dụng cho chương trình lớp 10 THPT và cũng có thầy cô bàn đến … nhưng không cụ thể và không theo con đường nghiên cứu xây dựng của đề tài này, và đề tài này của bản thân đúc rút, tích lũy từ quá trình học tập giảng dạy của bản thân cũng như học hỏi từ đồng nghiệp nên chắc chắn có đặc trưng khác biệt mà không trùng với các đề tài đã được nghiên cứu trước đây.

2. Kiến nghị

Từ kinh nghiệm của bản thân tôi nhận thấy:

Để áp dụng đề tài một cách hiệu quả thì cần có những yêu cầu sau đối với

giáo viên, học sinh và các cấp quản lí:

48

- Đối với GV: Phải thật sự say mê, tâm huyết và yêu nghề, trau dồi chuyên môn. Tích cực chuyển đổi và thay đổi bản thân, đặc biệt là tích cực học hỏi tích lũy trau dồi công nghệ số để thích nghi với công nghệ thời đại 4.0. Chuẩn bị giáo án phù hợp với đối tượng học sinh theo từng mức độ và từng đơn vị lớp. Trong quá trình giảng dạy phải thật sự linh hoạt, gần gũi chia sẻ những kinh nghiệm, trải nghiệm của bản thân với học sinh. Chia sẻ giúp đỡ các em tháo gỡ những khó khăn vướng mắc.

- Đối với học sinh: Phải nghiêm túc, chủ động trong quá trình học tập, mạnh dạn trao đổi trình bày, chia sẻ những băn khoăn, những chỗ chưa hiểu. Luôn đặt mục tiêu phấn đấu trong quá trình học. Trên lớp học và trong giờ học phải cởi mở, hợp tác, tranh luận xây dựng với nhóm, với các bạn và với thầy cô.

- Đối với các cấp quản lí: Tạo điều kiện hết sức cho giáo viên được học tập trao đổi, trau dồi chuyên môn bằng cách giới thiệu, cung cấp tài liệu, tập huấn phổ biến các nội dung mới thiết thực cho việc dạy học. Đầu tư trang thiết bị dạy học phù hợp, khi cần sử dụng khai thác là có ngay để sử dụng.

Mặc dù đã hết sức cố gắng để hoàn thành đề tài, chúng tôi vẫn mong muốn nhận được các góp ý, nhận xét, được học hỏi thêm từ quý thầy cô và các bạn đồng nghiệp.

Xin chân thành cảm ơn!

……., ngày…..tháng 04 năm 2023

Nhóm tác giả

49

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Hà Huy Khoái (Tổng chủ biên) – Cung Thế Anh – Trần Văn Tấn – Đặng Hùng Thắng (đồng Chủ biên) – Hạ Vũ Anh - Trần Mạnh Cường – Phan Thị Hà Dương – Nguyễn Đạt Đăng – Phạm Hoàng Hà – Đặng Đình Hanh – Phan Thanh Hồng – Nguyễn Thị Kim Sơn – Dương Anh Tuấn – Nguyễn Chu Gia Vượng, Toán 10 (Bộ KNTT) Tập I, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.

2. Hà Huy Khoái (Tổng chủ biên) – Cung Thế Anh – Trần Văn Tấn – Đặng Hùng Thắng (đồng Chủ biên) – Hạ Vũ Anh - Trần Mạnh Cường – Phan Thị Hà Dương – Nguyễn Đạt Đăng – Phạm Hoàng Hà – Đặng Đình Hanh – Phan Thanh Hồng – Nguyễn Thị Kim Sơn – Dương Anh Tuấn – Nguyễn Chu Gia Vượng, Toán 10 (Bộ KNTT) Tập II, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.

3. Cung Thế Anh – Trần Văn Tấn – Đặng Hùng Thắng (đồng Chủ biên) – Hạ Vũ Anh - Trần Mạnh Cường – Phan Thị Hà Dương – Nguyễn Đạt Đăng – Phạm Hoàng Hà – Đặng Đình Hanh – Phan Thanh Hồng – Nguyễn Thị Kim Sơn – Dương Anh Tuấn – Nguyễn Chu Gia Vượng, Bài Tập Toán 10 (Bộ KNTT) Tập I, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.

4. Cung Thế Anh – Trần Văn Tấn – Đặng Hùng Thắng (đồng Chủ biên) – Hạ Vũ Anh - Trần Mạnh Cường – Phan Thị Hà Dương – Nguyễn Đạt Đăng – Phạm Hoàng Hà – Đặng Đình Hanh – Phan Thanh Hồng – Nguyễn Thị Kim Sơn – Dương Anh Tuấn – Nguyễn Chu Gia Vượng, Bài Tập Toán 10 (Bộ KNTT) Tập II, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.

5. Hà Huy Khoái (Tổng chủ biên) – Cung Thế Anh – Trần Văn Tấn (đồng Chủ biên) Nguyễn Đạt Đăng – Phạm Hoàng Hà – Đặng Đình Hanh – Dương Anh Tuấn – Nguyễn Chu Gia Vượng, Chuyên Đề Học Tập Toán 10 (Bộ KNTT) Tập II, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.

6. Bùi Văn Nghị, Vận dụng lí luận vào thực tiễn dạy học môn Toán ở trường phổ

thông, Nhà xuất bản Đại học Sư phạm.

7. Petrovsky AV (1982), Tâm lý lứa tuổi và tâm lý sư phạm, Tập 2, Nhà xuất bản

Giáo dục, Hà Nội.

8. Quốc hội (2019), Luật giáo dục 2019. 9. Đỗ Đức Thái (Chủ biên) - Đỗ Tiến Đạt - Phạm Xuân Chung - Nguyễn Sơn Hà - Phạm Sỹ Nam - Vũ Đình Phượng - Nguyễn Thị Kim Sơn - Vũ Phương Thúy - Trần Quang Vinh, Dạy học phát triển năng lực môn Toán THPT, Nhà xuất bản Đại học Sư phạm.

50

Phụ lục 1: PHIẾU ĐIỀU TRA.

Các phiếu điều tra sau tiết học “Quy tắc đếm”

PHIẾU ĐIỀU TRA SỐ 1

Câu 1. Có bao nhiêu cách chọn một số tự nhiên có 1 chữ số?

A. 9 B. 8 C. 10 D. 11

Câu 2. Trong một hộp có 11 chiếc thẻ đánh số tứ 0 đến 10. Có bao nhiêu cách để rút được 1 thẻ có số ghi trên thẻ chia hết cho 3?

A. 10 B. 11 C. 4 D. 3

đến tỉnh

có thể đi bằng các phương tiện: ô tô, tàu hỏa, chuyến chuyến tàu hỏa, chuyến ô tô,

Câu 3. Giả sử từ tỉnh tàu thủy hoặc máy bay. Mỗi ngày có tàu thủy và chuyến máy bay. Hỏi có bao nhiêu cách đi từ tỉnh đến tỉnh ?

B. A. C.

D. Câu 4. An có thể đi từ nhà đến trường theo các con đường như hình , trong đó có những con đường đi qua nhà sách. An có bao nhiêu cách đi từ nhà đến trường? (Lưu ý: Chỉ tính những đường đi qua các điểm (nhà An, nhà sách, nhà trường) không quá 1 lần

A. B. C. D.

Câu 5. Em hãy vẽ một sơ đồ cây thể hiện các phương án lựa chọn tổ hợp môn học đặc trưng (Chẳng hạn lớp 10A1: gồm Toán, Lí , Hoá) ở các lớp khối 10 năm học 2022-2023 trường THPT Diễn Châu 2?

PHIẾU ĐIỀU TRA SỐ 2

Câu hỏi 1: Kiến thức, kĩ năng nào quan trọng nhất em học được từ bài học này?

A. Quy tắc cộng.

B. Sơ đồ cây.

C. Sử dụng sơ đồ cây để đếm các phương án giải quyết công việc.

D. Cả ba phương án trên.

Câu hỏi 2: Em có thấy hứng thú với tiết học này không?

A. Có. B. Bình thường. C. Không.

Câu hỏi 3: Cấu trúc bài giảng gồm 4 hoạt động chính: Hoạt động khởi động; Hoạt động hình thành kiến thức; Hoạt động luyện tập; Hoạt động vận dụng. Trong 4 phần đó, em thích thú với phần nào nhất?

A. Hoạt động khởi động. B. Hoạt động hình thành kiên thức.

C. Hoạt động luyện tập. D. Hoạt động vận dụng.

Câu hỏi 4: Ở hoạt động khởi động, Gv đã dẫn dắt và đến với các em lời dẫn giới thiệu mạch kiến thức toàn chương và tình huống mở đầu đề dẫn dắt giới thiệu nội dụng kiên thức bài học. Em có thấy thích thú với hoạt động này không?

A. Có B. Bình thường. C. Không.

Câu hỏi 5: Các giải pháp đưa ra khi thực hiện tình huống mở đầu nhằm tạo hứng thú cho tiết học theo em là

A. Rất cấp thiết. B. Cấp thiết. C. Ít cấp thiết. D. Không cấp thiết.

Câu hỏi 6: Các giải pháp đưa ra khi thực hiện tình huống mở đầu nhằm tạo hứng thú cho tiết học theo em khi thực hiện là (Phù hợp về thời gian và mức độ nhận thức và khả năng thực hiện)

A. Rất khả thi. B. Khả thi. C. Ít khả thi. D. Không khả thi.

Các phiếu điều tra sau tiết học “Hoán Vị- Chỉnh hợp”

PHIẾU ĐIỀU TRA SỐ 1

Câu 1. Số hoán vị của n phần tử là:

A. B. C. D.

Câu 2. Cho 5 chữ số 1, 2, 3, 4, 5. Từ 5 chữ số này ta lập được bao nhiêu số tự nhiên có 5 chữ số khác nhau?

A. 120 B. 60 C. 30 D. 40

Câu 3. Trong trận chung kết bóng đá phải phân định thắng thua bằng đá luân lưu mét. Huấn luyện viên của mỗi đội cần trình với trọng tài một danh sách sắp thứ mét. Hỏi huấn luyện viên của cầu thủ để đá luân lưu quả cầu thủ trong

tự mỗi đội sẽ có bao nhiêu cách chọn?

A. . B. . C. . D.

Câu 4. Có 3 môn thi Toán, Lí, Hóa cần xếp vào 3 buổi thi, mỗi buổi 1 môn sao cho môn Toán không thi buổi đầu thì số cách xếp là:

B. 2! C. 3! – 2! D. 5

bạn đi chụp ảnh kỉ yếu. Nhóm muốn trong bức ảnh có bạn bạn đứng ở hàng sau. Có bao nhiêu cách xếp vị trí chụp ảnh

A. 3! Câu 5. Một nhóm ngồi ở hàng đầu và như vậy?

PHIẾU ĐIỀU TRA SỐ 2

Câu hỏi 1: Kiến thức, kĩ năng nào quan trọng nhất em học được từ bài học này?

A.Hoán vị.

B. Chỉnh hợp.

C.Sử dụng công thức số các hoán vị, chỉnh hợp để tính được kết quả trong các bài toán.

D. Cả ba phương án trên.

Câu hỏi 2: Em có thấy hứng thú với tiết học này không?

A. Có. B. Bình thường. C. Không.

Câu hỏi 3: Cấu trúc bài giảng gồm 4 hoạt động chính: Hoạt động khởi động; Hoạt động hình thành kiến thức; Hoạt động luyện tập; Hoạt động vận dụng. Trong 4 phần đó, em thích thú với phần nào nhất?

A. Hoạt động khởi động. B. Hoạt động hình thành kiên thức.

C. Hoạt động luyện tập. D. Hoạt động vận dụng.

Câu hỏi 4:Trong tình huống mở đầu, Gv đã dẫn dắt và đến với các em lời dẫn giới thiệu nội dụng kiên thức bài học. Em có thấy thích thú với hoạt động này không?

A. Có B. Bình thường. C. Không.

Câu hỏi 5: Các giải pháp đưa ra khi thực hiện tình huống mở đầu nhằm tạo hứng thú cho tiết học theo em là

A. Rất cấp thiết. B. Cấp thiết. C. Ít cấp thiết. D. Không cấp thiết.

Câu hỏi 6: Các giải pháp đưa ra khi thực hiện tình huống mở đầu nhằm tạo hứng thú cho tiết học theo em khi thực hiện là (Phù hợp về thời gian và mức độ nhận thức và khả năng thực hiện)

C. Ít khả thi. D. Không khả thi.

A. Rất khả thi. B. Khả thi.

PHIẾU ĐIỀU TRA SỐ 3 (Dành cho giáo viên)

Câu hỏi 1: Cấu trúc bài giảng gồm 4 hoạt động chinh: Hoạt động khởi động; Hoạt động hình thành kiên thức; Hoạt động luyện tập; Hoạt động vận dụng. Trong 4 phần đó, thầy (cô) thích thú với phần nào nhất?

A. Hoạt động khởi động. B. Hoạt động hình thành kiên thức.

C. Hoạt động luyện tập. D. Hoạt động vận dụng.

Câu hỏi 2: Ở hoạt động khởi động, Gv đã dẫn dắt và đến với các em lời dẫn giới thiệu mạch kiến thức toàn chương và tình huống mở đầu đề dẫn dắt giới thiệu nội dụng kiên thức bài học. Thầy (cô) có thấy thích thú với hoạt động này không?

A. Có B. Bình thường. C. Không.

Câu hỏi 3: Có ý kiến cho rằng: ”Hoạt động khởi động của mỗi tiết học là rất quan trọng, sự hứng thú của học sinh trong suốt tiết học phụ thuộc rất nhiều ở hoạt động này”. Các thầy (cô) có đồng ý với quan điểm này không?

A. Có. B. Không.

Câu hỏi 5: Các giải pháp đưa ra khi thực hiện tình huống mở đầu nhằm tạo hứng thú cho tiết học theo thầy (cô) là

A. Rất cấp thiết. B. Cấp thiết. C. Ít cấp thiết. D. Không cấp thiết.

Câu hỏi 6: Các giải pháp đưa ra khi thực hiện tình huống mở đầu nhằm tạo hứng thú cho tiết học theo thầy (cô) khi thực hiện là (Phù hợp về thời gian và mức độ nhận thức và khả năng thực hiện)

A. Rất khả thi. B. Khả thi. C. Ít khả thi. D. Không khả thi.

Người được phỏng vấn

(Kí, ghi rõ họ tên)

Phụ lục 2. KẾT QUẢ ĐIỀU TRA VÀ THỐNG KÊ BẰNG BIỂU MẪU GOOGLE FORM

Kết quả điều tra Giáo viên (Số lượng 17 Gv).

Kết quả điều tra HS (112 HS)

Phụ lục 3: Kết quả điều tra bằng google form dạng bảng tính

Phụ lục 4: Một số hình ảnh các tiết dạy thực nghiệm.