SÁNG KIẾN
ĐỀ TÀI:
THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG “SẢN PHẨM SỐ” TRONG DẠY
HỌC MỘT SỐ CHỦ ĐỀ PHẦN ĐIỆN HỌC – VẬT LÍ 11
NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH
MÔN: VẬT LÍ
Lĩnh vực: Phương pháp dạy học
SỞ GD&ĐT NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT ANH SƠN 3
SÁNG KIẾN
ĐỀ TÀI:
THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG “SẢN PHẨM SỐ” TRONG DẠY HỌC
MỘT SỐ CHỦ ĐỀ PHẦN ĐIỆN HỌC – VẬT LÍ 11 NHẰM PHÁT
TRIỂN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH
MÔN: VẬT LÍ
Lĩnh vực: Phương pháp dạy học
Đồng tác giả: Hoàng Anh Tài – Trường THPT Anh Sơn 3.
Nguyễn Công Tú – Trường THPT Anh Sơn 3.
Tổ chuyên môn: Tự nhiên
Năm thực hiện: 2022 - 2023
Điện thoại: 0946 990 789; 0914 547 108
Nghệ An, tháng 04 năm 2023
MỤC LỤC
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ ........................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................................................ 2
3. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................................................... 2
4. Phạm vi nghiên cứu .............................................................................................................. 2
5. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................................... 2
6. Kế hoạch thực hiện ............................................................................................................... 2
7. Đóng góp của đề tài .............................................................................................................. 3
PHẦN II: NỘI DUNG .............................................................................................................. 3
CHƯƠNG 1: CÁC CƠ SỞ LÝ LUẬN, THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI ................................... 3
1.1. Tổng quan những vấn đề nghiên cứu .............................................................................. 3
1.1.1. Khái niệm chuyển đổi số ............................................................................................ 3
1.1.2. Nội dung cơ bản của chuyển đổi số trong giáo dục ................................................. 4
1.1.3. Yêu cầu cần đạt về năng lực đặc thù Môn Vật lí theo chương trình GDPT 2018 5
1.2. Cơ sở lí luận ....................................................................................................................... 6
1.2.1. Tầm quan trọng và lợi ích của chuyển đổi số trong dạy học và kiểm tra, đánh
giá ........................................................................................................................................... 6
1.2.2. Sử dụng và phân tích kết quả đánh giá theo đường phát triển năng lực .............. 7
1.3. Cơ sở thực tiễn ................................................................................................................. 10
1.3.1 Thực trạng về chuyển đổi số trong dạy học và kiểm tra, đánh giá môn Vật lí ở
trường THPT ...................................................................................................................... 10
1.3.2. Đánh giá thực trạng chuyển đổi số trong dạy học phát triển năng lực cho học
sinh ....................................................................................................................................... 11
CHƯƠNG 2: THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG “SẢN PHẨM SỐ” TRONG DẠY HỌC MỘT
SỐ CHỦ ĐỀ PHẦN ĐIỆN HỌC – VẬT LÍ 11 NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO
HỌC SINH .............................................................................................................................. 15
2.1. Phân tích đặc điểm nội dung phần điện học – Vật lí 11 dưới góc độ chuyển đổi số .. 15
2.2. Quy trình thiết kế sản phẩm số cho các hoạt động dạy học ........................................ 15
2.3. Thiết kế sản phẩm số cho hoạt động dạy học một số chủ đề phần “Điện học” – Vật lí
11 .............................................................................................................................................. 16
2.3.1. Thiết kế trò chơi đối kháng trực tuyến cho hoạt động khởi động........................ 16
2.3.2. Thiết kế thí nghiệm ảo trực tuyến cho hoạt động hình thành kiến thức ............. 24
2.3.3. Thiết kế trò chơi trực tuyến cho hoạt động luyện tập, vận dụng ......................... 27
2.4. Giới thiệu một số sản phẩm số thuộc phần điện học – Vật lí 11 đã thiết kế ............... 33
2.5. Thiết kế tiến trình tổ chức hoạt động học chủ đề “Dòng điện trong chất điện phân”
sử dụng sảm phẩm số ............................................................................................................. 35
2.6. Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của giải pháp thiết kế và sử dụng trò chơi trực
tuyến, thí nghiệm ảo trong dạy học ....................................................................................... 42
2.6.1. Mục đích khảo sát ..................................................................................................... 42
2.6.2. Nội dung và phương pháp khảo sát ........................................................................ 42
2.6.3. Đối tượng khảo sát .................................................................................................... 44
2.6.4. Kết quả khảo sát về sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp ..................... 44
CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ......................................................................... 45
3.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm ..................................................................................... 45
3.2. Đối tượng và địa bàn thực nghiệm ................................................................................. 46
3.3. Thời gian thực nghiệm .................................................................................................... 46
3.4. Phương pháp thực nghiệm .............................................................................................. 46
3.5. Kết quả thực nghiệm ....................................................................................................... 46
3.6. Phân tích kết quả khảo sát thực nghiệm ....................................................................... 48
3.6.1. Về phía giáo viên ....................................................................................................... 48
3.6.2. Về phía học sinh ........................................................................................................ 48
PHẦN III: KẾT LUẬN .......................................................................................................... 49
1. Kết luận chung .................................................................................................................... 49
2. Một số khuyến nghị ............................................................................................................ 49
1
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
“Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm
2030” được phê duyệt tại Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 3/6/2020 của Thủ
tướng Chính phủ như sau: “Phát triển nền tảng hỗ trợ dạy và học từ xa, ứng dụng
triệt để công nghệ số trong công tác quản lý, giảng dạy và học tập; số hóa tài liệu,
giáo trình; xây dựng nền tảng chia sẻ tài nguyên giảng dạy và học tập theo cả hình
thức trực tiếp và trực tuyến. Phát triển công nghệ phục vụ giáo dục, hướng tới đào
tạo cá thể hóa. 100% các cơ sở giáo dục triển khai công tác dạy và học từ xa, trong
đó thử nghiệm chương trình đào tạo cho phép học sinh, sinh viên học trực tuyến
tối thiểu 20% nội dung chương trình. Ứng dụng công nghệ số để giao bài tập về
nhà và kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh trước khi đến lớp học”. Như vậy, việc
chuyển đổi số trong Giáo dục và Đào tạo tập trung vào hai nội dung chính: Chuyển
đổi số trong quản lý và chuyển đổi số trong dạy, học, kiểm tra, đánh giá.
Đối với chuyển đổi số trong dạy, học và kiểm tra, đánh giá là số hóa học
liệu (sách giáo khoa điện tử, bài giảng điện tử, kho bài giảng e-learning, ngân
hàng câu hỏi trắc nghiệm), thư viện số, phòng thí nghiệm ảo, triển khai hệ thống
đào tạo trực tuyến…; chuyển đổi toàn bộ cách thức, phương pháp giảng dạy, kỹ
thuật quản lý lớp học, tương tác với người học sang không gian số, khai thác công
nghệ thông tin để tổ chức giảng dạy thành công.
Qua thực tế dạy học trong những năm gần đây, tôi nhận thấy việc chuyển
đổi số trong dạy học và kiểm tra, đánh giá đã được giáo viên ngày một quan tâm
nhiều hơn; tuy nhiên việc vận dụng kĩ năng số của giáo viên còn hạn chế, chỉ mới
ở mức độ trình chiếu power point bài giảng, trình chiếu một số thí nghiệm ảo có
sẵn…bởi vì tài liệu về nội dung này chưa nhiều, kỹ năng số của giáo viên còn hạn
chế; tâm lí giáo viên còn ngại khó, ngại tìm tòi. Về phía học sinh mặc dù các em
rất hứng thú khi được sử dụng các thiết bị số và sản phẩm số trong học tập, tuy
nhiên các em ít được giáo viên giao nhiệm vụ; kết quả chỉ một số em tiếp cận với
chuyển đổi số thông qua mua các gói học tập online, trao đổi học tập qua các ứng
dụng số như zalo, messenger, còn lại đa số sử dụng thiết bị số vào những công
việc vô bổ như lên mạng xã hội sống ảo, chơi game…Với mong muốn chuyển các
trò chơi học tập, thí nghiệm ảo, bài tập kiểm tra đánh giá sang online thay vì sử
dụng offline để các sản phẩm số có thể đáp ứng nhiều hình thức và kĩ thuật dạy
học mới; đồng thời giúp giáo viên tăng cường kĩ năng số trong dạy học, kiểm tra
đánh giá; giúp học sinh khai thác và sử dụng thiết bị số hiệu quả vào học tập,
chúng tôi mạnh dạn lựa chọn nội dung: “Thiết kế và sử dụng “sản phẩm số”
trong dạy học một số chủ đề phần điện học – Vật lí 11 nhằm phát triển năng
lực cho học sinh” làm đề tài nghiên cứu.
