1
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài:
THIẾT KẾ MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO
TRONG DẠY HỌC CHỦ ĐỀ TỔ HỢP – XÁC SUẤT
MÔN TOÁN THPT
LĨNH VỰC: TOÁN HỌC
2
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU 3
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài:
THIẾT KẾ MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO
TRONG DẠY HỌC CHỦ ĐỀ TỔ HỢP – XÁC SUẤT
MÔN TOÁN THPT
LĨNH VỰC: TOÁN HỌC
Người thực hiện : PHẠM THỊ QUỲNH MY
Tổ : TOÁN – TIN
Địa chỉ gmail : ptqm23101996@gmail.com
Số điện thoại : 0971948325
NĂM HỌC 2022-202
3
PHỤ LỤC
A. PHẦN MỞ ĐẦU: .................................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài: ........................................................................................................................ 1
2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................................... 2
3. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................................................. 2
4. Xây dựng giả thiết nghiên cứu: ................................................................................................... 2
5. Khách thể, đối tượng nghiên cứu: ............................................................................................... 3
6. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................................................... 3
7. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................................. 3
7.1. Nghiên cứu lí luận ...................................................................................................................... 3
7.2. Điều tra, quan sát ........................................................................................................................ 3
7.3. Thực nghiệm sư phạm ................................................................................................................ 3
7.4. Phỏng vấn ................................................................................................................................... 3
8. Đóng góp mới về mặt khoa học của đề tài ...................................................................................... 3
B. PHẦN NỘI DUNG:............................................................................................................... 4
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN.......................................................................... 4
1. Khái niệm, mục tiêu HĐTNST....................................................................................................... 4
1.1. Hoạt động trải nghiệm sáng tạo ................................................................................................... 4
1.2. Mục tiêu của hoạt động trải nghiệm sáng tạo ............................................................................... 6
2. Đặc điểm của hoạt động trải nghiệm sáng tạo................................................................................. 7
2.1. Nội dung của hoạt động trải nghiệm sáng tạo mang tính tích hợp và phân hóa cao ....................... 7
2.2. Hoạt động trải nghiệm mang tính sáng tạo .................................................................................. 7
2.3. Hoạt động trải nghiệm sáng tạo đòi hỏi sự phối hợp, liên kết nhiều lực lượng giáo dục trong và
ngoài nhà trường ................................................................................................................................ 7
2.4. Học qua trải nghiệm giúp lĩnh hội những kinh nghiệm mà các hình thức học tập khác không thực
hiện được ........................................................................................................................................... 8
3. Một số hình thức và phương pháp tổ chức HĐTNST trong dạy học Toán................................................. 8
3.1. Hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo ....................................................................... 8
3.2. Phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo ................................................................ 10
4. Định hướng đánh giá hoạt động trải nghiệm sáng tạo ................................................................... 12
4.1. Nội dung đánh giá..................................................................................................................... 12
4.2. Hình thức đánh giá.................................................................................................................... 13
4.3. Quy trình đánh giá .................................................................................................................... 14
4.4. Tiêu chí đánh giá ...................................................................................................................... 14
5. Thực trạng thiết kế và dạy và học chủ đề Tổ hợp - Xác suất thông qua hoạt
động trải nghiệm sáng tạo ở trường phổ thông tác giả dạy ................................................................ 15
6.Thực trạng học tập của học sinh THPT trong dạy học chủ đề Tổ hợp – Xác suất thông qua hoạt động
4
trải nghiệm sáng tạo. ........................................................................................................... 19
Kết luận chương 1 ......................................................................................................................... 21
Chương 2: THIẾT KẾ MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO TRONG DẠY
HỌC CHỦ ĐỀ TỔ HỢP – XÁC SUẤT ........................................................................................ 21
1. Cơ sở lựa chọn chủ đề.................................................................................................................. 21
2. Thiết kế HĐTNST trong dạy học chủ đề xác suất chương trình môn Toán THPT ......................... 22
2.1. Yêu cầu chung về thiết kế HĐTNST trong dạy học ................................................................... 22
2.2. Đảm bảo khung lô-gic của các hoạt động trong một chủ đề ....................................................... 22
2.3. Đảm bảo môi trường để học sinh sáng tạo ................................................................................. 23
2.4. Cấu trúc chung khi tổ chức HĐTNST trong dạy học .................................................................. 24
2.5 . Một số ứng dụng công nghệ trong thiết kế hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học chủ đề
Tổ hợp – Xác suất ............................................................................................................................ 24
3. Xây dựng một số hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh trong dạy học tổ hợp - xác suất lớp
11 ................................................................................................................................................... 27
3.1. Hoạt động trải nghiệm sáng tạọ chủ đề Tổ hợp – Xác suất tổ chức theo mô hình trong lớp học .. 27
3.2. Hoạt động trải nghiệm sáng tạọ chủ đề Tổ hợp – Xác suất tổ chức theo mô hình ngoài lớp học .. 40
3.3. Thiết kế HĐTNST chủ đề Tổ hợp - Xác suất chương trình môn Toán lớp 11 ............................. 44
Kết luận chương 2 .......................................................................................................................... 45
Chương 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ...................................................................................... 45
1. Mục đích thực nghiệm ................................................................................................................. 45
2. Nhiệm vụ thực nghiệm ................................................................................................................ 45
3. Phương pháp thực nghiệm sư phạm. ............................................................................................ 46
4. Kế hoạch và nội dung thực nghiệm sư phạm. ............................................................................... 46
4.1.Kế hoạch thực nghiệm. ............................................................................................................ 46
4.2. Đối tượng thực nghiệm. ......................................................................................................... 46
4.3. Hình thức thực nghiệm .............................................................................................................. 47
5. Kết quả rút ra từ thực nghiệm. ..................................................................................................... 48
5.1. Kết quả bài kiểm tra, sản phẩm thu được .............................................................................. 48
5.2. Nhận xét ................................................................................................................................. 49
5.3. Sự cấp thiết và tính khả thi của giải pháp " Thiết kế một số hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong
dạy học chủ đề Tổ hợp - Xác suất môn Toán THPT" ........................................................................ 49
5.4. Một số hình ảnh, sản phẩm thu được khi dạy dạy học chủ đề Tổ hợp – Xác suất thông qua hoạt
động trải nghiệm sáng tạo (Phụ lục). ................................................................................................ 50
Kết luận chương 3 .......................................................................................................................... 50
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .......................................................................................... 51
1. Kết luận ....................................................................................................................................... 51
2. Khuyến nghị ................................................................................................................................ 51
TÀI LIỆU THAM KHẢO
5
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
A. PHẦN MỞ ĐẦU:
1. Lý do chọn đề tài:
Để nhấn mạnh mối quan hệ khăng khít giữa lí thuyết với thực tiễn, giữa sách
vở với trải nghiệm thực tế, Khổng Tử đã nhận định rằng dạy học không chỉ dừng lại
ở việc truyền tải tri thức cho người học mà quan trọng hơn là dạy cho họ biết cách
tự mình nắm bắt, lĩnh hội tri thức nhân loại, đặc biệt là cách vận dụng kiến thức sách
vở vào thực tiễn. Ông từng nói: “Học thuộc lòng ba trăm bài thơ trong Kinh Thi,
giao cho việc chính sự, không làm nổi; sai đi sứ ở bốn phương, không biết đối đáp
ra sao. Như vậy thì tuy học nhiều thật đấy nhưng nào có ích lợi gì đâu” (Luận ngữ -
Thiên Tử Lộ).
Những tư tưởng, quan điểm của thế hệ đi trước có thể coi là những bước đi
đầu tiên hình thành hoạt động học qua trải nghiệm mà ngày nay chúng ta gọi nó
dưới cái tên “Hoạt động trải nghiệm sáng tạo”.
HĐTNST là hoạt động giáo dục đã được nhiều nước quan tâm, đặc biệt là các
nước có nền giáo dục phát triển như Đức, Mỹ, Anh, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung
Quốc, Singapore, …Bởi lẽ, HĐTNST dù diễn ra dưới hình thức nào cũng đều được
thực hiện thông qua phương pháp thực hành và trải nghiệm thực tế để học sinh được
tự mình khám phá, học hỏi bạn bè và đặc biệt phát triển cá nhân.
Tại Việt Nam, Giáo dục - Đào tạo cùng với Khoa học - Công nghệ cũng
được Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX khẳng định là quốc sách hàng đầu. Nghị
quyết Hội nghị số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 của Trung ương 8 khóa XI về đổi
mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đã chỉ ra rằng “chuyển mạnh quá
trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực
và phẩm chất người học”. Do đó, trong dự thảo chương trình giáo dục phổ
thông tổng thể, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã coi HĐTNST là một bộ phận của
chương trình giáo dục phổ thông sau năm 2015. Cụ thể, năm học 2022 – 2023,
chương trình Toán lớp 10 đã được học bộ sách mới có lồng ghép các ứng dụng thực
tế. HĐTNST là hoạt động giáo dục trong đó từng học sinh được trực tiếp hoạt động
thực tiễn trong nhà trường hoặc trong xã hội dưới sự hướng dẫn và tổ chức của nhà
giáo dục, qua đó phát triển tình cảm, đạo đức, các kỹ năng và tích luỹ kinh nghiệm
riêng của cá nhân. Trải nghiệm sáng tạo là hoạt động được coi trọng trong từng môn
học; đồng thời trong kế hoạch giáo dục cũng bố trí các hoạt động trải nghiệm sáng
tạo riêng, mỗi hoạt động này mang tính tổng hợp của nhiều lĩnh vực giáo dục, kiến
thức, kỹ năng khác nhau.
Trong chương trình THPT Toán học là một môn học quan trọng đồng thời là
công cụ giúp cho việc dạy và học các môn học khác. Tuy nhiên, môn Toán THPT
có tính trừu tượng khá cao nên khi dạy và học thường mang nặng tính lí thuyết. Mặc
dù vậy, môn Toán vẫn có nguồn gốc thực tiễn và ứng dụng nhiều trong xã hội. Đặc
biệt có thể kể đến nội dung Tổ hợp - Xác suất trong chương trình môn Toán lớp 11
và theo chương trình mới 2022 -2023 thì nội dung Tổ hợp - Xác suất được học vào
chương trình toán lớp 10. Toán xác suất len lỏi vào cuộc sống con người từ rất lâu.
