A. LỜI MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn sáng kiến:
Tục ngữ có câu “Tre già măng mọc” nó thể hiện được niềm hy vọng, niềm
tin tưởng chủ nhân tương lai của đất nước. Là sự kết tinh bền vững cho nền tảng
xã hội. Xã hội càng văn minh thì vai trò và vị trí trẻ em càng được coi trọng. Để
đáp ứng mục tiêu đào tạo của nhà trường XHCN nói chung và các trường học
nói riêng là đào tạo những con người phát triển toàn diện, cấp bậc tiểu học là cấp
bậc quan trọng nhất, là nền móng đầu tiên cho sự phát triển ấy. Do vậy tri thức
và nhân cách của mỗi con người được vững chắc hay không là nhờ vào sự kiên
cố của nền móng đó.
Để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo, xây dựng và phát triển
tình cảm, đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ và thể chất của trẻ. Thì hoạt động Sao nhi
đồng góp phần không nhỏ.
Ta biết rằng, nhi đồng là lực lượng đông đảo trong xã hội, tuy nhiên do đặc
thù tâm lý lứa tuổi cho nên các em chưa có ý thức cũng như khả năng tự quản về
một tổ chức riêng của mình.
Can Jung là tác giả kho tàng danh ngôn đã từng nói: "Không thể trồng cây ở
những nơi thiếu ánh sáng, cũng không thể nuôi dạy trẻ với chút ít nhiệt tình”. Là
một người làm công tác phong trào tôi nhận thấy rằng với một chút ít lòng nhiệt
tình là chưa đủ mà người làm phong trào phải tìm tòi những phương pháp mới để
tạo sự hứng thú cho học sinh. Công tác thực sự đòi hỏi kiến thức, kĩ năng, trách
nhiệm trong hoạt động đội, biết đưa ra những mô hình hoạt động có hiệu quả,
phù hợp với lứa tuổi, tâm sinh lí của các em, giúp các em lĩnh hội thêm về kiến
thức và kỹ năng hoạt động đội và hoạt động sao nhi đồng.
Bởi vậy, với cương vị là một người Tổng phụ trách Đội Thiếu niên Tiền
phong Hồ Chí Minh tôi càng yêu nghề, mến trẻ, tận tụy với công việc, tôi lại
càng nhận thức sâu sắc về vai trò, trách nhiệm trong sự nghiệp giáo dục thế hệ
1
trẻ. Xuất phát từ những tình cảm đó, tôi muốn đóng góp một phần nhỏ bé đối
với công tác đội trong nhà trường tiểu học hiện nay qua đề tài sáng kiến kinh
nghiệm “Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng sinh hoạt sao nhi
đồng ở trường tiểu học”. Với mong muốn thông qua các hoạt động sinh hoạt
Sao góp phần cùng với nhà trường giáo dục các học sinh đặc biệt là các em nhi
đồng một cách toàn diện.
II- Mục đích của sáng kiến:
Xuất phát từ mục đích, ý nghĩa của nhà trường xã hội chủ nghĩa là đào tạo
con người mới phát triển toàn diện; con người mới có vai trò rất quan trọng trong
sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước. Mà muốn đào tạo nên những con người
mới thì nhà trường phải là nơi trực tiếp đào tạo thế hệ trẻ trở thành những con
người toàn diện nhất. Những con người đó là học sinh, đặc biệt là học sinh tiểu
học. Bởi học sinh tiểu học là lớp đầu cấp, các em như một tờ giấy trắng tinh, các
em là mầm non tương lai của đất nước, không bao lâu nữa sẽ trở thành những
chủ nhân tương lai thực sự của đất nước. Nhằm đáp ứng nhu cầu hoạt động và
định hướng giáo dục cho nhi đồng trong giai đoạn hiện nay, giúp các em nhi
đồng thực hiện tốt năm điều Bác Hồ dạy, xứng đáng là con ngoan, trò giỏi cháu
ngoan Bác Hồ, phấn đấu trở thành Đội viên Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí
Minh.
Thông qua việc tổ chức sinh hoạt nhi đồng nhằm tạo nên sân chơi phù hợp
với lứa tuổi, nâng cao tính sáng tạo, tự rèn luyện của các em. Đó chính là giúp
các em có được môi trường giáo dục, để các em rèn luyện ở các cấp học cao hơn.
Biết tạo sự đồng bộ trong việc triển khai và thực hiện chương trình sinh hoạt
nhi đồng trong trường tiểu học.
Tạo cho các em một sân chơi vui vẻ, bổ ích để các em học mà chơi, chơi mà
học nhằm giáo dục toàn diện về Đức - Trí – Thể mỹ cho các em thiếu nhi.
III - Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của sáng kiến.
2
1. Đối tượng nghiên cứu.
- Nhi đồng khối lớp 1, 2 & 3 ở Liên đội Tiểu học ....
- Một số biện pháp nâng cao chất lượng buổi sinh hoạt Sao nhi đồng ở Liên
đội Tiểu học ....
2. Phạm vi nghiên cứu:
+ Áp dụng cho học sinh khối 1 đến khối 3 trường TH ....
+ Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 9/2016 đến nay.
IV. Nhiệm vụ của sáng kiến kinh nghiệm:
Giúp học sinh:
- Rèn luyện tính tự tin, mạnh dạn trước tập thể, tính kỷ luật, đoàn kết,…
- Thể hiện và phát huy tốt các kỹ năng: nhanh nhẹn, khéo léo, sáng tạo.
- Giúp các em có những lời nói hay, cử chỉ đẹp, biết bảo vệ môi trường và
vệ sinh cá nhân, ...
- Giúp các em có những kĩ năng sống gần gũi với bạn bè, gia đình và người
thân, ...
- Sinh hoạt Sao nhi đồng là tạo điều kiện cho các em giao lưu học hỏi kinh
nghiệm lẫn nhau, rèn luyện kỹ năng sinh hoạt cộng đồng, giúp các em ngày một
phát triển về tâm sinh lý, hoàn thiện nhân cách và giúp các em phát triển toàn
diện.
V - Phương pháp nghiên cứu:
1- Nghiên cứu lí thuyết:
- Nghiên cứu tạp chí Tổng phụ trách.
- Nghiên cứu chỉ thị hướng dẫn của Hội đồng Đội về thực hiện nhiệm vụ
năm học 2013 – 2014; 2014 – 2015; 2015 – 2016.
- Nghiên cứu các văn bản nghị quyết của Đảng về công tác giáo dục và đào
tạo công tác bồi dưỡng Đội- Sao trong trường học.
3
- Nghiên cứu các văn bản hướng dẫn về chỉ đạo Đội - Sao trong trường học
.
2 - Nghiên cứu thực tiễn:
a. Phương pháp quan sát: Quan sát các lớp nhi đồng tiến hành sinh hoạt
và cách thức hoạt động của từng sao nhi đồng.
b. Phương pháp kiểm tra, kiểm nghiệm: Qua trao đổi, kiểm tra các lớp
nhi đồng, đồng thời so sánh kết quả hoạt động của các sao nhi đồng để thu thập
được thông tin chính xác.
c. Phương pháp đàm thoại: Để tìm hiểu tâm tư nguyện vọng của nhi đồng
và những ý kiến đóng góp của giáo viên phụ trách lớp nhi đồng về phương pháp
nâng cao chất lượng buổi sinh hoạt sao nhi đồng.
d. Phương pháp tổng hợp: Để tìm ra giải pháp mang lại hiệu quả trong
buổi sinh hoạt Sao nhi đồng.
e. Phương pháp so sánh, đối chiếu: Để biết kết quả sau thời gian thực hiện
giải pháp.
f. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Kết hợp lý luận với thực tiễn, đem
lý luận phân tích kinh nghiệm của thực tiễn rồi từ những phân tích đó rút ra kết
luận những bài học thành công, thất bại, để đi đến những phát hiện mới và phát
triển hoàn thiện.
4
B. NỘI DUNG CHÍNH
CHƯƠNG I: TÔNG QUAN
1.1.Cơ sở lý luận
- Phát huy tinh thần và ánh sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ
Chí Minh, Đảng ta đã và đang rất coi trọng công tác thiếu nhi. Bởi Đảng, Nhà
nước ta và mọi người không bao giờ quên lời nhắc nhở của Người trước lúc đi
xa: “Thiếu niên, nhi đồng là người chủ tương lai của nước nhà. Vì vậy, chăm sóc
và giáo dục tốt các cháu là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân...
- Hiện nay xã hội ngày một phát triển, bên cạnh đó thì vẫn có một số hiện
tượng tiêu cực làm ảnh hưởng trực tiếp đến các em học sinh. Vì thế muốn hạn
chế việc các em tiếp cận với những tiêu cực đó thì Liên đội cần có một sân chơi
lành mạnh, phong phú, thu hút được các em học sinh. Do đó, sinh hoạt Sao nhi
đồng cũng là một sân chơi bổ ích.
- Tổ chức sinh hoạt Sao là một trong những hoạt động không thể thiếu được
của giới trẻ đặc biệt là ở lứa tuổi nhi đồng. Đây là một sân chơi, bổ ích dễ tập
hợp các em tham gia, nó là nhịp cầu của sự giao lưu, học hỏi, nó củng cố tinh
thần đoàn kết, thân ái nhằm xây dựng một tập thể vững mạnh. Chính vì lẽ đó,
việc tổ chức sinh hoạt Sao nhi đồng hàng tuần luôn được Hội đồng Đội xem là
chương trình trọng tâm trong Chương trình hoạt động công tác Đội, hoạt động
ngoài giờ lên lớp của Nhà trường.
- Để thực hiện tốt việc tổ chức buổi sinh hoạt Sao nhi đồng đối với học sinh
ở lứa tuổi từ 06 đến 08 tuổi không phải là chuyện đơn giản nếu như không biết
cách tổ chức cho phù hợp và đáp ứng nhu cầu chính đáng cho các em. Chính vì
vậy để tổ chức tốt buổi sinh hoạt Sao nhi đồng, người hướng dẫn cần phải được
trang bị những kỹ năng cần thiết, đi kèm với kỹ năng là những biện pháp thích
hợp cụ thể cho từng đối tượng học sinh. Có như vậy mới thật sự thu hút được sự
tham gia của học sinh, từ đó góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả của buổi
5
sinh hoạt sao tạo cho học sinh một sân chơi lành mạnh bổ ích sau những giờ học
tập căng thẳng.
1.2. Cơ sở thực tiễn:
Nhi đồng là những em có độ tuổi (6,7,8) là học sinh lớp (1,2,3), là những
em bé hiếu động, tò mò, hay bắt chước, dễ quên, rất thật thà, hồn nhiên, thích
được khen, …Chưa có kinh nghiệm trong cuộc sống, học tập và rèn luyện, nhận
thức cảm tính lớn hơn lí tính, đời sống tình cảm rất đậm đà, có nhu cầu phát triển
rất cao về mọi mặt. Do đó, để đạt được kết quả hoàn thiện cho cả phương pháp
tổ chức hoạt động nhằm tạo nên cách làm đúng và tạo gương mẫu mực cho các
em noi theo.
Trên cơ sở nắm nội dung, chương trình năm học của Trung ương và địa
phương, ta xây dựng kế hoạch hoạt động. Trong khi làm kế hoạch, Tổng phụ
trách phải chọn lọc các nội dung hoạt động trọng tâm để phân chia thời gian cụ
thể, sát với chương trình hoạt động ngoài giờ lên lớp của nhà trường.
1.3. Thực trạng của sáng kiến.
Liên đội Tiểu Học …. năm học 2015 - 2106 với tổng số học sinh 261 em,
nữ 120 học sinh, tổng số lớp nhi đồng khối 1;2;3 là 7 lớp, tổng số nhi đồng 173
học sinh, tổng số sao nhi được thành lập 14, số phụ trách sao là 28 em.
Sinh hoạt sao nhi là một hoạt động tập thể vô cùng quan trọng, không thể
thiếu trong đơn vị trường tiểu học. Bở đây là hoạt động vui chơi, bồi bổ kiến
thức văn hóa và lịch sử cho các em thiếu nhi. Bên cạnh đó hoạt động sao nhi
hiệu quả, bài bản sẽ tạo cho các em nhi đồng phát triển năng khiếu và rèn luyện
nhiều kỹ năng sống, kỹ năng sinh hoạt tập thể cho các em. Chính vì thế mà ngay
sau khi tiến hành nghiên cứu đề tài tôi đã tìm hiểu nguyên nhân của thực trạng
mà tôi nghiên cứu, tôi thu được kết quả như sau:
- Số sao đạt.
+ Khối 1: 4/6 sao. Chiếm 66,6%.
6
+ Khối 2: 3/4 sao. Chiếm 75%
+ Khối 3: 3/4 sao. Chiếm 75%.
- Số phụ trách Sao đạt: 20/28 phụ trách chiếm 71,4%.
Từ thực tế điều tra trên cho thấy, hoạt động sao nhi đồng ở trường tiểu học
…. đạt kết quả chưa cao. Vì vậy, tôi quyết định chọn đối tượng để nghiên cứu
cho đề tài này là Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng sinh hoạt Sao nhi
đồng ở trường Tiểu học. Nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của sao nhi đồng,
đề ra một số biện pháp thích hợp giúp hoạt động sao nhi đồng ở trường tiểu học
ngày một nâng cao hơn nữa.
1.3.1 Đặc điểm tình hình của Liên đội:
Trường tiểu học ….. đóng trên địa bàn xã ….., là một xã miền núi. Tổng số
học sinh là 255 em, trong đó có 116 học sinh nữ, Có 90 đội viên, 165 nhi đồng
với tổng số 40 sao nhi, tương ứng với 28 phụ trách sao nhi ở các khối lớp 4 và 5.
a. Thuận lợi.
- Được sự quan tâm của các ban ngành, sự chỉ đạo sát sao của Hội đồng đội
huyện, của Chi bộ - Ban giám hiệu Nhà trường, lãnh đạo địa phương và của Hội
cha mẹ học sinh. Đặc biệt là tập thể Hội đồng sư phạm Nhà trường có những
anh chị phụ trách nhiệt tình, có kinh nghiệm phần đa các anh chị phụ trách lớp là
đảng viên, có thâm niên công tác trong nghề, năng động trong phong trào hoạt
động của Đội và công tác sao nhi cùng với sự chăm ngoan, nhiệt tình, biết vâng
lời thầy cô giáo của các em học sinh trong Liên đội.
- Khuôn viên trường có sân chơi rộng rãi, có nhiều cây bóng mát phù hợp
với sinh hoạt đội.
- Giáo viên phụ trách: Nhiệt tình và tâm huyết với công việc của mình, mỗi
giáo viên phụ trách trực tiếp là giáo viên chủ nhiệm của mỗi lớp nên có nhiều
thời gian với việc giáo dục .
7
- Phụ trách sao: Năng nổ, là những đội viên ưu tú, chăm học, hăng say với
công việc.
- Nhi đồng là tuổi năng động, hiếu học và ham thích vui chơi.
- Tổng phụ trách: Nhiệt tình, ham học hỏi luôn thay đổi mọi hình thức sinh
hoạt để nâng cao hoạt động Đội – Sao trong trường học.
- Hội đồng nhà trường là một khối đoàn kết, thống nhất bao gồm các đoàn
thể: chi bộ Đảng, Đoàn thanh niên, Công đoàn, Hội phụ huynh.
b. Khó khăn:
- Toàn trường có 13 phòng học, chưa có phòng Đội riêng, trang thiết bị
phục vụ cho hoạt động Đội – Sao chưa đầy đủ.
- Một số anh chị phụ trách đã lớn tuổi nên có phần hạn chế trong việc triển
khai các hoạt động phong trào mới.
- Tổng phụ trách mới về công tác tại trường nên còn nhiều điều cần học
hỏi đồng nghiệp đi trước, phải thường xuyên nghiên cứu tài liệu Đội để hình
thành kinh nghiệm của mình mà không có giáo án, giáo trình cụ thể.
- Học sinh đều học 2 buổi/ ngày nên thời gian tập huấn phụ trách Sao gặp
nhiều khó khăn, mặt khác nhà một số em lại ở xa trường, chính vì vậy công tác
tiến hành bồi dưỡng phụ trách Sao chưa được thuận lợi.
1.3.2. Thành công, hạn chế.
a. Thành công.
- Phụ trách Sao được nâng cao về kỹ năng lãnh đạo, tự điều khiển sinh
hoạt tập thể..., ngoài ra phụ trách Sao còn được trau dồi về kiến thức cuộc sống
xung quanh thông qua các câu hỏi vấn đáp tìm hiểu, tranh ảnh minh họa, dụng cụ
trực quan, khi tham gia các buổi tập huấn của anh Tổng phụ trách về các chủ
điểm. Từ đó các em tự tin hơn, mạnh dạn hơn khi tổ chức cho các em Sao nhi
sinh hoạt vui chơi...
8
- Các em Sao nhi cảm thấy hứng thú, chủ động sáng tạo khi tham gia sinh
hoạt, đã thu hút các Sao nhi thiếu mạnh dạn trong sinh hoạt tập thể tham gia tích
cực vào các hoạt động do đội ngũ phụ trách sao đứng ra tổ chức. Chất lượng của
các Sao nhi được xếp loại tốt tăng cao, giảm số lượng xếp loại khá, trung bình
(100% Sao nhi đồng trong liên đội đều được sinh hoạt thường xuyên theo lịch
1tiết/ tuần; 100% nhi đồng ham thích sinh hoạt Sao; Quá trình Rèn luyện dự bị
đội viên toàn liên đội đạt 100%).
- Phong trào sinh hoạt Sao nhi giữa các lớp có sự thi đua rõ rệt, các phụ
trách sao đã chủ động tìm tòi thêm kiến thức trên sách vở và thông tin đại chúng
và áp dụng vào các buổi sinh hoạt, sao nhi chủ động hơn trong các hoạt động tìm
hiểu, vui chơi.
b. Hạn chế.
- Đội ngũ phụ trách Sao có sự chênh lệch, chưa đồng đều về kỹ năng tổ
chức sinh hoạt tập thể, một số phụ trách Sao còn bị động khi tổ chức sinh hoạt.
- Do điều kiện kinh phí cho hoạt động Đội còn gặp nhiều khó khăn nên
cũng hạn chế phần nào đến việc trang bị cơ sở vật chất phục vụ cho việc nghiên
cứu.
- Một số em còn e dè trong việc thể hiện bản thân, hơn nữa do địa bàn dân
cư trải rộng, có những em ở khá xa trường.
- Một số anh chị phụ trách chưa nhiệt tình hỗ trợ lực lượng phụ trách Sao,
còn thờ ơ đối với những khó khăn vướng mắc khi phụ trách sao tổ chức sinh
hoạt.
1.3.3. Mặt mạnh, mặt yếu
a. Mặt mạnh:
- Đã áp dụng thành công tại Liên đội Tiểu học…, phù hợp với đối tượng
học sinh, hiệu quả của phong trào được nâng cao vượt bậc so với các Liên đội
khác trong huyện.
9
- Ngay từ đầu năm hoạt động Sao nhi trở nên sôi nổi đã trở thành một hoạt
động không thể thiếu đối với các em vào các buổi thứ hai hàng tuần, là liều thuốc
tinh thần giúp các em hào hứng bước vào một tuần học mới đầy niềm vui và sinh
lực.
- Hiện tại hoạt động Sao đã đi vào nề nếp hàng tuần và ổn định hàng
tháng.
- Hoạt động Sao nhi đã góp một phần vào sự thành công của việc thực
hiện phong trào “Trường học thân thiện, học sinh tích cực” tại trường TH ....
b. Mặt yếu:
- Phạm vi áp dụng của đề tài chỉ phù hợp với những trường có điều kiện
thuân lợi, khó áp dụng với những trường vùng sâu, có điều kiện khó khăn.
1.3.4. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động.
- Lãnh đạo nhà trường chỉ đạo và tạo điều kiện rất tốt cho công tác hoạt
động Sao nhi đồng.
- Các anh chị phụ trách tâm huyết, nhiệt tình tham gia và triển khai các
hoạt động phong trào kịp thời đầy đủ và chính xác đem lại hiệu quả cao.
- Đa số Sao nhi ở tại địa bàn thuận lợi nên có khả năng tiếp thu và có điều
kiện tham gia các phong trào một cách tích cực.
- Điều kiện cơ sở vật chất còn thiếu thốn chưa đáp ứng cho hoạt động Sao
nhi. Một số phụ trách lớn tuổi còn hạn chế về nắm bắt thông tin kịp thời dẫn đến
hiệu quả hoạt động Sao nhi đồng chưa cao.
1.3.5. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng.
- Thực trạng nói trên của trường chúng tôi cũng là thực trạng phổ biến ở
nhiều trường trong huyện nói riêng và trong Tỉnh nói chung. Thuận lợi và những
mặt mạnh khá nhiều nhưng những khó khăn và tồn tại thì không ít. Để đưa ra
được các giải pháp, biện pháp để nhằm hạn chế những mặt tồn tại thì vấn đề
chúng ta cần phân tích, đánh giá ở đây là những khó khăn và yếu kém.
10
+ Thứ nhất, sự quan tâm của GVCN đối với học sinh lớp mình trong việc
sinh hoạt Sao còn nhiều hạn chế. Đây là vấn đề ảnh hưởng trực tiếp đến việc sinh
hoạt Sao cũng như việc tiếp thu các kỹ năng sinh hoạt của các em học sinh. Nếu
một lớp chọn (lớp tăng cường giáo án) thì GVCN luôn quan tâm và tạo điều kiện
cho các em phát huy toàn diện về tri thức lẫn kỹ năng sinh hoạt, nhân cách của
mình. Tuy nhiên không phải lớp nào cũng làm được điều đó.
+ Thứ hai, một số trường các thầy cô giáo làm Tổng phụ trách Đội không
được đào tạo đúng về chuyên ngành Đoàn Đội, các thầy cô giáo được đào tạo
các môn khác để giảng dạy nhưng phải chuyển qua làm Tổng phụ trách Đội. Một
số giáo viên khác chỉ có chứng chỉ Đoàn Đội. Chính vì vậy mà cách tổ chức sinh
hoạt Đội Sao đến các em chưa phù hợp và chưa vui nhộn đối với các em. Có
nhiều thầy cô được đào tạo công tác Đoàn đội, nhưng chỉ được tiếp cận trong
một thời gian khá ngắn, chưa thể áp dụng vào việc sinh hoạt Sao thực tế. Đây
cũng là một vấn đề ảnh hưởng rất lớn đến việc tổ chức sinh hoạt Sao của các em.
+ Thứ ba, các dụng cụ, cơ sở vật chất phục vụ cho sinh hoạt Sao còn rất
nhiều thiếu thốn chưa đáp ứng cho nhu cầu sinh hoạt thực tế ( ví dụ muốn giới
thiệu về chủ điểm 22/12 về chú bộ đội thì không có tranh ảnh cho sao nhi quan
sát trang phục của chú bộ đội như thế nào) và ứng dụng công nghệ thông tin
trong sinh hoạt Sao còn hạn chế (ví dụ muốn tổ chức sinh hoạt chủ điểm cho
toàn trường có sử dụng máy chiếu thì rất khó khăn nếu tổ chức trong hội trường
thì không đủ chỗ ngồi cho học sinh, còn nếu tổ chức ngoài trời thì không nhìn
thấy các hình ảnh trên máy chiếu). Chính vì vậy, khi tổ chức sinh hoạt Tổng phụ
trách Đội vừa biên soạn, tập huấn cho các em vừa phải giải quyết những trục trặc
về phương tiện…tốn khá nhiều thời gian của cả thầy và trò.
+ Cuối cùng, đó là vấn đề phân bổ thời gian để tập huấn cho đội ngũ phụ
trách Sao. Đây là vấn đề khá nan giải cho TPT Đội và đội ngũ phụ trách Sao bởi
thời gian học tập và giảng dạy trên lớp chiếm hầu hết thời gian, học sinh học
11
ngày 2 buổi. Ngoài ra, nhiều học sinh còn ôn luyện nhiều môn không sắp xếp
thời gian được… khiến cho việc tổ chức sinh hoạt Sao còn gặp rất nhiều khó
khăn.
12
CHƯƠNG II: CÁC BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
BUỔI SINH HOẠT SAO
2.1. Vấn đề đặt ra
Xuất phát từ những thực trạng trên ở Liên đội Trường Tiểu học… với yêu
cầu ngày càng đòi hỏi chất lượng của hoạt động Đội - Sao đáp ứng với sự phát
triển của xã hội. Vấn đề đặt ra cho Liên đội là Tìm ra phương pháp, cách thức tổ
chức buổi sinh hoạt Sao nhằm nâng cao hiệu quả và chất lượng giáo dục cho nhi
đồng, cụ thể là:
- Nâng cao nhận thức cho giáo viên, gia đình, xã hội.
- Phối hợp với giáo viên phụ trách bồi dưỡng các phụ trách Sao hằng ngày.
- Thường xuyên kiểm tra đánh giá qua các buổi sinh hoạt Sao.
- Tập huấn nghiệp vụ cho phụ trách Sao.
- Tổ chức thi đua khen thưởng giữa các Sao, các lớp nhi đồng.
- Huy động cộng đồng tham gia bồi dưỡng
2.2. Một số các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng buổi sinh hoạt sao
trong trường Tiểu học.
2.2.1. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục về mục đích, nội dung
và ý nghĩa của buổi sinh Sao nhi đồng.
- Tổng phụ trách Đội tham mưu với Chi bộ, BGH trường, Chi đoàn để tổ
chức triển khai đến từng giáo viên Phụ trách lớp nhi đồng, phụ trách sao và các
em nhi đồng về mục đích, nội dung và ý nghĩa của buổi sinh hoạt Sao nhi đồng.
- Để thực hiện được quy định trên, Tổng phụ trách phải lên kế hoạch cụ thể:
thời khóa biểu lớp nào, tiết nào, thứ mấy phải phù hợp với tiết sinh hoạt Đội của
lớp chịu trách nhiệm phụ trách.
- Sinh hoạt phải được sự kiểm tra, đánh giá, xếp loại thi đua hàng tháng của
Ban chỉ huy liên đội; nhằm tránh trường hợp biến tiết sinh hoạt thành tiết học các
môn khác hoặc thành tiết giải lao vô nghĩa.
13
- Đặc biệt Tổng phụ trách phải lên nội dung, chương trình sinh hoạt của
từng tuần, tháng theo chủ điểm dựa vào chương trình “Rèn luyện dự bị đội viên”
trong (Sổ tay Phụ trách Đội của nhà xuất bản Thanh niên) với ý nghĩa giáo dục
rõ ràng. Vì nó giúp Phụ trách lớp nhi đồng, đội ngũ phụ trách sao và sao viên nhi
đồng có nội dung cụ thể, sinh hoạt hàng tuần, hàng tháng mà không gây trùng
lặp, không gây nhàm chán cho học sinh. Để trình và xin tham mưu với chi bộ
Đảng và Ban giám hiệu nhà trường tạo điều kiện sắp xếp Thời khóa biểu thuận
lợi để liên đội hoạt động. Đây là nhiệm vụ then chốt nhất để dẫn đến việc hình
thành các buổi sinh hoạt Sao có khoa học.
- Tổng phụ trách Đội phải định hướng được tầm quan trọng của buổi sinh
hoạt Sao nhi đồng là: Tạo sân chơi làm mạnh, bổ ích, rèn kỹ năng ứng xử sinh
hoạt cộng đồng, phòng tránh được\các tai nạn thương tích, hạn chế được việc
tiếp xúc với môi trường xấu; giáo dục các em có những lời nói hay, cử chỉ đẹp,
biết bảo vệ môi trường và vệ sinh cá nhân; giáo dục kĩ năng sống cho các em,
v...v... Đồng thời qua buổi triển khai, Tổng phụ trách Đội có thể tạo sự giao lưu
giữa giáo viên với học sinh, để trao đổi những kinh nghiệm, những vướng mắc
trong buổi sinh hoạt Sao nhi đồng. Vì những người trực tiếp quyết định chất
lượng của buổi sinh hoạt Sao là giáo viên chủ nhiệm, Ban chỉ huy liên-chi đội và
phụ trách sao có năng khiếu.
* Ví dụ:
+ Tuần 10: Giáo viên Phụ trách lớp nhi đồng và đội ngũ phụ trách sao tổ
chức sinh hoạt Sao nhi đồng với nội dung: Trò chơi, hát, lồng ghép giáo dục về
An toàn giao thông.
+ Tuần 11: Khi tổ chức sinh hoạt Sao với nội dung cụ thể như: Trò chơi
mới, bài hát mới và hình thức lồng ghép An toàn giao thông) thì mới cuốn hút
được học sinh.
14
Trong mọi hoạt động, để chúng ta tổ chức thực hiện tốt theo kế hoạch đã đề
ra thì việc tuyên truyền mục đích, ý nghĩa của hoạt động đó đến đối tượng là
khâu quan trọng nhất. Đối với việc tổ chức buổi sinh hoạt Sao nhi đồng, tôi đã
tuyên truyền theo 2 đối tượng:
- Giáo viên Phụ trách lớp nhi đồng: Đây là những người trực tiếp quyết định
chất lượng của buổi sinh hoạt Sao nhi đồng, tôi nghĩ để họ nhiệt tình giúp đỡ
mình hoàn thành tốt mục tiêu đã đề ra thì bên cạnh việc truyên truyền ý nghĩa
buổi sinh hoạt đối với nhi đồng, tôi đã thuyết phục bằng cách nhấn mạnh các nội
dung:
+ Phòng tránh tai nạn thương tích, do không hiểu biết được hậu quả của trò
chơi mà các em tự chơi như: Xô đẩy, ném đá, leo trèo…
+ Đạo đức học sinh: Giáo dục cho các em trong quan hệ giao tiếp lịch sự,
mạnh dạn, tự tin trước tập thể. Tránh được việc các em trêu chọc lẫn nhau và
đánh nhau.
+ Quan hệ thầy trò: Thông qua việc tổ chức sinh hoạt Sao là điều kiện tốt
nhất để giáo viên chúng ta hiểu được tính tình của mỗi em. Đồng thời và từ đó có
những biện pháp giáo dục phù hợp và hiệu quả hơn.
- Đối với đội ngũ phụ trách sao: Đây là lực lượng nồng cốt giữ vai trò quan
trọng và quyết định chất lượng buổi sinh hoạt Sao nhi đồng. Ngoài việc truyên
truyền, tôi đã nêu cao vai trò cũng như lợi ích của việc tổ chức đối với bản thân
của các em Phụ trách sao để nhằm động viên các em làm tốt nhiệm vụ: Giúp cho
các em mạnh dạn hơn, tự tin hơn trước tập thể, nâng cao uy tín của mình trước
tập thể, là nơi để mình thể hiện và phát huy vai trò của người phụ trách Sao.
2.2.2. Xây dựng kế hoạch tổ chức sinh hoạt thật cụ thể.
Bất kỳ ai muốn tiết kiệm thời gian nhưng hoàn thành được các công việc
với chất lượng cao đều phải biết sắp xếp công việc một cách khoa học, dự kiến
những điều đó có thể xảy ra, chuẩn bị tốt về phương tiện và điều kiện cho việc
15
nên kế hoạch công tác Đội một cách cụ thể: Liệt kê công việc, các hoạt động
phải tiến hành trong từng thời gian, mục tiêu tổng quát của công tác Đội. Sau đó
lập kế hoạch cho từng tuần, tháng, năm và từng công việc sao cho các hoạt động
sắp xếp hợp lý nhất:
- Đảm bảo tính khoa học.
- Đảm bảo tính thực tế.
- Đảm bảo tính khả thi.
- Kế hoạch hoạt động của nhi đồng còn phải căn cứ vào:
+ Nhiệm vụ của Liên đội trong năm học.
+ Kế hoạch tổng thể của Liên đội.
+ Nội dung Chương trình hoạt động Đội của Liên đội.
+ Đặc thù của Nhà trường.
2.2.3. Công tác tuyển chọn và bồi dưỡng đội ngũ phụ trách sao.
2.2.3.1. Phối hợp với giáo viên chủ nhiệm để chọn đội ngũ phụ trách Sao.
+ Học lực từ khá trở lên.
+ Đạo đức tốt.
+ Hiểu biết về các hoạt động Sao nhi đồng.
+ Khả năng điều hành các hoạt động theo mô hình sinh hoạt.
+ Có uy tín trước các em nhi đồng.
+ Nhanh nhẹn, chủ động, sáng tạo và nhiệt tình với công việc gần gũi yêu
mến các em.
Mỗi lớp chọn từ 3- 4 em sau đó tổ chức thi để chọn đội ngũ phụ trách
Sao đủ các tiêu chuẩn.
Việc chọn phụ trách Sao có thể bằng một số hình thức như: Thi chọn bằng
hình thức tổ chức hái hoa dân chủ trả lời câu hỏi về các lĩnh vực như hiểu biết về
Đội – Sao nhi đồng, biết sơ lược về tiểu sử Bác Hồ và anh Kim đồng…, thi năng
khiếu như hát, múa, kể chuyện, đọc thơ.
16
+ Việc chọn Phụ trách sao để bồi dưỡng, tập huấn công tác sinh hoạt Sao
nhi đồng, thì ưu tiên chọn những em có nhiều năng khiếu, có uy tín, mạnh dạn tự
tin trước tập thể, thông minh, hài hước.
Ví dụ: Khi tổ chức sinh hoạt Sao thì Phụ trách sao phải trực tiếp điều hành
nhưng thực tế Phụ trách sao có những em chỉ đảm nhận được vai trò phụ trách
công việc của mình (như: Phụ trách sao chỉ biết làm quản trò, không có năng
khiếu về hát v.v…) thì việc chọn những Phụ trách sao có năng khiếu để hỗ trợ
cho buổi sinh hoạt sao là rất cần thiết.
+ Điểm cần chú ý ở đây là bồi dưỡng phụ trách Sao phải thường xuyên và được
kết hợp chặt chẽ với giáo viên bộ môn.
Ví dụ: 20/11 để chuẩn bị cho đội ngũ phụ trách Sao sinh hoạt chủ điểm
“Con ngoan, trò giỏi, kính thầy, yêu bạn” giáo viên TPT Đội cần tập huấn cho
phụ trách Sao về truyền thống của người Việt Nam như giới thiệu về truyền
thống ngày nhà giáo Việt Nam 20/11, giới thiệu những người thầy vĩ đại trong
lịch sử như: Nguyễn Khuyến, Hồ Chí Minh…và những thầy cô lớn tuổi ở
trường, nhân dịp 20/11 ca ngợi lòng biết ơn sự hy sinh, cống hiến của thầy cô
giáo các em hãy sưu tầm các bài thơ, bài hát về thầy cô cho các em thi hát về
thầy cô…
2.2.3.2. Tập huấn nghiệp vụ cho các em phụ trách Sao.
Để buổi sinh hoạt Sao nhi đồng đạt chất lượng cao. Ngoài việc hỗ trợ của
giáo viên Phụ trách lớp nhi đồng, thì đội ngũ Phụ trách sao và những em nhi
đồng có năng khiếu cũng quyết định không nhỏ đến việc sinh hoạt Sao nhi đồng.
Từ đó muốn buổi sinh hoạt Sao đạt chất lượng thì công tác bồi dưỡng, tập huấn
cho đội ngũ Phụ trách sao và nhi đồng là không thể thiếu.
Bồi dưỡng Phụ trách Sao:
- Những nội dung bồi dưỡng cụ thể là:
17
+ Hướng dẫn phụ trách Sao tìm hiểu kĩ hơn về đối tượng sẽ phụ trách;
hướng dẫn quy định tổ chức sao của từng khối 1,2,3; hoặc thông qua sinh hoạt
tập thể, thi phụ trách Sao…; Bồi dưỡng phương pháp công tác của đội ngũ phụ
trách Sao; cách triển khai các buổi sinh hoạt Sao; phương pháp xây dựng kế
hoạch theo chủ điểm hàng tháng; bồi dưỡng kỹ năng tổ chức điều hành của đội
ngũ phụ trách Sao theo định kỳ.
+ Nội dung sinh hoạt Sao: trước hết chúng ta cần bồi dưỡng cho đội ngũ
Phụ trách sao nắm vững một số trò chơi hay nhất, biết hát một số bài hát quy
định của nhi đồng, một số bài hát tập thể phù hợp và đã được nhiều bạn yêu
thích, đã được tổ chức thành công để khởi đầu cho những nội dung sinh hoạt. Để
thực hiện được điều này, tôi đã xây dựng kế hoạch bồi dưỡng theo từng tháng
với các nội dung sinh hoạt cụ thể, gắn với chủ điểm của tháng đó. Có như vậy thì
nội dung sinh hoạt được thống nhất toàn trường và việc tổ chức không bị nhàm
chán như trước đây bởi sự thay đổi nội dung và người tổ chức đã nắm vững nội
dung và cách thức tổ chức.
+ Tổng phụ trách cùng cộng tác với giáo viên dạy âm nhạc, thể dục, mĩ
thuật… để tập huấn cho các em những hiểu biết cơ bản về lứa tuổi nhi đồng (đặc
điểm tâm sinh lí). Tập huấn phụ trách Sao một tuần 1 lần như kể chuyện, cách
hướng dẫn trò chơi, múa hát, làm thủ công...tài liệu từ các sách (Từ Làng Sen
đến Bến Nhà Rồng của Nhà xuất bản Văn học; Trò chơi ngoài giờ của Nhà xuất
bản Trẻ; Ca khúc thiếu nhi của Nhà xuất bản Âm nhạc…). Đồng thời nắm vững
các bước của một buổi sinh hoạt Sao.
- Phương pháp bồi dưỡng: Tổng phụ trách nói, phụ trách Sao ghi; làm mẫu
cho học sinh quan sát; thực hành, thảo luận, rút kinh nghiệm.
- Về thời gian: Khi tiến hành đại hội Liên đội xong, tổ chức bồi dưỡng cho
phụ trách sao, lần 1 vào tháng 10, lần 2 vào tháng 12, lần 3 vào tháng 3.
18
Ngoài những buổi tập huấn do Tổng phụ trách điều hành, phải bồi dưỡng
các em hàng ngày thông qua các giờ lên lớp hoặc ở nhà của các em. Điều này
muốn thực hiện được cần phải huy động cộng đồng tham gia bồi dưỡng. Như bồi
dưỡng qua các đợt thi văn nghệ ở địa phương, ngày tết trung thu… thông qua đó
rèn luyện cho các em sự nhanh nhẹn, mạnh dạn, tự tin.
Ví dụ: Giáo viên Tổng phụ trách Đội có thể hướng dẫn cho phụ trách Sao
cách tổ chức một buổi sinh hoạt sao theo các nội dung sau:
+ Sinh hoạt văn nghệ, trò chơi,…
+ Báo cáo thi đua: Từng sao nói về việc làm tốt trong giờ học tập, đạo đức,
kỉ luật…, cả những sai sót, những việc chưa làm được. Phụ trách Sao nhận xét
tuyên dương.
+ Sinh hoạt theo chủ điểm: Tập hát, kể chuyện, đọc thơ, tập múa, nghi thức
Đội… theo nội dung chủ điểm muốn giáo dục các nhi đồng. Cuối cùng là tổng
kết buổi sinh hoạt Sao.
2.2.3.3. Bồi dưỡng giáo viên phụ trách.
+ Chúng ta biết Giáo viên phụ trách thường không được tiếp xúc nhiều với
nghiệp vụ Đội, đặc biệt là những vấn đề đổi mới. Vì vậy vào đầu năm học, Tổng
phụ trách đã đăng ký chuyên đề về Đội- Sao. Tài liệu dựa vào các sách (Lí luận
và nghiệp vụ công tác Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh của Hội đồng Đội;
Cẩm nang người phụ trách…)
+ Ưu điểm ở đây, giáo viên phụ trách là người gần gũi với các em cả 2 buổi
ở lớp, khi nắm vững về nghiệp vụ thì việc truyền đạt kết quả sẽ rất cao.
2.2.4. Tổ chức, chỉ đạo các hoạt động cụ thể Công tác nhi đồng.
Tổ chức, chỉ đạo các hoạt động cụ thể của các lớp nhi đồng là khâu then
chốt trong toàn bộ chuỗi hoạt động của Đội. Vì vậy Tổng phụ trách phải kiên
quyết chỉ đạo thực hiện, tránh tình trạng “Đầu voi đuôi chuột”. Muốn thực hiện,
chỉ đạo tốt trước hết:
19
+ Tôi vận động tuyên truyền làm cho nhi đồng hiểu biết tin tưởng, phấn
khởi và tích cực thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ đã đề ra.
+ Tạo được sự đồng tình ủng hộ của tập thể giáo viên nhà trường, của đội
ngũ phụ trách Sao.
Để tổ chức thực hiện tốt tôi đã chú trọng các nhiệm vụ sau:
+ Tổ chức chỉ đạo và hình thành được mối quan hệ hợp tác giữa Tổng phụ
trách Đội, gây được niềm tin cho các em đối với Chương trình kế hoạch đã đề ra.
+ Tổ chức tốt các đợt thi đua và làm tốt công tác chỉ đạo.
+ Trên cơ sở phát huy mạnh mẽ mô hình “Sao tự quản” trong học tập, vui
chơi, sinh hoạt của Sao và nhi đồng.
Ví dụ: Tổ chức Hội thi “Phụ trách sao giỏi”; Tôi tham mưu với BGH
trường, lên kế hoạch, thông qua trước Hội đồng sư phạm trường được Hội đồng
sư phạm nhất trí. Tôi họp Ban chỉ huy Liên, Chi đội triển khai công việc, tuyên
truyền đến từng Chi đội, Phụ trách sao và tiến hành thực hiện. Sau khi tổ chức
xong hội thi, tôi tổng kết và đánh giá khen thưởng kịp thời cho các Sao nhi đồng
và các em phụ trách sao đạt kết quả cao.
Trong quá trình thực hiện tôi phát hiện ra rằng muốn làm tốt công tác Đội
tôi không thể ôm một mình mà cần tham mưu phối hợp với các tổ chức Đảng,
BGH trường, chính quyền, các ban ngành, đoàn thể và các lực lượng giáo dục
trong và ngoài Nhà truờng, đặc biệt là giáo viên phụ trách lớp nhi đồng.
2.2.5. Phối hợp với các tổ chức đoàn thể trong và ngoài nhà trường.
Với suy nghĩ làm gì để cho toàn trường đều làm công tác Đội, các tổ chức
ngoài nhà trường (Đoàn, Hội phụ nữ, Hội cựu chiến binh…) đều tham gia công
tác Đội, tôi đã trăn trở và biết rằng muốn làm được điều đó mình cần phải:
20
+ Xây dụng kế hoạch phối hợp đồng bộ, xây dựng được các hoạt động
chung với các phương thức linh hoạt, phong phú vừa đáp ứng đuợc nhiệm vụ của
nhà trường, vừa hỗ trợ tích cực cho công tác giáo dục ở địa phương.
Ví dụ: Xây dựng kế hoạch tổ chức tết Trung thu tại trường.
+ Tham mưu với BGH trường, BCH xã Đoàn, Chi đoàn trường và đặc biệt
là các hoạt động nhân các ngày lễ lớn để cùng giúp đỡ, chỉ đạo thực hiện có hiệu
quả.
+ Phối hợp với phụ huynh học sinh để phụ huynh học sinh quan tâm và tạo
điều kiện cho các em được tham gia.
+ Giao lưu với Hội phụ nữ, Hội cựu chiến binh của xã và Đoàn thanh niên
xã nhân các ngày lễ lớn.
Với những việc làm đó tôi đã làm cho các tổ chức trong và ngoài nhà
trường biết đến công tác Đội và bắt tay cùng giúp đỡ hoạt động Đội có hiệu quả.
2.2.6. Tăng cường kiểm tra để có biện pháp giúp đỡ Sao nhi đồng.
- Tổ chức kiểm tra, đánh giá thường xuyên, kịp thời uốn nắn, khen thưởng
từng tập thể Sao và từng nhi đồng.
- Khi đã hình thành được nếp sinh hoạt Sao, bên cạnh việc đưa vào bảng
điểm thi đua tuần, phân công Đội cờ đỏ chấm điểm. Bản thân tôi đã tăng cường
việc kiểm tra để có biện pháp giúp đỡ.
- Nội dung kiểm tra.
+ Việc chuẩn bị, cách thức tổ chức của đội ngũ Phụ trách sao.
+ Số lượng nhi đồng tham gia.
+ số lượng nhi đồng tham gia sinh hoạt có thật sự tích cực hay không.
+ Tính tự quản của Sao nhi đồng khi sinh hoạt.
- Sau khi kiểm tra, cuối tuần tôi mời Ban chỉ huy Liên, Chi đội và đội ngũ
Phụ trách sao để rút kinh nghiệm, hướng dẫn cho các em thực hiện tốt hơn ở tuần
sau. Riêng đối với tình hình nhi đồng tham gia không đủ và không tích cực thì
21
tôi sẽ trực tiếp nhắc nhở các em hoặc rút kinh nghiệm với giáo viên phụ trách lớp
nhi đồng trong phiên họp hoặc qua trao đổi trực tiếp hàng tuần.
- Bên cạnh việc tổ chức kiểm tra, tôi đã tiếp thu những ý kiến phản hồi của
giáo viên phụ trách lớp nhi đồng, đội ngũ Phụ trách sao và nhi đồng để có biện
pháp giúp đỡ kịp thời.
Ví dụ: Đối với nhi đồng thì có thể là trò chơi không vui hoặc Phụ trách sao
tổ chức không tốt … Phụ trách sao phổ biến, trình bày không hiểu… Đối với Phụ
trách sao thì có thể là các bạn không tích cực tham gia hay không tự quản, các
tình huống xảy ra mà Phụ trách sao không biết cách xử lý cho phù hợp….
- Để các Sao nhi đồng thực hiện tốt nếp sinh hoạt thì cần thực hiện các biện
pháp sau:
+ Giáo viên phụ lớp nhi đồng trực tiếp xuống giám sát tình hình thực hiện
sinh hoạt của lớp mình phụ trách để nhắc nhở nhi đồng và hỗ trợ cho đội ngũ
Phụ trách sao sinh hoạt. Có thể hướng dẫn hoặc cùng tham gia với Sao nhi đồng.
+ Tổng phụ trách kiểm tra thường xuyên.
+ Chọn phong trào này là hoạt động trọng tâm trong bảng điểm thi đua tuần.
+ Giao nhiệm vụ cụ thể cho từng Phụ trách sao: Em chịu trách nhiệm về trò
chơi, em chịu trách nhiệm về ôn và hướng dẫn các bài hát, em thì chịu trách
nhiệm phần nội dung truyên truyền các phong trào của Đội, các ngày chủ điểm
của tháng và nhận xét đánh giá buổi sinh hoạt, .... Đồng thời các em phải hỗ trợ
cho nhau để tổ chức tốt buổi sinh hoạt.
+ Chọn Sao có Phụ trách sao sinh hoạt sôi nổi, có chất lượng sinh hoạt đầu
tuần làm mẫu cho các Sao nhi đồng khác học tập.
+ Tổ chức, giới thiệu Phụ trách sao.
2.2.7. Tổ chức thi đua khen thưởng:
Công tác thi đua, khen thưởng là đòn thúc đẩy chất lượng qua các buổi sinh
hoạt Sao. Vì một trong những nhu cầu thứ bậc của con người thể hiện bản thân
22
và coi trọng danh dự. Do vậy muốn duy trì tốt phong trào Đội- Sao trong trường
học thì Tổng phụ trách phải chú ý đến việc thi đua khen thưởng, khen chê phải
đúng mức, chủ yếu là khen những nội dung làm tốt để động viên khích lệ các
em, nhắc nhở khéo léo để không làm mất lòng tin của các em.
- Tổ chức các đợt thi đua “ Phụ trách Sao giỏi ” trong các ngày lễ lớn giữa
các khối lớp.
- Đề các mức thưởng cho các phụ trách Sao xuất sắc.
- Thưởng cho các Sao sinh hoạt sôi nổi, thiết thực,
- Tham mưu với lãnh đạo nhà trường cho các em tham quan các danh lam
thắng cảnh, tham quan học hỏi các mô hình sinh hoạt sao trong và ngoài huyện.
2.2.8. Bám sát chương trình hành động của Hội đồng Đội huyện.
Đọc và nghiên cứu kỹ chương trình năm học của Hội đồng Đội huyện, để
lên kế hoạch cho từng tuần, tháng. Việc nào cần thực hiện trước, việc nào cần
chuẩn bị chúng ta sắp xếp hợp lí và khoa học để tránh sự dồn dập.
- Biên soạn chương trình
Liên đội đóng trên địa bàn thuận lợi, nên hoạt động theo “Hướng dẫn sinh
hoạt kỹ năng chương trình Rèn luyện đội viên” của Hội đồng Đội huyện...
Đây là một chương trình với số lượng kiến thức bao quát, sắp xếp nội
dung theo từng khối lớp có tính chất định hướng giáo dục cao.
Khi biên soạn chương trình cần phù hợp với độ tuổi, đặc điểm của trường,
lớp và triển khai đúng thời gian.
2.2.9. Phương pháp tổ chức sinh hoạt Sao.
Dùng “phương pháp trẻ với trẻ” phù hợp với nhiệm vụ giáo dục hiện nay
là: khả năng tự quản, tự lập kế hoạch, theo dõi quản lí, là thầy giáo tí hon, thầy
thuốc tí hon, nhà tuyên truyền măng non. Người lớn định hướng, giúp trẻ những
kiến thức, hướng dẫn và khuyến khích trẻ hoạt động.
23
Chúng ta thường nghe:“ Học thầy không tày học bạn”. Thật vậy! Phương
pháp này giúp nhi đồng phát huy tính sáng tạo, dễ trao đổi học hỏi lẫn nhau và
rất thoải mái sau mỗi buổi sinh hoạt.
2.2.10. Sử dụng phương tiện hoạt động Sao.
- Sách, báo nhi đồng.
- Chương trình rèn luyện dự bị đội viên
- Băng nhạc để tập múa, hát
- Chương trình trong sách giáo khoa
- Đài phát thanh măng non
- Đội tuyên truyền măng non
- Kinh phí cho quá trình hoạt động để kịp thời khen thưởng.
Nhi đồng là tuổi ham học, hiếu động nhưng chóng quên và thích khen
thưởng. Vì vậy ta phải kết hợp nhiều phương tiện để nhắc nhở cũng như động
viên.
2.2.11. Xây dựng hình thức, nội dung và cách tiến hành sinh hoạt Sao.
* Nội dung:
Gồm 6 nội dung cơ bản:
- Kính yêu Bác hồ.
- Con ngoan, trò giỏi.
- Chăm học.
- Vệ sinh sạch sẽ.
- Yêu sao nhi đồng và đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh.
- Cần biết khi ra đường.
* Yêu cầu hành động:
- Biết một số gương người tốt trong truyện cổ tích, truyện dân gian, truyện
ngụ ngôn, truyện về các anh hùng liệt sỹ.
24
- Biết thương yêu, giúp đỡ bạn bè nhất là các bạn đau yếu, tàn tật, gặp hoàn
cảnh khó khăn, học kém, noi gương học tập các bạn ngoan, học giỏi.
- Hằng ngày làm việc tốt, tránh việc xấu.
* Hình thức:
- Tổ chức hội thi mỗi chủ điểm giữa các Sao.
- Sinh hoạt 1 tiết/ tuần ở sân trường hoặc tại lớp học.
- Em làm theo phiếu nhi đồng.
- Câu lạc bộ “ Búp măng xinh” v.v..
* Các bước sinh hoạt Sao:
Bước 1 : Ổn định tổ chức
- Chọn vị trí sinh hoạt.
- Điểm danh báo cáo.
- Cho hô băng reo tên của sao:
- kiểm tra vệ sinh cá nhân.
- Hát bài hát tập thể hoặc bài hát về sao.
Bước 2 : Đánh giá thi đua
- Trưởng sao đánh giá (hoặc các em trong sao phụ trách từng mặt), nhận xét.
Nhi đồng bổ sung nội dung sao trưởng còn thiếu hoặc những việc làm của
mình mà bạ trưởng chưa biết.
- PTS đánh giá, nhận xét từng mặt của các em, khen từng thành tích cụ thể
của các em và nhắc nhở những việc chưa làm được.
Bước 3: Nội dung sinh hoạt
- Dựa vào chương trình dự bị đội viên (Nhi đồng chăm ngoan, nhi đồng học
tốt, yêu khoa học, nhi đồng giúp bạn vượt khó, nhi đồng vui khỏe, nhi đồng yêu
sao, yêu Đội) để chuẩn bị cho nội dung sinh hoạt.
- Dạy những bài hát tập thể, bài hát xung quanh chủ đề sinh hoạt sao.
- Tổ chức trò chơi tập thể xung quanh chủ đề sinh hoạt sao.
25
Bước 4 : Nhận xét buối sinh hoạt
- Tuyên dương các em trong buổi sinh hoạt sao.
- Nhắc nhở các em chưa thực sự nhiệt tình.
- Cho các em nhắc lại nội dung buổi sinh hoạt.
- Dặn những yêu cầu cho buổi sinh hoạt sau
- Đọc lại lời hứa nhi đồng.
- Kết thúc buổi sinh hoạt.
* Lưu ý: Nhi đồng sẽ rất ham thích vui chơi, được vui vẻ với các anh chị
như ở nhà. Đây là điều kiện tốt nhất để phụ trách Sao dễ dàng truyền đạt những
nội dung của chủ điểm.
Ví dụ: Như sinh hoạt chủ điểm tháng 12 với chủ điểm “Chú bộ đội của
em” thì thiết kế các nội dung hoạt động theo từng khối lớp và trong các tháng
cần có một hoạt động chung của các Sao gắn liền với kỉ niệm ngày thành lập
Quân đội nhân dân Việt Nam. Bên cạnh đó khi hoạt động theo chủ điểm phụ
trách Sao phải đưa ra các yêu cầu cho các em cần đạt được như:
- Lớp 1 – Biết ngày 22-12 là ngày gì? – Biết trong gia đình có ai là Đảng
viên, Đoàn viên – Biết công lao của các chú bộ đội – Thi đua học tốt. Tổ chức
sinh hoạt tập các bài hát ca ngợi Đảng, Bác Hồ…giới thiệu tranh ảnh , bài hát,
thơ về chú bộ đội qua các thời kỳ để các em từng bước hiểu về truyền thống
Quân đội anh hùng…
- Lớp 2 - Đạt yêu cầu như lớp 1- Biết trong gia đình có ai Đảng viên,
Đoàn viên- Biết công lao của các chú bộ đội- Thi đua học tốt. Tổ chức sinh hoạt
tập các bài hát ca ngợi Đảng, Bác Hồ…giới thiệu tranh ảnh, bài hát có chủ đề về
bộ đội để giới thiệu trong các buổi sinh hoạt…
- Lớp 3 – Đạt yêu cầu như lớp 2 – Giáo dục lòng biết ơn các chú bộ đội,
đặc biệt là các chú thương binh, anh hùng liệt sĩ gắn liền với việc tạo cho các em
có hoạt động đến thăm hỏi các cô chú thương binh, các “Mẹ Việt Nam anh
26
hùng” ở địa phương. Tổ chức sưu tầm về tranh ảnh, bài hát thơ ca về truyền
thống Quân đội nhân dân Việt Nam, tổ chức cuộc thi vẽ tranh có chủ đề về các
chú bộ đội
27
CHƯƠNG III. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
3.1. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu.
* Kết quả khảo nghiệm:
- Ngay từ đầu năm học Tổng phụ trách đã thăm dò ý kiến học sinh khi tham
gia sinh hoạt sao vào thứ hai hàng tuần.
* Kết quả điều tra đầu năm học trước khi thực hiện đề tài
Sao nhi thích tham Sao nhi không thích TỔNG gia sinh hoạt Sao tham gia sinh hoạt Sao TT KHỐI SỐ HS Tỉ lệ % Tỉ lệ % SL SL
42 1 25 17 59% 41% 01
73 2 45 28 61% 39% 02
50 3 25 25 50% 50% 03
* Giá trị khoa học.
- Công tác bồi dưỡng phụ trách Sao giúp cho tổng phụ trách và đội ngũ
giáo viên, lãnh đạo nhà trường hiểu được vai trò quan trọng trong việc sinh hoạt
sao nhi đồng, qua đó tạo điều kiện thuận lợi cho công tác bồi dưỡng phụ trách
Sao thực sự là một công việc mang tính chất giáo dục tinh thần trong nhà trường.
- Nâng cao chất lượng đội ngũ phụ trách Sao nhi đồng cả về mặt kiến thức
lẫn kĩ năng tổ chức hoạt động sinh hoạt Sao nhi đồng và một số kiến thức và kĩ
năng tổ chức hoạt động tập thể của lớp mình.
- Nâng cao chất lượng buổi sinh hoạt Sao nhi đồng với nhiều hình thức tổ
chức phong phú thu hút hầu hết các em nhi đồng tham gia góp phần nâng cao
chất lượng giáo dục trong nhà trường tiểu học.
Để nâng cao chất lượng hoạt động Đội nói chung và Sao nhi đồng trong
trường tiểu học là một việc làm cần thiết, đề tài góp phần giải quyết những khó
khăn trong công tác sao nhi ở trường tiểu học.
28
3.2. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên
cứu.
Từ điều kiện và tình hình thực tế của nhà trường, tôi đã áp dụng được một
số hình thức trên vào hoạt động Sao nhi đồng. Kết quả cho thấy hầu hết các em
tham gia hoạt động Sao sôi nổi, sự mạnh dạn của các em đã tăng dần, sự chuẩn
bị của các em cao hơn, có thể thay PTS điều khiển các hoạt động. Các em đã tự ý
thức được mình trong việc vui chơi, tính tự quản cao. Mọi hoạt động của Sao nhi
đồng nói riêng và hoạt động Đội nói chung đều thực hiện theo một "Êkíp", một
thể thống nhất và đi lên một cách rõ rệt. Tinh thần đoàn kết thương yêu giúp đỡ
lẫn nhau, cùng nhau học tập, vui chơi và rèn luyện đạo đức ngày càng tiến bộ.
* Kết quả sau khi thực hiện đề tài
Sao nhi thích tham Sao nhi không thích TỔNG gia sinh hoạt Sao tham gia sinh hoạt Sao TT KHỐI SỐ HS SL Tỉ lệ % SL Tỉ lệ %
42 1 42 100% 0 0% 01
73 2 71 98% 2 2% 02
50 3 45 90% 5 10% 03
- Tổ chức thành công Đại hội Liên đội.
- Văn nghệ, trò chơi dân gian chào mừng ngày khai giảng năm học mới và
vui tết trung thu.
- Tổ chức thành công hội thi văn nghệ chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam
20/11.
- Tổ chức hội thi dân vũ tháng 10.
- Tham gia ủng hộ cho các em thiếu nhi do Hội đồng Đội phát động.
- Tham gia viết bài Phát thanh măng non tháng 12 chào mừng Ngày thành
lập Quân đội nhân dân do Hội đồng Đội phát động.
29
- Tham gia 1 tiết mục văn nghệ chào mừng trong dịp tết Nguyên đán do xã
tổ chức.
- Tổ chức thành công “Ngày hội học sinh Tiểu học”.
- Tổ chức ngày hội “Thiếu nhi vui khỏe tiến bước lên Đoàn” và “Công nhận
chuyên hiệu Đội viên”.
- Tổ chức thi “Nghi thức Đội” cấp Liên đội.
- Tổ chức cho học sinh thi “Kể chuyện theo sách”.
- Tham gia chào mừng Đại hội Đoàn cấp xã.
Qua những hoạt động đó, nhi đồng phần nào hiểu và gắn bó với các
anh chị Phụ trách sao, mong muốn được sinh hoạt Sao nhiều hơn và cũng thật
vui có những giờ sinh hoạt Sao, bố mẹ các em cũng rất hài lòng phấn khởi khi
thấy con mình mạnh dạn hướng dẫn cho các em. Nhiều khi còn làm khán giả, lúc
hướng dẫn trò chơi, hoặc cùng hát với tập thể, làm cho phong trào hoạt động Sao
ngày càng sôi nổi hơn.
+ 99% nhi đồng có đạo đức tốt.
+ 99% nhi đồng hiểu và thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy.
+ 100% nhi đồng ham thích sinh hoạt Sao.
+ Quá trình Rèn luyện dự bị đội viên toàn liên đội đạt 100%
Đối với PTS, các em cũng được học hỏi lẫn nhau, tự rèn luyện bản thân
trong chương trình rèn luyện đội viên để phấn đấu trở thành đoàn viên Đoàn
TNCS Hồ Chí Minh.
3.3. Bài học kinh nghiệm.
Qua thực tế thực hiện chương trình công tác Đội và phong trào thiếu nhi của
Liên đội cũng như công tác sinh hoạt sao nhi đồng trong nhiều năm qua, bản
thân tôi rút ta được một số bài học kinh nghiệm như sau:
1. Người giáo viên – Tổng phụ trách Đội cần xác định nhiệm vụ, vai trò
trách nhiệm của mình trong thực hiện nhiệm vụ được giao, phải yêu nghề, yêu
30
công việc, mến trẻ, biết chăm chút, tận tuỵ với thiếu niên nhi đồng. Người giáo
viên – Tổng phụ trách Đội cần có năng lực sư phạm, có năng lực tổ chức và chỉ
đạo các hoạt động Đội, phải khiêm tốn học hỏi và phấn đấu hoàn thiện nhân cách
của mình.
2. Cần vận dụng sáng tạo các kế hoạch cấp trên phù hợp với tình hình của
Liên đội, biết tổ chức xây dựng phong trào, cần học tập để bắt kịp với nội dung
đổi mới của nhiệm vụ, nghiên cứu các chương trình công tác Đội, hướng dẫn của
Hội đồng Đội cấp trên.
3. Phát huy nội lực, thuận lợi của Liên đội, bám sát nội dung chủ đề chủ
điểm của năm học tháng học để triển khai một cách hiệu quả đến các lớp và các
phụ trách sao nhi đồng .
4. Phương pháp sinh hoạt sao nhi phải cụ thể, thiết thực và thường xuyên.
Vì thiếu niên nhi đồng không phải một sớm một chiều mà nhận biết hết được
hoặc trưởng thành ngay được mà phải liên tục, khéo léo, biện pháp thích hợp.
5. Cần có biện pháp giúp đỡ các em phụ trách sao nhi còn yếu, giúp các em
đi từ nhận thức đến thực tế, không nói suông mà phải bằng hành động thiết thực,
cụ thể, bắt đầu từ những anh chị phụ trách, tổng phụ trách, ban chỉ huy Liên đội,
Ban chỉ huy Chi đội và từng đội viên.
6. Phương pháp nêu gương sáng cũng là phương pháp có nhiều ưu điểm, có
tính lan toả mạnh, cần làm kịp thời để động viên tinh thần, làm gương cho em
khác noi theo.
7. Không thể thiếu trong giáo dục là tính công bằng, qua mỗi phong trào thi
đua, Hội thi, Hội diễn phải thực hiện nghiêm túc tính công bằng, công khai để
các em thoả mãn, thấy được điểm mạnh của mình để phát huy, điểm yếu để khắc
phục hoặc cố gắng, tránh thái độ bất mãn, tự ti trong các lần tham gia hoạt động
của các em.
31
C.KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
I. Kết luận:
Bồi dưỡng phụ trách Sao là một công tác khoa học, vấn đề sư phạm cần
phải được nghiên cứu nghiêm túc, có chương trình, có chỉ đạo, đầu tư theo hệ
thống của các cấp, phải luôn đổi mới để phù hợp với sự phát triển của các em nhi
đồng và của xã hội. Phải xác định phụ trách Sao thực chất là một đội ngũ cán bộ
giáo dục tí hon, một tiểu giáo viên của Đội.
Công tác Sao nhi đồng và công tác bồi dưỡng phụ trách Sao là phương thức
giáo dục tự giáo dục đối với các em, giúp cho các em học tập tốt hơn, biết cách
tổ chức quản lí một hoạt động tập thể, biết tôn trọng công việc mình làm.
Muốn Sao nhi đồng hoạt động tốt phải có một đội ngũ phụ trách sao giỏi,
được lựa chọn, bồi dưỡng, huấn luyện nghiệp vụ thường xuyên. Chính vì vậy
công tác bồi dưỡng phụ trách Sao muốn có hiệu quả rất cần có sự lựa chọn theo
tiêu chuẩn đối với những đội viên tham gia công tác này.
Để nâng cao chất lượng hoạt động Đội nói chung và Sao nhi đồng trong
trường tiểu học là một việc làm cần thiết, đề tài góp phần giải quyết những khó
khăn trong công tác sao nhi ở trường tiểu học giúp cho tổng phụ trách, đội ngũ
giáo viên chủ nhiệm, lãnh đạo nhà trường, chi đoàn giáo viên nhận thức tốt về
vai trò của phụ trách Sao, qua đó tạo điều kiện thuận lợi cho nhi đồng sinh hoạt,
đến với các em bằng tình thương và trách nhiệm, luôn động viên uốn nắn kịp
thời bằng nghệ thuật sư phạm thích hợp, chắc chắn hiệu quả của công tác sẽ tốt
hơn, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng học tập và củng cố nề nếp nhà
trường.
II. Kiến nghị
* Đối với Hội đồng Đội Huyện: Khi mở các lớp tập huấn về công tác đội
nên đi sâu về công tác bồi dưỡng phụ trách Sao nhi đồng cho đội ngũ tổng phụ
32
trách Đội nhằm làm cho hoạt động này có định hướng và phương pháp thực hiện
đúng đắn hơn, trọng tâm và hiệu quả hơn.
* Đối với các cấp lãnh đạo:
- Các cấp đề ra kế hoạch và nội dung sinh hoạt kịp thời, thường xuyên bổ
sung những nội dung và hình thức sinh hoạt mới để đề ra đường lối cho đội thực
hiện.
* Đối với GVCN:
- GVCN quan tâm động viên, khích lệ kịp thời đội ngũ phụ trách sao, hiểu
và nắm được các tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của các em, lắng nghe và giải
thích cụ thể những vướng mắc trong công tác phụ trách Sao của các em nhằm
giúp các em thực hiện nhiệm vụ được tốt hơn.
- Giáo viên chủ nhiệm các lớp phải luôn quan tâm đến công tác đội nói
chung, công tác nhi đồng nói riêng, nhằm chỉnh sửa nội dung cũng như hình thức
sinh hoạt sao làm cho công tác này có chất lượng hơn.
33
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Chương trình công tác Đội và phong trào thiếu nhi năm học: 2016 - 2017.
2. Cẩm nang công tác Đội NXB Thanh niên năm 2007.
3. Cách tổ chức trò chơi tập thể, Tác giả: Trần Quang Đức - NXB Thanh niên
năm 2010.
4. Người phụ trách Đội cần biết, Tác giả: Nguyễn Sông Lam - NXB Thanh niên
năm 2009.
5. Phương pháp thiết kế các mô hình hoạt động Đội, tác giả: Trần Quang Đức -
NXB Thanh niên năm 2010.
6. Sổ tay Phụ trách Đội, Tác giả: Nguyễn Thế Truật - NXB Thanh niên năm
2006.
7. Tạp chí người phụ trách.
8. Tâm lý học lứa tuổi học sinh Tiểu học.
9. Trò chơi dân gian và bài hát dân ca Việt trên Internet.
10. 72 trò chơi tập thể trong sinh hoạt Đoàn, Hội, Đội tác giả: Trần Quang Đức -
NXB Thanh niên.
11. Kỹ năng công tác Phụ trách Đội TNTP Hồ Chí Minh, tác giả: Trần Quang
Đức - NXB Thanh niên.
12. Lịch sử Đội TNTP Hồ Chí Minh, tác giả: Trần Quang Đức - NXB Thanh
niên.
13. 50 bài hát thiếu nhi hay nhất và 11 bài hát quy định cho đội viên.
34
MỤC LỤC
