NC-KH-SP-ƯD: Sử dụng SGK như là một phương tiện dạy học tích cực
Đào Văn Chánh
Nhược điểm: Nếu việc trình bày trên bảng không khác SGK bao nhiêu thì việc
trình bày đó lãng phí ba điểm:
+ Một là lãng phí SGK đang nằm trong cặp của học sinh,
+ Hai là lãng phí sức lực của giáo viên trong việc cố gắng trình bày lại (lựa chọn câu
chữ, thứ tự ,v,v,…) nội dung SGK,
+ Và ba là lãng phí sức lực của học sinh trong việc chép lại nội dung (SGK) mà giáo viên
trình bày trên bảng. Việc chủ động chép ra để nhớ, để học và việc thụ động chép theo
giáo viên (để và nhà học), thực chất là hai công việc khác nhau rất nhiều, trong việc tác
động đến bộ não. Nhiều giáo viên bảo rằng một lần chép là một lần nhớ thêm, cho nên
mới có chuyện học sinh không thuộc phần nào thì bắt chép phạt 20,30,50 lần ,…phần đó.
Đây là một quan điểm giáo dục đã quá lạc hậu, không phù hợp với phương pháp giáo dục
tích cực, cũng như không phù hợp với tâm lý giáo dục hiện đại ngày nay. Nhiều học sinh
đi học thêm chép đầy vở, nhưng trong đầu trống rỗng là một minh chứng rõ ràng cho
sự sai lầm của ý kiến này.
Với cách sử dụng SGK như thế, việc học của học sinh đi một chiều từ giáo viên
đến học sinh. Giáo viên vừa trình bày vừa giảng, học sinh vừa chép vừa tiếp thu kiến thức
mới (Trong SGK). Đó là lối giáo dục truyền thống, không phải là phương pháp dạy học
mới.
Ngược lại, nếu việc trình bày khác SGK (mà theo quan điểm giáo viên là hay hơn, phù
hợp hơn,…) cũng có cái hay của nó, nhưng ẩn chứa nhiều nguy cơ, rủi ro và mạo hiểm.
Do trình độ chuyên môn, nghiệp vụ chưa thật uyên bác, có thể giáo viên sẽ dẫn học sinh đi
sai đường, sai quan điểm, sai chuẩn,v,v,…
Mà thực ra khi có ý định trình bày khác SGK đi chăng nữa (Vì lý do sư phạm, hoặc vì
lý do nào khác mà chúng ta chắc chắn là đúng), thì chúng ta cũng hoàn toàn có thể dựa
vào SGK để làm nổi bật cái phần khác đó, không nhất thiết phải “dẹp” SGK sang một bên
thì mới giảng dạy được.
GIẢI PHÁP THAY THẾ.
Sử dụng SGK như là một phương tiện dạy học tích cực, hổ trợ tốt trong việc đổi
mới phương pháp dạy học, nâng cao kết quả học tập của học sinh.
Phương pháp sử dụng SGK như là một phương tiện dạy học tích cực là gì?
Đó là tại lớp, giáo viên không trình bày bài học trên bảng, học sinh không phải
chép bài học (đã có trong SGK). Nhiệm vụ chính của giáo viên và học sinh tại lớp là
nghiên cứu, phân tích SGK, tra cứu SGK các lớp trước, qua việc đặt vấn đề của giáo viên
và học sinh, để hiểu và vận dụng làm bài tập ngay tại lớp.
Sử dụng SGK như là một phương tiện dạy học tích cực như thế nào ?
Có thể sử dụng SGK trong mọi thời gian học tập của học sinh:
Sử dụng SGK tại lớp học:
