TỔNG QUAN Y KHOA
Số 9 (Tháng 5/2024) GẶP GỠ Y KHOA ǀ 24
II. CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ GÂY ĐỘT QUỴ NÃO
1. Nguy cơ không thay đổi được
- Tuổi: > 50 tuổi: Đột quỵ não tăng 2 lần/ 10 năm
> 65 tuổi: Đột quỵ não tăng 7 lần.
- Giới: Nam (1,25) > Nữ.
- Di truyền.
- Màu da: da đen/ da trắng = 2/1
2. Nguy cơ có thể thay đổi được:
2.1. Tăng huyết áp
- Là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây tai biến mạch
máu não
- Cao gấp 4-6 lần bình thường.
- Điều trị tăng huyết áp giảm nguy cơ tai biến
mạch máu não 38%, giảm tỷ lệ tử vong do tai
biến mạch máu não 40%.
2.2. Bệnh tim mạch: quan trọng thứ 2
- Rung nhĩ: tăng tỉ lệ tai biến mạch máu não 4-6
lần.
- Bệnh van tim và cơ tim bẩm sinh. Tăng nguy
cơ tai biến mạch máu não lên gấp đôi.
- Dị tật bẩm sinh: còn lỗ bầu dục.
2.3. Đái tháo đường: nguy cơ gây tai biến mạch
máu não gấp 3 lần
2.4. Rối loạn chuyển hóa Lipid
- LDL-C: mang cholesterol dư thừa lắng đọng
vào thành động mạch; hẹp và xơ vữa thành động
mạch; hình thành cục máu đông: nguy cơ rất lớn
cho tim và não.
- HDL-C: có tác dụng bảo vệ thành mạch, HDL-
C mang cholesterol trở về gan, bài tiết lượng dư
thừa qua thận.
- Triglycerit: cũng tham gia vào quá trình tạo
mảng xơ vữa động mạch.
2.5. Hẹp động mạch cảnh
- Nguy cơ mắc và tái phát tai biến mạch máu não
- Hẹp ≥ 70%: phẫu thuật bóc tách nội mạc động
mạch cảnh mang lại lợi ích ngoạn mục (giảm
16% so với điều trị nội)
2.6. Tình trạng tăng đông
2.7. Hút thuốc lá
- Tăng gấp đôi nguy cơ gây đột quỵ thiếu máu
não
- Người hút thuốc lá nhiều > hút thuốc lá ít.
- Bỏ thuốc lá: Nghiên cứu tương đối đột quỵ não
giảm ngay lập tức rõ ràng: 2- 4 năm
2.8 Uống rượu nhiều
- Uống rượu nhiều: giảm số lượng tiểu cầu, ảnh
hưởng sự đông máu và độ nhớt của máu, đột quỵ
xuất huyết não.
- Khi rượu ra khỏi cơ thể gây hậu quả phản ứng
lại: tăng độ nhớt máu và tăng vọt tiểu cầu, thiếu
máu não cục bộ .
2.9. Lạm dụng thuốc
- Cocaine: ức chế sự giãn mạch, co mạch, tăng
huyết áp, đột quỵ xuất huyết não.
Các thuốc gây nghiện ảnh hưởng lên tim: Loạn
nhịp tim, hình thành cục máu đông, đột quỵ nhồi
máu não.
- Thuốc phiện: tổn hại thành mạch.
- Amphetamine, Heroin: gây co mạch, tăng
huyết áp.
2.10. Chế độ ăn
- Tránh ăn chất béo, giảm muối, ăn nhiều rau quả
và chất xơ.
2.11. Tăng vận động, tránh béo phì
- Thể dục đều đặn 45phút / 5-7 ngày/ tuần.
2.12. Giảm stress
- Căng thẳng thần kinh: Tăng hoạt động hệ thần
kinh giao cảm, tăng huyết áp, tăng co bóp cơ tim.
Áp lực máu tăng đột ngột, đột quỵ xuất huyết
