1
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO GIA LAI
TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM
TÀI LIỆU BỒI DƢỠNG THƢỜNG XUYÊN 2020
MÔN: TOÁN
Chuyên đề
SỬ DỤNG PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC, GIÁO DỤC
PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH
TIỂU HỌC THỰC HIỆN CHƢƠNG TRÌNH GIÁO
DỤC PHỔ THÔNG 2018
ThS. LÊ NHƢ THIỆN
Gia Lai – Tháng 8/2020
2
MỤC LỤC
A. ĐẶT VẤN ĐỀ .............................................................................................. 1
B. NỘI DUNG................................................................................................... 3
Chƣơng 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ NĂNG LỰC, PHẨM CHẤT CỦA
GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH ........................................................................ 3
1.1 Năng lực và phẩm chất của giáo viên .................................................. 3
1.2 Các Phẩm chất và năng lực của học sinh tiểu học ............................... 5
1.3 Một số phẩm chất và năng lực của học sinh đƣợc hình thành qua môn
toán ............................................................................................................... 11
Chƣơng 2: SỬ DỤNG PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC GIÁO DỤC ........... 15
PHÁT TRIỂN PHẨM CHẤT, NĂNG LỰC HỌC SINH ........................... 15
QUA MÔN TOÁN TIỂU HỌC ................................................................... 15
2.1 Phƣơng pháp dạy học, giáo dục phát triển phẩm chất năng lực học
sinh tiểu học. ............................................................................................. 15
2.2 Xây dựng kế hoạch bài học môn toán tiểu học. ................................. 18
C. KẾT LUẬN ................................................................................................ 37
D. TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 38
1
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Phẩm chất và năng lực là hai thành phần cơ bản trong cấu trúc nhân cách
và là yếu tố nền tảng tạo nên nhân cách của một con ngƣời. Do vậy mà trong
mọi thời đại các chƣơng trình giáo dục đƣợc áp dụng, tuy có khác nhau về cấu
trúc, phƣơng pháp và nội dung giáo dục … nhƣng đều hƣớng tới mục tiêu là
hình thành nhân cách cho học sinh.
Chúng ta đã biết, trƣớc đây giáo dục chú trọng mục tiêu là: giáo dục toàn
diện cho học sinh và giúp cho học sinh hình thành hệ thống kiến thức, kĩ
năng, thái độ thì hiện nay vẫn còn đúng nhƣng chƣa đủ.
“Chƣơng trình giáo dục phổ thông cụ thể hóa mục tiêu giáo dục, giúp
ngƣời học làm chủ kiến thức phổ thông; biết vận dụng hiệu quả kiến thức vào
đời sống và tự học suốt đời; có định hƣớng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp;
biết xây dựng và phát triển hài hòa các mối quan hệ xã hội; có cá tính, nhân
cách và đời sống tâm hồn phong phú, nhờ đó có đƣợc cuộc sống có ý nghĩa và
đóng góp tích cực vào sự phát triển của đất nƣớc và nhân loại.
Chƣơng trình giáo dục tiểu học giúp học sinh hình thành và phát triển
những yếu tố căn bản đặt nền móng cho sự phát triển hài hòa về thể chất và
tinh thần, phẩm chất và năng lực; định hƣớng chính vào giáo dục về giá trị
bản thân, gia đình, cộng đồng và những thói quen, nề nếp cần thiết trong học
tập và sinh hoạt.”
(Nguồn: Trích tài liệu của Bộ Giáo dục và Đào tạo tập huấn cho cán bộ
quản lí sở / phòng giáo dục và đào tạo thực hiện. Chương trình Giáo dục
phổ thông 2018).
Xuất phát từ mục tiêu trên, công tác bồi dƣỡng thƣờng xuyên trong các
năm qua, tập trung vào các chuyên đề hình thành và phát triển một số năng
lực giáo dục và năng lực dạy học cho giáo viên và học sinh tiểu học cụ thể:
1) Dạy học toán và kiểm tra đánh giá theo định hƣớng phát triển năng lực
học sinh (hè 2017).
2) Bồi dƣỡng năng lực tổ chức các hoạt động dạy học toán theo định
hƣớng phát triển năng lực học sinh tiểu học (hè 2018).
3) Bồi dƣỡng năng lực, lựa chọn nội dung dạy học môn toán tiểu học (hè
2019).
Năm nay theo yêu cầu của Sở Giáo dục và Đào tạo Gia Lai, chúng ta tìm
hiểu nghiên cứu chuyên đề: “Sử dụng phương pháp dạy học, giáo dục phát
triển phẩm chất, năng lực học sinh, thực hiện chương trình GDPT 2018”.
Chuyên đề này rộng quá, vừa là phƣơng pháp dạy học và phƣơng pháp
giáo dục, mục tiêu hƣớng tới là hình thành và phát triển phẩm chất năng lực
học sinh. Bản thân tác giả chƣa có điều kiện tham gia các đợt tập huấn về thực
hiện dạy học theo sách giáo khoa mới môn toán lớp 1 do bộ Giáo dục và Đào
2
tạo tổ chức; không có nhiều tài liệu tham khảo các lĩnh vực kiến thức liên
quan. Do đó bản thân không có tham vọng tìm hiểu, nghiên cứu sâu một cách
trọn vẹn đầy đủ, mà chỉ nghiên cứu: Một số vấn đề về phẩm chất và năng lực
của giáo viên và học sinh; sử dụng phƣơng pháp dạy học và giáo dục, với mục
tiêu làm sao để dạy đƣợc học sinh tiểu học hình thành một số phẩm chất và
năng lực thông qua việc dạy học môn toán.
3
B. NỘI DUNG
Chƣơng 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ NĂNG LỰC, PHẨM CHẤT CỦA
GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
1.1 Năng lực và phẩm chất của giáo viên
1.1.1 Cơ sơ pháp lí
Nhƣ chúng ta đã biết, trƣớc đây quy định về chuẩn nghề nghiệp giáo
viên tiểu học (Ban hành kèm theo Quyết định số 14/2007/QĐ-BGDĐT ngày
04 tháng 5 năm 2007 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo). Hiện nay
chuẩn nghề nghiệp giáo viên đƣợc quy định: Theo thông tƣ số: 20/2018/TT-
BGDĐT, Quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên cơ sở giáo dục phổ thông
(Ban hành kèm theo Thông tư số 20/2018/TT-BGDĐT ngày 22 tháng 8 năm
2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo).
Tiêu chuẩn 1. Phẩm chất nhà giáo: Tuân thủ các quy định và rèn luyện về
đạo đức nhà giáo; chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ đồng nghiệp trong rèn luyện
đạo đức và tạo dựng phong cách nhà giáo.
Tiêu chí 1. Đạo đức nhà giáo;
Tiêu chí 2. Phong cách nhà giáo.
Tiêu chuẩn 2. Phát triển chuyên môn, nghiệp vụ: Nắm vững chuyên môn
và thành thạo nghiệp vụ; thƣờng xuyên cập nhật, nâng cao năng lực chuyên
môn và nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
Tiêu chí 3. Phát triển chuyên môn bản thân;
Tiêu chí 4. Xây dựng kế hoạch dạy học và giáo dục theo hƣớng phát
triển phẩm chất, năng lực học sinh;
Tiêu chí 5. Sử dụng phƣơng pháp dạy học và giáo dục theo hƣớng phát
triển phẩm chất, năng lực học sinh;
Tiêu chí 6. Kiểm tra, đánh giá theo hƣớng phát triển phẩm chất, năng
lực học sinh;
Tiêu chí 7. Tƣ vấn và hỗ trợ học sinh.
Tiêu chuẩn 3. Xây dựng môi trƣờng giáo dục: Thực hiện xây dựng môi
trƣờng giáo dục an toàn, lành mạnh dân chủ, phòng chống bạo lực học đƣờng.
Tiêu chí 8. Xây dựng văn hóa nhà trƣờng;
Tiêu chí 9. Thực hiện quyền dân chủ trong nhà trƣờng;
Tiêu chí 10. Thực hiện và xây dựng trƣờng học an toàn, phòng chống
bạo lực học đƣờng.
Tiêu chuẩn 4. Phát triển mối quan hệ giữa nhà trƣờng, gia đình và xã
hội: Tham gia tổ chức và thực hiện các hoạt động phát triển mối quan hệ giữa