TÀI LIỆU TRUYỀN THÔNG HỎI - ĐÁP
LUẬT THỰC HIỆN DÂN CHỦ Ở CƠ SỞ
(Tài liệu dùng cho công tác nghiên cứu
và sử dụng tài liệu của cán bộ thư viện và bạn đọc)
PHÒNG HÀNH CHÍNH - TỔNG HỢP
THƯ VIỆN TỈNH SƠN LA
Năm 2024
Tài liệu truyền thông hỏi - đáp số 01/ 2024: Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở
5
LỜI GIỚI THIỆU
Thực hiện dân chủ ở cơ sở là phương thức phát huy quyền
làm chủ Nhân dân, để công dân, cán bộ, công chức, viên chức,
người lao động được thông tin, thể hiện ý chí, nguyện vọng, chính
kiến của mình thông qua việc thảo luận, tham gia ý kiến, quyết định
và kiểm tra, giám sát các vấn đề ở cơ sở theo quy định của Hiến
pháp và pháp luật.
Để tiếp tục phát huy những kết quả đạt được, thể chế hóa
đầy đủ chủ trương, quan điểm chỉ đạo của Đảng, cụ thể hóa Hiến
pháp năm 2013, bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp
luật và khắc phục kịp thời những hạn chế, bất cập trong thực tiễn
thực hiện dân chủ ở cơ sở nêu trên thì việc nghiên cứu xây dựng và
ban hành Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở là cần thiết. Ngày 10
tháng 11 năm 2022, tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội nước Cộng hòa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XV đã thông qua Luật Thực hiện dân
chủ ở cơ sở năm 2022, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2023.
Nội dung của luật gồm 6 Chương, 91 Điều, quy định về:
Nội dung, cách thức thực hiện dân chủ ở cơ sở; quyền và nghĩa vụ
của công dân trong thực hiện dân chủ ở cơ sở; trách nhiệm của các
cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân trong việc bảo đảm thực hiện dân
chủ ở cơ sở... Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở được ban hành là cơ
sở vững chắc cho thực hành và phát huy rộng rãi dân chủ xã hội
chủ nghĩa, quyền làm chủ và vai trò tự quản của Nhân dân; tiếp tục
khẳng định và góp phần thực hiện tốt hơn, có hiệu quả phương
châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân
thụ hưởng”. Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở ra đời góp phần hoàn
thiện pháp luật, đáp ứng thực tiễn yêu cầu phát triển ở cơ sở.
Nhằm tiếp tục nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong
đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trên địa
bàn tỉnh, đảm bảo quyền được thông tin về pháp luật của công dân
trong tình hình mới; Thư viện tỉnh Sơn La biên soạn cuốn Tài liệu
truyền thông hỏi - đáp: Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.
BAN BIỀN SOẠN
6
Tài liệu truyền thông hỏi - đáp số 01/ 2024: Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở
Câu 1: Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở được Quốc
hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua
ngày tháng năm nào? Luật gồm bao nhiêu Chương, Điều?
Trả lời:
Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở được Quốc hội nước
Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Khóa XV, kỳ họp thứ
4 thông qua ngày 10 tháng 11 năm 2022, có hiệu lực thi
hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2023; Luật Thực hiện dân chủ
ở cơ sở bao gồm 6 Chương, 91 Điều.
Câu 2: Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở quy định
như thế nào về phạm vi điều chỉnh?
Trả lời:
Điều 1. Phạm vi điều chỉnh.
Luật này quy định về nội dung, cách thức thực hiện
dân chủ ở cơ sở, quyền và nghĩa vụ của công dân trong thực
hiện dân chủ ở cơ sở và trách nhiệm của cơ quan, đơn vị, tổ
chức, cá nhân trong việc bảo đảm thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Câu 3: Nguyên tắc thực hiện dân chủ ở cơ sở được
quy định như thế nào trong Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở?
Trả lời:
Điều 3. Nguyên tắc thực hiện dân chủ ở cơ sở bao gồm:
1. Bảo đảm quyền của công dân, cán bộ, công chức,
viên chức, người lao động được biết, tham gia ý kiến, quyết
định và kiểm tra, giám sát việc thực hiện dân chủ ở cơ sở.
2. Bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà
nước, vai trò nòng cốt của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và
các tổ chức chính trị - xã hội trong thực hiện dân chủ ở cơ sở.
3. Thực hiện dân chủ ở cơ sở trong khuôn khổ Hiến
pháp và pháp luật; bảo đảm trật tự, kỷ cương, không cản trở
hoạt động bình thường của chính quyền địa phương cấp xã,
cơ quan, đơn vị, tổ chức có sử dụng lao động.
Tài liệu truyền thông hỏi - đáp số 01/ 2024: Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở
7
4. Bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp
pháp của tổ chức, cá nhân.
5. Bảo đảm công khai, minh bạch, tăng cường trách
nhiệm giải trình trong quá trình thực hiện dân chủ ở cơ sở.
6. Tôn trọng ý kiến đóng góp của Nhân dân, kịp thời
giải quyết kiến nghị, phản ánh của Nhân dân.
Câu 4: Phạm vi thực hiện dân chủ ở cơ sở ?
Trả lời:
Điều 4, Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở quy định
phạm vi thực hiện dân chủ ở cơ sở như sau:
1. Mọi công dân thực hiện dân chủ tại xã, phường,
thị trấn, tại thôn, tổ dân phố nơi mình cư trú.
2. Công dân là cán bộ, công chức, viên chức, người
lao động thực hiện dân chủ tại cơ quan, đơn vị nơi mình
công tác. Trường hợp cơ quan, đơn vị có đơn vị trực thuộc
thì việc thực hiện dân chủ tại đơn vị trực thuộc của cơ quan,
đơn vị do người đứng đầu cơ quan, đơn vị quyết định.
3. Công dân là người lao động thực hiện dân chủ tại
tổ chức có sử dụng lao động nơi mình có giao kết hợp đồng
lao động. Trường hợp tổ chức có sử dụng lao động có đơn
vị trực thuộc thì việc thực hiện dân chủ tại đơn vị trực thuộc
thực hiện theo quy định tại điều lệ, nội quy, quy định, quy
chế của tổ chức có sử dụng lao động và pháp luật có liên quan.
Câu 5: Quyền của công dân trong thực hiện dân chủ ở
cơ sở được quy định như thế nào trong Luật ?
Trả lời:
Điều 5. Quyền của công dân trong thực hiện dân chủ ở cơ sở.
1. Được công khai thông tin và yêu cầu cung cấp thông tin
đầy đủ, chính xác, kịp thời theo quy định của pháp luật.
2. Đề xuất sáng kiến, tham gia ý kiến, bàn và quyết
định đối với các nội dung thực hiện dân chủ ở cơ sở theo
quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan.