Thẩm quyền ban hành văn bản quy
phạm pháp luật của Tổng Kiểm toán
nhà nước
Luật Kiểm toán Nhà nước được Quốc hội ban hành ngày 14
tháng 6 năm 2005 và có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 01 năm
2006. Để bảo đảm cho các quy định của Luật phát huy đư
ợc hiệu
lực trên thực tế, nhiều văn bản dưới luật đã được
ban hành, trong
đó có một số Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và
nhiều văn bản do Tổng Kiểm toán Nhà nước ban hành. Tuy
nhiên, trên thực tế lại phát sinh vấn đề: Tổng Kiểm toán Nhà
nước có được ban hành văn bản quy phạm pháp luật không?
Nếu được quyền ban hành thì dược ban hành loại văn bản quy
phạm pháp luật nào? Trả lời cho câu hỏi trên, có ý kiến cho rằng
Tổng Kiểm toán Nhà nước không có quyền ban hành văn bản
quy phạm pháp luật. Điều này được lí giải bởi hai luận điểm:
Thứ nhất, theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm
pháp luật (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2002) thẩm quyền và
loại hình văn bản được ban hành của Tổng Kiểm toán Nhà nước
chưa được quy định.
Thứ hai, theo quy định của Điều 13 Luật kiểm toán Nhà nước thì
Kiểm toán Nhà nước chỉ là cơ quan chuyên môn v
ề lĩnh vực kiểm
tra tài chính Nhà nước do Quốc hội thành lập. Quy định trên dẫn
đến một hệ lụy: cơ quan chuyên môn thì không có thẩm quyền
ban hành văn bản quy phạm pháp luật mà chỉ cơ quan quản lý
Nhà nước mới có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp
luật.
Với cách hiểu trên, sẽ dẫn đến việc cho rằng: văn bản quy phạm
pháp luật chỉ được xác định trong Luật ban hành văn bản quy
phạm pháp luật. Tuy nhiên, theo chúng tôi, việc xác định thẩm
quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Tổng Kiểm
toán Nhà nước không đơn giản chỉ dựa trên các lý do như vậy.
Thẩm quyền này cần phải đượ lý giải, làm rõ hơn qua các quy
định pháp lý và thực tiễn vai trò của Kiểm toán Nhà nước, cụ thể
như sau:
Thứ nhất, tính độc lập trong lĩnh vực hoạt động của Kiểm
toán Nhà nước
Theo quy định của Luật Kiểm toán Nhà nước, Kiểm toán Nhà
nước là cơ quan kiểm tra tài chính Nhà nước do Quốc hội thành
lập, hoạt động độc lập và chỉ tuân theo pháp luật. Vị trí độc lập
của Kiểm toán Nhà nước xuất phát từ chính chức năng của cơ
quan này. Điều đó sẽ bảo đảm để Kiểm toán Nhà nước thực hiện
nhiệm vụ kiểm tra tài chính một cách khách quan và hiệu quả.
Kiểm toán Nhà nước do Quốc hội thành lập nhưng không phải là
cơ quan của Quốc hội. Trong quá trình thực hiện chức năng,
nhiệm vụ, Kiểm toán Nhà nước chỉ tuân thủ các quy trình, chuẩn
mực pháp lí mà không chịu sự chi phối của Chính phủ, các bộ,
ban ngành. Như vậy, xét về tính độc lập trong địa vị pháp lí, Kiểm
toán Nhà nước cũng giống như Tòa án nhân dân tối cao và Viện
kiểm sát nhân dân tối cao. Chính tính độc lập về địa vị pháp lý là
một trong những yêu cầu khách quan, đòi hỏi Kiểm toán Nhà
nước phải ban hành văn bản quy phạm pháp luật để bảo đảm
cho lĩnh vực kiểm tra tài chính Nhà nước được thực hiện một
cách hiệu quả.