B c thu c l n 3
Th i kì ờ
ộ ầ
ắ
ộ ầ ứ trong l ch s Vi ị ừ
ờ ắ ờ
kéo dài t ử ệ Tùy Văn Đế sai L u Ph ươ ế t Nam ư ế, kéo dài cho đ n khi ứ ạ
ả ả
602 đ n năm năm Th i B c thu c l n th 3 ế ướ ng đánh chi m n c 905. Th i kỳ này b t đ u khi ắ ầ ế H u Lý Nam Đ , b c hàng ụ ti nế Khúc Th a Dừ V n Xuân ậ vào Đ i Laạ ờ Đ ngườ , giành quy n cai qu n toàn b Tĩnh H i quân năm 905 - th i ộ ề Ai Đế, ông vua bù nhìn trong tay quy n th n ầ Chu Ôn. ề
Các tri u đ i Trung Qu c cai tr Vi t Nam ị ệ ố ề ạ
. ư c ướ V n Xuân ạ
ờ ươ đem quân 27 dinh sang đánh n ợ ặ ị ắ ạ ầ
ướ ế ứ ố
ng Lý Ph t Tậ ử s gi c và đ u hàng, b b t sang c h t là thu c ộ ứ ọs ). ị ế
Năm 602, nhà Tùy sai L u Ph Vua đ i th 3 c a V n Xuân là ủ t Nam vào th i kỳ B c thu c l n th 3 mà tr Trung Qu c. Vi ộ ầ ắ ờ ệ t Nam b x p làm m t châu c a Tùy, g i là châu Giao ( Tùy. Th i đó, Vi ộ ủ ệ ờ ng m c b nh ch t. Lâm pẤ quay v , L u Ph ng đánh Trên đ ươ ề ư ườ ọ ắ ệ ế
ạ ổ ả
ươ t đ ng, đ n Khâu Hòa đ ướ ậ ầ
Sau L u Ph ư Đ ngườ l Đ ng năm 622. Vi ườ ế ậ ổ nhà Tùy, l p ra n ệ c c làm đ i t ng qu n. Năm 618, nhà ượ ử c Đ i Đ ng. Khâu Hòa xin th n ph c nhà ụ ạ ườ t Nam thành thu c đ a c a Đ i Đ ng. ộ ị ủ ạ ườ
Th i gian B c thu c l n 3 c a Vi t Nam kéo dài h n 300 năm. ộ ầ ủ ắ ờ ệ ơ
Hành chính
ổ ậ ỉ
ệ i huy n t Nam. ệ ồ ộ
đ t t ị ng t p quy n, không phong ỉ ủ ươ ủ ề
Năm 605, nhà Tùy đ i châu Giao thành qu n Giao Ch , qu n l ậ ỵ ặ ạ Giao Ch . Đ ng th i, nhà Tùy đ t ra Ph Đô h Giao Ch đ cai tr Vi ỉ ể ủ ặ ờ ng c a nhà Tùy là thi Ch tr t l p ch đ trung ậ ế ộ ế ậ cho tông th t và công th n, ch chuyên dùng quan l i cai tr . ị ỉ ầ ươ ạ ấ
ậ ụ ạ ế ộ
ậ ườ ỏ ắ ề . Năm 622, nhà Đ ng l p Giao châu đô h ph . Ng ậ i ch đ các châu ộ ủ ườ i
Nhà Đ ng bãi b các qu n do nhà Tùy l p ra, khôi ph c l ườ ỏ ờ Nam B c tri u nh th i đ ng đ u c quan này g i t ng qu n. ứ ầ ơ ọ ổ ả
ỉ ở ạ ậ ặ
i thành châu Giao, đ t ra Ph Đô ả ườ ấ ộ ủ
Năm 679, nhà Đ ng đ i qu n Giao Ch tr l h Giao Châu. B y gi ờ ộ châu Qu ng, châu Qu , châu Dung, châu Ung, g i chung là Lĩnh Nam ngũ qu n. ế ủ ổ , vùng Lĩnh Nam có 5 đô h ph , cai qu n châu Giao, ả ả ọ
. Tên ổ ộ
t Nam b t đ u t Sau đó, nhà Đ ng đ i Ph Đô h Giao Châu thành ủ ườ g i An Nam trong l ch s Vi ử ệ ọ ắ ầ ừ ờ Ph Đô h An Nam ộ ứ th i đi m này. Ch c quan đ ng ủ ể ứ ị
Ti ầ ọ ổ
c s , sau đ i thành ỗ ứ
đ u Ph Đô h An Nam lúc đ u g i là kinh l ủ ầ Nhà Đ ng l ườ s . 12 châu này l ử ế ộ ứ. t đ s ộ ượ ứ i chia Giao Châu làm 12 châu; đ ng đ u m i châu là viên quan th ầ ứ ạ ọ c chia thành 59 huy n. Tên g i 12 châu là: ệ i đ ạ ượ
• Phong • Thang
• Chi • Võ Nga
• Ái • Hoan
• Giao • L c ụ
• Tr
ng
• Võ An
• Phúc L c ộ
ườ
• Di n ễ
i đ i các Ph Đô h thành Ph Đô đ c. Ph Đô h ườ ạ ổ ủ ủ
ộ i đ i v tên ủ ạ ổ ề ổ l ố ườ ủ
Năm 624, Đ ng Cao T ố ộ An Nam thành Ph Đô đ c An Nam. Năm 679, l Đ ng Cao Tông cũ.
đ i Ph Đô h An Nam thành Ph Đô h Tr n Nam. ộ ấ ủ ộ
Năm 757, Đ ng Túc Tông ườ Chín năm sau (766) l ủ ổ i đ i v tên cũ. ạ ổ ề
ỏ
ườ i n i là ủ ậ ngày nay. Nh ng ch a đ y 1 tháng thì cho tái l p ậ ư ầ ư
Năm 863, nhà Đ ng bãi b Ph Đô h An Nam và l p Hành Giao Châu thay ộ th đóng t Qu ng Tây ạ ơ Ph Đô h An Nam n m trong Hành Giao Châu. ộ ế ủ ả ằ
Năm 866, nhà Đ ng đ i Ph Đô h An Nam thành Tĩnh H i Quân. ườ ủ ả ổ ộ
Dân số
ố ộ ậ Giao Chỉ có 9 huy n 30.056 h ; ườ ở
ậ ố ệ ử ủ ệ ộ
qu n ệ ộ có 8 huy n 9915 h , ậ Nh t Nam ệ ậ ớ phía đông b c, g m Khâm châu không rõ s h ; 3 qu n m i ố ộ tệ ắ ậ ở ồ
Theo s li u th ng kê c a nhà Đ ng, qu n C u Chân có 7 huy n 16.135 h ; qu n qu n ậ Ninh Vi chi m c a ủ Lâm pẤ có 4.135 hộ[1]. ế
S cai tr c a Trung Qu c ố ị ủ ự
Th i Tùy ờ
ề ậ
ự ế ư ờ ư ư ề ộ
ụ V danh nghĩa, Giao Châu cũng nh các qu n khác c a nhà Tùy, tr c ti p ph ự ế thu c chính quy n trung i thú nh n c a vua ng. Nh ng trên th c t ươ ậ ủ Tùy Văn Đế, châu Giao ch là đ t "ràng bu c l ng l o" ỉ ủ , nh l ẻ [1]. ộ ỏ ấ
ờ nhà Tùy, do lo n l c, các quan cai tr ạ ạ ứ ố
ề
ng. Khi ươ t nhân dân đ a ph Tùy D ng Đạ ươ ị Giao châu cũng cát c cách ly ị ở ế ch t, thái thú Khâu Hòa không ế ớ ng r t n ng, nhà c a giàu có ngang v i ử ấ ặ
Cu i th i v i chính quy n trung ớ t. Khâu Hòa bóc l bi ộ ế ả[1]. ng gi v ươ
i Vi ử ườ ệ ợ
t) cùng các con xây thành lũy ọ i năm 622, Lê Ng c ớ
Thái thú C u Chân là Lê Ng c (v là ng ọ kháng c ự nhà Đ ngườ m i thay nhà Tùy. Sau Khâu Hòa, t ớ cùng thái thú Nh t Nam là Lý Giáo cũng quy ph c ậ ụ nhà Đ ngườ .
Th i Đ ng ờ ườ
ườ ộ ọ ộ ấ ặ
ề ườ ả ố ứ
ằ ồ , lông tr , da cá, ả ng bóc l ướ i đây ph i c ng n p nhi u s n v t ậ ạ ẩ ươ , vàng, b cạ ...) và s n ph m t r t n ng d ề ả ả
Nhà Đ ng coi An Nam là m t tr ng tr n và tăng c nhi u hình th c. H ng năm các châu qu n quý (ngà voi, đ i m i th công nghi p ( ng ồ ạ ...). ệ l aụ , tơ, sa, the, đ ồ mây, b ch l p ấ ậ ở tr m h ầ ạ ủ
ạ ả ộ ề ạ
ạ ườ ả ườ ế ớ i ạ ở ậ ằ ử
i b n đ a ph i n p nhi u lo i thu m i. Có nhi u ề An Nam đã ừ Lĩnh Nam hàng năm b ng 40 v n quan ạ
ế đay, gai, bông và nhi u thu ế ề ề ế ố
Ngoài ch đ c ng n p, ng ị ế ộ ố lo i thu và chính s nhà Đ ng ph i th a nh n r ng các quan l ả ế ế ấ ặ [2]. Riêng thu mu i đánh thu r t n ng ố ở ằ ế ti n. Ngoài thu mu i và g o, còn ph i n p thu ả ộ "ngo i su t" (thu đánh 2 l n). Nhà Đ ng d a vào tài s n chia làm 3 lo i thu : ế ườ ạ ầ ự ế ấ ạ ả ạ
ng h n p 1 th ch 2 đ u ạ ấ ộ ộ
1. Th ượ 2. Th h n p 8 đ u ấ ứ ộ ộ 3. H h n p 6 đ u ấ ạ ộ ộ
ộ ữ ố ị
ườ ể ố ộ ườ ể ố ộ ộ ố ắ
ế ự ả ườ
Các h vùng thi u s n p 1/2 s quy đ nh trên. Song có nh ng quan l i nhà ạ Đ ng v n b t ng i thi u s n p toàn b s thu nh các h đ ng b ng. ộ ở ồ ế ư ẫ ằ t, mà c ch ng Đây chính là nguyên nhân d n đ n s ph n kháng c a ng i Vi ụ ố ủ ệ ẫ i L u Diên H u năm 687. Lý T Tiên thu đi n hình là ự ạ ư ự và Đinh Ki nế ch ng l ế ể ố
i đô h v vét c a ng i Vi ử ườ ộ ơ ườ ủ ạ
ễ ặ
ề ườ ng C "tham túng, b t k ế ế ạ c 1 đ u ạ ố ộ ỉ ể ấ ượ
S nhà Đ ng ghi nh n không ít các quan l ệ ể t đ ậ làm giàu và ch y ch c, thăng ti n. Cao Chính Bình "phú li m n ng", Lý Trác ứ ả ổ i dân mi n núi ph i đ i 1 c", b t ng , phú thu b o ng "tham lam ăn h i l ắ ượ con trâu bò ch đ l y đ ấ ể lu tậ ấ mu iố ; Lý T ổ ượ pháp"...[2].
ng xây c t thành trì và quân phòng ấ ườ ườ ố ự
ủ
ng xuyên có 4.200 quân đ n trú. Ở ư ồ
ằ ấ
ớ ữ ọ c ể ố ự ữ ờ
ậ ừ ươ ư ắ
ộ ố i phía tây b c nh mi n ề ắ g i là quân "phòng đông" ấ ủ ướ Nam Chi uế . Th i gian ph ng b c sang làm quân "phòng ộ [3] bu c ph i dùng c quân b n đ a ị ườ ả ả ả
Đ c ng c s cai tr , nhà Đ ng tăng c ể ủ ị th , châu Hoan, châu Ái. Trong ph thành đô h T ng Bình, ủ ở T ng Bình ố th vùng biên gi ườ Lâm Tây, Lân, Đăng h ng năm có 6.000 quân tr n gi vào mùa khô) đ ch ng s xâm l n c a n (phòng gi đ u, nhà Đ ng ch dùng quân tr ng t p t ườ ầ ừ ờ Đ ng Trung Tông đông", nh ng t i Vi ng ư t xen l n. ệ ỉ th i ẫ ườ
Nh ng cu c t n công c a th l c bên ngoài ộ ấ ế ự ủ ữ
Sailendra và các cu c t n công đ ng bi n vào An Nam - Champa ộ ấ ườ ể
t) trong t ạ ạ
ề ữ cu i ộ i Vi ệ còn b thiên tai (h n, l ườ p phá c a các n ủ ế ỷ , ng ướ ị ướ
ụ ư Nam c lân bang nh )... Quân ả c nh ng cu c t n công ộ ấ ữ
Ngoài các lo i thu , t ế ừ ố th k 8 nhi u năm và nh ng cu c xâm l n, c ấ ố Sailendra hình thành trên đ o Java ng qu c Chi uế , Lâm pẤ , Chà Và (v i đ t ấ ự ề ầ ườ ạ ượ ướ đó khi n ng i b n đ a b sát h i đ n hàng ch c v n. ạ ế ị ị ườ ả ế ươ ng nhà Đ ng nhi u l n b t l c không ch ng l ố ụ ạ
Sailendra t đ o Java ừ ả
ố ậ ở đ o Java ả
ượ ọ ầ ượ c thành l p t chinh ph c các ti u qu c ụ ể
ạ , b o h ả
ỷ ườ ộ
ụ ậ ườ
. T i đ a đi m Chu Diên (ngày nay g n ể ạ ị đã đánh b i quân Java d n t ng Bá Nghi i h ph i rút lui theo Tr ủ ủ T ng Bình ố ươ ạ ả
và tr thành m t ộ T th k 8, v ng qu c Sailendra đ ở ươ ừ ế ỷ ố ở ả đ o Đông Nam Á, h l n l c ng qu c ố ở ườ ạ , ộ L c Chân L p ế Thu Chân L p Sumatra, bán đ o Mã Lai, xâm chi m ụ ả Chăm Pa, An Nam thu c nhà Đ ng cũng không n m ngoài m c tiêu t n công ằ ấ ng bi n xâm nh p vào chinh ph c đó. Năm 767, đoàn quân Sailendra theo đ ể ụ ầ Hà N iộ , viên quan th ph nhà Đ ng là ẫ ớ ọ ườ ng bi n đ ể ườ
Nam Chi uế
i B ch và ng ủ ộ ố
ườ ố ế ầ
ậ Th Ph n vùng Vân i Di Năm 737, Nam Chi uế - m t qu c gia c a ng ở Nam ngày này - thành l p. D n d n, Nam Chi u m nh lên ch ng l i nhà ạ ầ Đ ng, t n công ấ ườ ạ ạ ồ , Tây T ngạ và Giao Châu. ườ ổ
ử ệ ế ấ ạ
Các s li u còn ghi l 846, 860, 862, 863-865. Đ c bi i nh ng đ t Nam Chi u t n công Giao Châu vào các năm ợ t, trong l n năm 863-865, quân Nam Chi u đã ệ ữ ặ ế ầ
ộ ủ ủ ấ ế t
i Hán, gi ộ ự ượ ị ườ
ng 50 ngàn quân t n công Giao Châu, chi m th ph , gi i 15 v n ng ườ ạ i Giao Châu làm ti ế i Giao Châu. Sau đó vua ế ộ ứ
[4]
t đ s . Nhà Đ ng ph i ả ườ Cao Bi nề m iớ ả ộ
huy đ ng m t l c l t h i t các quan cai tr ng ế ạ ớ l Nam Chi u sai Đoàn Tù Thiên ở ạ ế di chuy n Ph Đô h An Nam đ n H i Môn. Tháng 9 năm 865, ế ể đánh lui đ ủ c quân Nam Chi u kh i Giao Châu. ế ượ ỏ
S kháng c c a ng i Vi t ự ủ ự ườ ệ
ư ề
ế ặ ườ ư
t Lý T Tiên. Đ ng chí c a Lý T Tiên là ổ ổ ậ ủ
ự c thành T ng Bình và gi ế
ố châu Qu sang d p và gi i châu Giao là Mùa thu năm 687, do không ch u n i ách s u thu n ng n , ng ườ ị ự li n lãnh đ o dân n i d y. Quan nhà Đ ng cai tr là L u Diên H u Lý T Tiên ạ ề ị ự Đinh Ki nế đem quân vây đánh đã gi ự ồ ế L u Diên H u, chi m đ c viên quan này. Nhà ư ự t Đinh Ki n. Đ ng ph i phái Tào Tr c Tĩnh t ả ườ t đ ế ượ ẹ ượ ự ừ ế ế ế
i châu Hoan x ng vua, cho xây thành lũy, ư
sang các n ạ
ườ ắ
ng Mai H c Đ lúc đó lên t ộ ạ ắ
ướ c ng s và sai s gi ỹ ứ ả ế. Mai H c Đắ x ng là ự ư ỗ ợ . Thái thú nhà Đ ng là ố i đ c, ph i b thành ự ạ ượ ả ỏ ố i ch c v n quân. Nhà ụ ạ ớ ở ng D ng Th a Húc và Quách S ừ ạ ườ ươ ạ
Tháng 4 năm 713, Mai Thúc Loan, ng ườ [5], tích c c rèn t p t l p kinh đô V n An ậ ậ ướ ự Lâm pẤ , Chân L pạ ph d h đem quân h tr . Ông t ủ ụ ọ Năm 714, Mai H c Đ ti n binh đánh thành T ng Bình ế ế Quách S Khách cùng đám thu c h không ch ng c l ở ch y v n c. L c l ế ự ượ ề ướ Đ ng bèn huy đ ng 10 v n quân do t ướ ộ Khách sang đàn áp đ c.ượ
ổ ậ
ộ c nên sinh b nh mà ủ ệ ượ ố
ế ế ấ
Năm 791, anh em Phùng H ngư và Phùng Hãi n i d y kéo quân vây Ph Đô h An Nam. Ti ch t. Phùng H ng chi m thành, làm ch châu Giao. Sau khi ông m t, con ông là ủ Phùng An đã đ u hàng Tri u X ng nhà Đ ng. t đ s là Cao Chính Bình đ i phó không đ ế ộ ứ ư ầ ươ ườ ệ
i Tày - Nùng ườ ở ả ữ
ổ T , H u Giang (phía Tây B c c a châu Giao) n i ứ ườ ượ ổ ị
c Ph Đô h , gi c Lý T t đ ế ượ ượ ế
ướ ướ
ắ ủ ng C (tông th t nhà Đ ng) sai th ấ ừ ơ ươ ng nhà ng thu c h . ộ ạ ề ữ t. Các th h lui v gi ủ ạ ẽ ươ ị ắ
Năm 819, ng d y ch ng nhà Đ ng. Quan cai tr Lý T ườ ố ậ mang 3.000 quân đi d p. D ng Thanh th a c D ng Thanh s châu Hoan là ẹ ươ ử ng C . Sau t n i d y chi m đ ổ ộ ủ ượ ổ ậ Đ ng là Qu Tr ng Vũ dùng k chia r D ng Thanh v i các t ế ọ ớ ế ườ đ Ông không gi c thành, cu i cùng b b t và b gi ữ ượ ố [6] đ n tháng 7 năm 820 thì b d p h n. ng châu Tr ế ị ế ẳ ị ẹ ườ
ở ộ ộ ổ ậ ề ớ ỏ
ườ i ề ầ ủ ộ ư
Ngoài 4 cu c kh i nghĩa l n trên, còn nhi u cu c n i d y nh khác c a ng Vi t, nh các năm 803, 823, 841, 858, 860, 880... Nhi u l n quan đô h nhà Đ ng đã b ph thành ch y. ỏ ủ ệ ườ ạ
Ng i Vi t giành l i quy n t ch ườ ệ ạ ề ự ủ
i Vi ộ ổ ậ ủ ệ t ít ạ
ườ ử (755-763), nhà Đ ngườ
lo n An S t đ s ầ nhà Đ ngườ còn m nh, các cu c n i d y c a ng ị ớ ạ ừ ứ ừ ấ
ề ế ộ ứ th i ờ Đ ng Huy n ng ngày ự ể ươ ề ấ
Trong th i kỳ đ u, ờ x y ra và hay b đàn áp nhanh chóng. T sau ạ ả ph i đ i phó v i n n phiên tr n cát c . T 10 Ti ườ ả ố Tông tăng lên thành 40-50 tr n, s ki m soát c a chính quy n trung ủ càng y u đi. ế
i Vi t trong ộ ổ ậ ủ ề ườ ệ ế ỷ th k 9
Đó chính là đi u ki n cho các cu c n i d y c a ng th ệ ng x y ra h n. ườ ả ơ
t ng i Vi ớ
i ph ế[2]. ươ
ọ ẫ ườ
ệ thu c t ng l p trên ngày càng có vai trò quan tr ng h n ơ ọ ng B c áp ch ắ ệ i Vi t đ ệ ượ ị ườ ệ
ng B c thi đ ti n sĩ và làm quan ặ ướ ộ ố ươ ấ ộ ầ c trong b máy cai tr , dù nhìn chung h v n b ng ị ườ c nhà Đ ng s d ng vào vi c cai tr ử ụ ữ ỗ ế ị ở ị đ a t thăng ti n ế ở ể ươ ắ
M t khác, ườ tr ị ộ i Vi M t s hào tr ng ng ườ ưở i b n đ a. Đi n hình trong nh ng ng ph ng đ qu n lý ng ể ả ườ ả nh t là Kh ng Công Ph đã sang ph ụ ươ trung nguyên.
ạ ố ổ ở ị
i Trung Qu c n ra kh i nghĩa ộ Hoàng Sào. Kh i nghĩa b tiêu ở t cũng nhân đó gây n i chi n và cát c công khai. Nhà ứ ế ệ
Cu i ố th k 9 ế ỷ , t di ư Đ ng b quy n th n t nh ng các quân phi ề ệ ườ ị ầ Chu Ôn kh ng ch . ế ố
Vi ừ ệ ộ
t đ s t Nam, ế ộ ứ ở ụ ả ọ ng n i công vi c nên Chu Ôn ph i g i ệ ươ ụ ổ
Chu Ôn t ng cho anh ru t là Chu Toàn D c sang làm Ti nh ng Toàn D c quá kém c i không đ ỏ ư v .ề
t đ s Tĩnh H i quân là Đ c Cô T n là ng ế ộ ứ ộ
ế ả
ổ ườ t là i Vi t ch t. Trong lúc nhà Đ ng ch a k p c Khúc Th a Dừ ườ
i không ườ ư ị ử ụ ư ướ p ế
Năm 905, Chu Ôn ghét Ti ả cùng cánh, đày ra đ o H i Nam và gi ế ả quan cai tr m i sang tr n nh m, m t hào tr ộ ậ ấ ị ớ [7] , t x ng là đã chi m l y th ph ủ ủ Đ i Laạ ự ư ấ ngôi nhà Đ ng, đã nhân danh vua Đ ng th a nh n Khúc Th a D . ụ ườ ườ ng ng ệ ưở t đ s Ti ế ộ ứ. Chu Ôn đang m u c ậ ừ ừ
ch t đó. Giai đo n B c thu c l n th 3 kéo ề ự ủ ừ ộ ầ ứ ạ ắ ệ
Ng dài h n 300 năm ch m d t. t khôi ph c quy n t ụ ấ i Vi ườ ơ ứ
Các quan đô hộ
ạ ử ờ ồ
i các quan đô h đã sang Vi ộ ư ằ
S sách ghi l ệ danh sách không đ y đ , nh sau (nh ng ng ầ ủ i Vi ộ ổ ậ ủ ng i nh ng cu c n i d y c a quan t ữ ườ ộ t Nam trong th i kỳ này, g m m t i ghi b ng ch nghiêng có liên ữ ườ ệ ): t ữ ớ
ư
... ư
ở
ng Bá Nghi ươ ạ ự
ng ầ ươ (2 l n, 1 l n sau Bùi Thái) ầ
ng Chu
ng L ệ
ng C
ươ ừ ể
• Khâu Hoà • Lý Th ọ • Lý Đ o H ng ạ • • L u Diên H u ự • Quang S Khách ... • • Tr • Ô Sùng Phúc ng Đình • Tr ươ • Bàng Ph c ụ • Cao Chính Bình ... • • Tri u X ệ • Bùi Thái • Tr ươ • Mã T ng ố • Tr ươ • Bùi Hành L p ậ • Lý T ổ ượ • Qu Tr ng Vũ ế ọ • Bùi Hành L p ậ • V ng Th a Đi n • Lý Nguyên H ỷ
• Tr nh X c ướ ị • L u Mân ư • Hàn Hy • Đi n T o ả ề • Mã Th c ự • Vũ H nồ • Bùi Nguyên D ụ • Đi n T i H u ề • Thôi C nh ả • Lý Trác • Lý Hoàng Ph ủ • T ng Nhai ố • V ng Th c ứ ươ • Lý H ộ • V ng Khoan ươ • Sái T p ậ • T ng Nhung ố • Cao Bi nề • Cao T m ầ • Tăng C n ổ • Cao M u Khanh ậ • T Tri u ệ ạ • An H u Quy n ề ữ • Chu Toàn D c ụ
• Hàn
• Đ c Cô T n
c Ướ ộ ổ