Thương lượng lương cừ khôi
8 bí quyết của người thương lượng lương cừ khôi
Thương lượng lương rất cần sự khéo léo và một chút “kỹ xảo”. Martin Yate, tác giả
của quyển sách bán rất chạy “Knock ‘em Dead” nói: “Khi đến giai đoạn thương lượng
lương, nhiều ứng viên lại không chuẩn bị trước”. Vì vậy để đạt được mức lương mơ
ước, hãy chắc chắn là bạn đã hiểu rõ nghệ thuật thương lượng để chuẩn bị thật tốt cho
giai đoạn quan trọng này.
1. Tìm hiểu, tìm hiểu và tìm hiểu
Tìm hiểu mức lương. Rất nhiều ứng viên đã trúng tuyển nhưng không biết mức lương
như vậy có thích đáng hay không. Theo Yate, biết được mức lương thực tế cho vị trí
bạn đang ứng tuyển đóng vai trò rất quan trọng. Bạn có thể biết được điều này bằng
cách tham khảo thông tin từ thị trường lao động, từ những người có công việc giống
bạn, hay từ những người quen làm việc trong công ty bạn ứng tuyển. Một cách dễ hơn
là bạn có thể tìm hiểu mức lương trung bình dành cho vị trí ứng tuyển thông qua các
thông báo tuyển dụng của một số công ty đăng trên các website việc làm. Tuy nhiên
bạn cũng cần phải trung thực và khách quan trong việc đánh giá khả năng thật sự của
mình để đề nghị với NTD mức lương phù hợp với bạn nhất.
2. Kế hoạch “3 con số”Để trở thành người thương lượng lương cừ khôi, bạn hãy nhớ
nguyên tắc vàng là chuẩn bị thật kỹ kế hoạch cho buổi thảo luận. Yate khuyên: “Trước
bất kì buổi phỏng vấn nào, bạn cũng cần lên kế hoạch ‘3 con số’. Con số đầu tiên thể
hiện mức lương thấp nhất, là con số có thể đáp ứng nhu cầu tối thiểu cho cuộc sống
của bạn, ví dụ như thức ăn và nhà ở. Con số thứ hai là mức lương hợp lý bạn có thể
kiếm được dựa trên kinh nghiệm và trình độ của bạn. Con số thứ ba là mức lương
‘trong mơ’, vượt xa mức lương mong đợi của bạn. Hãy ‘quên’ con số thứ nhất đi, vì
điều đó rất riêng tư và không nên đem ra thảo luận. Lấy con số thứ hai và thứ ba làm
cơ sở để thảo luận với NTD về mức lương mơ ước của bạn.”
3. Đừng là người đầu tiên nói về chuyện lương bổng
Yate khuyên “Nếu bạn là người đầu tiên trong buổi phỏng vấn nói về lương bổng
trước thì buổi phỏng vấn sẽ rất khó diễn ra theo ý bạn muốn. Nếu NTD không ‘đả
động’ gì về lương bổng, bạn có thể ngầm hiểu là bạn chưa thuyết phục họ được rằng
bạn là ứng viên lý tưởng. Nghệ thuật ở đây là làm sao để NTD nhận ra rằng bạn là ứng
viên sáng giá nhất. Hãy cho NTD thấy bạn có thể giúp họ tiết kiệm tiền bạc hoặc tạo
ra lợi nhuận như thế nào, và bạn sẽ cống hiến hết mình cho công ty ra sao...”
4. Thà đừng nêu ra câu hỏi nào còn hơn là…
Đừng bao giờ kết thúc buổi phỏng vấn bằng một câu hỏi về lương bổng. Hầu hết các
NTD đều kết thúc buổi phỏng vấn của họ bằng cách hỏi bạn còn câu hỏi nào nữa
không. “Điều tệ nhất bạn có thể làm là đưa ra một câu hỏi về lương. Điều đó cho thấy
bạn không còn gì để nói về bản thân hoặc trình độ chuyên môn của mình nữa,” Yate
cảnh báo.
5. Đơn giản là sự thật
Trong bài viết trước, bạn biết rằng nên trì hoãn việc thảo luận lương bổng cho đến khi
bạn biết chắc 90% là mình được tuyển. Nếu NTD gặng hỏi bạn mong muốn mức
lương bao nhiêu, bạn đừng nêu ra con số ngay lập tức và cũng đừng phóng đại. Yate
khuyên ”Ứng viên nên nói rằng họ cần hiểu thêm về công việc trước khi thảo luận về
vấn đề lương bổng. Hãy nêu ra vài câu hỏi với NTD để hiểu rõ hơn về yêu cầu công
việc.”
6. Làm NTD “toát mồ hôi”Nên “quảng bá” cơ hội đầu quân của bạn với công ty
khác là lời khuyên của Yate “Nếu bạn nhận được lời mời đi làm từ công ty khác, hãy
biết cách khéo léo sử dụng điều này.” Đó chính là vũ khí để bạn ”cân não” NTD. Tuy
nhiên, chỉ thực hiện kế hoạch này nếu bạn cảm thấy NTD thực sự cần bạn. Hãy nói
với NTD là bạn thật sự muốn đầu quân cho họ, nhưng vừa mới nhận được lời mời đi
làm từ công ty X. Đó là cách “thúc” NTD quyết định tuyển bạn ngay để không bỏ mất
nhân tài.
7. Biết “kiềm chế”Đừng đồng ý ngay với mức lương NTD đưa ra đầu tiên. Các công
ty thường định sẵn ngân sách tuyển dụng cho vị trí họ cần tuyển, đi từ mức thấp nhất
đến mức cao nhất. Vì vậy, trừ phi mức lương NTD đưa ra vượt xa mức lương mơ ước
của bạn, hãy tìm cách thương lượng thêm nếu có thể.
8. Đừng vội từ chối cơ hội chỉ vì mức lương
Bạn làm gì nếu bạn thật sự yêu thích công việc nhưng mức lương NTD đưa ra quá
thấp? Yate khuyên: “Đừng từ chối vội. Hãy yêu cầu NTD cho bạn vài ngày để suy
nghĩ. Đó là cách bạn ‘xi-nhan’ để NTD biết là bạn rất quan tâm đến vị trí đó. Sau đó
bạn hãy gọi điện cho NTD để xem họ có thể nâng mức lương hay không trước khi bạn
đưa ra câu trả lời cuối cùng.”
Anh/Chị đề nghị mức lương bao nhiêu?
Anh/Chị đề nghị mức lương bao nhiêu?
Bạn vừa vượt qua các vòng đầu của cuộc phỏng vấn xin việc cam go. Bạn cảm thấy
thật hân hoan nhưng cũng thật hồi hộp trước vòng phỏng vấn cuối. Một trong những
lý do làm bạn hồi hộp chính là thời khắc quan trọng này đây: Nhà tuyển dụng sẽ hỏi
bạn “Anh/chị muốn đề nghị mức lương bao nhiêu?” Bạn sẽ trả lời ra sao để có được
mức lương tốt nhất và tránh phải “hối tiếc” về sau?
Để trả lời tốt câu hỏi tế nhị này (mà điều đó quyết định bạn có được hưởng mức lương
tốt nhất hay không), bạn cần nhớ nghệ thuật thương lượng mức lương mơ ước phụ
thuộc rất nhiều vào bước chuẩn bị.
1) Tìm hiểu về mức lương mong muốn. Trước khi đi phỏng vấn, bạn hãy tìm hiểu
thật kỹ mức lương mà nhà tuyển dụng có thể trả cho vị trí của bạn, cũng như thông tin
về mặt bằng lương của lĩnh vực bạn ứng tuyển. Nếu có bạn bè hay người thân làm
việc trong công ty mà bạn ứng tuyển, bạn có thể khéo léo hỏi thăm mức lương trung
bình của các vị trí tương đương. Từ đó, bạn có thể định được mức lương thích hợp
cho mình.
2) Nêu bật thế mạnh và thành tích của bạn. Hãy nêu những thành tích bạn đã đạt
được trong công việc trước đây, ví dụ: bạn đã tiết kiệm chi phí cho công ty được bao
nhiêu, góp phần cải thiện năng suất như thế nào hay đã đóng góp được gì cho sự phát
triển của công ty. Thành tích bạn đạt được trong công việc trước đây sẽ ảnh hưởng
trực tiếp đến việc nhà tuyển dụng quyết định mức lương cho bạn.
3) Hãy thực tế. Một số ứng viên khi đi phỏng vấn đã yêu cầu mức lương “ngất
ngưỡng” so với năng lực của họ. Đó là điều bạn cần tránh vì nhà tuyển dụng chỉ trả
mức lương phù hợp với năng lực thực sự của bạn mà thôi. Vì vậy bạn cần đánh giá
thực lực của mình một cách khách quan. Dĩ nhiên, nếu bạn đã từng giữ những vị trí
quan trọng, bạn nên nêu bật lợi thế đó, nhưng đừng quá phô trương hay thêu dệt
những thành tích trước đây.
4) Cân nhắc các chế độ khác. Người phỏng vấn cho biết bạn được tuyển vào công ty.
Bạn rất hài lòng vì đây là công việc yêu thích của bạn, nhưng mức lương nhà tuyển
dụng đưa ra không được như bạn mong muốn. Dĩ nhiên, mức lương là quan trọng,
nhưng bạn nên cân nhắc những chế độ khác như cơ hội phát triển nghề nghiệp, môi
trường làm việc hay chính sách đào tạo… trước khi đưa ra quyết định cuối cùng.
Những điều cần tránh
1) Đề cập mức lương ngay trong hồ sơ xin việc. Điều này sẽ khiến bạn rất khó
thương lượng được mức lương như mong muốn. Vì sao? Có thể công ty dành ngân
sách trả lương US$1.500 cho vị trí của bạn, nhưng bạn chỉ đề nghị US$1.000 trong hồ
sơ ứng tuyển mà thôi.
2) Chủ động đề cập mức lương. Hãy để nhà tuyển dụng nêu lên vấn đề này trước, dù
bạn phải qua bao nhiêu vòng phỏng vấn đi nữa! Đừng bao giờ đề cập đến việc lương
bổng khi bạn chưa chắc công ty sẽ tuyển dụng bạn. Một khi nhà tuyển dụng xác nhận
rằng bạn là người được chọn cho vị trí tuyển dụng, bạn sẽ thương lượng dễ dàng hơn.
3) Thổi phồng thu nhập hiện tại của bạn. Bạn nên nhớ, trung thực là nguyên tắc
vàng. Người phỏng vấn luôn biết cách đánh giá độ chính xác trong câu trả lời của ứng
viên. Ngoài ra, bạn cũng không nên đề nghị mức lương quá cao vì nhà tuyển dụng có
khuynh hướng không đọc hồ sơ có mức lương đề nghị”ngất ngưỡng”.
Có nên nói thật về mức lương hiện tại?
Có nên nói thật về mức lương hiện tại?
“Tôi có thể biết mức lương hiện tại của bạn không?” là câu hỏi các ứng viên thường
gặp trong quá trình phỏng vấn. Rất nhiều người chọn cách trả lời bằng cách thổi
phồng thu nhập hiện tại của mình. Cũng có nhiều người “bật mí” mức lương hiện tại
của mình. Còn bạn thì sao? Để trả lời câu hỏi này, bạn nên cân nhắc thiệt hơn của việc
“thổi phồng” và “nói thật” về mức lương hiện tại.
Thổi phồng mức lương hiện tại
Lựa chọn này có thể dẫn đến một trong hai trường hợp sau:
Trường hợp 1
Có thể bạn cho rằng NTD không thể biết bạn đang cố tình nói quá sự thật. Điều này
thật nguy hiểm vì NTD rất tinh ý và sẽ nghi ngờ về mức lương ”hét” quá cao của bạn.
Họ có nhiều cách để tìm hiểu mức lương hiện tại của bạn đấy:
1. Họ yêu cầu được xem bảng lương từ công ty hiện tại của bạn.
2. Họ viết thư hoặc gọi điện cho phòng nhân sự hay quản lý trước đây của bạn.
3. Họ nhờ một công ty khác điều tra lai lịch và thu nhập của bạn.
Như thế việc gì đến rồi sẽ đến. Khi đó NTD sẽ “lật tẩy” bạn và đó là dấu hiệu cho việc
kết thúc sớm quá trình phỏng vấn. Cũng có NTD im lặng và sẽ không liên lạc lại với
bạn. Bạn biết không, các NTD có thể đánh giá được tính trung thực trong câu trả lời
của bạn qua ánh mắt, thái độ và ngôn ngữ cử chỉ của bạn…
Trên thực tế đã có trường hợp này xảy ra. Khi Bình ứng tuyển vào công ty A anh đã
thổi phồng thu nhập của mình. Trưởng phòng nhân sự nghi ngờ về mức lương của
Bình, vì qua hồ sơ ứng tuyển của anh NTD không nghĩ rằng Bình có mức thu nhập
cao như thế. Và họ đã tiến hành tìm hiểu về Bình. Kết quả là Bình đã bị loại khỏi vòng
phỏng vấn. Sau đó, Bình nộp đơn ứng tuyển vào công ty B. Nhưng thật không may
cho Bình, trưởng phòng nhân sự bên công B là bạn của trưởng phòng nhân sự ở công
ty A.
Bạn thấy không, tính không trung thực thật nguy hiểm!
Trường hợp 2
Bạn đã “thổi phồng” thành công và được nhận vào làm với mức lương mơ ước. Tuy
nhiên với mức lương cao như thế có nghĩa là trách nhiệm của bạn rất cao và sếp đòi
hỏi ở bạn rất nhiều. Sẽ không có gì đáng nói nếu bạn chứng tỏ được mình xứng đáng
với mức lương như vậy. Còn trường hợp ngược lại, nếu bạn không đáp ứng được nhu
cầu của công việc thì việc ra đi sớm là điều không thể tránh khỏi.
Nói thật mức lương hiện tại
Có nhiều nguyên nhân khiến người ta nghỉ việc, trong đó vấn đề tiền lương là nguyên
nhân khá phổ biến. Thông thường khi người nào đó chuyển công tác, họ thường hy
vọng có mức lương cao hơn ở công ty mới. Tuy nhiên, bạn không nên “thổ lộ” điều đó
với NTD, nếu không họ sẽ nghĩ rằng bạn chỉ quan tâm đến tiền. Hãy cho NTD biết
mức lương hiện tại của bạn và thẳng thắn đề nghị mức lương mà bạn mong muốn ở
công ty mới.
Nếu bạn thương lượng được mức tăng lương ít nhất là 30% so với mức lương cũ thì
rất tốt. Trên thực tế đã có nhiều người tăng thu nhập của mình lên ba lần hoặc nhiều
hơn nữa vì họ nắm vững nghệ thuật thương lượng lương với NTD. Đó là những ứng
viên biết cách phát huy thế mạnh của mình như con át chủ bài đủ sức thuyết phục
NTD.
Tuy nhiên, bạn sẽ trả lời ra sao nếu NTD hỏi vì sao bạn yêu cầu mức lương cao hơn
nhiều so với mức lương hiện tại? Đó là câu hỏi khá thách thức với bạn đó. Bạn hãy
bình tĩnh và tự tin chỉ cho NTD thấy sự khác biệt giữa hai công việc, rằng công việc
mới đòi hỏi ở bạn nỗ lực nhiều hơn, rằng bạn sẽ đi sớm về khuya, rằng bạn sẽ phải
đảm trách nhiều nhiệm vụ to lớn ở vị trí mới…
Song song đó, bạn cần chứng minh với NTD rằng bạn là ứng viên “nặng ký” bằng
cách trình bày những thành tích bạn đã đạt được và cống hiến cho công ty cũ.
Có nên chấp nhận mức lương thấp hơn mức hiện tại?
Có nhiều ứng viên đã chấp nhận mức lương mới thấp hơn mức lương cũ. Họ “hy sinh”
để nắm bắt cơ hội thăng tiến. Họ có khả năng nhìn trước tương lai. Họ đoán được
công việc này sẽ rất phát triển trong tương lai, vì thế họ không ngần ngại nắm bắt
ngay cơ hội. Và sau một thời gian, khi công việc phát triển thì chuyện tăng lương là
điều tất yếu. Nhiều người cũng chấp nhận mức lương thấp hơn mức hiện tại khi họ
chuyển qua một lĩnh vực nghề nghiệp hoàn toàn mới mẻ, vì họ phải bắt đầu sự nghiệp
lại từ đầu.
Cũng có ứng viên chấp nhận mức lương thấp, nhưng với điều kiện là qua thời gian thử
việc thì mức lương phải thay đổi. Dĩ nhiên là NTD sẽ đồng ý, vì trong thời gian thử
việc NTD sẽ biết được khả năng thật sự của họ. Và nếu ứng viên thật sự là người xuất
sắc thì chuyện tăng lương sẽ chỉ là “chuyện nhỏ”.
Có thể nói chuyện đàm phán lương bổng muôn hình vạn trạng. Khi đi phỏng vấn, bạn
phải xác định được khả năng thật sự của mình và mức lương nào xứng đáng và phù
hợp nhất. Đừng nên nóng vội và “ manh động”. Nếu bạn thật sự là một nhân tài, hãy
tự tin chứng tỏ điều đó với NTD.
Khi chuyển công tác, ai cũng định cho mình mức lương mơ ước. Nhưng trên thực tế ít
người có thể đạt được điều đó. Còn bạn thì sao? Bạn có muốn tên mình trong danh
sách đó không?
