TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
KHOA KINH TẾ QUỐC TẾ
---------***--------
TIỂU LUẬN GIỮA KỲ
KINH TẾ HỌC QUỐC TẾ 2
NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA QUÁ TRÌNH THỰC
HIỆN CAM KẾT WTO VỀ THUẾ NHẬP KHẨU ĐẾN CÁN
CÂN THƯƠNG MẠI TẠI VIỆT NAM
Nhóm: 1
Lớp: KTE316 (GD1-HK2-2324) 1.1
Giảng viên hướng dẫn: PGS.TS. Từ Thúy Anh
TS. Chu Thị Mai Phương
STT
HỌ VÀ TÊN
MSV
11
Phương Triệu Chinh
2214410025
15
Nguyễn Thị Mỹ Duyên
2114410040
22
Nguyễn Hương Giang
2215410045
39
Hoàng Tuấn Hưng
2214420018
74
Vũ Thị Phương
2214410149
Hà Nội, năm 2024
NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN CAM KẾT WTO
VỀ THUẾ NHẬP KHẨU ĐẾN CÁN CÂN THƯƠNG MẠI TẠI VIỆT NAM
Phương Triệu Chinh, Nguyễn Thị Mỹ Duyên, Nguyễn Hương Giang1, Nguyễn
Tuấn Hưng, Vũ Thị Phương
Sinh viên K61 Kinh tế quốc tế - Khoa Kinh tế quốc tế
Trường Đại học Ngoại thương, Hà Nội, Việt Nam
Từ Thúy Anh, Chu Thị Mai Phương
Giảng viên Khoa Kinh tế quốc tế
Trường Đại học Ngoại thương, Hà Nội, Việt Nam
Tóm tắt: Gia nhập WTO là một bước ngoặt quan trọng của nền kinh tế Việt Nam. Sự kiện
này mở ra rất nhiều cơ hội và không ít thách thức cho Việt Nam. Một trong những vấn đề
đó là việc thực thi cam kết cắt giảm thuế nhập khẩu. Sau khi gia nhập WTO, thuế nhập
khẩu ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp; ngắn hạn và dài hạn. Cụ thể, điều này làm giảm
doanh thu từ thuế nhập khẩu và gây ra thâm hụt cán cân thương mại. Tuy nhiên, trong thực
tế, việc cắt giảm thuế nhập khẩu sau khi gia nhập WTO mang lại nhiều lợi ích cho doanh
nghiệp trong việc nhập khẩu máy móc và nguyên vật liệu để sản xuất và xuất khẩu, góp
phần thu hút FDI,...Nhờ đó, nguồn thu thuế từ thuế Thu nhập doanh nghiệp, Giá trị gia
tăng… tăng lên.
Từ khóa: thuế nhập khẩu, cán cân thương mại, WTO
1 Tác giả liên hệ, email: k61.2215410045@ftu.edu.vn
WORKING PAPER – NHÓM 1
KINH TẾ HỌC QUỐC TẾ 2 – KTE316(GD1-HK2-2324)1.1
RESEARCH ON THE INFLUENCE OF THE PROCESS OF THE
IMPLEMENTATION OF WTO COMMITMENTS ON IMPORT TAXES
ON THE TRADE BALANCE IN VIET NAM
Abstract: Joining the WTO is an important milestone for the Vietnamese economy. This
opens up not only many opportunities but also challenges for Vietnam. One of the issues
is the implementation of the commitment to reduce import taxes. After joining the WTO,
reducing import taxes influences directly and indirectly, short - term and long - term.
Specifically, this reduces revenue from import taxes and cause a trade balance deficit.
However, the reduction of import taxes brings mane benefits for businesses in importing
machinery and raw materials for production and export, contributing to attracting FDI.
Therefore, tax revenue from corporate income tax, value added tax increases.
Key words: import tax, balance of trade, WTO
1. Giới thiệu chung
Cán cân thương mại luôn là vấn đề được quan tâm, chú trọng của nhiều quốc gia
trên thế giới, do nó có những tác động đáng kể đến tình hình kinh tế vĩ mô. Là một thành
viên của tổ chức thương mại thế giới WTO, Việt Nam phải chấp nhận những thách thức
đặt ra của nền kinh tế toàn cầu, cùng với đó là sẵn sàng đối mặt trước khủng hoảng tài
chính thế giới và sự suy giảm kinh tế. Kể từ khi gia nhập WTO, cán cân thương mại Việt
Nam thường rơi vào tình trạng thâm hụt, vì vậy Nhà nước cần phải có những biện pháp cụ
thể để cải thiện cán cân thương mại. Một trong số đó là việc thực thi cam kết giảm thuế
suất Nhập khẩu.
Trên thực tế, việc cắt giảm thuế nhập khẩu sau khi gia nhập WTO sẽ đem lại lợi ích
cho nhiều doanh nghiệp trong việc nhập khẩu máy móc, nguyên liệu, vật liệu phục vụ sản
xuất và xuất khẩu, góp phần thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Bên cạnh đó, hàng hóa nhập
khẩu vào Việt Nam sẽ nhiều hơn, hoạt động giao thương sôi động, từ đó, nguồn thu về thuế
sẽ dần bù đắp vào khoản thiếu hụt ngân sách, góp phần cải thiện cán cân thương mại.
Ảnh hưởng của thuế Nhập khẩu đến cán cân thương mại trong quá trình gia nhập
WTO theo nhiều chiều hướng khác nhau bao gồm ảnh hưởng trực tiếp lẫn ảnh hưởng gián
tiếp. Vì vậy, để có cái nhìn tổng quát về ảnh hưởng của cắt giảm thuế suất Nhập khẩu đến
cán cân thương mại nước ta, nhóm chúng tôi quyết định chọn đề tài “Nghiên cứu ảnh
hưởng của quá trình thực hiện cam kết WTO về thuế nhập khẩu đến cán cân thương
mại của Việt Nam”, góp phần giải quyết những vấn đề thực tiễn nêu trên.
2. Cơ sở lý luận về vai trò của thuế nhập khẩu đến cán cân thương mại
2.1. Thuế nhập khẩu
a. Khái niệm
Thuế nhập khẩu là khoản thuế bắt buộc được áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu
từ nước ngoài vào lãnh thổ của một quốc gia. Thuế này được áp dụng bởi cơ quan hải quan
tại cửa khẩu khi hàng hóa nhập khẩu được thông quan.
Theo Adam Smith, thuế nhập khẩu sẽ làm giảm lợi ích của thương mại quốc tế. Khi
một quốc gia áp dụng thuế nhập khẩu, giá cả hàng hóa nhập khẩu sẽ tăng lên, khiến người
tiêu dùng trong nước phải trả nhiều tiền hơn cho cùng một sản phẩm. Điều này sẽ làm giảm
nhu cầu tiêu dùng đối với hàng hóa nhập khẩu và giảm lượng hàng hóa nhập khẩu.
Theo David Ricardo, thuế nhập khẩu có thể làm thay đổi lợi thế so sánh giữa các
quốc gia. Khi một quốc gia áp dụng thuế nhập khẩu đối với sản phẩm mà nó có lợi thế so
sánh, nó sẽ làm giảm lợi thế so sánh của quốc gia đó trong sản xuất sản phẩm đó. Điều này
có thể dẫn đến việc quốc gia đó chuyển sang sản xuất các sản phẩm khác mà nó không có
lợi thế so sánh.
b. Mục đích
Theo cơ bản thì thuế nhập khẩu được đưa ra chủ yếu là nhằm để tăng thu cho vốn
ngân sách, nhưng ngoài ra nó còn có thể để:
• Bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước: Ngoài các chính sách hỗ
trợ, thuế nhập khẩu giúp tăng giá thành sản phẩm nhập khẩu, tạo lợi thế cạnh tranh
cho các sản phẩm trong nước kéo theo đó là giúp phát triển nền kinh tế của một
nước.
• Điều chỉnh cán cân thương mại: Thuế nhập khẩu được sử dụng để điều
chỉnh cán cân thương mại, hạn chế nhập khẩu quá nhiều và khuyến khích xuất khẩu.
• Hạn chế nhập khẩu các sản phẩm độc hại, nguy hiểm: Thuế nhập khẩu
cao được áp dụng đối với các sản phẩm độc hại, nguy hiểm để bảo vệ sức khỏe
người tiêu dùng và môi trường.
c. Phân loại các loại thuế nhập khẩu
• Theo phương pháp tính thuế:
Thuế quan theo đơn giá hàng: là loại thuế nhập khẩu được tính dựa trên tỷ lệ phần
trăm (%) của giá trị CIF (bao gồm giá trị hàng hóa, chi phí bảo hiểm và cước phí vận
chuyển) của hàng hóa nhập khẩu. Kiểu thuế quan này có tính bảo hộ cao cho các ngành
công nghiệp trong nước, đặc biệt là các ngành công nghiệp sản xuất các sản phẩm có giá
trị cao. Ngoài ra, còn giúp giảm thiểu tình trạng gian lận thương mại. Tuy nhiên, Thuế quan
theo đơn giá hàng có thể làm tăng giá thành sản phẩm nhập khẩu, ảnh hưởng đến người
tiêu dùng và khuyến khích các nhà nhập khẩu khai thấp giá trị hàng hóa để giảm thuế thậm
chí còn có thể gây ra các tranh chấp thương mại giữa 2 quốc gia.
Thuế quan theo trọng lượng: Được tính theo trọng lượng của một mặt hàng (ví dụ:
tính thêm 5 đô cho 1 tấn thóc). Kiểu tính thuế Nhập khẩu này có thể gặp khó khăn trong
việc quyết định số lượng tiền thuế phải nộp, do đó cần phải có sự cập nhật thường xuyên
để đối phó với các thay đổi trên thị trường.
Hiện nay, nói chung thì Hải quan thường thực hiện thuế Nhập khẩu theo kiểu thuế
quan theo đơn giá hàng là chủ yếu.
• Theo mục đích đánh thuế:
Thuế quan tăng thu ngân sách: Là loại thuế nhằm mục đích chủ yếu là để tăng nguồn
thu cho ngân sách nhà nước, còn có mục đích bảo hộ cho sản xuất trong nước nhưng chỉ là
mục đích thứ yếu.
Thuế quan bảo hộ: Được đưa ra với mục đích làm tăng giá một cách nhân tạo đối
với hàng hóa Nhập khẩu nhằm bảo hộ cho sản xuất trong nước trước sự cạnh tranh của
nước ngoài.