A. PH N M ĐU Ầ Ở Ầ
1. lý do ch n đ tài ọ ề
Đt n c ta trong quá trình h i nh p, phát tri n năng đng nh t t tr c đnấ ướ ộ ậ ể ộ ấ ừ ướ ế
nay và đã đt đc nhi u thành t u quan tr ng c v kinh t , chính tr , xã h i, nângạ ượ ề ự ọ ả ề ế ị ộ
cao v th đt n c trên tr ng qu c t . Đó là nh ng thành qu r t đáng t hào màị ế ấ ướ ườ ố ế ữ ả ấ ự
chúng ta có đc nh s l a ch n đúng đn đng l i phát tri n kinh t th thượ ờ ự ự ọ ắ ườ ố ể ế ị ị
tr ng đnh h ng xã h i ch nghĩa và s v n d ng sáng t o các ph ng pháp,ườ ị ướ ộ ủ ự ậ ụ ạ ươ
nguyên lí c b n c a phát tri n kinh t vào đi u ki n Vi t Nam. Mà theo Mác vi cơ ả ủ ể ế ề ệ ệ ệ
tích lũy t b n là nh ng đng l c này cu i cùng s d n t i th ng l i t t y u c aư ả ữ ộ ự ố ẽ ẫ ớ ắ ợ ấ ế ủ
ch nghĩa C ng S n. Chính t nh n đnh đó ta th y đc ngu n v n có vai trò r tủ ộ ả ừ ậ ị ấ ượ ồ ố ấ
l n đn phát tri n đt n c c a n c ta hi n nay. M c dù chúng ta có đng l iớ ế ể ấ ướ ủ ướ ệ ặ ườ ố
k ho ch đúng đn đ xây d ng và phát tri n kinh t , mà còn c n đn ngu n v nế ạ ắ ể ự ể ế ầ ế ồ ố
r t l n trong vi c tăng tr ng kinh t . V n là c s đ t o ra vi c làm, t o ra côngấ ớ ệ ưở ế ố ơ ở ể ạ ệ ạ
ngh tiên ti n tăng năng l c s n xu t c a các doanh nghi p và c n n kinh t , gópệ ế ự ả ấ ủ ệ ả ề ế
ph n thúc đy phát tri n s n xu t theo chi u sâu. T nh ng lí do trên tôi ch n đầ ẩ ể ả ấ ề ừ ữ ọ ề
tài “ V n d ng lý lu n tích lũy t b n c a ch nghĩa Mác Lenin vào xây d ng n nậ ụ ậ ư ả ủ ủ ự ề
kinh t Vi t Nam hi n nay” làm đ tài ti u lu n.ế ở ệ ệ ề ể ậ
2. M c đích, nhi m v , ph m vi nghiên c uụ ệ ụ ạ ứ
2.1. M c đích ụ
- Tìm hi u sâu h n v tích lũy t b n và nh ng thay đi trong b i c nh hi nể ơ ề ư ả ữ ổ ố ả ệ
nay.
- Góp ph n thúc đy s phát tri n kinh t Vi t Nam trong quá trình côngầ ẩ ự ể ế ệ
nghi p hóa, hi n nay hóa theo đng l i ch tr ng chính sách c a Đng và nhàệ ệ ườ ố ủ ươ ủ ả
n c ta.ướ
2.2. Nhi m v ệ ụ
- Đa ra nh ng l p lu n đúng đn đ ch rõ vai trò c a tích lũy t b n ư ữ ậ ậ ắ ể ỉ ủ ư ả
- V n d ng nh ng lý lu n vào n n kinh t Vi t Nam.ậ ụ ữ ậ ề ế ệ
2.3 Ph m vi nghiên c uạ ứ
Nghiên c u trong ph m vi n n kinh t Vi t Namứ ạ ề ế ở ệ
1
3. Ph ng pháp nghiên c u ươ ứ
-Ph ng pháp bi n ch ng duy v tươ ệ ứ ậ
-Ph ng pháp ch nghĩa duy v t l ch sươ ủ ậ ị ử
-ph ng pháp phân tích t ng h pươ ổ ợ
4. Ý nghĩa c a đ tàiủ ề
Th y đc t m quan tr ng c a tích lũy t b n đn s phát tri n kinh t .ấ ượ ầ ọ ủ ư ả ế ự ể ế
Đng th i th y đc v n là c s đ thúc đy t o ra vi c làm, công ngh m i đồ ờ ấ ượ ố ơ ở ể ẩ ạ ệ ệ ớ ể
phát tri n đt n c.ể ấ ướ
5. K t c u đ tài ế ấ ề
-G m 4 ph n: + Ph n m bài ồ ầ ầ ở
+ Ph n n i dung ầ ộ
+ Ph n k t lu n ầ ế ậ
+ Ph n tài li u tham kh oầ ệ ả
-G m 2 ch ng : ch ng 1 C s lí lu n tích lũy t b nồ ươ ươ ơ ở ậ ư ả
Ch ng 2 V n d ng tích lũy t b n vào xây d ng n n kinh t ươ ậ ụ ư ả ự ề ế
Vi t Nam hi n nayệ ệ
2
B. PH N N I DUNGẦ Ộ
Ch ng 1ươ
C S LÍ LU N TÍCH LŨY T B NƠ Ở Ậ Ư Ả
1.1. Nh ng v n đ chung v tích lũy t b n ữ ấ ề ề ư ả
1.1.1. Th c ch t c a tích lũy t b nự ấ ủ ư ả
Trong b t kì xã h i nào, đ đáp ng đc nhu c u v t ch t và tinh th n thìấ ộ ể ứ ướ ầ ậ ấ ầ
c n s n xu t c a c i v t ch t. Do đó n n s n xu t luôn trong quá trình tái s n xu t.ầ ả ấ ủ ả ậ ấ ề ả ấ ả ấ
Đi v i t b n tái s n xu t gi n đn không ph i là tái dân xu t c a nó mà tái s nố ớ ư ả ả ấ ả ơ ả ấ ủ ả
xu t m r ng. Tái s n xu t m r ng là l p l i quá trình s n xu t v i quy mô l nấ ở ộ ả ấ ở ộ ặ ạ ả ấ ớ ớ
h n, không ph i xã h i có th bù đp l i t li u v t ch t đã tiêu dùng mà đng th iơ ả ộ ể ắ ạ ư ệ ậ ấ ồ ờ
còn s n xu t thêm. Mu n v y, ph i bi n m t b ph n giá tr th ng d thành tả ấ ố ậ ả ế ộ ộ ậ ị ặ ư ư
b n ph thêm. ả ụ
Vi c s d ng giá tr th ng d làm t b n hay s chuy n hoá giá tr th ng dệ ử ụ ị ặ ư ư ả ự ể ị ặ ư
tr l i thành t b n. Nh vây, th c ch t c a tích lũy t b n là quá trình t b n hoáở ạ ư ả ư ự ấ ủ ư ả ư ả
giá tr th ng d . Nói m t cách c th tích lũy t b n là tái s n xu t ra t b n v iị ặ ư ộ ụ ể ư ả ả ấ ư ả ớ
quy mô ngày càng m r ng. S dĩ giá tr th ng d có th chuy n hoá thành t b n làở ộ ở ị ặ ư ể ể ư ả
vì giá tr th ng d đã mang s n nh ng y u t v t ch t c a t b n m i ị ặ ư ẵ ữ ế ố ậ ấ ủ ư ả ớ
Có th minh ho tích lũy t b n và tái s n xu t t b n ch nghĩa b ng ví d :ể ạ ư ả ả ấ ư ả ủ ằ ụ
s t b n b ra K= 1000; c/v= 4/1; m'= 100% ư ả ỏ
Năm th nh t: Quy mô s n xu t 800c+200v+200m=1200ứ ấ ả ấ
200 m chia thành: + 100m1 tiêu dùng cá nhân
+ 100m2 tích lũy( 80c mua máy móc, 20v tuy n công nhân)ể
Năm th hai: Quy mô s n xu t 880c + 220v +220m. ứ ả ấ
V y t b n b t bi t ( c ) và t b n kh bi n ( v )tăng lên , m cũng tăng theoậ ư ả ấ ế ư ả ả ế
Nghiên c u tích lũy và tái s n xu t t b n ch nghĩa cho phép rút ra nh ngứ ả ấ ư ả ủ ữ
k t lu n v ch rõ b n ch t bóc l t c a quan h s n xu t t b n ch nghĩa:ế ậ ạ ả ấ ộ ủ ệ ả ấ ư ả ủ
M t là ngu n g c duy nh t c a tích lũy t b n là giá tr th ng d và t b nộ ồ ố ấ ủ ư ả ị ặ ư ư ả
tích lũy chi m t l ngày càng l n trong toàn b t b n C. Mác nói r ng“ t b nế ỷ ệ ớ ộ ư ả ằ ư ả
ng tr c nh là gi t n c nh ng tích lũy là dòng sông c a tích lũy mà thôi. Trongứ ướ ư ọ ướ ư ủ
3
quá trình tái s n xu t, lãi (m) c đp vào v n , v n càng l n thì lãi càng l n , do đóả ấ ứ ậ ố ố ớ ớ
lao đng c a công nhân trong quá kh l i tr thành ph ng ti n đ bóc l t chínhộ ủ ứ ạ ở ươ ệ ể ộ
ng i công nhân .ườ
Th hai, quá trình tích lũy đã làm cho quy n s h u trong n n kinh t hàngứ ề ở ữ ề ế
hoá bi n thành quy n chi m đo t t b n ch nghĩa. Trong s n xu t hàng hoá gi nế ề ế ạ ư ả ủ ả ấ ả
đn, s trao đi gi a nh ng ng i s n xu t hàng hoá theo nguyên t c ngang giá vơ ự ổ ữ ữ ườ ả ấ ắ ề
c b n không d n t i ng i này chi m đo t lao đng không công c a ng i kia .ơ ả ẫ ớ ườ ế ạ ộ ủ ườ
Trái l i , n n s n xu t t b n ch nghĩa d n đn k t qu là nhà t b n ch ngạ ề ả ấ ư ả ủ ẫ ế ế ả ư ả ẳ
nh ng chi m đo t m t ph n lao đng c a công nhân , mà còn là ng i s h u h pữ ế ạ ộ ầ ộ ủ ườ ở ữ ợ
pháp lao đng không công đó. Nh ng đi u đó không vi ph m quy lu t giá tr . ộ ư ề ạ ậ ị
1.1.2. Đng c c a tích lũy t b n ộ ơ ủ ư ả
Đng c thúc đy tích lũy và tái s n xu t m r ng là quy lu t kinh t tuy tộ ơ ẩ ả ấ ở ộ ậ ế ệ
đi c a ch nghĩa t b n – quy lu t giá tr th ng d . Đ th c hi n m c đích đó cácố ủ ủ ư ả ậ ị ặ ư ể ự ệ ụ
nhà t b n không ng ng tích lũy đ m r ng s n xu t, xem đó là ph ng ti n cănư ả ừ ể ở ộ ả ấ ươ ệ
b n đ tăng c ng bóc l t công nhân làm thuê và làm giàu cho b n thân. ả ể ườ ộ ả
Nh v y, tích lũy t b n gi vai trò quy t đnh làm cho n n s n xu t t b nư ậ ư ả ữ ế ị ề ả ấ ư ả
l n nhanh, không có tích lũy thì không có quy mô s n xu t l n h n. Do đó, khôngớ ả ấ ớ ơ
có thêm l i ích kinh t , đi u này không th ch p nh n đi v i m t nhà t b n vàợ ế ề ể ấ ậ ố ớ ộ ư ả
chi m d ng v n đ phát tri n. M c khác , do c nh tranh bu c các nhà t b n ph iế ụ ố ể ể ặ ạ ộ ư ả ả
không ng ng làm cho t b n c a mình tăng lên b ng cách tăng nhanh t b n tíchừ ư ả ủ ằ ư ả
lũy. N u không tích lũy thì s không th gi v ng trên th tr ng, đng nghĩa c aế ẽ ể ữ ữ ị ườ ồ ủ
s phá s n c a t b n.ự ả ủ ư ả
1.1.3. Các nhân t nh h ng t i quy mô c a tích lũy t b nố ả ưở ớ ủ ư ả
V i m t kh i l ng giá tr th ng d nh t đnh thì quy mô c a tích lũy t b nớ ộ ố ượ ị ặ ư ấ ị ủ ư ả
ph thu c vào t l phân chia kh i l ng c a giá tr th ng d đó thành qu tích lũyụ ộ ỉ ệ ố ượ ủ ị ặ ư ỹ
và qu tiêu dung c a nhà t b n, nh ng n u t l phân chia đó đã đc xác đnh, thìỹ ủ ư ả ư ế ỉ ệ ượ ị
quy mô c a tích lũy t b n ph thu c vào kh i l ng giá tr th ng d . Do đó,ủ ư ả ụ ộ ố ượ ị ặ ư
nh ng nhân t nh h ng t i kh i l ng giá tr th ng d cũng là nhân t quy tữ ố ả ưở ớ ố ượ ị ặ ư ố ế
đnh quy mô c a tích lũy t b n. Nh ng nhân t đó là:ị ủ ư ả ữ ố
4
1.1.4. Trình đ bóc l t s c lao đng ộ ộ ứ ộ
Các nhà t b n nâng cao trình đ bóc l t s c lao đng b ng cách c t xén vàoư ả ộ ộ ứ ộ ằ ắ
ti n công. Khi nghiên c u s s n xu t giá tr th ng d , C.Mác gi đnh r ng s traoề ứ ự ả ấ ị ặ ư ả ị ằ ự
đi gi a công nhân và nhà t b n là s trao đi ngang giá, t c là ti n công b ng giáổ ữ ư ả ự ổ ứ ề ằ
tr s c lao đng. Nh ng trong th c t , công nhân không ch b nhà t b n chi mị ứ ộ ư ự ế ỉ ị ư ả ế
đo t lao đng th ng d , mà còn b chi m đo t m t ph n lao đng t t y u, t c c tạ ộ ặ ư ị ế ạ ộ ầ ộ ấ ế ứ ắ
xén ti n công, đ tăng tích lu t b n.ề ể ỹ ư ả
Các nhà t b n còn nâng cao trình đ bóc l t s c lao đng b ng cách tăngư ả ộ ộ ứ ộ ằ
c ng đ lao đng và kéo dài ngày lao đng đ tăng kh i l ng giá tr th ng d ,ườ ộ ộ ộ ể ố ượ ị ặ ư
nh đó tăng tích lu t b n. Cái l i đây còn th hi n ch nhà t b n không c nờ ỹ ư ả ợ ở ể ệ ở ỗ ư ả ầ
ng thêm t b n đ mua thêm máy móc, thi t b mà ch c n ng t b n đ muaứ ư ả ể ế ị ỉ ầ ứ ư ả ể
thêm nguyên li u là có th tăng đc kh i l ng s n xu t, t n d ng đc côngệ ể ượ ố ượ ả ấ ậ ụ ượ
su t c a máy móc, thi t b , nên gi m đc hao mòn vô hình và chi phí b o qu nấ ủ ế ị ả ượ ả ả
c a máy móc, thi t b . ủ ế ị
1.1.1.5. Trình đ năng su t lao đng xã h iộ ấ ộ ộ
N u năng su t lao đng xã h i tăng lên, thì giá c t li u s n xu t và t li uế ấ ộ ộ ả ư ệ ả ấ ư ệ
tiêu dùng gi m xu ng. S gi m này đem l i hai h qu cho tích lu t b n:ả ố ự ả ạ ệ ả ỹ ư ả
M t là, v i kh i l ng giá tr th ng d nh t đnh, ph n dành cho tích lu cóộ ớ ố ượ ị ặ ư ấ ị ầ ỹ
th tăng lên, nh ng tiêu dùng c a các nhà t b n không gi m, th m chí có th caoể ư ủ ư ả ả ậ ể
h n tr c;ơ ướ
Hai là, m t l ng giá tr th ng d nh t đnh dành cho tích lu có th chuy nộ ượ ị ặ ư ấ ị ỹ ể ể
hoá thành m t kh i l ng t li u s n xu t và s c lao đng ph thêm l n h nộ ố ượ ư ệ ả ấ ứ ộ ụ ớ ơ
tr c.ướ
Do đó, quy mô c a tích lu không ch ph thu c vào kh i l ng giá tr th ngủ ỹ ỉ ụ ộ ố ượ ị ặ
d đc tích lu , mà còn ph thu c vào kh i l ng hi n v t do kh i l ng giá trư ượ ỹ ụ ộ ố ượ ệ ậ ố ượ ị
th ng d đó có th chuy n hoá thành. Nh v y năng su t lao đng xã h i tăng lênặ ư ể ể ư ậ ấ ộ ộ
s có thêm nh ng y u t v t ch t đ bi n giá tr th ng d thành t b n m i, nênẽ ữ ế ố ậ ấ ể ế ị ặ ư ư ả ớ
làm tăng quy mô c a tích lu . N u năng su t lao đng cao, thì lao đng s ng sủ ỹ ế ấ ộ ộ ố ử
d ng đc nhi u lao đng quá kh h n, lao đng quá kh đó l i tái hi n d i hìnhụ ượ ề ộ ứ ơ ộ ứ ạ ệ ướ
5