Tiểu luận: Xung đột văn hóa Đông Tây

Chia sẻ: Asdfcs Fsdfd | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

146
lượt xem 18
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Văn hoá là tổng hoà của các mối quan hệ, phương thức sản xuất, phương thức tiêu thụ… của xã hội. Đây là một lĩnh vực mà đến nay trên thế giới chưa có định nghĩa cụ thể và thống nhất.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tiểu luận: Xung đột văn hóa Đông Tây

Tiểu luận Xung đột văn hóa Đông Tây 1
Phần mở đầu Việt Nam trong thế kỷ 20 và 21 là “sân cỏ” của hai yếu tố văn hóa Ðông - Tây trong một tương quan ảnh hưởng phức hợp. Nhưng hiển nhiên, trong tiến trình phát triển này, một trong hai đi sớm hơn, nhanh hơn, mạnh hơn, lắm khi đột kích ào ạt hơn, đưa đến một sự mất quân bình văn hóa hay khập khiễng văn hóa, đến từ sự thu nhận vô tình, vô thức không chọn lựa, yếu tố văn hóa “khác, lạ”, dẫn đến nguy cơ đồng hóa văn hóa nếu trong tương quan hỗ tương giữa hai nền văn hóa không có những tiêu chuẩn thích nghi hay hội nhập phù hợp hầu tạo nên một hòa điệu có ý nghĩa cho con người trong môi trường sống. Văn hoá là tổng hoà của các mối quan hệ, phương thức sản xuất, phương thức tiêu thụ… của xã hội. Đây là một lĩnh vực mà đến nay trên thế giới chưa có định nghĩa cụ thể và thống nhất. Nhưng tựu trung văn hoá là tất các những gì tốt đẹp của cuộc sống từ cách ăn, cách mặc, cách giao tiếp, cách hưởng thụ và ngay cả cách sản sinh văn hoá. Trong tiến trình toàn cầu hóa với mức độ thần tốc của truyền thông điện tử, sự tỉnh thức trước nguy cơ đồng hóa văn hóa trở nên thời sự hơn bao giờ. Phản ứng nhấn mạnh ý thức văn hóa bản địa là một trả lời nghịch lý nhưng thực tế đối với tiến trình toàn cầu hóa, không chỉ riêng Việt Nam. Đối với Việt Việt Nam, trong tiến trình hội nhập thế giới, vấn đề “truyền thống và hiện đại” đang đánh động sự chú ý với những sáng kiến kêu gọi trở về nguồn, ý thức bản sắc dân tộc, bảo tồn di sản văn hóa,… Xét cho cùng, những chủ trương kêu gọi trở về nguồn không mới lạ, mà đã trở nên một nét “truyền thống” Việt Nam, một phản ứng tất nhiên đến từ bên trong xã hội, mỗi khi nguy cơ bị đồng hóa văn hóa bộc phát tối đa. Lịch sử truyền thống văn hóa Việt Nam là lịch sử của sự tả xung hữu đột Ðông-Tây, Nam-Bắc để nhận diện và khẳng định bản lai văn hóa của dân tộc. Song song với việc tranh đấu giành độc lập ở các thời điểm lịch sử nhất định, trận chiến “tự chủ” văn hóa xảy ra từng giờ từng phút trên từng góc cạnh, lĩnh vực và cả ý tưởng của dân trong một nước khi va chạm với yếu tố ngoại lai, với cái lạ, cái khác. Ở đây văn hoá truyền thống được hiểu là các nét văn hoá được gìn giữ lâu đời của đồng bào các dân tộc trên địa bàn tỉnh còn, văn hoá hiện đại là những nét văn hoá sinh ra từ cuộc sống hiện đại có gắn liền với thời đại công nghiệp.. Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu sơ lược sự khác nhau đó trong lịch sử ở khía cạnh văn hóa giữa truyền thống và hiện đại. II. Một số khái niệm 1.Khái niệm văn hóa Theo UNESCO được thừa nhận rộng rãi: Văn hóa là “tổng thể sống động các hoạt động sáng tạo của con người đã diễn ra trong quá khứ cũng như đang diễn ra trong hiện tại. Qua hàng thế kỷ các hoạt động sáng tạo ấy đã cấu thành nên một hệ thống các giá trị, truyền thống thị hiếu thẩm mỹ và lối sống mà dựa trên đó từng dân tộc khẳng định bản sắc riêng của mình” 2.Văn hóa truyền thống 2
Theo giáo sư Trần Văn Giàu: “Giá trị truyền thống được hiểu là những cái tốt, bởi vì những cái tốt mới được gọi là giá trị. Thậm chí không phải bất cứ cái gì tốt đều được gọi là giá trị; mà phải là cái tốt cơ bản, phổ biến, có nhiều tác dụng tích cực cho đạo đức, cho sự hướng dẫn nhận định, đánh giá và dẫn dắt hành động của một dân tộc thì mới mang đầy đủ ý nghĩa của khái niệm “giá trị truyền thống”. GS.TSKH. Trần Ngọc Thêm cho rằng: “Truyền thống văn hóa là những giá trị tương đối ổn định (những kinh nghiệm tập thể) thể hiện dưới những khuôn mẫu xã hội được tích lũy và tái tạo trong cộng đồng người qua không gian và được cố định hóa dưới dạng những phong tục tập quán, nghi lễ, luật pháp, dư luận…”. Một khái niệm khác: “Nền văn hóa được truyền lại được gọi là truyền thống văn hóa. Như vậy, nó phản ánh được những thành tựu con người, tích tập được trong quá trình tìm hiểu, thực hiện và truyền bá ý nghĩa sâu lắng nhất của cuộc sống. Đó chính là truyền thống theo nghĩa hài hòa của nó như là một hiện thân của trí tuệ”. Còn theo nhóm hiểu: văn hóa truyền thống là những kinh nghiệm thực tế mang ý nghĩa thiết thực đối với bản sắc và nét đặc trưng riêng của mỗi vùng lãnh thổ, được lưu giữ qua thời gian và thể hiện dưới các mặt của đời sống xã hội. 3.Văn hóa hiện đại. Văn hóa hiện đại được hình thành từ xã hội công nghiệp, khoa học kĩ thuật phát triển, với đặc điểm toàn cầu hóa và ít mang tính riêng biệt đặc trưng cho mỗi vùng, mỗi quốc gia do tác dụng mạnh mẽ của công nghệ thông tin. 4.Xung đột văn hóa. Bởi vì văn hoá là một khái niệm vô cùng rộng, các loại hình “đụng độ” dựa trên văn hoá là rất nhiều và đa dạng. Từ giác độ địa lý, có đụng độ giữa văn hoá phương Đông và phương Tây; từ giác độ lịch sử, có đụng độ giữa văn hoá truyền thống và văn hoá hiện đại; từ giác độ quốc gia, có đụng độ giữa văn hoá ngoại lai và văn hoá bản địa; từ giác độ phát triển xã hội, có đụng độ giữa văn hoá nông nghiệp và văn hoá công nghiệp… Có 2 luồng quan điểm về xung đột văn hóa: a) Xung đột văn hóa thuần túy... Xung đột văn hóa nếu theo cách hiểu này thì nhiều chuyên gia cho rằng sự biểu hiện của nó được phản ánh trên diện rộng,trên tất cả các mặt của đời sống xã hội. Mấu chốt của mâu thuẫn này là do cách nhìn nhận và tiếp thụ khác nhau các giá trị văn hóa của xã hội…và cũng chính vì lý do mặt hại đối với thành phần xã hội này lại là lợi ích của thành phần khác nên mâu thuẫn ắt xảy ra. Xung đột văn hóa khi diễn ra sẽ rất phức tạp do tính đặc thù của nó phụ thuộc vào quan điểm riêng của mỗi người,mỗi dân tộc… 3
b) Xung đột nhìn từ góc độ văn hóa Những người theo quan diểm này nhận định xung đột văn hóa chỉ là một khía cạnh trong vô vàn xung đột,nhưng mọi xung đột lại biểu hiện qua văn hóa,đặc biệt là văn hóa ứng sử… Các nền văn hóa được định hình riêng biệt đặc trưng cho mỗi vùng,nó mặc định sẵn cho mỗi con người tương ứng với mỗi lãnh thổ,nơi sản sinh ra nét văn hóa ấy ,tạo nên những ý thức ,những cách nhìn nhận các vấn đề khác nhau hay nói cách khác nó chỉ ra cho mỗi người,mỗi quốc gia biết đâu là bản sắc riêng của mình. Từ những khác biệt ấy đã tạo ra những chuẩn mực về đời sống khác nhau,chính vì thế ko nên đánh giá vội vàng phiếm diện về một vấn đề nào đó… III Một số ví dụ điển hình Xung đột văn hóa giữa truyền thống và hiện đại thì được biểu hiện ở rất nhiều khía cạnh, nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội. Ở đây thì nhóm không thể liệt kê được hết tất cả mà nhóm sẽ đưa ra một số ví dụ điển hình và phân tích sâu hơn để thấy sự xung đột đó nó diễn ra như thế nào. Tiêu chí Truyền thống Hiện đại Nhận xét 4
TRANG -Đối với phụ nữ: - Ngày nay, trang phục Nhìn chung, trang PHỤC Ở miền Bắc thì người phụ không những để bảo vệ phục xưa và nay có nữ thường mặc áo cánh cơ thể mà còn thể hiện sự khác biệt nhau về ngắn bằng vải giấu nâu, đẳng cấp của mỗi nhiều khía cạnh. Nét cổ tròn, viền nhỏ, tà mở, người. truyền thống vẫn đa số không cài cúc trước - Những trang phục còn giữ đến ngày ngực. Ngoài ra, còn phải ngày nay được cách nay đó là tà áo dài kể đến áo dài. điệu, thiết kế phù hợp duyên dáng của Ở miền Nam thường mặc với môi trường sống và người phụ nữ, đồ đen, áo cánh có cài nút làm việc hơn. nhưng ngày nay giữa, không có túi. - Thường người ta hay cũng có đôi chút Đó là trang phục trong mặc áo sơmi, hay áo cách điệu cho hợp những ngày lao động thun, quần tây hoặc thời. Với sự du nhập hằng ngày, còn trong quần jean khi đi học và ồ ạt của văn hóa những ngày lễ hội thì sẽ đi làm. Còn vào các dịp phương Tây, trang cầu kỳ hơn. Những cô gái đặc biệt thì người ta ăn phục ngày nay của Kinh Bắc thì thường diện mặc cầu kì hơn, đối với chúng ta cũng có bộ cánh mớ ba, còn phụ phụ nữ thì có thể mặc nhiều thay đổi mà nữ miền Nam, các cô gái đầm, váy với các chất những người khó mặc áo bà ba trắng, áo dài liệu vải, họa tiết quan tính khó lòng chấp các bà các cô thường mặc trọng. Còn nam giới thì nhận được, bên cạnh đến đầu gối, phũ lên chiếc thường mặc vest khi đi những trang phục quần lĩnh đen. những công việc quan đẹp và phù hợp. Do -Đối với đàn ông thì họ trọng hoặc tiệc tùng. đó điều quan trọng mặc đơn giản hơn người - Sự thay đổi trang phục là người mặc phải phụ nữ rất nhiều. để thích ứng với cuộc biết cách phối hợp Đi làm đồng thì họ sống hiện đại là 1 lẽ tất hài hòa để không thường mặc quần lá tọa, nhiên, tuy nhiên chỉ phù đánh mất những nét còn vào những dịp lễ hội hợp khi sự thay đổi đó đẹp trong trang phục thì ăn mặc chỉnh chu hơn diễn ra theo hướng tích truyền thống mà đó là áo dài, thường là áo cực và lành mạnh, nhất cũng không bị cho the. là thanh niên, nhưng “lỗi thời” với sự không thể công nhận phát triển của cuộc những hiện tượng may sống hiện đại. mặc đua đòi, chạy theo “mốt” lố lăng, phô trương, xa hoa, lãng phí,...xa rời truyền thống văn hóa tốt đẹp dân tộc. 5
KIẾN Quá trình phát triển nền Kiến trúc ngày nay, với Để so sánh giữa kiến TRÚC kiến trúc cổ Việt Nam gắn đủ các điều kiện về kĩ trúc cổ và kiến trúc liền với môi trường thiên thuật vật chất đã tạo hiện đại thì thật sự nhiên và hoàn cảnh kinh cho kiến trúc Việt Nam là sự so sánh khập tế - xã hội. Dù là công thời hiện đại những nét khiểng, do mỗi thời trình nhỏ bé như kiến trúc độc đáo và mới lạ. Vật có một nét đặc sắc dân gian hoặc đồ sộ, phức liệu cũng được sử dụng riêng, vật chất kĩ tạp như kiến trúc cung mạnh dạn, táo bạo như thuật khác nhau. đình, vật liệu xây dựng cửa kính, mái kính, Ngày nay khi công sẵn có ở địa phương đã thép, mái nhẹ, gỗ ngoài nghệ phát triển và được khai thác và sử dụng trời, đá… sử dụng phối nhu cầu của con phổ biến và rộng khắp: hợp với nhau tạo nên người cao hơn thì tranh, tre, nứa, lá, gỗ, nét độc đáo cho mỗi các công trình được đá..., sau này còn có các công trình. xây dựng đều đáp 6
vật liệu khác như gạch, Những tòa nhà hiện đại ứng được cả hai mặt ngói, sành, sứ... Hệ thống ở nước ta hiện nay nhìn vật chất và tinh thần. kết cấu khung cột, kèo và chung rất quy mô, tuy các loại xà đều có quy nhiên do diện tích đất định thống nhất về kích sử dụng ngày càng thu thước, tương quan về tỷ lệ hẹp nên cách xây dựng và qua đó, những nghệ các tòa nhà cũng khác nhân trước đây đã sáng hẳn, chủ yếu có dạng tạo ra một thức kiến trúc dài, hẹp ngang và cao riêng biệt trong kiến trúc tầng. cổ và dân gian Việt Nam. ẨM THỰC -Bữa ăn chính của người Hiện nay, do đời sống Ấm thực từ truyền Việt thường bao gồm một được nâng cao hơn, cơ thống đến hiện đại món chủ lực (cơm), một cấu bữa ăn chính của đã có những thay món gia vị (nước chấm) người Việt hiện cũng đã đổi khá rõ nét, và ba món ăn cơ bản đủ cải thiện đáng kể theo nhưng nói chung do chất và cân bằng âm hướng gia tăng các món sự thay đổi của hoàn dương: mặn nhiều dinh dưỡng cảnh và môi trường +Một nồi cơm chung cho sử dụng nguyên liệu sống thì sự thay đổi cả gia đình (mỗi người động vật. như thế cũng là phù một bát và đôi đũa) Bên cạnh xu hướng một hợp. Tuy nhiên, +Một bát nhỏ đựng nước số vùng miền (nhất là cũng đừng bị cuốn chấm (nước mắm, tương những vùng thôn quê) vào nhịp sống của hoặc xì dầu) cả gia đình có đặc tính càng nhiều công nghiệp hóa mà dùng chung. món trên mâm càng tốt, đánh mất đi những +Một món mặn có chất nhiều gia đình thành thị nét đẹp của ẩm thực đạm động vật và chất béo lại chú trọng xu hướng truyền thống, điển được luộc, rán hoặc kho tinh giản bằng cách chỉ hình là bữa ăn sum như thịt, cá nấu một món trọng tâm họp trong gia đình,... +Một món rau luộc hoặc có đủ chất đạm và các xào, hoặc rau thơm, rau loại rau bày lên mâm, sống, dưa muối. ăn kèm với các loại rau +Một món canh có thể dưa lặt vặt khác. đậm đà, cầu kỳ nhưng Một số gia đình làm các cũng không hiếm khi chỉ món ăn đặc biệt nnhân đơn giản là một bát nước ngày chủ nhật, những luộc rau món cầu kỳ mà ngày -Cỗ bàn thường ít có thời gian Cỗ bàn thường sử dụng để làm. nhiều món ăn trong đó Bát nước chấm "cộng nhấn mạnh đặc biệt các đồng" nay cũng dần món mặn dùng nguyên được nhiều gia đình, liệu động vật, loại trừ tất hoặc các nhà hàng cầu 7
cả những món ăn ngày kỳ san riêng ra bát cho thường như rau luộc, dưa từng người để hợp vệ cà v.v. sinh hơn, và có nhiều -Cỗ cúng tổ tiên loại nước chấm khác Cúng tổ tiên (ngày giỗ nhau tùy theo trong bữa chạp, ngày tết cổ truyền) có loại đồ ăn gì. Điều thường sử dụng xôi đậu đó hiện nay phù hợp với xanh, xôi gấc với gà luộc văn hóa mới, tính chất nguyên con hoặc chân công việc và sinh hoạt giò. Cúng người mới mất nhưng phần nào đã làm chỉ dùng xôi trắng và một giảm đi sự gắn bó, than quả trứng luộc. thiết với nhau giữa mỗi -Cỗ Tết người trong gia đình. Cỗ tết truyền thống rất cầu kỳ, mâm cỗ cơ bản thường là 5 bát: bóng, miến, măng, mọc, chim hoặc gà tần và 5 đĩa: giò, chả, gà hoặc vịt luộc, nộm, xào. NGÔN - Xét về chữ viết, thời -Xét về chữ viết ngày -Điều này vô hình NGỮ xưa, việc viết chữ được nay có sự cải tiến rất chung đã làm giảm xem là cả một sự nghiệp, nhiều, văn viết trở tính giá trị của văn họ mở khoa thi và đều là thành môn học bình chương trong góc độ văn cả,…Vd: “tiên học lễ- thường trong số các văn hóa, nhưng ta hậu học văn”, cách cho môn học khác.Vd: văn, cũng không thể phủ điểm gắt gao ,… sử, địa, anh văn,…cách nhận rằng, xã hội cho điểm thoáng hơn,… hiện đại phát triển, -Chữ viết không dễ bị -Chữ viết dễ bị đồng kéo theo nhiều lĩnh đồng hóa bởi bên ngoài. hóa bởi nhiều văn hóa vực kiến thức mà ta Vd: chữ Nôm và chữ khác tác động vào, khi cần biết, phải có sự quốc ngữ nước ta vẫn có ngoại ngữ trở nên phổ hài hòa, đồng đều ở sự rành mạch rõ ràng, biến của thế giới, người các môn. không lẫn vào những chữ Việt mình lạm dụng -Có thể nói, việc của ngôn ngữ khác. những từ ngữ tiếng anh giao thoa ngôn ngữ vào bài viết với lí do, một cách rối ren và vừa hoc tiếng anh và mang tính tự phát vừa viết từ đó để tiết như vậy càng làm kiệm thời gian hay sự cho văn chương tiếp xúc với tiếng Pháp tiếng Việt phai mờ là một biến động lớn đã dần đi, do yếu tố xẩy ra, và xảy ra chưa thời gian, môi đủ lâu, trong quá trình trường du nhập văn 8
phát triển của tiếng hóa phương tây mà - Các dân tộc có quyền sử Việt.:I can hiểu tạo nên, từ đó, con dụng tiếng mẹ đẻ của rằng…thanks bạn người lại thích nghi mình trong tất cả mọi lĩnh nhé!... với cái mới và làm vực đời sống xã hội, trong - Các dân tộc bên cạnh lu mờ nét văn hóa các phạm vi giao tiếp: từ việc dùng tiếng mẹ đẻ dân tộc. nội bộ tộc người của mình trong đời sống, họ còn đến ngoài xã hội, trong dùng ngôn ngữ chung, giáo dục, trên các phương được quy định của nhà tiện thông tin đại chúng, nước để thống nhất và trước toà án, trong các ai cũng có thể hiểu giấy tờ hành chính, thư từ được nội dung.Vd: biểu - Tác động này cá nhân,… Vd: trẻ em dân hiện rõ nhất là những mang một yếu tố tộc thiểu số chỉ biết ngôn trường đại học ngày nay tích cực, nhưng bên ngữ của dân tộc đã xuất hiện không ít cạnh đó, một số mình,không có tiền để các bạn sinh viên ở dân người vẫn không học chữ quốc ngữ nếu tộc của những vùng chấp nhận hiện muốn biết thì người ta miền khác trên đất nước tượng trên bởi họ sợ phải tìm hiểu về thứ tiếng ta:Khmer, Chăm, ngôn ngữ tổ tiên của đó. Hoa,… họ dần bị thay thế hoàn toàn bởi các - Xét về lời nói, con -Xét về lời nói, con thế hệ trẻ sau này. người luôn cẩn trọng khi người khi nói không -Những hiện tượng nói, do ảnh hưởng của cần câu cú, trả lời ngắn đó có những nguyên phong kiến, nói có đủ cấu gọn, thậm chí ngắn gọn nhân khách quan và trúc ngữ pháp.Vd:cho tôi bằng cách rút ngắn từ chủ quan của nó. Về xin 2 quyển sách ạ!... ngữ có thể nhất.Vd: mặt khách quan, đó choa tui xing 2 wuyển là những nguyên sack ah! ngôn ngữ hiện nhân ngoài ngôn đại luôn rất ngắn. Ví ngữ như: xu hướng dụ: wá, wyển ( quá, đổi mới, sự thay quyển); wen (quen); đổi, sự hội nhập, các wên (quên); iu (yêu); trào lưu xã hội, sự lun (luôn); bùn (buồn); bùng nổ của bit k? (biết không?); bít Interrnet…và trong rùi (biết rồi); mí (mấy) ; ngôn ngữ, đó chính dc (được); ko,k là quy luật tiết kiệm. (không); u (bạn, Đó là quy luật mày),v.v. Và rất mới không ai có thể phá như: chuối (dở hơi); vỡ nổi, không có 9
khoai (khó); phở (đẹp đạo luật nghiêm đẽ,ngon lành); điên đảo khắc nào có thể (cực kì);vãi (kinh ngăn chặn, can thiệp khủng); hack (siêu); hic được, dù ghét nó (buồn), haha (vui).v.v. người ta cũng phải nhượng bộ. Còn về mặt chủ quan thì giới tuổi teen muốn tìm sự khác biệt, mới lạ, muốn khẳng định mình trước người lớn, để người lớn phải tôn trọng. Tư duy cần phải tạo nên sự khác biệt đã ăn sâu vào giới trẻ hiện nay. Song, điều này vẫn có tác động tiêu cực, phản cảm đối với dư luận của thế hệ lớn đi trước. LỐI SỐNG -Có một tinh thần nhân -Cuộc sống hiện đại, -Chính những yếu tố – CÁCH văn dân gian Với người với áp lực công việc bên ngoài tác động ỨNG XỬ Việt cổ truyền, đời sống dày đặc, bị lôi vào vòng đến con người là đi tìm cái vui trong sinh xoáy của cuộc sống, chúng ta, khi môi hoạt bình dị, hài hòa với người ta không còn tư trường sống thay đổi gia đình và xã hội, tưởng tìm một lối sống thì con người buộc Vd:trong ca dao tục ngữ: thanh nhàn như trước phải thay đổi, điều Vui xuân kẻo hết xuân đi, mà thời đại đã khiến họ đó đồng nghĩa cho Cái già sồng sộc nó thì phải thay đổi theo để việc nét văn hóa theo sau. Râu tôm nấu với tồn tại được.Vd: khi thị giữa xưa và nay có ruột bầu Chồng chan vợ trường nước ngoài du sự khác biệt rõ rệt. húp gật đầu khen ngon. nhập vào Việt Nam, buộc con người phải lo tích lũy vốn tiếng anh cho mình mới có thể làm việc được, không có sự ung dung và thú vui nữa. 10
- Nhìn chung, con người - Cuộc sống và xã hội -Chính những yếu tố sống bằng tình cảm, có trở nên hiện đại, cùng của cuộc sống, tác thể do lối sống cộng đồng với nó là những tệ nạn động không nhỏ đễn từ thời nguyên thủy, đặc xảy ra: ma túy, cướp nhân cách, lối sống biệt là ở phương Đông, giật, giết người, lừa và quan niệm của con người luôn sống nặng đảo,…Khiến con người con người dần khác, tình cảm.Vd: bán anh em phải cảnh giác và phải giảm đi yếu tố nhân xa, mua láng giềng gần, tự bảo vệ lấy mình. văn đặc sắc đồng anh em như thể tay Trong họ có sự e dè, thời giảm giá trị của chân,… khép kín trong giao cách ứng xử giữa tiếp, thậm chí họ thờ ơ người và người. Đã trước hoàn cảnh khó đến lúc gia đình, nhà khăn của người trường và xã hội cần khác.Vd: ở TP.HCM là có những quan tâm một đô thị hiện đại, có thực sự đến việc những nạn cướp giật, điều chỉnh những diễn ra vào ban ngày, ai hành vi lệch lạc cũng chứng kiến nhưng trong văn hóa ứng không ai hành động cứu xử nơi công cộng giúp cả. Hoặc Biết kiên của giới trẻ. Trong nhẫn xếp hàng mua vé đó, mỗi người lớn khi đến sân vận động phải thực sự là tấm hay tới rạp chiếu phim, gương trong việc bến xe, ga tàu; biết ứng xử có văn hóa nhường nhịn người già, mọi lúc, mọi nơi để trẻ em và phụ nữ mang giới trẻ noi theo. thai khi đi xe buýt…, những điều tưởng chừng như đơn giản và nhỏ nhặt ấy nhưng không ít bạn trẻ vẫn không làm được hoặc biết nhưng không muốn làm vì sợ ảnh hưởng đến chút lợi ích của bản thân. - Tác động tích cực -Tính dung hợp - hòa hợp - Tính cá nhân được đến giá trị nhân sinh - khoan hòa Người Việt đưa lên mức cao và tinh của con người, từ rất biết cách hòa hợp với thần tập thể giảm sụt một cá nhân đã gây tự nhiên và con người, hẳn.Vd: việc ý thức giữ ảnh hưởng đễn cộng tính cộng đồng rất gìn an ninh trật tư, trai đồng. Rõ ràng, khi cao.Vd: họ ăn cơm chung gái vẫn tình tứ nơi công xã hội ngày một 1 mâm, dùng chung chén cộng như ngoài đường, phát triển thì ý thức 11
nước mắm,… trường học,…vứt rác họ được nâng cao bừa bãi… chứ không được giảm xuống như thế…?!? - Gia đình truyền thống - Đối với gia đình hiện Như vậy, có thể nói có sự gắn bó cao về tình đại lại có những quan chính môi trường cảm theo huyết thống, bảo điểm trái ngược, gia xung quanh và một lưu được các truyền thống đình phải là sản phẩm số tác nhân khác đã văn hóa, tập tục, nghi lễ, của một nền công ảnh hưởng đến lối nghiệp phát triển, dân sống, quan niệm, tư phát huy tốt các gia cư có lối sống đô thị và duy con người mà phong, gia lễ, gia đạo. đạt đến một trình độ khiến họ trở nên tiêu Các thành viên trong gia văn minh đô thị khá cực hay tích đình có điều kiện giúp đỡ cao, không còn lối sống cực.Điều đáng nói ở nhau về vật chất và tinh quay quần trong nhiều đây chính là sự thay thần, chăm sóc người già thế hệ hầu như là cặp đổi về cách nhìn vợ chồng và con cái mà nhận của con người và giáo dưỡng thế hệ trẻ. họ sinh ra, tạm gọi là về thời cuộc, cách Đó là những giá trị rất căn gia đình hạt nhân, do ứng xử sao cho hợp bản của văn hóa gia đình cuộc sống hối hả, tính lý mang tính nhân mà chúng ta cần kế thừa chất căng thẳng, bon văn sâu sắc, lịch sự và phát huy. Tuy nhiên, chen trong xã hội đã được nhân loại chấp nhược điểm của loại gia ảnh hưởng đến tính nhận. đình này là ở chỗ trong cách của họ, không còn sum họp đầy đủ các khi giữ gìn các truyền thành viên gia đình. Xu thống tốt đẹp thì cũng bảo hướng hạt nhân hóa gia trì luôn cả những tập tục, đình ở Việt Nam có tập quán lạc hậu, lỗi thời. chiều hướng gia tăng vì. Bên cạnh đó, sự khác biệt +Gia đình hạt nhân tồn về tuổi tác, lối sống, thói tại như một đơn vị độc quen cũng đưa đến một hệ lập, gọn nhẹ, linh hoạt và có khả năng thích quả khó tránh khỏi là mâu ứng nhanh với các biến thuẫn giữa các thế hệ: đổi xã hội, có sự độc giữa ông bà – các cháu, lập về quan hệ kinh tế. giữa mẹ chồng – nàng Kiểu gia đình này tạo dâu… Bên cạnh việc duy cho mỗi thành viên trì được tinh thần cộng trong gia đình khoảng không gian tự do tương đồng, gia đình truyền đối lớn để phát triển tự thống phần nào cũng hạn do cá nhân. Cá nhân 12
chế sự phát triển tự do của tính được đề cao,tạo mỗi cá nhân.Vd: một cá điều kiện nuôi dưỡng, nhân trong gia đình phát triển sẽ tạo ra phong cách sống, tính truyền thống luôn chịu sự cách, năng lực sáng tạo tác động từ nhiều thế hệ: riêng khiến cho mỗi cha me, ông bà, anh người đều có bản sắc. chị,…do đó, họ sống rất Đó cũng chính là con tình cảm và có trách người mà sự nghiệp nhiệm với nhau,… công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Đảng ta đang cần đến. Cố nhiên, gia đình hạt nhân cũng có những điểm yếu nhất định. Chẳng hạn, do mức độ liên kết thuyết minh giảm sút và sự ngăn cách không gian, giữa các gia đình nên khả năng hỗ trợ lẫn nhau về vật chất và tinh thần bị hạn chế. ảnh hưởng của thế hệ tới nhau ít đi cũng làm giảm khả năng bảo lưu các giá trị văn hóa truyền thống trong gia đình. Vd: Hiện nay rất hay xảy ra tình trạng các bạn học sinh_ thế hệ con cái trong gia đình bỏ học đi chơi, chơi game, bỏ nhà đi bụi do không có sự quản lý chặt chẽ, bỏ bê con họ để lao vào công việc, không có sự chăm sóc do gia đình có ít thế hệ, ít có thời gian để chăm sóc về thể chất và quan tâm về tinh thần. 13
PHONG - Có nhiều phong tục hơn. -Ảnh hưởng nhiều của -Vẫn còn lưu giữ và TỤC TẬP - Có nhiều thuần phong phương Tây. phát huy những QUÁN mỹ tục cần cho đạo lý làm -Đơn giản hóa một số phong tục truyền người, kỷ cương xã hội. nghi thức. thống tốt đẹp của -Nghi thức rờm rà. -Bỏ đi những hủ tục. dân tộc như có trầu -Có những phong tục bây Vd: Đám cưới diễn ra ở cau vào đám cưới. giờ không còn phù hợp nhà hàng,nhanh chóng - Phong tục cũng VD: tục ăn trầu , nhuộm có nghi lễ rót tháp rượu. không ngừng biến răng đen của nữ giới, búi Bỏ đi hủ tục: Tảo hôn đổi theo trào lưu tóc ở nam giới. Thách cưới nặng biến đổi văn hoá xã Cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy hội, nhưng dai dẳng Môn đăng hộ đối hơn và có quy luật Tổ chức tiệc cưới linh riêng của nó, không đình, tốn kém dễ gì một sớm một chiều đã được mọi người, mọi nhà, mọi tầng lớp tuân theo. Vì tục hay thì nhiều người bắt chước nhau làm, tục dở nhiều người cũng sẽ bắt chước nhau bỏ dần. Bản thân các phong tục cũng nằm trong cuộc đấu tranh xã hội đã, đang và sẽ tiếp diễn mãi giữa cái cũ và cái mới giữa truyền thống và hiện đại. Quan trọng là làm sao bảo vệ và phát huy được những phong tục tập quán tốt đẹp đồng thời loại bỏ những 14
phong tục không còn phù hợp để vẫn có thể mang đậm đà bản sắc dân tộc nhưng vẫn tiếp thu và chứa đựng những giá trị hiện đại, mới mẻ phù hợp với hiện tại. LỄ HỘI -Là loại hình sinh hoạt -Festival là nói một loại -Xưa, lễ hội đáp ứng văn hoá, sản phẩm tinh hình sự kiện lớn hoặc nhu cầu tâm linh và thần của người dân được siêu lớn được sản xuất cố kết cộng đồng là hình thành và phát triển ra cho một phân khúc chủ yếu. Nay, lễ hội trong quá trình lịch sử. thị trường nào đó, có còn giúp cho con -Lễ hội truyền thống là nguồn gốc từ phương người thỏa mãn một nghi thức tôn giáo- tây, với công nghệ tổ thêm nhiều nhu cầu tâm linh, được ra đời do chức rất khác so với các phong phú và đa nhu cầu tinh thần của một lễ hội truyền thống ở dạng hơn: giải trí- cộng đồng nông thôn. nước ta. Festival ra đời tái sáng tạo, quảng Nó được vận hành bởi như một công cụ, một bá hình ảnh của tính tự nguyện và các 'luật cách để quảng bá hình cộng đồng, phát lệ' cộng đồng, đáp ứng ảnh của địa phương, triển kinh tế, du lịch, nhu cầu tinh thần và cũng đáp ứng yêu cầu của giáo dục…(những được coi là một thương đời sống tinh thần, và chức năng này của hiệu tạo bản sắc. để tạo ra lợi nhuận, nếu lễ hội không phải -Thường có tính “thiêng”. biết đầu tư cho nó như mới được sinh ra -Lễ hội là dịp con người một sản phẩm du lịch trong thời đại mới được trở về nguồn, nguồn được bán trên thị trường mà nó đã tiềm ẩn cội tự nhiên hay nguồn -Lễ thường được tiến ngay trong các lễ cội của dân tộc đều có ý hành đơn giản, hội hội xưa, nay điều nghĩa thiêng liêng trong chiếm thời gian nhiều kiện sống thay đổi, tâm trí mỗi người hơn. chúng được phát -Lễ có nhiều nghi thức, -Nhiều lễ hội truyền triển và song hành thời gian gần bằng hội. thống đã được hiện đại với các chức năng -Lễ hội ít vì phù hợp với hóa, thương mại hóa. truyền thống, thậm sự phân bố thời gian rỗi -Lễ hội nhiều hơn vì cơ chí có nơi chúng lại của xã hội nông nghiệp, cấu thời gian rỗi có nổi trội hơn). một phần, do nãng suất nhiều thay đổi, thời Tóm lại, là phải biết lao động thấp, tích lũy tài gian rỗi cấp tuần được kết hợp nhuần nhị chính của các cộng đồng coi trọng, nên nhu cầu truyền thống và hiện dành cho việc lễ hội giải trí, trong đó nhu 15
không đáng là bao. cầu lễ hội tăng. đại để mỗi lễ hội trở Vd:lễ hội đâm trâu, lễ hội Vd: lễ hội bắn pháo hoa thành một bảo tàng cầu ngư ở Đà Nẵng. văn hoá phi vật thể sáng giá, đậm đà bản sắc dân tộc trong nếp sống văn minh của đời sống mới. IV. Phần kết luận Trong cơn lốc của đời sống công nghệ, đời sống thị trường, trong cuộc chiến không cân sức này cần “cập nhật” cho văn hoá truyền thống những vũ khí mới trong cuộc sống hiện đại. Vũ khí đó là gì chắc chỉ có chính văn hoá mới hiểu được nhưng chắc chắn rằng biện pháp để có nó là hãy biến những lợi thế văn hoá thành kinh tế và cuộc cách mạng tin học và truyền thông, Internet sẽ là một phương tiện đưa văn hóa mới vào từng ngõ ngách, từng căn nhà, thậm chí ngay cả buồng ngủ của chúng ta nhanh nhất. Chỉ cần bật máy điện tử lên thì mọi hình ảnh xấu tốt trên tòan thế giới sẽ hiện ra trước mắt và dĩ nhiên tác động tới người xem.Vì thế mỗi chúng ta phải biết chọn lọc cái nào tốt? Cái nào xấu? Cái nào độc hại? Cái nào nên bắt chước... là cả một vấn đề nhức đầu trong bối cảnh tòan cầu hóa như ngày nay. 16