
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Về lý luận, còn tồn tại nhiều quan điểm khoa học không thống nhất về CNBT.
Có những quan điểm cho rằng CNBT chỉ xuất hiện trong giai đoạn truy tố và xét xử
và thẩm quyền thực hiện CNBT chỉ thuộc về Viện kiểm sát (VKS), mà chưa đánh giá
đúng việc thực hiện chức năng này trong giai đoạn khởi tố, điều tra VAHS và sự
tham gia của các chủ thể buộc tội (CTBT) khác như Cơ quan điều tra (CQĐT), Cơ
quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra...
Về quy định của BLTTHS hiện hành về CNBT trong những giai đoạn này
vẫn còn bộc lộ những hạn chế nhất định như: chưa xác định rõ các chủ thể của
CNBT, chưa phân định rõ ràng về nhiệm vụ, quyền hạn, mối quan hệ giữa các chủ
thể thực hiện CNBT với chủ thể thực hiện các chức năng khác trong TTHS; chưa
xác định rõ nội dung, phạm vi CNBT; vị trí của các chủ thể thực hiện CNBT so với
các chủ thể thực hiện CNBC chưa có sự tương xứng để đảm bảo nguyên tắc tranh
tụng trong xét xử được thực hiện hiệu quả…
Về thực tiễn, việc thực hiện CNBT trong giai đoạn khởi tố, điều tra VAHS
hiện nay chưa phát huy hết hiệu quả trong việc phát hiện nhanh chóng, kịp thời,
chính xác mọi tội phạm, vẫn còn tình trạng buộc tội oan, sai trong khởi tố, điều tra,
bắt, giam giữ, bức cung, mớm cung, nhục hình, tình trạng bỏ lọt tội phạm, trả hồ sơ
điều tra bổ sung, đình chỉ điều tra, tạm đình chỉ điều tra khi không đủ chứng cứ để
buộc tội dẫn đến việc kéo dài thời gian giải quyết vụ án, ảnh hưởng đến quyền và
lợi ích hợp pháp của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.. Bên cạnh đó, đội
ngũ cán bộ tư pháp còn có những hạn chế nhất định như: trình độ nghiệp vụ, bản
lĩnh chính trị của một bộ phận cán bộ còn hạn chế dẫn đến những sai phạm trong
quá trình tiến hành tố tụng.
Để đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp, nâng cao hiệu quả thực hiện CNBT, cần
phải tiếp tục nghiên cứu một cách toàn diện về CNBT trong TTHS nói chung và
CNBT trong khởi tố, điều tra VAHS nói riêng. Với những lý do trên, nghiên cứu sinh
(NCS) chọn đề tài “Chức năng buộc tội trong khởi tố, điều tra VAHS” làm luận án
tiến sĩ.