1. Đặt vấn đề
Bại não là nguyên nhân hàng đầu gây khuyết tật vận động ở trẻ em,
với tỷ lệ mắc chung từ 2 - 2,5/1000 trẻ sơ sinh sống hoặc trẻ em tuỳ theo
vùng địa dư. Ở Việt Nam, ước tính có khoảng 500.000 người sống với
bại não và bại não chiếm 30 - 40% tổng số tàn tật ở trẻ em. Bại não thể
co cứng là phổ biến nhất chiếm 72% - 80% các thể bại não. Hậu quả của
co cứng cơ gây ra co rút cơ, hạn chế tầm vận động của khớp, ảnh hưởng
đến chức năng vận động, cản trở mọi hoạt động chăm sóc và phục hồi
chức năng (PHCN) cho trẻ bại não. Hơn 80% trẻ bại não thể co cứng có
tổn thương và bất thường cấu trúc não trên phim cộng hưởng từ (CHT).
Chụp CHT sức căng khuếch tán là phương pháp chẩn đoán hình ảnh có
thể xác định được mối tương quan trực tiếp giữa bất thường cấu trúc não
với mức độ suy giảm chức năng vận động thô, đưa ra tiên lượng điều trị
cho trẻ bại não thể co cứng.
Điều trị cho trẻ bại não cần phối hợp nhiều phương pháp khác nhau.
Tiêm thuốc botulinum nhóm A (BTA) chọn lọc vào các cơ đích làm giãn
cơ tạm thời, tạo “cửa sổ điều trị” PHCN vận động cho trẻ bại não. Mặc
dù, hầu hết các nghiên cứu của tác giả trong và ngoài nước trước đây cho
thấy tiêm BTA vào các cơ đích có hiệu quả làm giảm co cứng cơ tại chỗ,
cải thiện chức năng vận động kéo dài từ 4 đến 6 tháng. Tuy nhiên, số
lượng trẻ bại não được tiêm BTA còn ít và chưa có một nghiên cứu, một
cách nhìn toàn diện để đánh giá hiệu quả điều trị kéo dài của tiêm BTA
kết hợp tập PHCN trong điều trị bại não thể co cứng. Xuất phát từ những
lý do trên, chúng tôi tiến hành đề tài “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng,
hình ảnh MRI sọ não và hiệu quả điều trị độc tố botulinum nhóm A kết
hợp phục hồi chức năng ở trẻ bại não thể co cứng ” với 3 mục tiêu cụ thể
sau:
1. Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và hình ảnh MRI sọ não ở trẻ bại
não thể co cứng.
2. Đánh giá hiệu quả điều trị kết hợp Độc tố botulinum nhóm A và
phục hồi chức năng ở trẻ bại não thể co cứng.
3. Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả điều trị Độc tố
botulinum nhóm A kết hợp phục hồi chức năng.
2. Những đóng góp của luận án
Xác định những đặc điểm lân sàng nổi bật, tổn thương bệnh lý trên hình
ảnh chụp CHT sọ não; bước đầu ứng dụng chụp CHT sức căng khuếch tán bó
