CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Do hoạt động ngân hàng mang tính đặc thù nên việc phân tích báo cáo tài
chính của NH hơi khác so với doanh nghiệp thông thường. Vì vậy, công tác PT
BCTC đối với các NHTM ngoài những nét chung nhất của phân tích báo cáo tài
chính doanh nghiệp thông thường, còn có những điểm riêng, rất khác biệt cần
được quan tâm nghiên cứu.
1.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Mỗi tác giả đều có cách tiếp cận khác nhau có thể phân tích theo chiều dọc
hoặc phân tích theo chiều ngang. “ Giáo trình phân tích hoạt động kinh doanh”
năm 2007 của Ths.NCS Phạm Quốc. PGS. TS Nguyễn Văn Công với” Chuyển
khoản về báo cáo tài chính và lập, đọc, kiểm tra phân tích báo cáo tài chính” năm
2005, Cuốn “Báo cáo tài chính dưới góc nhìn của Warren Buffett” năm 2010 của
Mary Buffett và David Clark. Các tác giả đã đưa ra cách phân tích đối với từng
báo cáo tài chính và phân tích đầy đủ các nội dung kinh tế thông qua hệ thống các
chỉ tiêu phân tích.
1.3. Mục đích nghiên cứu
Luận văn sẽ chỉ rõ những mặt chưa hoàn thiện của các phương pháp, nội dung
phân tích, xây dựng và đề xuất các phương pháp, hoàn thiện các chỉ tiêu phân tích
báo cáo tài chính NHTM nói chung và Ngân hàng TMCP Bắc Á nói riêng
1.4. Câu hỏi nghiên cứu
Các câu hỏi nghiên cứu cần đề cập đến trong luận văn có nội dung như sau:
- Đặc điểm của Ngân hàng thương mại ảnh hưởng như thế nào đến phân tích BCTC
- Thực trang phân tích BCTC tại NH TMCP Bắc Á gồm những nội dung gì,
đã đạt được kết quả gì và còn những nội dung nào cần hoàn thiện.
- NH TMCP Bắc Á đã sử dụng phương pháp nào để phân tích báo cáo tài chính?
- Những giải pháp nào để hoàn thiện phân tích BCTC tại BacA Bank.
1.5. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung
- Về không gian nghiên c
ứ
u
- Thời gian nghiên c
ứ
u
1.6. Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình nghiên cứu, tác giả thường xuyên sử dụng các phương
pháp phân tích diễn dịch và quy nạp, phương pháp tiếp cận hệ thống, phương
pháp logic, phương pháp thống kê.
1.7. Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu
Trên phương diện lý luận: luận văn hệ thống hóa cơ sở lý luận phân tích báo
cáo tài chính tại các Ngân hàng thương mại cổ phần.
Trên phương diện thực tiễn: Luận văn nghiên cứu, phân tích thực tiễn phân
tích báo cáo tài chính tại Ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á.
1.8. Kết cấu của đề tài nghiên cứu
Chương 1: Giới thiệu chung về đề tài nghiên cứu.
Chương 2: Những vấn đề lý luận chung về phân tích BCTC trong các NH
thương mại.
Chương 3: Thực trạng phân tích báo cáo tài chính tại Ngân hàng TMCP Bắc Á
Chương 4: Các kết luận và giải pháp hoàn thiện phân tích BCTC tại
NHTMCP Bắc Á.
CHƯƠNG 2: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH
BÁO CÁO TÀI CHÍNH TRONG CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
2.1. Hệ thống báo cáo tài chính và ý nghĩa phân tích báo cáo tài chính
trong các ngân hàng thương mại
2.1.1. Đặc điểm hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại
2.1.2. Hệ thống báo cáo tài chính của ngân hàng thương mại
- Bảng cân đối kế toán.
- Báo cáo thu nhập, chi phí và kết quả kinh doanh.
- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ.
- Thuyết minh báo cáo tài chính.
2.1.3. Ý nghĩa phân tích báo cáo tài chính
- Phân tích BCTC là công cụ để các nhà quản trị đánh giá chiến lược kinh
doanh của mình và đề ra chiến lược kinh doanh mới
- Phân tích BCTC là công cụ để NHTM soi rọi lại mình, tìm được các mặt
mạnh cần phát huy và những mặt yếu cần củng cố, xây dựng lại NH.
- Phân tích BCTC là một công cụ để kiểm soát sự đúng đắn của hoạt động
kế toán, thống kê của NHTM.
- Phân tích BCTC NHTM là công cụ để đánh giá tính chất lành mạnh hoặc
yếu kém của một NHTM.
2.2. Phương pháp phân tích báo cáo tài chính trong các ngân hàng
thương mại
- Phương pháp so sánh
- Phương pháp chi tiết chỉ tiêu phân tích
- Phương pháp loại trừ
- Phương pháp liên hệ cân đối
- Phương pháp hồi quy tương quan
- Phương pháp đồ thị
- Phương pháp phân tích theo mô hình Dupont
2.3. Tổ chức phân tích báo cáo tài chính trong các ngân hàng thương
mại
Phân tích báo cáo tài chính gồm 3 giai đoạn sau:
- Lập kế hoạch phân tích
- Giai đoạn tiến hành phân tích
- Giai đoạn kết thúc
2.4. Nội dung phân tích báo cáo tài chính trong các ngân hàng thương mại
2.4.1. Phân tích khái quát cơ cấu tài sản, nguồn vốn
Nội dung này bao gồm phân tích tài sản, nguồn vốn, vốn tự có
* Chỉ số cơ bản phục vụ cho phân tích khái quát tình hình tài sản nguồn vốn
- Tổng tài sản hoặc tổng nguồn vốn.
- Tốc độ tăng của tổng tài sản hoặc tổng nguồn vốn.
- Tỷ trọng từng loại tài sản.
- Tỷ trọng từng loại nguồn vốn.
* Phân tích tình hình vốn tự có
Các chỉ tiêu được sử dụng để phân tích vốn tự có
-Vốn tự có trên tổng tiền gửi
-Vốn tự có trên tổng tài sản.
-Vốn tự có trên tổng tài sản rủi ro.
2.4.2. Phân tích cấu trúc tài chính và tình hình đảm bảo vốn cho hoạt
động KD
Bao gồm 2 nội dung: Phân tích tình hình huy động vốn và sử dụng vốn.
- Phân tích tình hình huy động vốn:
Các chỉ tiêu phân tích tình hình vốn huy động:
-Tổng nguồn vốn huy động.
-Tốc độ tăng của nguồn vốn huy động.
-Tỷ trọng nguồn vốn huy động so với tổng nguồn vốn.
-Tỷ trọng nguồn vốn loại i.
-Chi phí trả lãi bình quân cho nguồn vốn huy động.
-Phân tích tình hình sử dụng vốn
+ Phân tích tình hình dự trữ.
Khoản dự trữ của NH bao gồm 2 phần: Dự trữ bắt buộc và dự trữ đảm bảo
khả năng thanh toán.
+ Phân tích tình hình tín dụng:
Gồm có : Nhóm chỉ tiêu phân tích quy mô, cơ cấu tín dụng và Nhóm chỉ tiêu
phân tích chất lượng tín dụng:
2.4.3. Phân tích tình hình và khả năng thanh toán của NHTM
Nội dung chủ yếu của việc đánh giá khả năng thanh toán của ngân hàng
thường thông qua việc xem xét kết hợp các chỉ tiêu sau:
- Hệ số tài sản lỏng:
- Hệ số khả năng thanh toán nhanh:
- Tỷ lệ khả năng chi trả
- Tỷ lệ dư nợ cho vay so với số dư tiền gửi - LTD
- Tỷ lệ vốn ngắn hạn/Dư nợ vay trung dài hạn (TDH): phản á
nh
s
ự mất
cân đối về kỳ hạn.
2.4.4. Phân tích hiệu quả kinh doanh
* Phân tích tình hình thu nhập, chi phí
Phân tích thu thập, chi phí, khả năng sinh lời của NHTM bao gồm các nội
dung sau:
- Phân tích quy mô, tăng trưởng lợi nhuận, thu nhập, chi phí trong kỳ, tỷ
trọng lợi nhuận từ hoạt động tín dụng, dịch vụ, kinh doanh và
đ
ầ
u
tư chứng
khoán, kinh doanh ngoại hối trong tổng lợi nhuận, tỷ trọng chi phí hoạt động
trong tổng lợi nhuận.
Trong đó, 2 chỉ tiêu đáng quan tâm là:
- Thu nhập ròng từ lãi/Tổng thu nhập:.
- Chi phí ngoài trả lãi/Tổng thu nhập:
* Phân tích khả năng sinh l
ờ
i
+ Khả năng sinh lời của tài sản - ROA
+ Khả năng sinh lời của vốn chủ sở hữu - ROE
+ Tỷ lệ thu nhập lãi ròng cận biên - NIM
+ Tỷ lệ thu nhập ngoài lãi ròng cận biên -NNIM
+ Tỷ lệ thu nhập từ lãi/Thu nhập ngoài lãi
2.4.5. Phân tích rủi ro tài chính
Bao gồm:
- Rủi ro thanh khoản
- Rủi ro lãi suất
- Rủi ro tỷ giá
- Rủi ro thị trường
2.4.6. Dự báo các chỉ tiêu tài chính
2.5 Kinh nghiệm phân tích báo cáo tài chính trong NHTM của một số
nước trên thế giới và bài học tại Việt Nam
2.5.1 Kinh nghiệm phân tích báo chí tài chính NHTM của các nước trên
thế giới
Ngoài các chỉ tiêu phân tích đã trình bày ở mục trên, trên thế giới hiện nay
có một số chỉ tiêu phân tích tương đối như sau
- Phân tích ngành nghề kinh doanh
- Các chỉ tiêu tài chính căn bản mà NHTM trên thế giới áp dụng như
- Chỉ tiêu hoạt động ROE : đánh giá hiệu quả một đồng vốn chủ sở hữu sẽ
được bao nhiêu đồng lợ nhuận sau thuế, lợi nhuận của cổ đông (bao gồm cổ tức và
chênh lệch giá)
- Chỉ tiêu thể hiện tiềm lực VTC: Tỷ lệ VTC cấp 1 theo Basel II không thấp
hơn 10%
- Chỉ tiêu hiệu quả: Tỷ lệ chi phí hoạt động/ lợi nhuận thuần
- Chỉ tiêu tăng trưởng: tính tốc đột tăng trưởng của chỉ tiêu EPS ( lợi nhuận
trên một cổ phiếu), tốc độ tăng trưởng tổng tài sản có.
2.5.2 Bài học đối với phân tích báo cáo tài chính các NHTM Việt Nam
Hiện tại các NHTM Việt Nam có thể áp dụng một số chỉ tiêu sau:
- Phân tích theo Busines lines
- Đưa ra các chỉ tiêu tài chính căn bản (KPI) làm cơ sở đánh giá hiệu quả
hoạt động kinh doanh của các NHTM
- Phân tích chỉ tiêu ROE, ROA theo mô hình Dupont
- Các chỉ tiêu RAROC và EVA
Kết luận chương 2
CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN BẮC Á
3.1. Khái quát về Ngân hàng Thương mại Cổ phần Bắc Á
3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển
3.1.2. Đặc điểm hoạt động và tổ chức quản lý của NH Thương mại CP Bắc Á
3.1.3. Đặc điểm tổ chức kế toán của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Bắc Á
- Về tổ chức bộ máy kế toán
Ngân hàng TMCP Bắc Á có bộ máy kế toán tổ chức theo hai cấp: bộ máy kế
toán ở hội sở chính và bộ máy kế toán ở cấp cơ sở (Chi nhánh, sở giao dịch)
- Về vận dụng chế độ kế toán
BacA Bank thưc hiện chế độ kế toán theo quy định của pháp luật, ghi chép
đầy đủ chứng từ ban đầu, cập nhật sổ sách kế toán và phản náh đầy đủ kịp thời,
trung thực chính xác cá hoạt động kinh tế, tài chính.
3.2. Thực trạng phân tích báo cáo tài chính tại Ngân hàng Thương mại
CP Bắc Á
3.2.1. Phương pháp phân tích