Trẻ em có thể phát triển cảm xúc từ lúc nào?
Con của bạn đang phát triển tốt về chiều cao, cân
nặng. Trẻ cũng phát triển vận động qua việc biết lật,
ngồi, bò, đứng, đi theo đúng thời điểm. Tuy nhiên có
khi nào bạn tự hỏi trẻ có thể phát triển cảm xúc từ lúc
nào không?
Những tháng đầu đời
Trẻ sơ sinh cần sự giúp đỡ hoàn toàn từ người khác
nhất là người mẹ, lúc này con của bạn phụ thuộc tất
cả vào bạn. Xây dựng niềm tin là công việc tình cảm
chính của bạn, nếu các nhu cầu của bé luôn được đáp
ứng, bé sẽ hiểu rằng thế giới là một nơi an toàn và bé
có thể tin cậy ở bạn. Bé không ý thức được rằng sự
vật vẫn tiếp tục tồn tại khi chúng không có mặt ở đó.
Khi bạn đi khỏi và những biểu hiện như mùi, sự vuốt
ve và giọng nói của bạn không còn, thì bé không nghĩ
rằng bạn vẫn còn tồn tại.
Những cảm xúc cơ thể lấn át thế giới của bé. Khi bị
đói, ướt hoặc lạnh, bé cảm thấy khó chịu và khóc.
Khi bạn đến để thay tã cho bé và cho bé bú, bạn đã
làm tan biến đi cảm giác khó chịu đó của bé. Dần
dần, bé đã biết cách liên kết giọng nói và mùi của
bạn, và sau đó là gương mặt của bạn, với sự dễ chịu
và thoải mái.
1. Từ 6 đến 9 tháng tuổi
Trẻ bắt đầu biết phân biệt - phân biệt bạn với cái
giường, giữa bạn và ông bà, và sau đó là giữa bạn và
người xa lạ. Lúc này bé bắt đầu đề phòng những
người lạ xung quanh.
Con của bạn đang phát triển khái niệm về tính tồn tại
của vật thể. Bé biết rằng một đồ vật tồn tại ngay cả
khi bé không nhìn thấy nó. Bé rất nhạy cảm với môi
trường xung quanh. Bạn là một phần của môi trường
xung quanh này, nên tâm trạng, hành động của bạn sẽ
ảnh hưởng đến bé.
Khi thói quen hằng ngày thay đổi, hoặc bạn vội vàng,
bé có thể trở nên bực bội, cáu kỉnh, ngủ ít, hoặc cần
bú nhiều hơn. Thông thường bé sẽ phục hồi nhanh
khi hết căng thẳng. Bé hiểu được ngôn ngữ cơ thể,
nét mặt và ngay cả giọng nói của bạn nữa.
2. Tuổi tập đi
Từ 2 tuổi, con của bạn đã bắt đầu biết đi và dùng
ngôn ngữ để giao tiếp. Cả hai kỹ năng này đem lại sự
kiểm soát và độc lập mới cho bé. An toàn vẫn luôn là
vấn đề quan trọng, vì lúc này phạm vi hoạt động của
bé đang mở rộng. Lúc này bé nghĩ bạn vẫn còn tồn
tại cho dù ở ngoài tầm mắt của bé, nhưng bạn không
nên vắng mặt quá lâu, vì bé cần được giám sát
thường xuyên, để bé chắc chắn là bạn vẫn còn ở đó.
Bé cũng đang phát triển tính tự quản - có thể làm việc
một mình.
Thế giới đang rộng mở hàng ngày trước mắt bé,
nhưng bé mới tập đi vẫn đang xem mình là trung tâm
của thế giới. Đừng trông đợi việc bé chia sẻ đồ chơi-
hoặc chia sẻ sự quan tâm của bạn với một bé khác.
Bạn cần bắt đầu định ra giới hạn cho những hành vi
của bé mới tập đi, trong khi vẫn khích lệ sự khám phá
và tính tự lập của bé. Điều quan trọng ở giai đoạn này
là bạn tiếp tục biểu lộ cho bé tình yêu vô điều kiện -
chỉ vì bé là con người, chứ không phải là phần
thưởng. Điều này duy trì lòng tin của bé trong khi
bạn dạy cho bé hiểu những hành vi nào là có thể chấp
nhận được. Bạn cũng thấy bé thường nói từ
“không”và không chịu làm những việc mà bạn yêu
cầu. Đây là một giai đoạn phát triển bình thường của
bé mới tập đi.
3. Trước tuổi đi học
Bắt đầu sang năm thứ ba, con của bạn phát triển tính
sáng tạo và hiếu kỳ. Bé sẽ bắt chước những gì bé
nhìn thấy và nghe nên sẽ thử những hành vi mới để
xem cảm giác như thế nào và người khác phản ứng ra
sao. Bé bắt đầu nhận thấy rằng bé là một phần của
mối quan hệ tay ba - với mẹ, bố và bé hoặc với cha
mẹ, anh chị và bé, trong khi lúc nhỏ bé chỉ có quan
hệ tay đôi - giữa mẹ và bé mà thôi.
Bé bắt đầu chơi bên cạnh những đứa trẻ khác nhưng
không thích chơi chung với bạn. Bé bắt đầu chia sẻ
đồ chơi và sự quan tâm của cha mẹ. Thời gian đã có ý
nghĩa đối với bé, vì vậy bé đã bắt đầu biết chờ cho
đến khi những nhu cầu được đáp ứng.
Bé sẽ bắt đầu đặt ra nhiều câu hỏi, đôi khi đây là cách
để thu hút sự chú ý hơn là được trả lời. Bạn hãy cho
bé lời giải đáp lẫn sự quan tâm mà bạn có thể dành
cho bé. Bé có vẻ rất độc lập trong thời gian này,
nhưng bạn vẫn rất quan trọng đối với bé. Bạn đem lại
sự an toàn về cảm xúc mà bé cần để mạo hiểm trong
sáng tạo và hiếu kỳ. Trong ba năm đầu đời, bé đã học
“đi” về mặt cảm xúc - và sau đó bắt đầu đi về mặt
vận động.
