Chương 10: Tỷ giá hối đoái và cán cân thanh toán

6/6/2009

Chương 10 Tỷ giá hối đoái và cán cân thanh t átoán

Th.S Lê Thị Kim Dung

Thị trường ngọai hối

nơi đồng tiền của một nước được trao

đổi với đồng tiền một nước khác.

29.1

Tỷ giá hối đoái

 Tỷ giá hối đóai: mức giá mà một

đồng tiền được trao đổi để lấy một đồng tiền khác. ố

 Tỷ giá hối đoái có thể được biểu hiện

ể

theo 2 cách: – Giá đồng tiền nước A tính bằng đồng

tiền nước B.

– Giá đồng tiền nước B tính bằng đồng

tiền nước A.

29.2

1 6/6/2009

Tỷ giá hối đoái

Tỷ giá hối đóai gần như bằng nhau trên tòan thế giới do sự can thiệp của những người chuyên mua bán ngọai tệ. i tệ

29.3

Cách hình thành tỷ giá hối đoái. Cầu ngoại tệ

 Tỷ giá hối đóai

 Lãi suất ở trong nước và các nước

khác

 Dự báo về tỷ giá hối đóai trong

tương lai

29.4

Cách hình thành tỷ giá hối đoái. Cầu ngoại tệ

) £ £

$ (

a r

Cầu ngọai tệ là cầu phái sinh: để mua hàng hóa dịch vụ tài sản của nước ngòai (tài khỏan ngân hàng, chứng khóan, trái phiếu, doanh nghiệp, bất động sản)

e0 e1

e g n a h c x E

Tỷ giá hối đóai: Mọi thứ khác Tỷ giá hối đóai: Mọi thứ khác không đổi, tỷ giá hối đóai càng thấp chừng nào thì lượng cầu ngọai tệ càng cao chừng đó. D

Quantity of pounds

29.5

Lý do: tỷ giá hối đóai giảm, giá hàng hóa của nước ngoài trở nên rẻ hơn.

2 6/6/2009

Cách hình thành tỷ giá hối đoái Cầu ngoại tệ

Lãi suất ở trong nước và các nước khác: hộ gia đình và doanh nghiệp mua tài sản tài chính nhằm thu lơi nhụân.

D’

e0 e1

) £ £ / $ ( e t a r e g n a h c x E

Khi lãi suất trên các tài sản tài chính của nước ngòai cao  người ta mua tài sản nước ngòai nhiều hơn.

Quantity of pounds

29.6

Cách hình thành tỷ giá hối đoái Cầu ngoại tệ

D’

e0 e1

) £ £ / $ ( e t a r e g n a h c x E

Dự báo về tỷ giá hối trong tương lai: đóai MọiMọi không khác không khác không thứthứ khác thứthứ khác MọiMọi không đổiđổi,, tỷtỷ giágiá hốihối đóaiđóai dựdự tương lai kiếnkiến trong lai trong tương càngcàng caocao chừng chừng nàonào,, ngọai tệtệ càngcàng caocao cầucầu ngọai chừng nấynấy.. chừng

Quantity of pounds

29.7

Cách hình thành tỷ giá hối đoái Cung ngoại tệ

 Tỷ giá hối đóai

 Lãi suất ở trong nước và các nước

khác

 Dự báo về tỷ giá hối đóai trong

tương lai

29.8

3 6/6/2009

Cách hình thành tỷ giá hối đoái. Cung ngoại tệ

, Tại sao người ta muốn bán ngọai tệ? Khi người nước ngòai muốn mua đồng tiền nước khác để mua hàng hóa hay dịch vụ của nước đó (nhập khẩu của nước ngòai) hoặc tài sản như tài khỏan ngân hàng, chứng g ệp khóan, doanh nghiệp. S S

e0 e1

) £ £ / $ ( e t a r e g n a h c x E

Quantity of pounds

29.9

Tỷ giá hối đóai: Mọi thứ khác không đổi, tỷ giá hối đóai càng cao chừng nào thì lượng cung ngọai tệ càng lớn chừng nấy.

Cách hình thành tỷ giá hối đoái. Cung ngoại tệ

Lãi suất trong nước: lãi suất trong nước↑➪ cầu của nước ngòai đối với tài sản trong nước ↑➪ cung ngọai tệ ↑.

S1 S S2

e0 e1

) £ £ / $ ( e t a r e g n a h c x E

Quantity of pounds

29.10

Cách hình thành tỷ giá hối đoái. Cung ngoại tệ

Tỷ giá hối đóai dự kiến trong tương lai: Mọi thứ khác không đổi, tỷ giá hối đóai dự kiến trong tương lai càng thấp chừng nào, cung ngọai tệ (hịên tại) càng cao chừng nấy. e0 e

) £

$ (

S1 S S2

e1

a r

e g n a h c x E

29.11

Quantity of pounds

4 6/6/2009

Cách hình thành tỷ giá hối đoái. Cân bằng thị trường

Giả sử có 2 nước Việt Nam và Anh D cho thấy cầu pounds bởi người VN muốn mua hàng hóa/tài sản Anh.

S S S1 S cho thấy cung pounds bởi người Anh muốn mua bởi người Anh muốn mua hàng hóa/tài sản Việt Nam.

e0

Tỷ giá hối đóai cân bằng là e0

e1

) £ £ / $ ( e t a r e g n a h c x E

Quantity of pounds

29.12

Nếu người Anh muốn mua đồng Việt Nam nhiều hơn tại tất cả các mức tỷ giá, cung £ dịch chuyển sang S1 Cân bằng mới tại e1.

Các chế độ tỷ giá hối đoái

 cố định: giá của nội tệ bị cố định ở

một mức nhất định.

ết đị h

hà

ớ

â

 thả nổi: giá của nội tệ do thị trường quyết định, ngân hàng nhà nước không can thiệp vào.

29.13

 thả nổi có quản lý: ngân hàng can thiệp để làm giảm bớt các dao động trong giá trị của nội tệ, nhưng không nhằm mục đích giữ cho giá trị của nội tệ không thay đổi trong một thời gian dài

Tỷ giá hối đóai cố định

Nếu tỷ giá quy định là e1 > e0, (đồng nội tệ bị định giá thấp), NHTW mua ngọai tệ vào để e1 trở thành tỷ giá cân bằng mới. Nếu tỷ giá quy định là e2 < e0, (đồng nội tệ bị định giá cao), NHTW bán ngọai tệ ra để giữ tỷ giá e2

) £

/ /

) £ £

$ (

a r

B B S S S S S1 C

e1 e0

e0 e2

e g n a h c x E

Quantity of pounds

29.14

D D2 D1

5 6/6/2009

Tỷ giá hối đóai cố định

Hai khái niệm trong hệ thống tỷ giá hối

đóai cố định:

g

ộ ệ ộ ệ ị

g

ị

 Phá giá nội tệ/nội tệ bị định giá thấp p (devaluation): khi NHTW chủ động giảm giá trị nội tệ so với một ngọai tệ.

29.15

 Nâng giá nội tệ/nội tệ được định giá cao (revaluation): khi NHTW chủ động tăng giá trị nội tệ so với một ngọai tệ

Tỷ giá hối đóai thả nổi

Không có sự can thiệp của chính phủ, tỷ giá hối đóai được hình thành và điều chỉnh bởi cung cầu ngọai tệ.

B B S S S S S1 C

e1 e0

e0 e1

) £ / / $ ( e t a r e g n a h c x E

) £ £ / $ ( e t a r e g n a h c x E

Quantity of pounds

29.16

D D2 D1

Tỷ giá hối đóai thả nổi

Hai khái niệm trong hệ thống tỷ giá hối

đóai thả nổi:

 Giảm giá/ mất giá (depreciation) : giá trị của một đồng tiền thể hiện bằng trị của một đồng tiền thể hiện bằng một đồng tiền khác bị giảm đi

29.17

 Tăng giá (appreciation): : giá trị của một đồng tiền thể hiện bằng một đồng tiền khác tăng lên

6 6/6/2009

Tỷ giá hối đóai thả nổi có quản lý

Phá giá đồng nội tệ bằng cách mua ngọai tệ làm D ngọai tệ tăng, tỷ giá hối đóai tăng lên thành e1 . Nâng giá đồng nội tệ bằng cách bán ngọai tệ làm S ngọai tệ tăng, tỷ giá hối đóai giảm xuống thành e2

B B S S S S S1 C

e1 e0

bán D

mua

e0 e2

) £ / / $ ( e t a r e g n a h c x E

) £ £ / $ ( e t a r e g n a h c x E

Quantity of pounds

29.18

D D2 D1

Tỷ giá hối đoái danh nghĩa

 là giá tương đối giữa đồng tiền của

hai nước

 Ví dụ: Tỷ giá hối đóai giữa đôla Mỹ

ồ

và đồng Việt Nam là 17.786 đồng ăn một đôla thì bạn có thể đổi 1 đôla lấy 17.786 đồng trên thị trường tiền tệ thế giới

29.19

Tỷ giá hối đóai thực

ớ khá

hó

 là giá tương đối của hàng hóa ở hai nước. Nó cho biết tỷ lệ mà dựa vào đó hàng hóa của một nước được trao đổi với hàng hóa của nước khác. ủ đổi ới hà  Tỷ giá hối đóai thực tế đôi khi được

gọi là tỷ lệ trao đổi.

29.20

7 6/6/2009

Tỷ giá hối đóai thực

 Giả sử một đôi giày Mỹ giá 20 đôla và đôi giày tương tự của Việt Nam giá 200.000 đồng.

ể Để so sánh giá cả của giày ở Mỹ và ở VN, ta phải sử dụng một đồng tiền chung.

29.21

Tỷ giá hối đóai thực

 Nếu tỷ giá hối đóai là 17.786 đ/đôla thì giày Mỹ có giá là 355.720 đồng.

g y ỹ 17.786 đồng/đôla X 20 đôla/ giày Mỹ

g

 er =

200.000 đồng/ giày VN

29.22

 er = 1,8 giày Việt Nam/ giày Mỹ  Tại mức giá hiện hành, có thể đổi 1 đôi giày Mỹ lấy 1,8 đôi giày Việt Nam

Tỷ giá hối đóai thực

Giá h.hóa n.ngoài tính theo ngọai tệ

 er = en

giá h.hóa trg nước tính theo nội tệ

Giá h.hóa n.ngoài tính theo nội tệ

 er =

Giá h.hóa trg nước tính theo nội tệ

29.23

8 6/6/2009

Tỷ giá hối đóai thực (đ/đôla) của một giỏ hàng hóa

Mức giá ở nước ngoài

Mức giá trong nước

 e r = en ) (đ/đôla) (đ/đôla) ( (

)

 Nếu er cao, hàng nội tương đối rẻ và

hàng ngọai tương đối đắt.

 Nếu er thấp, hàng nội tương đối đắt

và hàng ngọai tương đối rẻ.

29.24

Tỷ giá hối đóai thực (đôla/đ) của một giỏ hàng hóa

Mức giá trong nước

Mức giá nước ngòai

 e r = en ) (đôla/đ) (đôla/đ) ) ( (

 Nếu er cao, hàng ngoại tương đối rẻ

và hàng nội tương đối đắt.

 Nếu er thấp, hàng ngọai tương đối

đắt và hàng nội tương đối rẻ.

29.25

Giá tương đối và tỷ giá hối đóai danh nghĩa, UK & USA

3

1.1 )

1

2.5 /

Relative price (UK/USA)

0.9 A S U K U

2

0.8 £ £ / $

0.7

1.5

0.6 Exchange rate ($/£)

1

0.5 ( e c i r p e v i t a l e R

0.5

0.4 1971

1973

1975

1979

1977

1981

1985

1987

1983

1993

1989

1991

1995

1997

29.26

9 6/6/2009

Tỷ giá hối đóai thực tế £/$

2.5

2 1.5 1 5

$ / £

1

0.5

0 1971 1974 1977 1980 1983 1986 1989 1992 1995 1998

29.27

Sự ngang bằng sức mua (PPP: purchasing power parity)

 Khi đồng tiền của một nước có giá trị như nhau (có sức mua bằng nhau) ở nước khác.  Nếu giá áo sơ mi là 178.000 đ ở Việt

ế

Nam và 10 đôla ở Mỹ, và en là 17.800đ/ đôla, thì giá trị của 178.000đ ở VN và ở Mỹ bằng nhau; và giá trị của 10 đôla ở Mỹ và ở Việt Nam bằng nhau (đều cùng mua được 1 sơ mi)

29.28

Sự ngang bằng sức mua (PPP: purchasing power parity)

 Lý do: kết quả của họat động mua đi

bán lại giữa các nước.

ế

ố

29.29

 Nếu PPP đúng thì er sẽ luôn ổn định, vì nếu chỉ số giá ở VN tăng 10% so với mức tăng chỉ số giá ở Mỹ, thì theo PPP đồng tiền VN phải giảm giá 10% so với đôla Mỹ → er giữa hai đồng tiền là không đổi

10 6/6/2009

Sự ngang bằng sức mua (PPP: purchasing power parity)

 Tỷ giá hối đóai thực biến động rất

iữ á

đổi

đ

t

nhiều. Lý do: – Một số rất lớn hàng hóa và dịch vụ không được trao đổi giữa các nước ớ khô – thuế và các giới hạn mậu dịch ảnh

hưởng đến er vì nó hạn chế việc mua đi bán lại và không cho phép giá của các sản phẩm giống nhau tại các nước khác nhau đạt được mức ngang bằng.

29.30

Cán cân thanh tóan (BOP)

 … ghi lại các giao dịch giữa cư dân của một nước với phần còn lại của thế giới

 Tài khoản vãng lai

– Ghi lại các luồng chu chuyển hàng hóa, dịch ã

 Tài khoản vốn

– Ghi lại các giao dịch liên quan đến tài sản cố

vụ và chuyển giao vãng lai quốc tế ố tế à h ể l i i

 Tài khoản tài chính

định

– Ghi lại các giao dịch liên quan đến tài sản tài chính: tiền ký gửi vào ngân hàng, mua trái phiếu do chính phủ nước ngòai phát hành

29.31

Cán cân thanh tóan của Liên hiệp Anh, 1980-1998

s e c i r p t n e r r r u c t a n o

Current Capital Financial Err & om

i l l i

b £

25 20 15 10 5 0 -5 -10 -15 -20 -25

0 8 9 1

2 8 9 1

4 8 9 1

6 8 9 1

8 8 9 1

0 9 9 1

2 9 9 1

4 9 9 1

6 9 9 1

8 9 9 1

Source: Economic Trends Annual Supplement

29.32

11 6/6/2009

Cán cân thanh tóan (BOP)

ủ

á

 Tất cả các giao dịch quốc tế làm phát sinh luồng tiền chảy vào một nước được ghi là khoản mục có trong tài khoản cán cân thanh toán của nước ớ â th h t á kh ả đó.  Luồng tiền chảy ra được ghi là

khoản mục nợ, và được ghi thêm dấu trừ.

29.33

Cán cân thanh toán Liên hiệp Anh, 2003 (tỷ bảng)



Thương mại hàng hóa Thương mại dịch vụ Thu nhập Chuyển giao vãng lai Chuyển giao vãng lai

(1) TÀI KHOẢN VÃNG LAI (2) TÀI KHOẢN VỐN (3) TÀI KHỎAN TÀI CHÍNH (4) Khỏan mục điều chỉnh (5) CÁN CÂN THANH TOÁN (1+2+3+4) (6) Tài trợ chính thức

-46,2 13,8 23,4 -9,7 9,7 -18,7 1,2 15,8 1,7 0 029.34

Cán cân thanh tóan (BOP)

– Xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa.

 Thương mại hữu hình

– Xuất khẩu và nhập khẩu dịch vụ (ngân

 Thương mại vô hình

hàng, vận tải biển, du lịch…)

 Hai nhóm này hợp thành cán cân

thương mại hay xuất khẩu ròng hàng hóa và dịch vụ.

29.35

12 6/6/2009

Cán cân thanh tóan (BOP)

ổ tứ th

i h ậ

hậ

l

29.36

 Chuyển giao vãng lai: những khỏan chuyển giao qua biên giới: trợ cấp, chi bảo hiểm xã hội ra nước ngòai, thu nhập, lợi nhuận, cổ tức thu về ề th trong nước từ các tài sản hoặc các khỏan nợ ở nước ngòai.  Khỏan mục điều chỉnh: phản ánh

những thiếu sót của bộ phận thống kê. Nó bằng không khi tất cả các khỏan mục được tính chính xác.

Cán cân thanh tóan (BOP)

 Cán cân thanh tóan = tài khoản vãng lai + tài khoản vốn + tài khoản tài chính + khỏan mục điều chỉnh.

ố

29.37

 Tài trợ chính thức: số lượng giao dịch quốc tế chính phủ cần thực hiện để cân đối tất cả các giao dịch còn lại trong tài khỏan cán cân thanh tóan. – luôn có giá trị tuyệt đối đúng bằng cán cân thanh tóan ghi ở dòng trên nhưng ngược dấu.