Vai trò của sinh viên trong xây dựng văn
hoá hiện nay
1. Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc
-Theo Hồ Chí Minh, văn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội, là linh hồn, là bản sắc dân
tộc.
-Sinh viên – lực lượng trẻ, năng động – cần phải tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại
nhưng đồng thời giữ gìn bản sắc Việt Nam: yêu nước, nhân ái, đoàn kết, cần cù, sáng
tạo.
-Cần cảnh giác với lối sống lai căng, thực dụng, xa rời gốc rễ dân tộc. Đây là trách nhiệm
quan trọng của sinh viên trong thời kỳ hội nhập quốc tế.
2. Xây dựng lối sống lành mạnh, văn minh
-Thực trạng hiện nay: một bộ phận sinh viên có biểu hiện lệch chuẩn → chạy theo vật
chất, đua đòi, lười học, sa vào game online, websex, sống thử, thậm chí rơi vào tệ nạn
xã hội.
Vai trò của sinh viên:
-Nói không với tệ nạn xã hội (ma tuý, cờ bạc, mại dâm, bạo lực).
-Xây dựng nếp sống văn minh: học tập chăm chỉ, giao tiếp lịch sự, ứng xử văn hoá.
-Biết tự điều chỉnh hành vi theo chuẩn mực đạo đức, sống có trách nhiệm với bản thân
và cộng đồng.
3. Tham gia các hoạt động Đoàn – Hội và phong trào thanh niên
-Hồ Chí Minh coi thanh niên là lực lượng xung kích trong sự nghiệp cách mạng.
- Sinh viên cần tích cực tham gia các phong trào lớn: “Tuổi trẻ sống đẹp”, “Mùa hè
xanh”, “Hiến máu nhân đạo”, “Xoá mù chữ”, “Ánh sáng văn hoá”.
-Các hoạt động tình nguyện vì cộng đồng, đặc biệt ở vùng sâu vùng xa, nơi khó khăn.
-Qua đó, sinh viên rèn luyện tinh thần nhân ái, đoàn kết, chia sẻ, lan toả những giá trị
văn hoá tốt đẹp.
4. Rèn luyện trong học tập và nghiên cứu khoa học
-Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh: “Văn hoá phải ở trong kinh tế và chính trị”, nghĩa là học
tập, nghiên cứu cũng là một phần của lối sống văn hoá.
-Vai trò của sinh viên:
-Chuyên cần học tập, nâng cao tri thức, trang bị kỹ năng nghề nghiệp
-Tích cực tham gia nghiên cứu khoa học, sáng tạo, khởi nghiệp để góp phần phát triển
kinh tế – xã hội.
-Qua học tập và nghiên cứu, hình thành phong cách làm việc khoa học, tính kỷ luật, sự
kiên trì và trách nhiệm – đây chính là nền tảng của lối sống văn hoá hiện đại.
5. Xây dựng ý thức công dân và trách nhiệm xã hội
-Sinh viên cần gắn trách nhiệm cá nhân với cộng đồng và đất nước:
-Thực hiện nghiêm túc pháp luật, kỷ cương xã hội.
-Tham gia các hoạt động thiện nguyện, từ thiện xã hội: giúp đỡ gia đình thương binh liệt
sĩ, hỗ trợ người nghèo, cứu trợ thiên tai…
-Góp phần lan toả giá trị nhân văn, tình thương yêu, tinh thần “lá lành đùm lá rách”
6. Phát huy truyền thống văn hoá trong môi trường mới
-Sinh viên cần biết kết hợp truyền thống và hiện đại, “hội nhập nhưng không hoà tan”.
-Trong môi trường đại học:
-Xây dựng nếp sống văn minh trong ký túc xá, lớp học, giảng đường.
-Tổ chức câu lạc bộ học thuật, nghiên cứu khoa học, văn nghệ, thể thao để phát triển
toàn diện
-Góp phần tạo nên môi trường văn hoá lành mạnh trong nhà trường – nơi ươm mầm
nhân cách cho thế hệ trẻ.
7. Định hướng lâu dài theo tư tưởng Hồ Chí Minh
-Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hoá chính là “kim chỉ nam” cho sinh viên:
-Văn hoá gắn liền với chính trị, kinh tế, xã hội.
-Văn hoá phải phục vụ con người, vì sự phát triển bền vững.
-Vì vậy, sinh viên cần nhận thức sâu sắc và vận dụng tư tưởng này trong đời sống học
tập, sinh hoạt, góp phần xây dựng lối sống văn hoá chuẩn mực, mang bản sắc Việt Nam
trong thời đại toàn cầu hoá.
Vân dụng TTHCM trong xây dựng văn hoá
cho sinh viên
1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hoá
-Văn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu vừa là động lực phát triển.
-Văn hoá phải soi đường cho quốc dân đi, gắn liền với chính trị, kinh tế, xã hội.
-Văn hoá là bản sắc dân tộc, vừa giữ gìn truyền thống, vừa tiếp thu tinh hoa nhân loại.
-Người nhấn mạnh: “Văn hoá không phải trên trời sa xuống, mà do lao động, đấu tranh,
rèn luyện mà có.”
2. Vận dụng vào xây dựng lối sống văn hoá của sinh viên
Về đạo đức, lối sống :
-Hồ Chí Minh coi đạo đức là gốc của người cách mạng.
-Người dạy: “Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”.
-Với sinh viên: cần rèn luyện sống giản dị, trung thực, tiết kiệm, trách nhiệm, không chạy
theo hưởng thụ, không sa vào các tệ nạn (game, ma tuý, sống thực dụng…).
Về học tập và nghiên cứu khoa học :
-Bác nói: “Học nữa, học mãi”, học để làm việc, để cống hiến, để phụng sự nhân dân.
-Sinh viên cần xây dựng động cơ học tập đúng đắn, gắn việc học với rèn luyện kỹ năng,
sáng tạo khoa học, phục vụ cộng đồng.
Về ý thức chính trị, tinh thần trách nhiệm :
- Hồ Chí Minh yêu cầu thanh niên phải xung kích, tiên phong trong xây dựng đất nước.
-Với sinh viên hôm nay: tham gia tích cực các hoạt động Đoàn – Hội, phong trào tình
nguyện như Mùa hè xanh, Tiếp sức mùa thi, Hiến máu nhân đạo, gắn trách nhiệm cá
nhân với lợi ích xã hội.
Về giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc :
-Bác căn dặn: “Phải biết quý trọng tiếng nói, chữ viết, phong tục tập quán tốt đẹp của
dân tộc”.
-Sinh viên cần biết chọn lọc tinh hoa văn hoá quốc tế, nhưng phải giữ nếp sống đẹp Việt
Nam: tôn sư trọng đạo, hiếu thảo với cha mẹ, đoàn kết giúp đỡ nhau trong học tập.
Về nêu gương và hành động thực tế :
-Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Một tấm gương sống còn có giá trị hơn trăm bài diễn văn
tuyên truyền.”
-Sinh viên cần thể hiện bằng hành động: sống kỷ luật trong ký túc xá, tham gia xây dựng
môi trường “xanh – sạch – đẹp”, ứng xử văn minh trong giao tiếp, lan toả gương tốt.
Một số giải pháp cụ thể theo tư tưởng Hồ Chí Minh :
-Nhà trường và tổ chức Đoàn – Hội thường xuyên giáo dục chính trị – tư tưởng, lồng
ghép lời dạy của Bác vào sinh hoạt.
-Tổ chức các CLB học tập và văn hoá: CLB sách và hành động, CLB nghiên cứu khoa học,
CLB văn hoá dân gian.
-Phát động phong trào “Sinh viên sống đẹp – sống có ích” dựa trên chuẩn mực đạo đức
Hồ Chí Minh.
-Đưa việc “làm theo lời Bác” thành tiêu chí thi đua sinh viên 5 tốt, khen thưởng – nhân
rộng gương sáng.
Kết luận :
-Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào xây dựng văn hoá cho sinh viên hiện nay có ý nghĩa
đặc biệt quan trọng. Theo Người, văn hoá vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát
triển; đạo đức là gốc của mỗi con người; thanh niên phải là lực lượng tiên phong, gánh
vác trách nhiệm trước dân tộc. Từ nền tảng đó, sinh viên hôm nay cần xác định rõ vai
trò, trách nhiệm của mình: rèn luyện phẩm chất đạo đức trong sáng, sống cần – kiệm –
liêm – chính, tránh xa lối sống thực dụng, tiêu cực; đồng thời phải không ngừng học
tập, nghiên cứu khoa học, làm chủ tri thức hiện đại để cống hiến cho đất nước. Song
song với đó, sinh viên phải biết giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc, chọn lọc
tinh hoa nhân loại, tham gia tích cực vào các phong trào, hoạt động tình nguyện, xây
dựng môi trường học đường lành mạnh, văn minh.
Như vậy, việc xây dựng lối sống văn hoá cho sinh viên theo tư tưởng Hồ Chí Minh
không chỉ góp phần hình thành thế hệ trí thức “vừa hồng, vừa chuyên” mà còn tạo nền
tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của đất nước trong thời kỳ hội nhập.