Xác định mã vạch ADN phục vụ giám định loài Bạch quả (Ginkgo biloba L.)

Bạch quả (Ginkgo biloba L.) là một loài cây dược liệu quý với nhiều công dụng, được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền và hiện đại. Tuy nhiên, thị trường dược liệu Bạch quả đang đối mặt với vấn đề sản phẩm giả mạo hoặc không rõ nguồn gốc, gây khó khăn trong việc kiểm soát chất lượng và an toàn cho người tiêu dùng. Do đó, việc xác định chính xác loài Bạch quả trong các sản phẩm thương mại là vô cùng cần thiết. Nghiên cứu này tập trung vào việc ứng dụng kỹ thuật mã vạch ADN (DNA barcoding) để định danh loài Bạch quả, một phương pháp hiệu quả và nhanh chóng trong giám định sinh vật. Cụ thể, ba đoạn trình tự ADN là rbcL, TrnH-psbA và ITS2 đã được lựa chọn để đánh giá khả năng làm chỉ thị mã vạch cho loài Bạch quả, nhằm góp phần nâng cao hiệu quả giám định và bảo tồn loài cây này tại Việt Nam.

Nghiên cứu này hướng tới việc cung cấp một phương pháp đáng tin cậy để giám định loài Bạch quả (Ginkgo biloba L.) trong các sản phẩm dược liệu, đặc biệt là tại thị trường Việt Nam, nhằm chống lại vấn nạn hàng giả và đảm bảo chất lượng sản phẩm. Đồng thời, kết quả nghiên cứu cũng góp phần vào công tác bảo tồn và quản lý nguồn gen quý hiếm này.

Nghiên cứu này nhằm xác định các đoạn mã vạch ADN phù hợp để giám định loài Bạch quả (Ginkgo biloba L.), một loài cây dược liệu có giá trị kinh tế cao nhưng đang bị làm giả tràn lan trên thị trường. Ba mẫu lá Bạch quả đã được thu thập tại Việt Nam để tách chiết ADN tổng số. Các đoạn gen rbcL, TrnH-psbA và ITS2 đã được nhân bản thành công bằng kỹ thuật PCR, cho thấy các băng ADN thu được có kích thước tương đồng với kích thước lý thuyết. Cụ thể, đoạn rbcL có kích thước 679 cặp base, đoạn TrnH-psbA là 275 cặp base và đoạn ITS2 là 239 cặp base. Kết quả phân tích trình tự nucleotide và so sánh với cơ sở dữ liệu Ngân hàng gen quốc tế (NCBI) cho thấy loài Bạch quả nghiên cứu có độ tương đồng cao với Ginkgo biloba đã công bố: 100% đối với đoạn rbcL, 99,64% đối với đoạn TrnH-psbA và 99,58% đối với đoạn ITS2. Phân tích sự khác biệt giữa ba chỉ thị này chỉ ra rằng đoạn gen rbcL không có sai khác, trong khi ITS2 và TrnH-psbA có sự sai khác lần lượt là 0,42% và 0,36%. Điều này chứng tỏ ITS2 và TrnH-psbA có khả năng phân biệt loài tốt hơn rbcL. Kết luận, các chỉ thị ITS2 và TrnH-psbA có tiềm năng lớn làm mã vạch ADN để giám định loài Bạch quả trong các sản phẩm dược liệu tại Việt Nam, đặc biệt hữu ích khi vật liệu đã qua chế biến hoặc bị phân mảnh. Tuy nhiên, để đạt độ chính xác cao nhất trong việc định danh, khuyến nghị nên sử dụng đồng thời cả ba chỉ thị rbcL, TrnH-psbA và ITS2. Nghiên cứu này góp phần xây dựng cơ sở dữ liệu ADN cho Bạch quả, hỗ trợ công tác kiểm định chất lượng và bảo tồn nguồn gen quý hiếm.