Xây dựng và quảng bá hình ảnh Việt Nam - nhìn từ chiến lược quảng bá văn hóa của Trung Quốc trong bối cảnh hiện nay

HNUE JOURNAL OF SCIENCE<br /> Social Sciences, 2018, Volume 63, Issue 4, pp. 110-117<br /> This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vn<br /> <br /> DOI: 10.18173/2354-1069.2018-0034<br /> <br /> XÂY DỰNG VÀ QUẢNG BÁ HÌNH ẢNH VIỆT NAM<br /> – NHÌN TỪ CHIẾN LƯỢC QUẢNG BÁ VĂN HÓA<br /> CỦA TRUNG QUỐC TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY<br /> <br /> Nguyễn Thị Thu Hoài<br /> Khoa Việt Nam học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội<br /> Tóm tắt. Trong một “thế giới phẳng” như hôm nay, văn hóa được xem là chốt chặn, là địa hạt<br /> thể hiện bản sắc của mỗi một quốc gia, dân tộc. Để xác lập và khẳng định vị thế quốc gia<br /> trong một sân chơi chung, việc xây dựng và quảng bá hình ảnh đất nước ra bên ngoài có một<br /> tầm quan trọng đáng kể, Việt Nam không phải là ngoại lệ. Vậy trong bối cảnh hiện nay, Việt<br /> Nam cần phải tăng cường công tác này như thế nào để xây dựng được một hình ảnh Việt Nam<br /> hấp dẫn hơn, để văn hóa thực sự trở thành động lực, thành mục tiêu của sự phát triển? Bài viết<br /> nhằm mục tiêu đưa ra những gợi ý cho công tác xây dựng và quảng bá hình ảnh đất nước Việt<br /> Nam ra bên ngoài trên cơ sở tham chiếu những thành tựu và bài học kinh nghiệm của Trung<br /> Quốc – một quốc gia đặc biệt coi trọng việc quảng bá văn hóa ra bên ngoài, xem đó như một<br /> nhân tố quan trọng cho con đường “trỗi dậy” hay “phát triển”.<br /> Từ khóa: Việt Nam, Trung Quốc, chiến lược quốc tế, xúc tiến văn hóa.<br /> <br /> 1.<br /> <br /> Mở đầu<br /> <br /> Trong thời đại toàn cầu hóa kinh tế quốc tế, để văn hóa có thể tham gia như một yếu tố quan<br /> trọng góp phần phát triển kinh tế đất nước, việc xây dựng và quảng bá hình ảnh quốc gia ra bên<br /> ngoài được các nước đặc biệt quan tâm. Trên thế giới, nghiên cứu về vấn đề quảng bá hình ảnh đất<br /> nước ra bên ngoài từ lâu đã chiếm được sự quan tâm của nhiều học giả và lịch sử đã cho thấy, các<br /> cường quốc phương Tây đã dựa vào sức mạnh kinh tế, khoa học của mình để đẩy mạnh bá quyền<br /> văn hóa. Trong trường kì lịch sử và đặc biệt trong những năm gần đây, Trung Quốc trong chiến<br /> lược phát triển quốc gia đã đặc biệt coi trọng vai trò của yếu tố văn hóa và có nhiều nghiên cứu<br /> tập trung bàn luận về vấn đề này. Nhà nghiên cứu Lí San San phân tích và chỉ ra bảy khó khăn mà<br /> Trung Quốc gặp phải khi đưa văn hóa đi ra ngoài [4], tác giả Trịnh Vĩnh Niên lại bàn nhiều đến<br /> tính phổ biến, dễ tiếp nhận của văn hóa Trung Quốc trên trường quốc tế hiện nay [3], học giả Vạn<br /> Quý Phi thì phân tích và tiếp tục khẳng định sự đúng đắn của lộ trình chinh phục thế giới của văn<br /> hóa Trung Quốc [9]... Ở Việt Nam, với tuyên bố chung của Đảng cộng sản: “Việt Nam sẵn sàng<br /> là bạn, là đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế”, văn hóa trong những năm gần<br /> đây ngày càng phát huy sức mạnh vai trò cầu nối giữa Việt Nam và thế giới, tạo tiền đề thúc đẩy<br /> hợp tác phát triển. Bên cạnh những phát biểu của các học giả như Hữu Ngọc, Nguyễn Huỳnh Mai,<br /> Nguyễn Duy Bình [5], bài phát biểu của Nguyên Bộ Trưởng Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và<br /> Du lịch Hoàng Anh Tuấn tại Hội nghị ngoại giao lần thứ 26 (8/12/2008) đã chỉ ra tính cần thiết,<br /> cấp bách, tầm quan trọng và một số nội dung của xây dựng và quảng bá hình ảnh đất nước ra bên<br /> Ngày nhận bài: 19/2/2018. Ngày sửa bài: 19/3/2018. Ngày nhận đăng: 29/3/2018.<br /> Tác giả liên hệ: Nguyễn Thị Thu Hoài. Địa chỉ e-mail: thuhoaisphn@gmail.com<br /> <br /> 110<br /> <br /> Xây dựng và quảng bá hình ảnh Việt Nam – nhìn từ chiến lược quảng bá văn hóa của Trung Quốc…<br /> <br /> ngoài [1] với những nội dung phong phú. Qua đây chúng ta có thể thấy, việc tổ chức nghiên cứu<br /> bài bản về vấn đề xây dựng và quảng bá hình ảnh quốc gia ra bên ngoài trên nhiều bình diện,<br /> nhiều cấp độ là một việc làm mang tính cấp thiết. Bài viết trên cơ sở những những thành tựu từ<br /> chiến lược quảng bá hình ảnh quốc gia của Trung Quốc, đặc biệt là nghiên cứu nhằm chỉ ra những<br /> thành tựu và những thách thức, hạn chế trong chiến lược này ở Trung Quốc, từ thực tiễn Việt<br /> Nam, bàn bạc và thảo luận nhằm đề xuất những kiến nghị về công tác tạo dựng và quảng bá hình<br /> ảnh Việt Nam trên trường quốc tế.<br /> <br /> 2. Nội dung nghiên cứu<br /> 2.1. Quảng bá văn hóa trong chiến lược phát triển hiện nay của Trung Quốc: quan<br /> điểm và thành tựu<br /> Đánh giá về bối cảnh mới của sự nghiệp cải cách, mở cửa, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ<br /> XIX của Đảng Cộng sản Trung Quốc đã đánh giá “Thế giới đang ở trong thời kì phát triển lớn,<br /> thay đổi lớn và điều chỉnh lớn, nhưng hòa bình và phát triển vẫn là chủ đề của thời đại. Đa cực<br /> hóa thế giới, toàn cầu hóa kinh tế và thông tin hóa xã hội, đa dạng hóa văn hóa đã phát triển đi vào<br /> chiều sâu; những thay đổi của hệ thống quản trị toàn cầu và trật tự quốc tế diễn ra nhanh chóng;<br /> mức độ gắn kết, tùy thuộc lẫn nhau giữa các nước ngày càng sâu sắc; tương quan lực lượng quốc<br /> tế có xu hướng ngày càng cân bằng; xu thế lớn hòa bình và phát triển là không thể đảo ngược”[8].<br /> Đồng thời, Trung Quốc xác định các nhân tố bất ổn và không xác định mà thế giới phải đối mặt<br /> cũng nổi lên, động lực tăng trưởng kinh tế thế giới còn yếu, phân hóa giàu nghèo ngày càng<br /> nghiêm trọng, các vấn đề điểm nóng khu vực liên tiếp xảy ra, các mối đe dọa an ninh phi truyền<br /> thống như chủ nghĩa khủng bố, an ninh mạng, đại dịch bệnh và biến đổi khí hậu tiếp tục lan rộng,<br /> loài người đang đứng trước nhiều thách thức chung. Thế giới mà chúng ta đang sống tràn đầy hy<br /> vọng, nhưng cũng đầy rẫy những thách thức. Trung Quốc xác định “không thể vì sự phức tạp của<br /> hiện thực mà từ bỏ giấc mơ, cũng không thể vì sự xa vời của lí tưởng mà từ bỏ theo đuổi”[8].<br /> Trong bối cảnh với những biến đổi quan trọng đó, không có quốc gia nào có thể tự mình ứng phó<br /> được với những thách thức mà nhân loại phải đối mặt, cũng không có quốc gia nào có thể quay về<br /> làm ốc đảo tự đóng cửa cô lập. Bối cảnh kinh tế thế giới phục hồi yếu ớt, xung đột cục bộ và bất<br /> ổn liên tục diễn ra, các vấn đề toàn cầu đang ngày càng trở nên nghiêm trọng và trước một loạt<br /> biến đổi sâu sắc khi kinh tế Trung Quốc phát triển sang “trạng thái bình thường mới”, Trung Quốc<br /> xác định đã và sẽ kiên trì định hướng chính là tiến lên trong ổn định, đương đầu khó khăn, bứt phá<br /> vươn lên, giành được những thành tựu mang tính lịch sử trong cải cách mở cửa và xây dựng hiện<br /> đại hóa chủ nghĩa xã hội.<br /> Trên phương diện văn hóa, Đại hội XIX đánh giá Trung Quốc đạt được nhiều thành tựu quan<br /> trọng như “Giấc mộng Trung Hoa” đi sâu vào lòng người; giá trị quan cốt lối xã hội chủ nghĩa và<br /> văn hóa huyền thống ưu tú của dân tộc Trung Hoa được nhân lên rộng rãi; các hoạt động xây dựng<br /> văn minh tinh thần của quần chúng được triển khai thiết thực. Trình độ dịch vụ văn hóa công<br /> không ngừng được nâng cao, sáng tạo nghệ thuật tiếp tục phát triển, sự nghiệp văn hóa và công<br /> nghiệp văn hóa phát triển mạnh mẽ… mà Văn kiện đại hội đã khẳng định: “Âm hưởng chủ đạo về<br /> văn hóa rõ nét hơn, năng lượng tích cực trong văn hóa mạnh hơn, tự tin văn hóa được tăng cường,<br /> sức mạnh mềm về văn hóa và ảnh hưởng văn hóa Trung Hoa được nâng lên mạnh mẽ, thống nhất<br /> đoàn kết trên lĩnh vực tư tưởng của toàn Đảng, toàn xã hội ngày càng được củng cố” [8].<br /> Từ bối cảnh quốc tế và trong nước với nhiều nội hàm mới, phức tạp hơn trước, Đại hội XIX<br /> nêu lên những quan điểm cơ bản về phát triển nền văn hóa Trung Quốc trong thời kì mới với năm<br /> nội dung lớn, trong đó chúng tôi đặc biệt quan tâm đến nội dung thứ năm, đó là, “thúc đẩy phát<br /> triển sự nghiệp văn hóa và ngành công nghiệp văn hóa. Muốn đáp ứng mong đợi mới về cuộc<br /> sống tươi đẹp của nhân dân thì cần phải cung cấp những món ăn tinh thần phong phú. Cần đi sâu<br /> cải cách thể chế văn hóa, hoàn thiện chế độ quản lí văn hóa, đẩy nhanh xây dựng cơ chế thể chế<br /> 111<br /> <br /> Nguyễn Thị Thu Hoài<br /> <br /> đặt hiệu quả xã hội lên vị trí hàng đầu, coi trọng cả hiệu quả xã hội và hiệu quả kinh tế. Hoàn<br /> thiện hệ thống dịch vụ văn hóa công cộng, đi sâu thực hiện công trình văn hóa đem lại lợi ích cho<br /> nhân dân, làm phong phú hoạt động văn hóa mang tính quần chúng. Tăng cường tận dụng, bảo vệ<br /> các cổ vật và kế thừa, bảo tồn các di sản văn hóa. Kiện toàn hệ thống ngành nghề và hệ thống thị<br /> trường của văn hóa hiện đại, đổi mới cơ chế sản xuất kinh doanh, hoàn thiện chính sách kinh tế<br /> văn hóa, vun đắp hình thái ngành văn hóa kiểu mới. Tăng cường giao lưu nhân văn trong và ngoài<br /> nước, lấy bản thân làm chủ, tiếp thu bao dung.” [8]. Thực tế cho thấy, không phải đến đại hội XIX<br /> mà từ đại hội XVIII, Đảng cộng sản Trung Quốc đã chỉ ra một cách rõ ràng, cần “tăng cường sức<br /> hiệu triệu và tầm ảnh hưởng của văn hóa Trung Hoa trên thế giới, cùng chung tay bảo vệ tính đa<br /> dạng của văn hóa. Đổi mới phương thức, phương pháp quảng bá văn hóa, tăng cường quyền phát<br /> ngôn trên trường quốc tế, giải đáp ổn thỏa những băn khoăn từ bên ngoài, nâng cao hiểu biết và<br /> nhận thức của cộng đồng quốc tế về tình hình cơ bản, quan niệm giá trị, con đường phát triển,<br /> chính sách nội chính ngoại giao... của Trung Quốc, giới thiệu một hình ảnh Trung Quốc văn minh,<br /> dân chủ, cởi mở, tiến bộ, thực thi công trình “đi ra ngoài” của văn hóa.” [7] Tư tưởng chỉ đạo đó<br /> đã làm thay đổi đáng kể trong công tác khai thác các giá trị văn hóa vào phát triển kinh tế đất<br /> nước. Những con số trong bài Tốc độ tăng trưởng nhanh chóng của xuất khẩu văn hóa phẩm<br /> Trung Quốc trong năm 2017 mà mạng tin tức kinh tế công nghiệp Trung Quốc cập nhật cho thấy,<br /> về dịch vụ văn hoá, hàng nhập khẩu đã tăng đáng kể và cơ cấu xuất khẩu liên tục được tối ưu.<br /> Nhập khẩu dịch vụ văn hoá là 23,22 tỉ đô la Mỹ, tăng 20,5% so với năm trước, trong đó lệ phí cấp<br /> phép sản phẩm nghe nhìn, bản quyền và các thành tựu nghiên cứu và phát triển khác tăng 52,1%<br /> và 18,9% so với cùng kì năm trước. Xuất khẩu dịch vụ văn hoá đạt 6,17 tỉ USD, giảm 3,9% so với<br /> cùng kì, trong đó 3 dịch vụ là dịch vụ văn hoá và giải trí, phí bản quyền R & D, phí nghe nhìn và<br /> các khoản phí cấp phép sản phẩm liên quan được xuất khẩu 1,54 tỉ USD, tăng 25% so với cùng kì<br /> năm trước, tăng 5,7 điểm phần trăm lên 24,9% và cơ cấu xuất khẩu tiếp tục được tối ưu. [11]<br /> Trong viễn cảnh phát triển văn hóa nhân loại trong tương lai, có thể nói, Trung Quốc đặc biệt<br /> chú trọng thông tin quảng bá văn hóa Trung Quốc ra nước ngoài và lẽ dĩ nhiên, thông tin đối<br /> ngoại để truyền bá văn hóa ra nước ngoài là một kênh đặc biệt quan trọng. Trung Quốc xác định,<br /> quảng bá văn hóa Trung Quốc ra nước ngoài quan trọng nhất là quảng bá tầng tinh thần văn hóa,<br /> đặc biệt là tinh thần văn hóa Trung Quốc đương đại. Hai điểm đặc biệt được coi trọng trong chiến<br /> lược đó là con người và Trung Quốc đương đại. Các quan chức, nhà doanh nghiệp, khách du lịch,<br /> nhân viên công vụ, vận động viên... là những đại diện cho hình ảnh của Trung Quốc được xem<br /> như chủ thể quan trọng bên cạnh các hình thái biểu hiện khác về mặt tinh thần và vật chất. Diệu<br /> Minh (Yaoming – một cầu thủ bóng rổ nổi tiếng của Trung Quốc - NTTH) là một thí dụ tiêu biểu.<br /> Từ quan điểm xây dựng nền văn hóa đã được xác định, Đại hội Đảng XIX của Đảng Cộng<br /> sản Trung Quốc đã đề xuất, phải mở ra cục diện mới, không ngừng nâng tầm ảnh hưởng của văn<br /> hóa Trung Hoa trên thế giới, mở cửa hơn nữa lĩnh vực văn hóa, tích cực tiếp thu và rút kinh<br /> nghiệm từ những thành tựu văn hóa ưu tú của nước ngoài. Trong đó, thúc đẩy xây dựng năng lực<br /> truyền thông quốc tế, làm tốt công tác tuyên truyền, thể hiện một Trung Quốc chân thực, đa<br /> phương diện, toàn diện, nâng cao sức mạnh mềm văn hóa quốc gia là khởi điểm của mọi thành<br /> công. Các hoạt động giao lưu văn hóa đối ngoại diễn ra sôi nổi, các chương trình như năm văn<br /> hóa, lễ hội văn hóa Trung Quốc thường xuyên được tổ chức ở nhiều nước trên thế giới, học viện<br /> Khổng Tử và các lớp học Khổng Tử tại 127 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới được triển khai<br /> thực hiện. Các học viện Khổng Tử không chỉ là nơi nhân dân các nước học tiếng Hán, tìm hiểu<br /> văn hóa Trung Hoa truyền thống mà còn là một địa chỉ tin cậy để thúc tiến giao lưu văn hóa giữa<br /> Trung Quốc với nước ngoài. Đây cũng đồng thời là kênh thông tin đối ngoại mang tính chiến lược<br /> số một trong truyền bá văn hóa Trung Quốc ra thế giới. Các bộ môn nghệ thuật, trò chơi điện tử...<br /> trở thành những tiêu điểm trong chiến lược quảng bá văn hóa Trung Quốc đương đại. Tính đến<br /> nay, Bộ Văn hóa đại diện cho Trung Quốc đã kí kết hiệp định hợp tác văn hóa với 158 quốc gia,<br /> 112<br /> <br /> Xây dựng và quảng bá hình ảnh Việt Nam – nhìn từ chiến lược quảng bá văn hóa của Trung Quốc…<br /> <br /> vùng lãnh thổ trên thế giới. Qua quan sát các thành tựu mà Trung Quốc đã đạt được từ việc quảng<br /> bá văn hóa ra nước ngoài chính là việc cả xã hội có nhận thức cao độ về vấn đề này và dường như,<br /> việc huy động sức mạnh tổng thể trong truyền thống bằng phương thức tập trung lực lượng làm<br /> việc lớn, làm công tác quảng bá văn hóa một cách hiệu quả, trong thời gian ngắn đạt được thành<br /> quả khả quan.<br /> Lí giải về những thành tựu trên đây, chúng tôi cho rằng bên cạnh việc xử lí tốt mối quan hệ<br /> giữa kinh tế và văn hóa còn dựa vào các nỗ lực sau:<br /> Một là, Trung Quốc đã xây dựng được con đường phát triển văn hóa bền vững tương thích<br /> với kinh tế thị trường. Cơ chế thông tin quảng bá văn hóa ra nước ngoài nếu như trước đây chủ<br /> yếu vẫn do chính phủ giữ vai trò chủ đạo, cung cấp nguồn vốn chủ yếu, tiến hành quảng bá văn<br /> hóa qua hình thức cho tặng thì việc coi doanh nghiệp là chủ thể, coi vận hành cơ chế thị trường là<br /> phương thức chủ yếu, tham gia vào cạnh tranh trên thị trường quốc tế được xem là giải pháp chiến<br /> lược để củng cố quyền lực mềm của văn hoá quốc gia, đồng thời cũng được xem là nhu cầu tất<br /> yếu của việc thay đổi phương thức phát triển văn hoá. Có thể nhận thấy rất rõ, việc thực hiện<br /> chuyển biến từ mô hình giới thiệu văn hoá sang mô hình hiệu quả kinh tế và tiêu chí kinh tế được<br /> dùng để đánh giá hiệu quả “đi ra ngoài” của doanh nghiệp còn nhà nước tăng cường quản lí giám<br /> sát quá trình để sản phẩm văn hóa có được tầm ảnh hưởng và khả năng cạnh tranh thực sự là một<br /> trong những việc làm có ý nghĩa rất lớn.<br /> Hai là, linh hoạt trong chiến lược quảng bá văn hóa, thực hiện việc phân bố tầng lớp, cấp độ<br /> trong thông tin đối ngoại quảng bá văn hóa là một trong những lựa chọn chính xác, góp phần<br /> không nhỏ vào sự thành công của chiến lược quảng bá văn hóa Trung Quốc trong những năm gần<br /> đây. Xuất phát từ quan niệm xem vấn đề thông tin đối ngoại, truyền bá văn hóa ra nước ngoài là<br /> một quá trình phát triển dài hạn, tích lũy lâu dài, Trung Quốc đã thực hiện việc tuyên truyền<br /> quảng bá văn hóa một cách bài bản, có trọng điểm, dùng điểm để thúc đẩy diện. Nguyên tắc “dễ<br /> trước khó sau”, “tiến hành phát triển theo hình thang” là một trong những nguyên tắc đem lại<br /> những hiệu quả đáng kể. Chẳng hạn như, khu vực châu Á mà đặc biệt là các nước láng giềng có<br /> văn hóa gần gũi với Trung Quốc được chọn làm điểm đích đầu tiên để Trung Quốc đưa văn hóa ra<br /> ngoài. Trong khi đó, trong giao lưu văn hóa giữa với các nước Âu Mỹ, Trung Quốc lại xác định là<br /> “giới thiệu có hiệu quả, gia tăng hiểu biết, tồn tại cả tương đồng lẫn khác biệt” [9]. Như vậy, tư<br /> duy linh hoạt là một trong những cách thức góp phần làm nên thành công của chiến lược quảng bá<br /> văn hóa ra bên ngoài của Trung Quốc trong thời gian qua.<br /> Ba là, việc thay đổi các hình tượng mang tính đại diện quốc gia trong công tác thông tin đối<br /> ngoại đã mang đến cho thế giới một cái nhìn tương đối toàn diện về hình ảnh một Trung Quốc<br /> mới. Những hình tượng Trung Quốc đương đại đã dần thay thế những hình ảnh Trung Quốc “kinh<br /> điển” trong ấn tượng của thế giới như Vạn Lí Trường Thành hay ẩm thực Trung Hoa... Thật<br /> không khó để tìm thấy trên truyền thông Trung Quốc các nhân vật anh hùng hay các tấm gương<br /> điển hình trong đời sống thường nhật, đó có thể là những lãnh đạo cấp cao hoặc có thể chỉ là<br /> những người dân bình thường với những câu chuyện rất đời, âm thầm hy sinh cho cuộc đời trở<br /> nên tốt đẹp hơn. Ở kênh thông tin đối ngoại, những hình tượng nhân vật như vậy không hiếm và<br /> rõ ràng, nó đã bớt hàn lâm, bớt “mũ cao áo dài” để tiệm cận với thế giới. Rõ ràng là, quan điểm<br /> chỉ đạo của Trung Quốc đã có những thay đổi. Qua đây chúng ta thấy, đã qua rồi thời kì quảng bá<br /> văn hóa giáo điều mà Trung Quốc đã dần chiếm được sự đồng cảm, lí giải, chia sẻ về giá trị, quan<br /> niệm của bạn bè quốc tế. Đơn cử như hình ảnh “người Trung Quốc”. Rõ ràng là, người Trung<br /> Quốc với những mô tả của Lỗ Tấn, Bá Dương xưa kia dường như chỉ còn là cổ tích mà thay vào<br /> đó là những hình tượng con người Trung Quôc mới. Qua những gì Trung Quốc đã làm được<br /> chúng ta có thể thấy, trong quá trình ngày càng hội nhập với cộng đồng quốc tế, Trung Quốc đã<br /> khẳng định được cách mà một quốc gia có diện tích lớn thứ tư và dân số đông nhất trên hành tinh<br /> này quản lí xã hội và thực hiện các nguyên tắc xử lí các quan hệ quốc tế.<br /> 113<br /> <br /> Nguyễn Thị Thu Hoài<br /> <br /> Bốn là, thông tin đối ngoại tập trung xây dựng cầu nối quảng bá văn hóa mới, trong đó công<br /> tác dịch thuật các tác phẩm ưu tú để tư tưởng Trung Quốc có điều kiện đi vào đời sống nhân dân<br /> trên thế giới rất được chú trọng. Nhiều tác tác phẩm không chỉ là “kinh điển” của Trung Quốc<br /> được dịch thuật đã khiến cho cộng đồng quốc tế hiểu được cái gốc của văn hóa Trung Quốc. Để<br /> mục tiêu này thành công, Trung Quốc đã và đang có chiến lược bồi dưỡng những nhân tài với<br /> nhiều phẩm chất – dạng nhân tài kép, là những người vừa có tầm nhìn quốc tế, có tố chất văn hóa<br /> thâm hậu, biết kinh doanh, hiểu ngoại ngữ và rành rẽ quy luật vận hành của thị trường văn hóa thế<br /> giới và xem đó là nguồn lực sứ giả quan trọng trong việc đưa văn hóa Trung Quốc ra bên ngoài.<br /> <br /> 2.2. Một số gợi ý đề xuất về việc tạo dựng và quảng bá hình ảnh Việt Nam ra thế giới<br /> Từ việc trình bày quan điểm và những thành tựu từ công tác quảng bá hình ảnh đất nước<br /> Trung Quốc ra thế giới những năm đầu thế kỉ XXI, chúng ta có thể thấy rằng, chiến lược “văn hóa<br /> đi ra ngoài” của Trung Quốc với những việc làm, những lộ trình cụ thể đã đem lại những thành<br /> tựu đáng kể. Đặt trong bối cảnh hiện nay, việc xây dựng và quảng bá hình ảnh Việt Nam tới bạn<br /> bè quốc tế đã được Đảng, Nhà nước ta hết sức quan tâm, được các cấp bộ, ngành coi trọng, ghi<br /> dấu bằng những Nghị quyết của các kì hội nghị, các chương trình hành động của các bộ, ngành<br /> liên quan. Lễ hội văn hóa Việt Nam tại nước bạn, những đại diện của Việt Nam trong các cuộc<br /> thi... mang lại cho thế giới những đánh giá tích cực. Câu chuyện về các tổng thống có thể một<br /> mình đi dạo và ngắm cảnh Hồ Gươm, có thể một mình đi uống cà phê vỉa hè... là những đánh giá<br /> đáng trân trọng khi Hà Nội, Việt Nam được mệnh danh là “thành phố vì hòa bình”. Chúng ta trân<br /> trọng những đóng góp của các tầng lớp nhân dân đã góp phần làm nên điều đó. Tuy nhiên, bên<br /> cạnh những nỗ lực để đạt được thành công bước đầu của các bộ, ngành và các cá nhân có nhận<br /> thức đầy đủ về tầm quan trọng của việc xây dựng hình ảnh đất nước và con người Việt Nam trong<br /> quá trình phát triển, đâu đó vẫn còn tồn tại những hành vi của người Việt ở nước ngoài làm cho<br /> chúng ta phải suy nghĩ, trăn trở về hình tượng con người Việt Nam mới. Đó có thể là những mẩu<br /> chuyện nhỏ về một người lao động hay một người nổi tiếng có tật cầm nhầm, đó cũng có thể là<br /> câu chuyện về những ứng xử thiếu văn minh nơi công cộng hay những câu chuyện hài hước khó<br /> tin xung quanh các cô dâu Việt... Bất luận thế nào, dù đứng trên lập trường của công tác ngoại<br /> giao hay kinh tế, công tác quảng bá văn hóa của Việt Nam ra nước ngoài theo chúng tôi, cần được<br /> quan tâm nhiều hơn và điều quan trọng, cần được xây dựng với một lộ trình nhất định và lẽ đương<br /> nhiên, trước mắt cần cân nhắc về “diện” và “điểm” của công tác này. Trong khuôn khổ bài viết<br /> này, xét trong điều kiện của Việt Nam, chúng tôi mạnh dạn đưa ra một số đề xuất như sau:<br /> Thứ nhất, cần chú trọng hơn nữa công tác thông tin đối ngoại và quảng bá hình ảnh đất<br /> nước qua các kênh thông tin chính thống<br /> Với những gì đang diễn ra xung quanh chúng ta trong một thế giới đầy biến động, có lẽ trong<br /> chúng ta không ai có thể phủ nhận về sức mạnh của truyền thông. Theo chúng tôi, việc đầu tư có<br /> hiệu quả cho phương thức thông tin chính thống như kênh truyền hình VTV4 hay trên kênh phát<br /> thanh đối ngoại VOV5 tại những nơi có kiều bào, đặc biệt là những nơi tập trung đông kiều bào<br /> sinh sống như Mỹ, Úc, Pháp, Đức, Canada, Hàn Quốc... là hết sức cần thiết. Bởi lẽ, có thể thấy<br /> rằng, dù là định cư hay ngụ cư, kiều bào chính là một cầu nối quan trọng giữa bên trong và bên<br /> ngoài. Tiếng nói của kiều bào, cái nhìn của kiểu bào, thái độ của kiều bào là một trong những<br /> kênh thông tin quan trọng đối với thế giới. Ngoài ra, cần gia tăng sự đạ dạng ngôn ngữ của các<br /> kênh thông tin này để gia tăng đối tượng tiếp nhận. Về công tác này, chúng ta có thể tham khảo<br /> những phương thức đã thành công ở Trung Quốc đã được nhắc đến trên đây. Tuy nhiên, việc<br /> chúng ta lựa chọn quảng bá sản phẩm gì cũng cần phải cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên nền tảng lí<br /> luận và thực tiễn. Chúng tôi cho rằng, việc quảng bá ra bên ngoài bên cạnh việc cập nhật thường<br /> xuyên tình hình thời sự trong nước thì những trang sử hào hùng của dân tộc, những nhân vật kiệt<br /> xuất trong lịch sử, những điểm du lịch văn hóa nổi tiếng, những con người Việt Nam đương đại<br /> với nhiều đổi thay... là những điểm tham chiếu.<br /> 114<br /> <br />