Đ bài: Ý nghĩa phê phán sâu kín c a trích đo n phóng s Ngh thu t băm th t gàề ủ ạ ự ệ ậ ị
H ng d nướ ẫ
“Ch a hàng xóm” là m t t c l x a nông thôn. Theo đnh l c a làng, gia đình nhàứ ộ ụ ệ ư ở ị ệ ủ
“ch a hàng xóm” ph i gi nhi u ng i hàng xóm trong nhà mình và làm c th t đãi. Th cứ ả ữ ề ườ ỗ ế ự
t , có nh ng gia đình quá túng b n mi ng ăn, trong gia đình còn không lo đ nói gì đnế ữ ấ ế ủ ế
chuy n m i c làng l i còn m i c làng ăn c ? Vì v y, nhi u gia đình sau ngày “ch aệ ờ ả ạ ờ ả ỗ ậ ề ứ
hàng xóm” ph i ch u tan c a nát nhà vì n n n, th m chí ph i t t vì không có ti n trả ị ử ợ ầ ậ ả ự ử ề ả
n .ợ
Nhà nhân v t Làng Vân trong tác ph m cũng ph i “ch a hàng xóm” nh th . Nhà vănậ ẩ ả ứ ư ế
không bình lu n, nh n xét ch hóa thân vào nhân v t “tôi” đ k l i bu i c . Qua đó, ýậ ậ ỉ ậ ể ể ạ ổ ỗ
nghĩa phê phán t b c l m t cách sâu kín.ự ộ ộ ộ
Đúng nh nhan đ c a đo n trích, trong đo n trích này nhà văn đã dành r t nhi u bút l cư ề ủ ạ ạ ấ ề ự
cho vi c t vi c băm th t gà c a anh Mõ m i. Anh ta có nhi m v chia m t con gà “cũngệ ả ệ ị ủ ớ ệ ụ ộ
không nh l m, c ch ng m t ng i ăn c m i h t” và m t mâm xôi thành tám m i baỏ ắ ướ ừ ộ ườ ố ớ ế ộ ươ
su t cho cũng ng n y ng i trong làng. Chao ôi! M t mi ng ăn nh xíu, nát v n nh ngấ ầ ấ ườ ộ ế ỏ ụ ư
là “mi ng ăn gi a làng” nên ai cũng c giành cho đc. Không ai mu n b , mà có b nh tế ữ ố ượ ố ỏ ỏ ấ
đnh ph i có ph n “m i ba c làm ph n”. S t n m n, làm th i r a con ng i, khi n hị ả ầ ườ ỗ ầ ự ủ ủ ố ữ ườ ế ọ
tr nên ti ti n đn th .ở ệ ế ế
V y làm sao có th chia c tài tình đn th ?ậ ể ỗ ế ế
Vi c băm ch t c a anh Mõ m i có c m t “h th ng lý lu n” h n hoi. “Băm th t gà c nệ ặ ủ ớ ả ộ ệ ố ậ ẳ ị ầ
dao ph i s c, th t ph ng. N u mà dao cùn th t trũng thì th t s bong h t da”. Có v y anhả ắ ớ ẳ ế ớ ị ẽ ế ậ
ta m i “nhà ngh ” trong vi c th dao th th t th . “S ngón tay vào l i con dao xem cóớ ề ệ ử ử ớ ế ờ ưỡ
bén không”. Ch riêng nh ng th t c này đã th y anh ta đy kinh nghi m.ỉ ữ ủ ụ ấ ầ ệ
Đi sâu vào ngh thu t băm th t gà, ta th y Mõ m i th c s là m t ngh sĩ!ệ ậ ị ấ ớ ự ự ộ ệ
Anh có nhi m v pha s và phao gà “s gà pha năm, phao gà pha b n”. Cái đu gà nh xíuệ ụ ỏ ỏ ố ầ ỏ
nh ng x ng x u, cái phao gà b ng n a thì toàn m toàn da… khó có th hình dung n i!ư ươ ẩ ằ ử ỡ ể ổ
Nh ng k thu t c a Mõ m i có th nói đã thành k x o “ghè dao vào gi a hai mi ng mữ ỹ ậ ủ ớ ể ỹ ả ữ ế ỏ
gà, đ c t s thành hai m nh… úp c đôi m nh xu ng th t, ch t m nh m d i làmể ắ ỏ ả ả ả ố ớ ặ ả ỏ ướ
đôi… ”. Nhà văn miêu t r t t m đ th hi n s thành th c nhu n nhuy n trong thao tácả ấ ỉ ỉ ể ể ệ ự ụ ầ ễ
nhân v t. K t qu th t tuy t v i năm mi ng đu “mi ng nào cũng có dính m t tí m ”ậ ế ả ậ ệ ờ ế ầ ế ộ ỏ
b n mi ng phao câu “mi ng nào cũng có đu b u, đu nh n”. Các mi ng không h nố ế ế ầ ầ ầ ọ ế ơ
không kém nhau chút nào. Có l khác đi các c “chi u trên” s n nh t nhau, m t lòngẽ ụ ế ẽ ạ ị ấ
nhau. Vì đi u y mà M m i ph i rèn “tay ngh đn v y? ”.ề ấ ỏ ớ ả ề ế ậ
Xong cái đu, cái phao – hai cái ngon nh t cho các c , các “đàn anh” đúng nh câu “nh tầ ấ ụ ư ấ
th nhì vĩ”. “Bây gi thì đn mình gà”. S thành th c đáng n ti p t c làm ng i đc trònủ ờ ế ự ụ ể ế ụ ườ ọ
m t: “lách l i dao”, “l t ng a”, “ m dao”, “chém luôn”… Ta có c m giác các đng tácắ ưỡ ậ ử ướ ả ộ
y đã đc l p trình s n, ch ch có d p là t đng thi hành. Có th nên dù “băm ha l aấ ượ ậ ẵ ỉ ờ ị ự ộ ế ị
nh không chú ý gì h t” nh ng hàng ch c nhát dao đu nhau tăm t p “không nh t nào cao,ư ế ư ụ ề ắ ấ
không nhát nào th p” “ch lên kh i m t th t đ m t gang”. Tài tình đn m c âm thanhấ ỉ ỏ ặ ớ ộ ộ ế ứ
phát ra t t c cũng gi ng h t nhau “c c”, m y ch c mi ng th t gà “mi ng nào nh mi ngấ ả ố ệ ố ấ ụ ế ị ế ư ế
y” “không d p, không nát, không bong da”… m ng manh nh cánh b m. Đc bi t, chấ ậ ỏ ư ướ ặ ệ ỉ
nghe qua s c tính s s c a m t “c ” nào đó, anh đã tính toán, phân chia và, băm ch tự ướ ơ ơ ủ ộ ụ ặ
chính xác “92 mi ng” nh nhau không h n không kém. Có l đn qu th n cũng khôngế ư ơ ẽ ế ỷ ầ
th h n.ể ơ
Qu đúng nh Ngô T t T ca ng i, Mõ m i x ng đáng là m t “ngh sĩ”. Ngh thu t là gìả ư ấ ố ợ ớ ứ ộ ệ ệ ậ
n u không ph i là s tinh t , tài hoa, khéo léo. Và còn ai tinh t , tài hoa, khéo léo h n Mõế ả ự ế ế ơ
m i trong vi c băm th t gà? Th nên anh x ng đáng v i “cái ch c ngh sĩ”vì đã nâng vi cớ ệ ị ế ứ ớ ứ ệ ệ
ch t th t gà lên thành ngh thu t.ặ ị ệ ậ
Khâm ph c, g t gù tr c “ngh thu t băm th t gà” c a Mõ m i ta cũng thoáng qua n iụ ậ ướ ệ ậ ị ủ ớ ỗ
bu n th i th . Có l Nam Cao nói đúng “Mi ng ăn là mi ng nh c”. Cái “mi ng ăn gi aồ ờ ế ẽ ế ế ụ ế ữ
làng” trong đo n trích sao nó n ng n kh nh c th . Ch vì m i ng i đc ti tí xôi “véoạ ặ ề ổ ụ ế ỉ ỗ ườ ượ
ra t ng tí” đc mi ng th t gà có th th i “bay” đc v y mà trút lo toan, c c nh c lênừ ượ ế ị ể ổ ượ ậ ự ụ
m t gia đình. Sau cái c ch a y bi t gia đình kh n kh kia đi đâu v đâu? Cũng ch vìộ ỗ ứ ấ ế ố ổ ề ỉ
“mi ng ăn” y, ng i ta b t ch p tr i m a s t sùi, nhà ch h p nh không tránh đcế ấ ườ ấ ấ ờ ư ụ ủ ẹ ỏ ượ
t, chen chúc nhau c c nh c. S tài tình trong băm ch t c a anh Mõ còn ph n ánh m tướ ự ụ ự ặ ủ ả ộ
th c t : c làng, t to đn nh ch ng ai ch u kém ai mi ng nào; trăm mi ng ph i nhự ế ả ừ ế ỏ ẳ ị ế ế ả ư
m t, dù nó m ng manh t i nghi p quá. K x o c a vi c băm ch t còn ch ng t M m iộ ỏ ộ ệ ỹ ả ủ ệ ặ ứ ỏ ỗ ớ
đã ph i băm ch t, th c hành nhi u. Th cũng có nghĩa, nh ng bu i c ch a nh thả ặ ự ề ế ữ ổ ỗ ứ ư ế
nhi u vô k . Nhi u đn m c phát ngán “H n d m t ti ng th dài” (d u trong đám cề ể ề ế ứ ắ ạ ộ ế ở ẫ ỗ
h n cũng có ph n to). M t th ng mõ làng – t n đy xã h i còn bi t th dài chán ngán saoắ ầ ộ ằ ậ ấ ộ ế ở
bao k mũ cao áo r ng v n tr tr n đn th ?ẻ ộ ẫ ơ ẽ ế ế
Nh ng bu i “ch a c nh v y h l u, t n kém, nh c nh n. Nó ch là cái “vi c làng” nhữ ổ ứ ỗ ư ậ ủ ậ ố ụ ằ ỉ ệ ỏ
xíu. “Vi c làng” nên d u có th nào x u xa, ti ti n… nó v n th ng “phép vua”. M c kệ ẫ ế ấ ệ ẫ ắ ặ ệ
lu t pháp, quay l ng d lu n, nh ng “vi c làng” nh trên v n nh bóng ma làm ch t d nậ ư ư ậ ữ ệ ư ẫ ư ế ầ
ch t mòn s s ng và nhân cách ng i nông dân.ế ự ố ườ
Không ch i b i, không m a mai bình lu n, vi c làng nói chung và Ngh thu t băm th t gàử ớ ỉ ậ ệ ệ ậ ị
nói riêng v n kín đáo phê phán h t c n i làng thôn x a.ẫ ủ ụ ơ ư
H n n a th k đã trôi qua, trang văn Ngô T t T v n có ý nghĩa phê phán mang giá tr tơ ử ế ỷ ấ ố ẫ ị ố
cáo sâu s c. Nó nh c nh con ng i hôm nay hãy bi t trân tr ng nh ng gì mình đang có.ắ ắ ở ườ ế ọ ữ