Y u T May M n – Dr. Richard Wisemanế ố ắ
CH NG 2ƯƠ (ph n cu i)ầ ố
NH NG CU C Đ I MAY M N VÀ XUI R IỮ Ộ Ờ Ắ Ủ
MAY M N VÀ TRÒ X SẮ Ổ Ố
Không lâu sau khi tôi b t đ u th c hi n công trìnhắ ầ ự ệ
nghiên c u c a mình, m t nhà s n xu t ch ng trình truy nứ ủ ộ ả ấ ươ ề
hình – đang ph trách m t ch ng trình khoa h c m i phátụ ộ ươ ọ ớ
trong gi cao đi m - g i đi n cho tôi, hăng hái t ý mu n h pờ ể ọ ệ ỏ ố ợ
tác. Ông không ch mu n khán gi xem không thôi, mà cònỉ ố ả
mu n h tham gia th t s n a. tôi li n nhóm h p v i tr lýố ọ ậ ự ữ ề ọ ớ ợ
nghiên c u c a mình lúc y là Matthew Smith và ti n sĩ Peterứ ủ ấ ế
Harries, m t nhà tâm lý h c cũng r t quan tâm đ n vi cộ ọ ấ ế ệ
nghiên c u y u t may m n. và chúng tôi đa n y ra m t gi iứ ế ố ắ ả ộ ả
pháp đ n gi n; t i sao không đ ngh nh ng đ c gi mayơ ả ạ ề ị ữ ộ ả
m n và không may đoán nh ng con s trúng gi i x s qu cắ ữ ố ả ổ ố ố
gia Anh? Th t toàn h o. có l chúng tôi s có hàng tri uậ ả ẽ ẽ ệ
khán gi , và v v y cũng s thu hút đ c nhi u ng i đ cả ị ậ ẽ ượ ề ườ ặ
bi t may m n l n không may tham gia. Lo i x s này di nệ ắ ẫ ạ ổ ố ế
bi n c c kỳ may r i, ng u nhiên và s kích thích nhi u ng iế ự ủ ẫ ẽ ề ườ
ch i.ơ
c tính có t i 13 tri u ng i tham gia ch ng trìnhƯớ ớ ệ ườ ươ
nay. Cu i bu i phát sóng nhà s n xu t chi u m t đo n phimố ổ ả ấ ế ộ ạ
ng n v ch ng trình may m n. Êkip th c hi n ch ng trìnhắ ề ươ ắ ự ệ ươ
cũng liên l c v i Susan và Lynne, và gi i thi u đôi nét vạ ớ ớ ệ ề
cu c đ i h . chúng tôi m i g i t t c nh ng ai t cho minh làộ ờ ọ ờ ọ ấ ả ữ ự
may m n ho c không may khác th ng, và d đ nh s ch iắ ặ ườ ự ị ẽ ơ
x s qu c gia vào tu n t i, hãy liên l c v i chúng tôi. Chúngổ ố ố ầ ớ ạ ớ
tôi mong ch vài trăm ng i g i đ n thôi. Nh ng trong vòngờ ườ ọ ế ư
vài phút, chúng tôi nh n đ c m t tri u cú đi n tho i.ậ ượ ộ ệ ệ ạ
Chúng tôi g i m t bi u m u đ n gi n cho 1000 ng iở ộ ể ẫ ơ ả ườ
g i đ n đ u tiên. Cách ch i x s qu c gia anh t c là ch nọ ế ầ ơ ổ ố ố ứ ọ
mua m t t m vé s có sáu con s khác nhau gi a 1 và 49.ộ ấ ố ố ữ
ng i ch i s th ng cu c khi sáu s trên vé c a h trùng v iườ ơ ẽ ắ ộ ố ủ ọ ớ
sáu s đ c s ra t l ng quay (có 49 s ). m i vé s giá m tố ượ ổ ừ ồ ố ỗ ố ộ
b ng anh và m i ng i mu n mua bao nhiêu t m tùy ý. Trênả ọ ườ ố ấ
bi u m u chúng tôi yêu c u t t c m i ng i hoàn t t m tể ẫ ầ ấ ả ọ ườ ấ ộ
bài tr c nghi m ng n đ giúp chúng tôi x p h vào nhómắ ệ ắ ể ế ọ
ng i may m n hay nhóm ng i không may (xem bài luy nườ ắ ườ ệ
t p s 3), và cho chúng tôi bi t h d đ nh ch n nh ng sậ ố ế ọ ự ị ọ ữ ố
nào cho cu c x s s p t i.ộ ổ ố ắ ờ
Nh ng t m u h i âm nhanh chóng đ n không ng . chữ ờ ẫ ồ ế ờ ỉ
còn cách vài ngày là t i ngày m gi i, vì v y chúng tôi ph iớ ở ả ậ ả
th t kh n tr ng hành đ ng. có c th y trên 700 ng i g iậ ẩ ươ ộ ả ả ườ ở
l i bi u m u, trong đó h d đ nh mua 2000 t vé s . x lýạ ể ẫ ọ ự ị ờ ố ử
xong các d li u,ch m t ngày tr c cu c công b k tữ ệ ỉ ộ ướ ộ ố ế
qu ,chúng tôi thu th p đ c m t l ng thông tin đ c bi tả ậ ượ ộ ượ ặ ệ
khác th ng. Hãy t ng t ng r ng đúng th t là có m t s iườ ưở ượ ằ ậ ộ ợ
dây n i k t may m n v i kh năng siêu linh, và r ng ng iố ế ắ ớ ả ằ ườ
may m n ch n nh ng con s trúng gi i nhi u h n ng iắ ọ ữ ố ả ề ơ ườ
không may. N u th thì, nh ng con s đ c nh ngế ế ữ ố ượ ữ
ng i may m n ch n (không ph i nh ng con s do nh ngườ ắ ọ ả ữ ố ữ
ng i không may ch n) h n s g n v i nh ng con s trúngườ ọ ẳ ẽ ắ ớ ữ ố
th ng h n. Nh v y, đ tìm ra nh ng con s trung s x ,ưở ơ ư ậ ể ữ ố ổ ố
t t c nh ng gì ta c n làm là tìm ra nh ng con s v a đ cấ ả ữ ầ ữ ố ừ ượ
ng i may m n ch n nh ng l i v a b ng iườ ắ ọ ư ạ ừ ị ườ
không may tránh. Tr c gi chúng tôi ch a h làm vi c này,ướ ờ ư ề ệ
nh ng n u gi thuy t này đúng, thì qua nh ng d li u thuư ế ả ế ữ ữ ệ
th p đ c t th nghi m c a mình, chúng tôi r t có th sậ ượ ừ ử ệ ủ ấ ể ẽ
tr thành tri u phú.ở ệ
Chúng tôi tranh lu n khá gay go v khía c nh đ o đ cậ ề ạ ạ ứ
c a tình hu ng này, nh ng r i chúng tôi v n kh n tr ng b tủ ố ư ồ ẫ ẩ ươ ắ
tay vào phân tích nh ng d li u. chúng tôi tìm ra nh ng conữ ữ ệ ữ
s đ c ng i may m n ch n và b ng i không may tránh.ố ượ ườ ắ ọ ị ườ
Th ng thì s xê xích r t nh thôi, tuy nhiên, đ u mang tínhườ ự ấ ỏ ề
quy t đ nh. Chúng tôi c n th n xem xét các d li u và xácế ị ẩ ậ ữ ệ
đ nh ra nh ng con s th ng là 1,7,17,29,37,và 44. l n đ uị ữ ố ắ ầ ầ
tiên và duy nh t trong cu c đ i mình, tôi đa mua th t nhi uấ ộ ờ ậ ề
vé s .ố
X s qu c gia Anh m gi i vào m i t i th b y hàngổ ố ố ở ả ỗ ố ứ ả
tu n và đ c truy n hình tr c ti p trên tivi vào gi cao đi m.ầ ượ ề ự ế ờ ể
nh th ng l , b n m i chín qu c u đ c đ t trong m tư ườ ệ ố ươ ả ầ ượ ặ ộ
cái l ng quan, sau đó s ch n ra m t cách ng u nhiên sáuồ ẽ ọ ộ ẫ
qu c u, c ng thêm v i m t qu c u “th ng”đ c bi t.ả ầ ộ ớ ộ ả ầ ưở ặ ệ
nh ng con s th ng gi i là 2, 13, 19, 45 và 32. tôi không thữ ố ắ ả ể
nào xoay x trúng l y m t con s !ở ấ ộ ố
Nh ng nh ng ng i may m n và không may m n trongư ữ ườ ắ ắ
thí nghi m c a tôi có xoay x t t h n tôi chút nào không?ệ ủ ở ố ơ
Trong s 700 ng i, ch có 36 ng i trúng đ c chút ti n. số ườ ỉ ườ ượ ề ố
này chia đ u cho c hai nhóm may m n l n không may.ề ả ắ ẫ
Trong đó ch có hai ng i trúng đ c b n con s ., m i ng iỉ ườ ượ ố ố ỗ ườ
trúng 58 b ng Anh. M t trong hai ng i này t x p mình vàoả ộ ườ ự ế
nhóm ng i may m n, còn ng i kia thu c nhóm không may.ườ ắ ườ ộ
Trung bình, c ng i may m n l n ng i không may mua baả ườ ắ ẫ ườ
t m vé s , m i t m trùng kh p đ c m t s , và m t tiêuấ ố ỗ ấ ớ ượ ộ ố ấ
kho ng 2 b ng r i.ả ả ưỡ
Thí nghi m trên lôi cu n c trăm ng i, c may m nệ ố ả ườ ả ắ
l n không may m n tham gia. Trò x s là c c kỳ ng u nhiênẫ ắ ổ ố ự ẫ
và không th tiên li u đ c. t t c m i ng i đ u mong mìnhể ệ ượ ấ ả ọ ườ ề
s th ng. n u ng i may m n siêu linhẽ ắ ế ườ ắ
h n ng i không may m n, thì đáng lý ra h ph i trúng nhi uơ ườ ắ ọ ả ề
con s h n và ph i trúng nhi u ti n h n m i ph i. r t cu c,ố ơ ả ề ề ơ ớ ả ố ộ
ng i may m n không xoay x t t h n hay t h n ng iườ ắ ở ố ơ ệ ơ ườ
không may. H u h t m i ng i tham gia thí nghi m trên baoầ ế ọ ườ ệ
g m c tôi, đ u m t m t s ti n nh . K t qu đó ch ra r ng:ồ ả ề ấ ộ ố ề ỏ ế ả ỉ ằ
may m n không ph i là do kh năng huy n bí.ắ ả ả ề
Ngoài kh năng siêu linh huy n bí, còn đi u gì n a gi i thíchả ề ề ữ ả
s khác bi t gi a ng i may m n và ng i không may? Tôiự ệ ữ ườ ắ ườ
t h i li u có ph i ng i may m n và ng i không may đ nự ỏ ệ ả ườ ắ ườ ơ
gi n ch khác nhau trí thông minh? Có l ng i nh Jodieả ỉ ở ẽ ườ ư
và Lee đ n gi n là thông minh h n nh ng ng i nh Susanơ ả ơ ữ ườ ư
và Stephen, và đi u này khi n h thành công h n trong cu cề ế ọ ơ ộ
đ i?. tôi quy t đ nh tìm hi u xem có ph i th nh hayờ ế ị ể ả ế ư
không, b ng cách yêu c u m i ng i hoàn t t bài tr cằ ầ ọ ườ ấ ắ
nghi m may m n và th c hi n bài ki m tra nh m đo l ngệ ắ ự ệ ể ằ ườ
hai lo i trí thông minh khác nhau. Đó là nh ng bài ki m tra tríạ ữ ể
thông minh t ng đ c s d ng trong hàng ngàn thí nghi mừ ượ ử ụ ệ
tâm lý trên kh p th gi i, có ch c năng d đóan xem ng iắ ế ớ ứ ự ườ
ta s h c tr ng ph thông , đ i h c và trong m t sẽ ọ ở ườ ổ ở ạ ọ ộ ố
ngành ngh nh t đ nh nh th nào. Chúng đo l ng nh ngề ấ ị ư ế ườ ữ
kh năng không l i và thành l i c a ng i tham gia. Tôi tínhả ờ ờ ủ ườ
toán s nh ng câu tr l i chính xác và so sánh đi m s x pố ữ ả ờ ể ố ấ
x c a ng i may m n và không may. C hai nhóm đ u cóỉ ủ ườ ắ ả ề
s đi m x p x nhau c hai lo i bài tr cố ể ấ ỉ ở ả ạ ắ
nghi m trí thông minh. Sau đó tôi so sánh đi m s c a ng iệ ể ố ủ ườ
may m n và ng i không may v i đi m s c a ng i trungắ ườ ớ ể ố ủ ườ
hòa. M t l n n a, cũng không có gì khác bi t! k t qu c aộ ầ ữ ệ ế ả ủ
thí nghi m trên là rõ ràng: may m n hay không may m nệ ắ ắ
không liên quan đ n trí thông minh.ế
Nh t ký may m n: bài luy n s 4ậ ắ ệ ố
Hài lòng trong cu c s ng và s may măn.ộ ố ự
Bài tr c nghi m hài lòng trong cu c s ng.ắ ệ ộ ố
Bài luy n này đánh giá m c đ b n hài lòng nh thệ ứ ộ ạ ư ế
nào v i cu c s ng c a mình ngay vào lúc này. Trên m tớ ộ ố ủ ộ
trang m i c a nh t ký may m n, hãy vi t nh ng tiêu đ sauớ ủ ậ ắ ế ữ ề
đây thành m t c t.ộ ộ
Cu c s ng c a tôi nói chungộ ố ủ
Cu c s ng c a gia đinh tôi.ộ ố ủ
Cu c s ng riêng t c a tôi.ộ ố ư ủ
S c kh e c a tôi.ứ ỏ ủ
S nghi p c a tôiự ệ ủ
Bây gi , k bên c t tiêu đ , hãy vi t m t con s t 1 – 7ờ ế ộ ề ế ộ ố ừ
ch ra b n hài lòng nh th nào v i nh ng m t c th trongỉ ạ ư ế ớ ữ ặ ụ ể
cu c s ng c a b n, s d ng thang đi m sau đây:ộ ố ủ ạ ử ụ ể
Hoàn toàn không hài lòng 1 2 3 4 5 6 7 hoàn toàn hài
lòng
Ch m đi m: các công trình tr c đây áp d ng lo i bàiấ ể ướ ụ ạ
trăc nghi m này th y r ng m c đ hài lòng trong cu c s ngệ ấ ằ ứ ộ ộ ố
c a con ng i t ng đ i n đ nh theo th i gian và liên quanủ ườ ươ ố ổ ị ờ
m t thi t đ n m c đ h nh phúc và ch t l ng cu c s ngậ ế ế ứ ộ ạ ấ ượ ộ ố
c a h .ủ ọ
Và căn c vào đi m s c a b n, sau khi c ng t t c l iứ ể ố ủ ạ ộ ấ ả ạ
hãy dùng thang đi m sau đây đ khám phá xem m c đ hàiể ể ứ ộ
lòng trong cu c s ng c a b n là th p, trung bình hay cao.ộ ố ủ ạ ấ
Đi m th p là t 6 – 16ể ấ ừ
Đi m trung bình là t 27 – 32ể ừ
Đi m cao là t 33 – 42ể ừ