3 bệnh hiểm nghèo khiến
DN 'tử vong' nhanh
Không thuộc bài, cảm hứng lãng mạn mà không suy xét, gom trứng bỏ
vào một rọ... là 3 trong những căn bệnh hiểm nghèo khiến doanh nghiệp
dễ tử vong nhất, đặc biệt là trong thời kinh tế khó khăn, suy thoái.
Tính đến thời điểm này, ước tính cả nước có khoảng 200.000 DN ngừng hoạt
động. Có DN sau những khó khăn kéo dài, làm thủ tục phá sản theo luật định,
có DN làm đơn xin ngừng hoạt động vô thời hạn, có DN nợ nần chồng chất,
giám đốc DN lặn không sủi tăm. Thị trường xấu đã đành, nhưng đó chưa phải
là tất cả của các nguyên nhân. Mỗi cái chết đều có một căn nguyên khác nhau.
Thứ nhất, chết do các DN không thuộc bài
Cách đây mấy năm, một nhà báo kỳ cựu, sau khi đã đạt được đỉnh cao trên
con đường nghề nghiệp, quyết định gom vốn, thành lập công ty truyền thông.
Ban đầu, khi nền kinh tế thăng hoa, thị trường hưng phấn, doanh nghiệp ăn ra
làm nên, mở rộng quy mô, thị trường, đa dạng hóa sản phẩm... Đó cũng là lúc
mà người ta thi nhau khoe khoang, thi nhau quảng bá, nhận diện thương hiệu;
chưa kể những việc khai trương, động thổ, tổ chức sự kiện, ra mắt sản phẩm
mới... tạo vô số việc cho truyền thông. Bạn tôi, lúc nào cũng tất bật, mải miết.
Mỗi hợp đồng, trừ các khoản chi phí, khấu hao, lãi trước thuế trên dưới ba
chục phần trăm.
Thế rồi, khi thị trường xấu đi, việc thưa dần. Ít việc, nguồn thu không bù đắp
nổi chi phí nhưng vẫn phải nín thở cố giữ bộ máy, kiên nhẫn chờ đợi sự ấm
lên của thị trường. Nhưng rồi, sự nín thở kéo dài, các khoản chi phí thâm
thủng. Lại thêm nhiều hợp đồng đã thanh lý nhưng không đòi được tiền, cứ
thế, nợ khó đòi dày thêm.
Khi những khoản nợ tăng cao, không còn cách nào khác phải bán xe, bán thiết
bị, trả văn phòng để trở thành kẻ trắng tay như thuở mới lập nghiệp.
Có đi sâu vào thương trường mới thấy, ở đó có vô số bài học mà mình chưa
thuộc. Chẳng hạn, cách thức quản trị rủi ro, phân loại rủi ro thế nào, đâu là rủi
ro tài chính, đâu là rủi ro vận hành, đâu là rủi ro kinh doanh, đâu là rủi ro sự
kiện. Khi đã trở thành kẻ trắng tay, có thời gian, tham gia một khóa học thêm
về kinh doanh, mới thấy sự nông cạn của mình. Với thế giới, nền kinh tế thị
trường đã có hơn hai trăm năm, với Việt Nam, cũng đã ngót ba chục năm. Ở
đó, có bao nhiêu bài học đã được tổng kết mà mình chưa suy ngẫm thấu đáo...
Khi sự kiện nhiều, các công ty truyền thông một thời "ăn nên làm ra" (ảnh
minh họa)
Trường hợp của anh bạn tôi, chết chủ yếu là do thiếu hiểu biết. Khi đã từng là
một phóng viên, đi khắp mọi nẻo đường của đất nước, đọc thiên kinh vạn
quyển, tưởng như thấu hết sự đời, nhưng, sự đời ở một đất nước mà nền kinh
tế thị trường mới có hơn hai chục năm. Lại thêm hệ thống doanh nghiệp cổ
điển, như những đoàn thuyền thúng chỉ loanh quanh ao làng. Khi bước vào
cơn lốc toàn cầu hóa, bất cứ một cơn sóng nào, dẫu ở bên kia bờ đại dương
đều có thể ập đến gây nên những thảm họa mà anh không thể xem thường.
Khi đọc cuộc "Thế giới phẳng" (The world is flat) của Thomas Friedman tôi
rất tâm đắc thuật ngữ: "Home office". Theo đó, với các DN vừa và nhỏ, họ có
sự năng động cần thiết. Khi thị trường thuận lợi, thuê văn phòng hạng A, hạng
B ở các building hoành tráng, khi thị trường khó khăn, chuyển văn phòng về
nhà, vừa làm việc nhà vừa giao dịch, tiết giảm mọi khoản chi tiêu để sống qua
thời kỳ giông bão.
Cũng chính vì sự linh hoạt này, khi sóng gió nổi lên, cái chết thường đến với
những công ty, tập đoàn lớn mà không nhất thiết phải là các DN vừa và nhỏ.
Khủng long không phải là loài sống lâu, còn tắc kè thì bất chấp mọi biến động
của thời tiết. Đó chính là những bài học với những doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Nếu không thuộc bài, cái chết sẽ đến bất cứ lúc nào.
Thứ hai, chết vì những cảm hứng lãng mạn
Không thuộc bài chết đã đành, đằng này, một ông bạn khác không ít phen
bầm dập ở chốn thương trường, kinh nghiệm đầy mình, lại là người mới phất
lên trong khủng hoảng, thế mà vẫn chết. Công ty của anh chết chỉ tại vì những
cảm hứng lãng mạn nhất thời của người đứng đầu.
Thương trường là chiến trường, nơi đó đầy rẫy những rủi ro nguy hiểm, khi
người ta không kiểm soát được cảm xúc, ngẫu hứng, vung tay quá trán cũng
có thể dẫn đến tử vong.
Khúc dạo đầu của cuộc khủng hoảng tài chính đã khiến anh "knock out" chỉ
vì những đối tác xấu chơi. Nhưng rồi, nhờ trí thông minh, trời không phụ
lòng, vận may lại đến với anh, anh thắng lớn trong việc huy động vốn, mua lại
một dự án bất động sản sinh thái của một doanh nghiệp vỡ nợ. Với những
khoản tiền ứng trước của khách hàng, anh trở thành triệu phú tiền đô. Trong
niềm vui bất tận đó, anh tuyên bố sẽ biến khu đất thành một đô thị sinh thái
giữa lòng Hà Nội.
Xây Viện NC thuỷ sản Bình An: Cảm hứng lãng mạng góp phần... "giết chết"
công ty của đại gia Diệu Hiền?
Với ý tưởng đó, sẵn có tiền bạc, anh dốc hầu bao mua cây. Cơ man nào là cây
được chở từ các tỉnh miền núi về. Cây lớn, cây bé, cây to cây nhỏ, anh cho
chở về tuốt tuột. Nhưng rồi, cây không giống như xi măng sắt thép, chúng cần
phải có những điều kiện nhất định về khí hậu, thổ nhưỡng mới có thể sống và
tỏa bóng mát. Xuân qua, hè tới, khi thì nóng như đổ lửa, lúc thì mưa như trút
nước. Một số cây bị nắng thiêu đốt, một số khác bị ngập úng, nghẹt rễ cũng đi
đến tử vong. Vậy là, hàng tỷ đồng tiền mua cây mà kết quả thu được chỉ là
một đống củi khô bán không ai mua, cho không ai lấy.
Túi tiền vợi đi, vợi đi rồi thâm thủng anh trở thành một con nợ, đành phải
đóng cửa văn phòng để tránh sự truy sát gắt gao của đám giang hồ.
Trường hợp của anh bạn tôi, chỉ là một doanh nghiệp hạng... ruồi, không mấy
tên tuổi. Một đại gia khác nổi đình nổi đám trong và ngoài nước cũng đang
chết lâm sàng chỉ vì những cảm hứng lãng mạn của người đứng đầu, đó là
công ty CP thủy sản Bình An (Bianfishco) của đại gia Phạm Thị Diệu Hiền.
Tiền bạc rủng rỉnh, sự tâng bốc quá nồng độ cần thiết khiến chị tưởng mình là
ngôi sao.
Thực ra, nguồn gốc tiền bạc của Diệu Hiền không hoàn toàn do tài năng như
một số lời tâng bốc. Bước ngọăt quan trọng của nữ doanh nhân này là dự án
khu dân cư tại Nam sông Cần Thơ ở quận Cái Răng, được khởi động từ năm
2003. Dẫu chỉ với quy mô 19 ha nhưng ở cái thời mà người dân vùng miền
Tây chưa có thói quen đầu cơ đất đai và chưa ý thức được tầm quan trọng của
địa ốc, dự án lấy đất của dân với giá đền bù rẻ như bèo. Đầu tư một ít cơ sở hạ
tầng, rồi phân lô bán nền, lãi gấp hàng mấy chục lần đã đem lại cho Diệu
Hiền khoản lợi nhuận kếch sù.
Trên tiền đề đó, Diệu Hiền đầu tư xây dựng nhà máy chế biến thủy sản đông
lạnh. Ở ngay trung tâm vùng nguyên liệu, lại có nhà máy hiện đại nên sản
phẩm của Bình An đã nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường châu Âu rồi sang
Mỹ mà không gặp trở ngại nào đáng kể.
Với tổng diện tích gần 90.000 m2, công suất chế biến lên đến 500 tấn cá tra
nguyên liệu/ngày, nhà máy xuất khẩu thủy sản Bình An đã tạo công ăn việc
làm cho hàng ngàn lao động.
Chính vì nguồn cảm hứng đầy lãng mạn mà bà Diệu Hiền đã cho xây dựng
Viện Nghiên cứu Thủy sản Bình An quy mô lớn nhất ĐBSCL, rộng gần 1 ha,
vốn đầu tư xấp xỉ 200 tỉ đồng được huy động chủ yếu từ... vốn vay ngân hàng.
Chưa hết, trong khi công ty đang còn mang nặng nhiều khoản nợ vay lại gặp
khó khăn về thị trường thì ngày 30/06/2011, Diệu Hiền tiếp tục cho khánh
thành nhà máy nước uống collagen với số vốn đầu tư hơn 200 tỷ đồng cũng
bằng cách... vay vốn. Để thỏa chí lãng mạn của mình, Diệu Hiền còn mời
nhiều ca sĩ, diễn viên, MC làm đại sứ thương hiệu.