Bài 2
Hấp thụ ánh sáng và phát quang
Nguyễn Xuân Hoà
Bộ môn Lý sinh Y học - Trường ĐHYK Thái Nguyên
Mục tiêu :
1. Trình bày được hiện tượng hấp thụ ánh sáng.
2. Nêu được các tính chất cơ bản của hiện tượng hấp thụ
ánh sáng.
3. Trình bày được thế nào là hiện tượng phát quang,
phân biệt huỳnh quang và lân quang.
4. Vận dụng sơ đồ mức năng lượng để giải thích cơ chế
của hiện tượng hấp thụ và phát quang.
1. Hiện tượng hấp thụ ánh sáng
1.1. Hiện tượng
Xét một môi trường vật chất nào đó.
Khi chiếu một chùm ánh sáng (photon) vào môi trường,
giữa chùm photon và các phân tử của môi trường sẽ có sự
tương tác qua lại với nhau, kết quả là:
+ Về phía chùm photon: năng lượng của nó sau khi ra
khỏi môi trường sẽ bị yếu đi hoặc triệt tiêu.
+ Về phía môi trường vật chất: Do tương tác với
photon, các electron nằm trên các quỹ đạo bên ngoài sẽ
nhận được năng lượng mà photon truyền cho, khi đó các
electron hoặc tăng tốc độ chuyển động trên quỹ đạo hoặc
nhảy ra các lớp quỹ đạo bên ngoài hơntừ trạng thái cơ
bản chuyển sang trạng thái kích thích.
=> Quá trình tương tác và trao đổi năng lượng nói
trên được gọi là quá trình hấp thụ ánh sáng của môi
trường.
1.2. Tính chất
* Hiện tượng hấp thụ ánh sáng phụ thuộc vào bản chất
và cấu trúc của môi trường ( cùng một nguồn ánh sáng
các môi trường khác nhau sẽ hấp thụ chúng một cách
khác nhau).
Ví dụ : Với chùm ánh sáng trắng (ánh sáng khả kiến) thì
:
- Nước và thuỷ tinh hấp thụ ít.
- Bột than hấp thụ mạnh.
- Máu rất ít hấp thụ thành phần ứng với màu đỏ.
- Lá cây rất ít hấp thụ thành phần ứng với màu lục
v.v...