1
!
§¹i c#¬ng vÒ !
Môc tiªu, BiÕn sè vµ
Ph©n tÝch sè liÖu%
L!u Ngäc Ho¹t
Viện YHDP vµ YTCC, §H Y Hµ Néi
MT cụ thể:
ü Xác định tỷ lệ cao HA của
người cao tuổi tại huyện A.
ü Xác định một số yếu tố liên
quan đến tình trạng cao HA.
ü Đánh giá hiệu quả của một số
giải pháp can thiệp làm giảm
tỷ lệ tăng huyết áp.
Tên đề tài: Huyết áp của người dân tại
huyện A năm 2005 và một số
yếu tố ảnh hưởng
MT chung: Xác định tỷ lệ cao HA của người
cao tuổi tại huyện A năm 2005
và một số yếu tố ảnh hưởng
Mối liên quan giữa tên đề tài, mục tiêu chung
và mục tiêu cụ thể
Mục tiêu 3
Mục tiêu 2
Mục tiêu 1
Mục tiêu chung
%
%
Tên đề tài
Mục tiêu 3
Mục tiêu 2
Mục tiêu 1
Mục tiêu chung
Tên đề tài
Cao HA của người cao tuổi tại
huyện A năm 2005 và một số yếu
tố ảnh hưởng
• Xác định tỷ lệ cao HA của người
cao tuổi tại huyện A năm 2005
và một số yếu tố ảnh hưởng
ü Xác định tỷ lệ cao HA của
người cao tuổi tại huyện A.
ü Xác định một số yếu tố liên
quan đến tình trạng cao HA.
ü Đề xuất (và thăm dò) một số
giải pháp can thiệp làm giảm
tỷ lệ tăng huyết áp.
Mục tiêu 3
Mục tiêu 2
Mục tiêu 1
Mục tiêu chung
Biến số 1
Biến số 2
Biến số 3
Biến số 4
Mối liên quan giữa một số thành phần của NC
Biến số 1
Biến số 2
Biến số 3
Biến số 4
Biến số 1
Biến số 2
Biến số 3
Biến số 4
Tên đề tài!
§Þnh nghÜa BiÕn sè%
• §Æc tÝnh cña ng!êi, vËt sù viÖc, hiÖn t!
îng biÕn thiªn theo c¸c ®iÒu kiÖn
kh¸c nhau
• Do ng!êi nghiªn cøu lùa chän phï hîp
víi tõng môc tiªu nghiªn cøu
• TriÓn khai nghiªn cøu chÝnh lµ thu thËp
sè liÖu cho c¸c biÕn sè nµy
• §èi lËp víi biÕn sè lµ c¸c h»ng sè
2
Ph©n lo¹i theo b¶n chÊt cña biÕn sè
BiÕn ®Þnh l"îng
BiÕn ®Þnh tÝnh
BiÕn liªn tôc
BiÕn rêi r¹c
BiÕn tû suÊt
BiÕn kho¶ng chia
BiÕn danh môc
BiÕn thø h¹ng
BiÕn nhÞ ph©n
Bµi tËp 1: Ph©n lo¹i c¸c biÕn sè
§Þnh
tÝnh
§Þnh
l#îng
Danh
môc
Thø
h¹ng
NhÞ
ph©n
Kho¶ng
chia
Tû
suÊt
Liªn
tôc
Rêi
r¹c
Tuæi
Hµm l"îng ®"êng
huyÕt
§é cËn, viÔn cña
m¾t (®i èp)
Sè l"îng hång cÇu
NhiÖt ®é kh«ng khÝ
Giíi
D©n téc
Tr×nh ®é v¨n ho¸
Sè vi khuÈn/vi tr"
êng
Bµi tËp 1: Ph©n lo¹i c¸c biÕn sè
§Þnh
tÝnh
§Þnh
l#îng
Danh
môc
Thø
h¹ng
NhÞ
ph©n
Kho¶ng
chia
Tû
suÊt
Liªn
tôc
Rêi
r¹c
Tuæi X X X
Hµm l"îng ®"êng
huyÕt X X X
§é cËn, viÔn cña
m¾t (®i èp) X X X
Sè l"îng hång cÇu X X X
NhiÖt ®é kh«ng khÝ X X X
Giíi X X
D©n téc X X
Tr×nh ®é v¨n ho¸ X X
Sè vi khuÈn/vi tr"
êng X X X
Ph©n lo¹i theo mèi t!¬ng quan gi÷a c¸c
biÕn sè
BiÕn ®éc lËp
(ph¬i nhiÔm)
BiÕn phô
thuéc (bÖnh)
YÕu tè nhiÔu
l NhiÔu lµ yÕu tè lµm sai lÖch ¶nh h"ëng cña ph¬i nhiÔm
víi bÖnh (thay ®æi ®é lín vµ ý nghÜa thèng kª)
l BiÕn ®éc lËp, phô thuéc vµ nhiÔu ®"îc x¸c ®Þnh bëi ng"
êi nghiªn cøu vµ chØ cã ý nghÜa trong nghiªn cøu ®ã.
3
Tiªu chuÈn cña 1 yÕu tè nhiÔu%
v Ph¶i lµ 1 yÕu tè nguy c¬ ®èi víi bÖnh
v Ph¶i cã liªn quan ®èi víi ph¬i nhiÔm nh!
ng kh«ng lÖ thuéc vµo ph¬i nhiÔm
v Kh«ng ph¶i lµ yÕu tè trung gian gi÷a ph¬i
nhiÔm vµ bÖnh
v Ph¶i thùc sù t¸c ®éng lªn mèi t!¬ng quan
gi÷a ph¬i nhiÔm vµ bÖnh (kh¼ng ®Þnh khi
ph©n tÝch sè liÖu)
v Cã thÓ ®æi chç cho yÕu tè ph¬i nhiÔm tuú
theo môc ®Ých ng!êi lµm nghiªn cøu
Tr#êng hîp nµo sau ®©y lµ nhiÔu?%
E
E
E
D E E
D D
D
D
D
D
E
E
E D
D E
F F F
F F
F
F F
F
F
Bµi tËp
NÕu muèn x¸c ®Þnh c¸c biÕn sè cÇn vµ ®ñ cho
mét nghiªn cøu th× cÇn dùa vµo c¸ch nµo d!íi
®©y (chän c¸ch mµ Anh/ChÞ cho lµ hîp lý nhÊt)?
A. Kinh nghiÖm cña c¸c nghiªn cøu t!âng tù ®·
®!îc t¸c gi¶ kh¸c triÓn khai,
B. C©y vÊn ®Ò ®!îc ph¸t triÓn tõ ®Ò tµi nghiªn
cøu
C. KÕ ho¹ch tr×nh bµy phÇn kÕt qu¶ nghiªn cøu
vµ bµn luËn
D. Môc tiªu nghiªn cøu
Ph©n biÖt thèng kª m« t¶ vµ
thèng kª suy luËn%
• Thèng kª m« t¶:
‒ lµ m« t¶ kÕt qu¶ thu ®!îc tõ mÉu nghiªn cøu
‒ biÓu thÞ ®é lín, sù ph©n bè cña c¸c tham sè cña
mÉu nghiªn cøu nh! , ®é lÖch chuÈn, c¸c tû lÖ,
b¶ng, biÓu, ®å thÞ sù ph©n bè theo c¸c biÕn sè
kh¸c nhau nh! tuæi, giíi, ®Þa d!...
• Thèng kª suy luËn:
‒ lµ qu¸ tr×nh ngo¹i suy kÕt qu¶ nghiªn cøu tõ mÉu
ra quÇn thÓ nghiªn cøu.
‒ bao gåm 2 ph!¬ng ph¸p: !íc l!îng vµ kiÓm ®Þnh
4
QuÇn thÓ ®Ých%
QuÇn thÓ
nghiªn cøu%
MÉu%
Tham sè quÇn thÓ%
(
µ
,
σ
, P...)%
MÉu x¸c suÊt%
- NgÉu nhiªn ®¬n !
- NgÉu nhiªn hÖ thèng!
- MÉu ph©n tÇng !
- MÉu chïm !
- MÉu nhiÒu bËc!
MÉu kh«ng x¸c suÊt%
- MÉu kinh nghiÖm %
- MÉu thuËn tiÖn !
- MÉu chØ tiªu!
- MÉu cã môc ®Ých.%
Chän
mÉu%
¦íc l#îng%
• ®iÓm%
• kho¶ng%
KiÓm ®Þnh
gi¶ thuyÕt%
Suy luËn
th«ng kª
(ChØ ¸p
dông cho
mÉu x¸c
suÊt víi
cì mÉu
®ñ lín)%
KÕt luËn ngo¹i suy!
C¸c test
thèng kª
Gi¸ trÞ p
Lùa chän!
M« t¶ c¸c tham sè mÉu%
(tr×nh bµy kÕt qu¶ nghiªn c&ó)%
Tham sè mÉu%
( , s, p...)!
X
BiÕn sè!
Thèng kª
m« t¶%
Thèng kª suy luËn%
1. Thèng kª m« t¶%
Bµi tËp
Nếu một người nghiên cứu muốn thu thập số liệu
về huyết áp tối đa của các đối tượng NC, cách thu
thập nào dưới đây Anh/Chị cho là hợp lý nhất?
A. Phân huyết áp thành các nhóm (ví dụ < 90
mmHg; 90-120; 121-140...) sau đó chọn nhóm
thích hợp
B. Ghi đầy đủ trị số huyết áp tối đa của từng đối
tượng.
C. Phân đối tượng thành hai loại có và không cao
huyết áp tối đa
D. Phân thành các nhóm: huyết áp thấp, bình
thường, cao và rất cao
Bµi tËp
Nếu một người nghiên cứu muốn thu thập số
liệu về số điếu thuốc lá một người hút trung
bình/ngày, cách thu thập nào dưới đây Anh/Chị
cho là hợp lý nhất?
A. Phân thành các nhóm (ví dụ < 5 điếu; 5-10;
11-15; 16-20...) sau đó chọn nhóm thích hợp
B. Ghi chính xác số điếu thuốc hút trung bình mà
đối tượng đã trả lời.
C. Phân đối tượng thành hai loại: hút trên 1 bao
hoặc dưới một bao
D. Phân thành các nhóm: hút nhẹ, hút trung bình,
hút nhiều, hút rất nhiều.
5
VÝ dô 1: M« t¶ ®Æc ®iÓm cña c©n nÆng khi
®Î cña 500 trÎ míi sinh t¹i bÖnh viÖn M:%
1. Khi c©n nÆng tÝnh b»ng gram (biÕn ®Þnh l&îng)!
è §o l!êng ®é tËp trung cña sè liÖu:
- Gi¸ trÞ trung b×nh: víi sè liÖu ph©n bè chuÈn
- Gi¸ trÞ trung vÞ: víi bé sè liÖu ph©n bè kh«ng chuÈn
è §o l!êng ®é ph©n t¸n cña bé sè liÖu:
- Kho¶ng dao ®éng (Max ‒ Min)
- §é lÖch chuÈn
2. Khi c©n nÆng tÝnh theo mèc < hoÆc ≥ 2500
gram (biÕn ®Þnh tÝnh)!
è Tû lÖ trÎ cã c©n nÆng < 2500 gr
¦u ®iÓm cña ph©n tÝch sè liÖu d#íi d¹ng
®Þnh l#îng (vÝ dô c©n nÆng khi ®Î cña trÎ)%
BA XX >>
PA = PB = 10%%
2500 gr%
50 trÎ 450 trÎ
B
2500 gr%
50 trÎ 450 trÎ
A
2500 gr%
50 trÎ 450 trÎ
A
¦u ®iÓm cña ph©n tÝch sè liÖu d#íi d¹ng
®Þnh l#îng (tiÕp) (Huyết ¸p tối đa)%
PA = PB = 60%%
120 mmHg%
300 người 200 người
A
120 mmHg%
300 người 200 người
B
BA XX ≈
sB >> sA %
C¸c néi dung chÝnh cña thèng kª m« t¶%
I. Tæng hîp c¸c biÕn sè%
‒ Víi c¸c biÕn ®Þnh tÝnh:!
• TÇn sè (frequency)!
• Tû sè (ratio)!
• Tû lÖ (proportion)!
• Tû suÊt (rate)!
‒ Víi c¸c biÕn ®Þnh l&îng: !
• §o l&êng ®é tËp trung: gi¸ trÞ trung b×nh,
trung vÞ, mèt!
• §o l&êng ®é ph©n t¸n: ph&¬ng sai, ®é lÖch
chuÈn, %