Bài giảng Dịch sinh vật - Lâm Vĩnh Niên

Chia sẻ: Nhân Sinh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:84

Thêm vào BST

Báo xấu

140
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng "Dịch sinh vật" cung cấp cho người học những kiến thức cơ bản về nguồn gốc và sự hình thành của thanh dịch, nguyên nhân của tràn dịch, dịch màng phổi, dịch cổ trướng do viêm tụy, dịch não tủy, dịch khớp,... Đây là một tài liệu hữu ích dành cho các bạn sinh viên khoa y dùng làm tài liệu học tập và nghiên cứu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Dịch sinh vật - Lâm Vĩnh Niên

DỊCH SINH VẬT Lâm Vĩnh Niên nien.lam@gmail.com
Thanh dịch • Dịch cơ thể có nguồn gốc từ huyết tương. • Gồm: dịch màng phổi, màng tim và màng bụng.
Sự hình thành thanh dịch • Khoang cơ thể được phủ bởi thanh mạc, gồm: – Lá thành: phủ thành cơ thể – Lá tạng: phủ cơ quan • Thanh mạc là một màng liên tục. • Khoảng giữa 2 lá là khoang cơ thể. • Thanh mạc cấu tạo bởi lớp mô liên kết mỏng, chứa nhiều mao mạch, mạch bạch huyết và lớp nông tế bào trung mô dẹt.
Sự hình thành thanh dịch • Thanh dịch là dịch siêu thấm của huyết tương từ mạng lưới giàu mao mạch có trong thanh mạc. • Cơ chế tương tự sự tạo thành dịch kẽ ngoại mạch. • 3 yếu tố quan trọng: – Áp suất thủy tĩnh – Áp suất thẩm thấu keo – Tính thấm mao mạch
Sự hình thành thanh dịch • Áp suất thủy tĩnh: đưa dịch ra khỏi mao mạch và vào trong khoang cơ thể. • Áp suất keo: tạo thành do các phân tử protein, giữ dịch lại trong mao mạch. Tỉ lệ thuận với nồng độ mol của protein. • Mạch bạch huyết: giữ vai trò quan trọng trong sự hấp thu nước, protein và các chất từ khoảng ngoại mạch.
Sự hình thành thanh dịch • Tại khoang lồng ngực: – Dịch được hình thành tại lá thành (ASTT của tuần hoàn hệ thống > ASK) – Dịch được tái hấp thu tại lá tạng (ASK mao mạch > ASTT của tuần hoàn phổi) • Bình thường – Khoang màng phổi:
Tràn dịch • Tích tụ dịch trong khoang cơ thể, xảy ra khi các cơ chế sinh lý bình thường trong quá trình hình thành và hấp thu thanh dịch bị tổn thương. • Nguyên nhân: – Tính thấm mao mạch tăng – Áp suất thủy tĩnh tăng – Áp suất keo giảm – Tắc nghẽn dẫn lưu bạch huyết
Nguyên nhân tràn dịch: Dịch thấm Nguyên nhân Cơ chế Bệnh nguyên Suy tim ứ huyết ↑ASTT Tăng áp tĩnh mạch hệ thống và phổi Xơ gan ↑ASTT Tăng áp tĩnh mạch cửa và chủ dưới ↓ASK Giảm albumin máu Hội chứng thận hư ↓ASK Giảm albumin máu
Nguyên nhân tràn dịch: Dịch tiết Nguyên nhân Cơ chế Bệnh nguyên Viêm tụy ↑tính thấm Viêm do hóa chất Viêm phúc mạc mật ↑tính thấm Viêm do hóa chất Bệnh thấp ↑tính thấm Viêm thanh mạc Lupus ban đỏ hệ ↑tính thấm Viêm thanh mạc thống Nhiễm trùng (vi ↑tính thấm Viêm do vi sinh khuẩn, lao, nấm, vật virus)
Nguyên nhân tràn dịch: Dịch tiết Nguyên nhân Cơ chế Bệnh nguyên Nhồi máu (cơ tim, ↑tính thấm Viêm do tổn thương phổi) lan tới bề mặt thanh mạc Khối u ↑tính thấm Tăng tính thấm mao mạch nuôi khối u; viêm màng do viêm phổi tắc nghẽn ↓dẫn lưu Tắc mạch bạch huyết bạch huyết do thâm nhiễm hạch
Nguyên nhân tràn dịch: Dịch dưỡng trấp Nguyên nhân Cơ chế Bệnh nguyên Chấn thương ↓dẫn lưu Vỡ ống bạch huyết Phẫu thuật bạch huyết Khối u Vô căn
Dịch thấm – Dịch tiết • Tràn dịch được phân thành dịch thấm hay dịch tiết. • Dịch thấm: do rối loạn áp xuất thủy tĩnh hay áp suất keo. • Dịch tiết: do tăng tính thấm mao mạch gây bởi bệnh lý viêm nhiễm bề mặt khoang cơ thể.
Chẩn đoán dịch thấm và dịch tiết ở dịch màng phổi Xét nghiệm Dịch thấm Dịch tiết Hình thái Trong Đục Fibrinogen Không đông Cục đông Tỉ trọng
Chẩn đoán dịch thấm và dịch tiết ở dịch màng bụng Giá trị ngưỡng khác được sử dụng cho dịch màng bụng • Protein ≥ 2,5 g/dl: dịch tiết • Protein (huyết thanh – dịch) ≤ 1,1 g/dl: tràn dịch ác tính.
Glucose • Nồng độ glucose DMP/dịch bình thường và dịch thấm: tương tự huyết thanh. • Giảm/dịch tiết – Glucose/DMP 30 mg/dl  có ý nghĩa lâm sàng – Gặp trong nhiễm vi khuẫn, lao phổi, khối u và bệnh thấp • Chỉ có giá trị giảm mới có ý nghĩa chẩn đoán – Các bệnh có [glucose] giảm vẫn có thể có [glucose] bình thường
Glucose • Chẩn đoán nguyên nhân dựa trên nồng độ glucose đơn thuần: kém tin cậy. • Cơ chế giảm glucose: – Bị tiêu thụ bởi vi khuẩn và tế bào trong dịch – Ức chế tương đối quá trình vận chuyển glucose từ máu vào dịch: gặp trong tràn dịch thấp • Diễn giải kết quả glucose/DMB và DMT : # DMP
pH • Đo pH dịch MP: có ích trong xử trí viêm phổi gây tràn dịch, do quá trình nhiễm trùng lan tới lá tạng  dịch tiết trong khoang MP. Biến chứng: hình thành mủ/khoang MP. • pH > 7,30: tự hấp thu; pH
Lipid • Dưỡng trấp: nhũ tương trắng giống sữa, chứa dịch lymph mỡ, có nguồn gốc mạch bạch huyết ruột. • Hiếm gặp dưỡng trấp trong dịch MP. Dưỡng trấp trong khoang MB và MT càng hiếm gặp. • NN: tắc nghẽn ống ngực • Phân tích lipoprotein: có chylomicron  bằng chứng tốt nhất. • Triglycerid > 110 mg/dl ở dịch giống sữa: gợi ý cao tràn dịch dưỡng trấp. • Cholesterol: không giúp phân biệt tràn dịch dưỡng trấp hay không.
Xét nghiệm dịch màng phổi • Đếm tế bào • Nồng độ protein toàn phần • Nồng độ glucose • Nồng độ lactat dehydrogenase (LDH) • Nồng độ amylase • pH • Phân tích tế bào học (đặc biệt ở bệnh nhân có tiền căn tràn dịch dịch tiết không được chẩn đoán, nghi ngờ ác tính, nhiễm Pneumocystis carinii, dịch tiết với nồng độ glucose và amylase bình thường)