Giới thiệu tài liệu
Bài giảng này trình bày tổng quan về hoạt động ngân hàng trong nền kinh tế hiện đại, bao gồm các nghiệp vụ ngân hàng cơ bản và các loại rủi ro thường gặp trong kinh doanh ngân hàng.
Đối tượng sử dụng
Bài giảng này dành cho sinh viên chuyên ngành ngân hàng, tài chính và những người quan tâm đến hoạt động ngân hàng.
Nội dung tóm tắt
Bài giảng bao gồm ba chương chính:
1. **Ngân hàng trong nền kinh tế hiện đại:**
* Định nghĩa ngân hàng là một định chế tài chính trung gian quan trọng, thực hiện các hoạt động cốt lõi như nhận tiền gửi, cấp tín dụng và thanh toán.
* Phân loại các loại hình ngân hàng (NHTM, NHĐT, NH Bán Buôn, NH Toàn Cầu) và các hình thức tổ chức ngân hàng theo luật Việt Nam (Tổ chức tín dụng, Ngân hàng, Tổ chức tín dụng phi ngân hàng, Tổ chức tài chính vi mô, Quỹ tín dụng nhân dân).
* Các hình thức ngân hàng (NHTM, NH Chính sách, NH Hợp tác xã).
* Đặc trưng của hoạt động kinh doanh ngân hàng: tính đặc biệt và rủi ro hệ thống cao, chịu sự chi phối mạnh mẽ của môi trường, tính trung gian, đối tượng kinh doanh là tài sản tài chính, và tính kinh doanh có điều kiện.
* Căn cứ pháp lý cho hoạt động ngân hàng tại Việt Nam: Luật các Tổ chức tín dụng, Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
2. **Các nghiệp vụ ngân hàng:**
* Khái niệm nghiệp vụ ngân hàng và các tiêu chí phân loại (theo lịch sử ra đời, khả năng sinh lời, cách hạch toán).
* Nghiệp vụ nội bảng: dự trữ bằng tiền, tín dụng, đầu tư (tài sản có); tiền gửi, vay vốn trên thị trường tài chính và liên ngân hàng, vốn tự có (tài sản nợ và vốn).
* Nghiệp vụ ngoại bảng: quản lý ngân quỹ, môi giới và trung gian chứng khoán, bảo lãnh ngoại bảng, ủy thác đại diện tư vấn, két sắt và quản lý vật có giá, dịch vụ bảo hiểm, quản lý danh mục đầu tư.
3. **Rủi ro trong kinh doanh ngân hàng:**
* Khái niệm rủi ro và phân loại rủi ro (theo hậu quả, tính chất, phân loại của ủy ban Basel).
* Các loại rủi ro chính yếu trong hoạt động kinh doanh ngân hàng tại Việt Nam: rủi ro tín dụng, rủi ro thanh khoản, rủi ro lãi suất, rủi ro ngoại hối.
* Rủi ro tín dụng: Khả năng khách hàng không trả nợ, bao gồm rủi ro giao dịch (kỹ thuật và danh mục) và rủi ro lựa chọn (đánh giá khách hàng).
* Rủi ro thanh khoản: Khả năng ngân hàng thiếu tiền mặt để đáp ứng nhu cầu rút tiền của khách hàng.
* Rủi ro lãi suất: Khả năng giảm giá trị vốn hoặc thu nhập do biến động lãi suất, phân tích bằng độ lệch tiền tệ và kỳ hạn điều chỉnh.
* Rủi ro ngoại hối: Khả năng thiệt hại do biến động tỷ giá, phân tích trạng thái ngoại hối ròng.