Bài giảng Kinh tế quốc tế - ThS. Trịnh Thị Xuân Vân, Nguyễn Hoàng Ngân

Ả

ƯỜ Ồ Ạ Ủ TR Ỉ Y BAN NHÂN DÂN T NH QU NG NGÃI NG Đ I H C PH M VĂN Đ NG

Ạ Ọ KHOA KINH TẾ

Ố Ế

Ế

BÀI GI NG Ả MÔN KINH T QU C T

ư

ộ ộ (L u hành n i b )

ả Gi ng viên:

ị ễ ị Ths.Tr nh Th Xuân Vân Nguy n Hoàng Ngân

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ươ

Ố Ế

Ữ

Ấ

Ề

Ế

Ch

ng 1:

NH NG V N Đ CHUNG V KINH T QU C T

ố ượ ộ ọ 1.1. Đ i t ng và n i dung môn h c kinh t ế ố ế qu c t

ệ 1.1.1. Khái ni m kinh t ế ố ế qu c t :

ế ố ế ữ ề ấ ộ ọ ố Kinh t qu c t ứ là m t môn khoa h c nghiên c u nh ng v n đ phân ph i và

ồ ự ữ ề ế ủ ướ ử ụ s d ng các ngu n l c, tài nguyên gi a các n n kinh t c a các n ự c, các khu v c

ườ ạ ượ ự ằ ậ ợ ớ ị thông qua con đ ng m u d ch, h p tác v i nhau nh m đ t đ ầ ố c s cân đ i cung c u

ụ ề ệ ỗ ướ ể ề ổ ị ề v hàng hóa, d ch v , ti n t ạ trong ph m vi m i n c và trên t ng th n n kinh t ế

toàn c u.ầ

ố ượ ứ ủ ọ 1.1.2. Đ i t ng nghiên c u c a môn h c kinh t ế ố ế qu c t

ố ượ ứ ủ ọ ế ố ế ệ ố Đ i t ng nghiên c u c a môn h c kinh t qu c t là m i quan h kinh t ế ữ gi a

ề ố ệ ố ế ữ ố các qu c gia trong n n kinh t ế ế ớ th gi i. M i quan h kinh t gi a các qu c gia đ ượ c

ệ ụ ể ồ ự ữ ể ệ ể ố ổ bi u hi n c th qua vi c di chuy n ngu n l c gi a các qu c gia thông qua trao đ i

ớ ồ ự ề ầ ố qu c t ố ế ướ , h ng t i cân đ i cung c u các ngu n l c này trong n n kinh t ế ế ớ th gi i. Các

ồ ự ề ụ ố ứ ngu n l c trong n n kinh t ế ế ớ ồ ạ ướ ạ i t n t th gi ị i d ng hàng hóa, d ch v , v n, s c lao i d

ố ế ệ ọ ổ ồ ự ạ ộ đ ng, khoa h c công ngh ,… Quá trình trao đ i qu c t các ngu n l c, t o nên s ph ự ụ

ộ ế ữ ề ợ ự ố ộ ủ ể ữ ề thu c v kinh t gi a các qu c gia và s ràng bu c v l i ích gi a các ch th kinh

ể ả ả ợ ủ ể ủ ế ả ế t . Đ đ m b o l i ích c a mình, các ch th kinh t ậ ậ ứ ph i nghiên c u qui lu t v n

ồ ự ủ ữ ể ả ố ộ ộ đ ng c a các dòng ch y ngu n l c gi a các qu c gia, tìm hi u các chính sách tác đ ng

ả ừ ể ề ư ệ ằ ổ ế đ n các dòng ch y, t ạ ỉ đó đ a ra bi n pháp đ đi u ch nh quá trình trao đ i nh m đ t

ụ ượ ị ớ t i m c tiêu đã đ c xác đ nh.

ứ ộ ọ 1.1.3. N i dung nghiên c u môn h c kinh t ế ố ế qu c t

ứ ủ ộ ế ố ế ẽ ữ ề ấ N i dung nghiên c u c a môn kinh t qu c t s xoay quanh nh ng v n đ liên

ế ệ ế quan đ n các quan h kinh t qu c t ố ế ư nh :

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ệ ượ ế ễ ự ổ ng, quá trình kinh t ố di n ra trong lĩnh v c trao đ i qu c ứ o Nghiên c u các hi n t

ụ ố ế t ị hàng hóa, d ch v , v n,...

ứ ướ ữ ể ể ặ ố ế ộ ng, đ c đi m phát tri n và nh ng nhân t tác đ ng đ n phát o Nghiên c u xu h

ể tri n KTTG và TTTG.

ữ ứ ệ ế ủ ủ ể c a các ch th tham gia. o Nghiên c u nh ng chính sách và bi n pháp kinh t

ộ ụ ể N i dung c th :

ữ ề ấ ề 1. Nh ng v n đ chung v KTQT

ươ ố ế ạ ươ ố ế ạ 2. Th ng m i qu c t và chính sách th ng m i qu c t

ầ ư ố ế 3. Đ u t qu c t

ố ế ị ườ ề ệ ố ế 4. Cán cân thanh toán qu c t và th tr ng ti n t qu c t

ế ậ ộ ế ố ế 5. Liên k t và h i nh p kinh t qu c t

ư ậ ộ ế ố ế ứ ệ ậ ố Nh v y n i dung môn Kinh t qu c t nghiên c u lý lu n m i quan h kinh t ế

ữ ố ở ả ạ gi a các qu c gia c khía c nh vi mô và vĩ mô.

ứ 1.2. Các hình th c kinh t ế ố ế qu c t

ươ ố ế ạ 1.2.1. Th ng m i qu c t

ươ ố ế ạ ụ ữ ự ổ ố ị Th ng m i qu c t là s trao đ i hàng hóa và d ch v gi a các qu c gia, thông

ổ ấ ề ệ ớ ắ ổ qua mua bán và trao đ i, l y ti n t làm môi gi i, tuân theo quy t c trao đ i ngang giá

ư ạ ợ ằ nh m đ a l i l i ích cho các bên.

ươ ờ ớ ệ ấ ạ ế ố ế ạ ộ Ho t đ ng th ng m i ra đ i s m nh t trong các quan h kinh t qu c t và

ẫ ữ ị ệ ế ố ế ở ngày nay nó v n gi v trí trung tâm trong các quan h kinh t qu c t . S dĩ th ươ ng

ố ế ạ ư ậ ả ủ ế ệ ọ ở m i qu c t có vai trò quan tr ng nh v y b i vì k t qu c a các quan h kinh t ế

ố ế ượ ể ệ ậ ươ ố ế ạ qu c t ố khác cu i cùng đ c th hi n t p trung trong th ng m i qu c t và quan h ệ

ề ệ ẫ ổ ế ệ ệ ấ ế ố ế hàng hóa ti n t v n là quan h ph bi n nh t trong các quan h kinh t qu c t .

ầ ư ố ế 1.2.2. Đ u t qu c t

ầ ư ố ế ố ế ề ố ứ ể ộ ố Đ u t qu c t là m t hình th c di chuy n qu c t v v n, trong đó v n đ ượ c

ể ừ ộ ố ự ể ự ệ ặ ố ố ộ di chuy n t qu c gia này sang qu c gia khác đ th c hi n m t ho c m t s d án

ầ ư ằ đ u t nh m đem l ạ ợ i l i ích cho các bên tham gia.

ầ ư ố ố ế ầ ư ủ ư V n đ u t qu c t có hai dòng chính: đ u t c a t ể ỗ ợ nhân và h tr phát tri n

ứ ủ ủ ổ ứ chính th c c a các chính ph , các t ch c qu c t ố ế .

ầ ư ủ ư ầ ư ủ ư ượ ệ ướ ự ứ Đ u t c a t nhân: Đ u t c a t nhân đ c th c hi n d i ba hình th c:

ạ ả ố Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ầ ư ự ế ướ + Đ u t tr c ti p n c ngoài

ầ ư ế + Đ u t gián ti p

ươ ụ + Tín d ng th ạ ng m i

ỗ ợ ứ ể H tr phát tri n chính th c (ODA)

ố ế ề ổ ọ ệ 1.2.3. Trao đ i qu c t v khoa h c và công ngh

ố ế ề ứ ệ ệ ọ ế ổ Trao đ i qu c t v khoa h c công ngh là hình th c quan h kinh t qu c t ố ế ,

ệ ủ ả ẩ ọ ộ ố ượ ổ ớ ố qua đó s n ph m khoa h c công ngh c a m t qu c gia đ c trao đ i v i qu c gia

ạ ớ ợ ỗ ằ khác nh m đ t t i l ơ i ích cao h n m i bên.

ố ế ề ứ ổ ộ 1.2.4. Trao đ i qu c t v s c lao đ ng

ố ế ề ứ ứ ệ ộ ế ổ Trao đ i qu c t v s c lao đ ng (SLĐ) là hình th c quan h kinh t qu c t ố ế ,

ườ ể ừ ướ ộ ướ ụ ằ trong đó ng i lao đ ng di chuy n t n c này sang n c khác nh m m c đích lao

ố ế ộ đ ng ki m s ng.

ườ ộ ướ ọ ộ ỏ ườ ấ ư ủ ườ Khi ng i lao đ ng ra kh i m t n c g i là ng i xu t c , SLĐ c a ng i đó

ẩ ườ ộ ướ ế ộ ườ ấ ọ g i là SLĐ xu t kh u. Khi ng i lao đ ng đ n m t n ọ c khác g i là ng ậ ư i nh p c ,

ườ ậ ẩ ọ ủ SLĐ c a ng i đó g i là SLĐ nh p kh u.

ạ ệ ụ ị 1.2.5. Các d ch v thu ngo i t :

ạ ệ ị ạ ộ ồ ế ụ Các d ch v thu ngo i t bao g m các ho t đ ng kinh t qu c t ố ế ướ ạ d i d ng các

ố ế ố ế ư ậ ả ố ế ụ ị d ch v qu c t ị nh du l ch qu c t , giao thông v n t i qu c t ạ , thông tin liên l c

ố ế ả ố ế ố ế ụ qu c t ể , b o hi m qu c t , thanh toán và tín d ng qu c t ,…

ế ố ố ế ở ể ệ ở ủ ể ả ạ ộ ấ ạ Y u t qu c t đây th hi n ặ ph m vi ho t đ ng ho c ch th s n xu t và

ố ị ể ệ ậ ộ ườ ố ượ đ i t ng tiêu dùng thu c các qu c t ch khác nhau. Đ thu n ti n, ng i ta quy ướ c

ố ế ủ ấ ớ ụ ứ ệ ồ ị tính qu c t ạ c a các d ch v này đ ng nh t v i hình th c thanh toán là vi c thu ngo i

ạ ệ ị ớ ệ t ụ . Các d ch v thu ngo i t ộ có quy mô ngày càng l n, n i dung ngày càng phong phú

ứ ạ ở và hình th c ngày càng tr nên đa d ng.

ế ể 1.3. Xu th phát tri n kinh t ế ế ớ th gi i

ế ể ị ừ ế ậ ấ ế 1.3.1. Xu th chuy n d ch t kinh t v t ch t sang kinh t ứ tri th c

ế ậ ấ ế 1.3.1.1. Kinh t v t ch t và kinh t ứ tri th c

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ế ậ ấ * Kinh t v t ch t:

ế ậ ề ấ ế ự ơ ở ả ấ ố Kinh t v t ch t là n n kinh t d a trên c s khai thác, s n xu t, phân ph i và

ữ ạ ữ ữ ử ụ s d ng nh ng tài nguyên h u hình và h u h n.

ế * Kinh t ứ tri th c

ế ứ ề ơ ở ả ự ấ ố “Kinh t tri th c là n n kinh t ế ượ đ c xây d ng trên c s s n xu t, phân ph i và

ề ế ấ ơ ở ứ ứ ử ụ s d ng tri th c, thông tin” ( báo cáo “n n kinh t l y c s là tri th c” c a t ủ ổ ứ ch c

ể ế ợ h p tác và phát tri n kinh t Organization of Economic Cooperation and

Development OECD)

ế ỷ ừ ữ ữ ủ ế ế ầ ố T cu i nh ng năm 80, đ u nh ng năm 90 c a th k XX đ n nay xu th phát

ể ế ứ tri n kinh t ễ tri th c di n ra nhanh.

ề ế ế ớ ấ ế ể ả ướ ế ứ N n kinh t th gi t y u ph i phát tri n theo h i t ng kinh t tri th c, có nh ư

ụ ượ ắ ớ ạ ế ậ ả ự ể ấ ả ậ v y m i kh c ph c đ ế ủ c h n ch c a kinh t v t ch t và đ m b o s phát tri n lâu

ủ ộ ườ ữ ế ể ộ dài c a xã h i loài ng i và đây cũng chính là m t trong nh ng xu th phát tri n kinh

ệ ế ế ớ t th gi i hi n nay.

ệ ủ ể ể ế ế 1.3.1.2. Bi u hi n c a xu th phát tri n kinh t ứ tri th c

ơ ấ ế ự ể ị ừ ế ậ ấ ế ị ụ C c u kinh t có s chuy n d ch t kinh t v t ch t sang kinh t d ch v

ơ ấ ầ ư ự C c u đ u t ổ có s thay đ i

ơ ấ ổ ươ ố ế ạ ự ổ C c u trao đ i trong th ng m i qu c t có s thay đ i.

ủ ộ ể ế ế 1.3.1.3. Tác đ ng c a xu th phát tri n kinh t ứ tri th c

ộ ự * Tác đ ng tích c c

ể ủ ự ượ ẩ ạ ả ấ ẽ ự Thúc đ y m nh m s phát tri n c a l c l ộ ng s n xu t và phân công lao đ ng

ố ế ở ư ạ ự ế ố ộ ưở ư ả ấ qu c t các qu c gia đ n trình đ cao, đ a l i s tăng tr ng s n xu t và l u thông

ố ế ế ơ ấ ể ế ướ ướ qu c t , làm chuy n bi n c c u kinh t các n c theo h ả ệ ng có hi u qu .

ỷ ọ ế ứ ụ ị Làm tăng nhanh t tr ng các ngành kinh t tri th c, các ngành d ch v , các ngành

ượ ệ ọ có hàm l ng khoa h c – công ngh cao.

ậ ợ ể ề ệ ề ể ề ạ T o đi u ki n thu n l ữ i đ truy n bá và chuy n giao ngày càng nhi u nh ng

ệ ề ổ ứ ự ề ả ấ ọ thành t u v khoa h c – công ngh , v t ề ả ch c và qu n lý, v s n xu t và kinh doanh.

ướ ơ ộ ữ ự ể ệ ậ ọ Các n c có c h i đón nh n nh ng thành t u phát tri n khoa h c – công ngh , khoa

ế ế ớ ủ ả ọ h c kinh t và qu n lý c a th gi i.

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ướ ệ ướ ữ ể ậ Các n ặ c, đ c bi t là các n ồ ơ ộ ế c đang phát tri n có c h i ti p c n nh ng ngu n

ầ ế ư ứ ữ ệ ồ ố ồ ọ ự l c quan tr ng và c n thi t nh ngu n v n, ngu n tri th c và nh ng kinh nghi m v ề

ả ế ạ ữ ề ướ ể ả qu n lý kinh t ệ . T o đi u ki n cho nh ng n ắ c này có kh năng phát tri n, rút ng n

ả ớ ướ ế ớ kho ng cách v i các n c khác trên th gi i.

ự ộ * Tác đ ng tiêu c c:

ế ể ế ấ ớ ứ ể ả Xu th phát tri n kinh t tri th c có th làm gia tăng r t l n kho ng cách giàu

nghèo.

ế ể ướ ể ộ Xu th này cũng có th làm cho các n ệ ấ c đang phát tri n trình đ công ngh th p

ơ ị ụ ậ ệ ợ ế ể ọ có nguy c b t t h u n u không có chính sách phát tri n khoa h c – công ngh h p lý.

ầ ế 1.3.2. Xu th toàn c u hóa

ố ế ầ 1.3.2.1. Qu c t hóa và toàn c u hóa

ủ ả ả ộ ế ề Trong “Tuyên ngôn c a Đ ng C ng s n”, C.Mác và Ph.Ăngghen đã vi t v quá

ố ế ố ế ế ự ể ế ỉ “Qu c t hóa kinh t là s phát tri n kinh t không ch trong trình qu c t hóa TBCN:

ờ ỳ ố ế ế ạ ộ ố m t qu c gia mà còn trên ph m vi toàn th gi i” ế ớ . Th i k này, nói đ n qu c t hóa

ố ế ế ở ỉ ế ố ế ứ t c là qu c t hóa kinh t , b i vì khi đó ch có kinh t mang tính qu c t ấ còn các v n

ư ề đ khác ch a mang tính qu c t ố ế .

ị ườ ầ ế ớ ố “Toàn c u hóa là quá trình hình thành th tr ng th gi ệ ố ấ i th ng nh t, h th ng

ở ộ ụ ư ế ọ ầ tài chính – tín d ng toàn c u, m r ng giao l u kinh t ệ ữ khoa h c – công ngh gi a

ướ ả ề ề ế ớ ế ạ ấ ộ các n c và gi ị i quy t các v n đ v chính tr , xã h i trên ph m vi toàn th gi i”.

ự ễ ầ ế ươ Quá trình toàn c u hóa di n ra trên các lĩnh v c: kinh t ấ (nh t là th ầ ạ ng m i, đ u

ệ ệ ả ọ ườ ư t u, tài chính,…), khoa h c – công ngh , văn hóa, thông tin, b o v môi tr ng và lĩnh

ứ ộ ự ầ ả ạ ồ ị ự ự v c chính tr (bao g m c ngo i giao và quân s ). M c đ toàn c u hóa các lĩnh v c

ự ẽ ấ ạ ố ế ự ậ ấ trên không gi ng nhau, m nh m nh t là lĩnh v c kinh t , ch m nh t là lĩnh v c chính

tr .ị

ệ ủ ể ế ầ ế 1.3.2.2. Bi u hi n c a xu th toàn c u hóa kinh t

ễ ớ ớ ố ộ (cid:0) Quá trình qu c t ố ế hoá di n ra v i quy mô ngày càng l n, t c đ ngày càng cao

ấ ả ự ả ấ ươ ầ ư ụ trong t t c các lĩnh v c s n xu t, th ạ ng m i, đ u t ị , tài chính, d ch v …thúc

ể ả ề ề ộ ế ề ể ệ ầ ẩ đ y xu th toàn c u hoá phát tri n c v chi u r ng và chi u sâu. Bi u hi n:

ự ả ấ : o Trong lĩnh v c s n xu t

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ỷ ầ ố ế ữ ậ ộ ể Nh ng th p k g n đây, phân công lao đ ng qu c t phát tri n nhanh và

ữ ệ ớ ể có nh ng bi u hi n m i:

ắ ề ơ ở ủ ố ế ự ổ ộ Có s thay đ i sâu s c v c s c a phân công lao đ ng qu c t .

ổ ề ơ ế ự ộ Có s thay đ i v c ch hình thành phân công lao đ ng qu c t ố ế .

ự ầ ư:

o Trong lĩnh v c đ u t

ầ ư ữ ầ ố ế ở ọ ớ Nh ng năm g n đây, đ u t qu c t tr ể thành tr ng đi m m i cho s ự

ưở ế ệ ượ ầ ư ẫ ữ ướ tăng tr ng kinh t . Hi n t ng đ u t l n nhau gi a các n c công

ữ ệ ướ ể ệ ớ ể nghi p phát tri n, gi a các n c công nghi p phát tri n v i các n ướ c

ữ ướ ể ớ ể đang phát tri n, gi a các n c đang phát tri n v i nhau ngày càng tăng.

Đ u t ầ ư ự ế tr c ti p

ầ ư ị ườ ế ứ Đ u t gián ti p (thông qua th tr ng ch ng khoán)

ự ươ

o Trong lĩnh v c th

ạ : ng m i

ươ ố ế ạ ố ớ ọ Th ng m i qu c t ể ngày càng đóng vai trò quan tr ng đ i v i phát tri n

ự ồ ấ ươ ố ế ằ ạ kinh t ế ế ớ th gi i. S đ ng nh t th ng m i qu c t ự b ng s ra đ i h ờ ệ

ẩ ủ ổ ứ ố ế ẩ ố th ng tiêu chu n c a T ch c Tiêu chu n qu c t (International Standard

ở ẩ ươ Organization – ISO) tr thành tiêu chu n chung hàng hóa th ạ ng m i

qu c t ố ế .

ể ủ ự ế S phát tri n c a các liên minh kinh t

ị ườ ể ế ớ ị ườ Hình thành và phát tri n th tr ng th gi ồ i bao g m: th tr ng hàng

ụ ố ề ệ ấ ộ ứ ả ộ ọ ị hóa, d ch v , v n, ti n t , b t đ ng s n, s c lao đ ng, khoa h c – công

ẩ ấ ả ệ ầ ạ ngh , thông tin,…Quá trình toàn c u hóa thúc đ y t t c các lo i th ị

ườ ị ườ ề ệ ể ệ ặ tr ng phát tri n nhanh, đ c bi t là th tr .

ạ ộ ủ ớ ng ti n t (cid:0) Vai trò ngày càng l n c a các ho t đ ng tài chính ti n t ề ệ , các công ty xuyên

ố ổ ứ ố ế qu c gia, các t ch c qu c t …

ủ ộ ế ầ 1.3.2.3. Tác đ ng c a xu th toàn c u hóa

ộ ự * Tác đ ng tích c c

ể ủ ự ượ ẩ ạ ả ấ ẽ ự Thúc đ y m nh m s phát tri n c a l c l ộ ng s n xu t và phân công lao đ ng

ố ế ở ơ ấ ế ể ố ộ ị ế qu c t các qu c gia đ n trình đ cao, làm chuy n d ch c c u kinh t các n ướ c

ướ ả ơ ợ ướ ệ ậ ụ ễ ơ theo h ệ ng h p lý, có hi u qu h n. Các n c d dàng h n trong vi c t n d ng l ợ i

ế ủ ể ể th c a nhau đ phát tri n kinh t ế ủ ướ c a n c mình.

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ị ườ ế ớ ấ ả ề ố ị Quá trình hình thành th tr ng th gi ụ i th ng nh t c v hàng hóa d ch v ,

ứ ệ ộ ọ ướ ấ ậ ợ ố v n, s c lao đ ng, khoa h c – công ngh ….làm cho các n c r t thu n l ệ i trong vi c

ồ ự ừ ướ ụ ắ ổ b sung các ngu n l c t n ữ c ngoài, kh c ph c nh ng khó khăn bên trong.

ộ ự * Tác đ ng tiêu c c

ữ ấ ả ầ ọ ơ ộ Làm tr m tr ng h n nh ng b t công trong xã h i, làm gia tăng kho ng cách giàu

ừ ướ ướ nghèo trong t ng n ữ c và gi a các n c.

ề ự ủ ẹ ệ ạ ả ộ ướ Làm thu h p quy n l c, ph m vi và hi u qu tác đ ng c a Nhà n ộ c dân t c

ể ủ ố ế ự đ n s phát tri n c a qu c gia.

ặ ủ ờ ố ọ ườ ở ơ ừ Làm cho m i m t c a đ i s ng con ng i tr nên kém an toàn h n, t an toàn

ế ộ ườ ế ị ừ kinh t , tài chính, văn hóa, xã h i, môi tr ng đ n an toàn chính tr , an ninh; t an toàn

ườ ừ ủ ế ố ủ ừ c a t ng con ng i, t ng gia đình đ n an toàn c a qu c gia.

ệ ố ớ ướ ể ế ầ ặ ặ Đ c bi t, đ i v i các n c đang phát tri n, xu th toàn c u hóa đang đ t ra

ứ ấ ớ ữ ế ượ ượ ắ ợ ượ ấ ớ nh ng thách th c r t l n, n u v t qua đ c và th ng l i thì cái đ ế c r t l n, n u

ượ ượ ả ấ ỏ ưở ự ẽ ấ không v t qua đ c thì cái m t cũng không nh , khi đó nh h ng tiêu c c s l n át

ướ ượ ự ở ữ làm cho các n c này khó khai thác đ ộ c nh ng tác đ ng tích c c trên.

ế ở ử ế ố 1.3.3. Xu th m c a kinh t qu c gia

ở ử ử ế ố 1.3.3.1. Đóng c a và m c a kinh t qu c gia

ế ỷ ề ướ ủ ậ ỷ ể ở Th p k 50, 60 c a th k XX, nhi u n c đang phát tri n Châu Á, Châu M ỹ

ượ ộ ậ ề ể ề ế ướ ử ớ Latinh m i dành đ c đ c l p đ u phát tri n n n kinh t theo h ng “đóng c a kinh

ố ế t qu c gia”.

ế ệ ể ề ố ế ủ ế ự ử Đóng c a kinh t qu c gia là vi c phát tri n n n kinh t ch y u d a vào

ồ ự ướ ồ ự ướ ộ ự ử ụ ể ngu n l c trong n c (n i l c), s d ng không đáng k ngu n l c n ạ c ngoài (ngo i

ế ướ ệ ớ ế ớ ố ề ự l c), n n kinh t trong n c ít có m i liên h v i th gi i bên ngoài .

ừ ố ữ ạ ướ ể ậ ấ T cu i nh ng năm 60, hàng lo t các n c đang phát tri n đã nh n th y chính

ử ế ể ể ố ợ sách đóng c a kinh t qu c gia không còn phù h p và chuy n sang phát tri n theo xu

ế ở ử ế ớ ế ữ ữ ế ầ ố ố th m i – xu th m c a kinh t qu c gia. Đ n cu i nh ng năm 80, đ u nh ng năm

ướ ế ở ử ể ế 90, các n ổ c XHCN cũng đã chuy n đ i theo xu th m c a kinh t ố qu c gia.

ở ử ế ố ướ ế ướ ắ M c a kinh t qu c gia là các n ể c phát tri n kinh t trong n ề ớ c g n li n v i

ế ự ế ế ớ ằ ạ ộ ở ộ ệ ế ố kinh t khu v c và kinh t th gi i b ng vi c m r ng ho t đ ng kinh t đ i ngo i ạ .

ế ố ướ ồ ự ỉ ự ướ ể Phát tri n kinh t qu c gia, các n c không ch d a vào ngu n l c trong n c mà còn

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ồ ự ướ ạ ộ ở ộ ế ố ự d a vào ngu n l c ngoài n c. M r ng ho t đ ng kinh t ạ đ i ngo i, các n ướ ự c l a

ạ ộ ọ ư ở ộ ạ ầ ươ ợ ch n u tiên hàng đ u là m r ng ho t đ ng ngo i th ng và h p tác đ u t ầ ư ớ v i

ướ n c ngoài.

ở ử ụ ế ố 1.3.3.2. M c tiêu m c a kinh t qu c gia

ướ ở ử ự ề ệ Ngày nay, trên th gi ế ớ ấ ả i t t c các n c đ u th c hi n chính sách “m c a kinh

ữ ề ể ệ ế ụ ế t ”. Tuy nhiên, do nh ng đi u ki n phát tri n kinh t ở ử có khác nhau, m c tiêu m c a

ế ủ ỗ ướ kinh t c a m i n c có khác nhau.

ố ớ ướ ể ề ế ợ ế ề ố ọ Đ i v i các n c phát tri n, n n kinh t có l i th v v n và khoa h c – công

ế ố ề ệ ự ệ ộ ượ ệ ả ngh , các y u t đi u ki n t nhiên và lao đ ng đã đ ụ c khai thác có hi u qu . M c

ế ủ ướ ể ợ ế ể ở ử tiêu m c a kinh t c a các n c phát tri n là khai thác l ể i th bên ngoài đ phát tri n

ế ở ử ớ ề ướ ụ ể kinh t theo chi u sâu. M c a v i các n ể ậ c đang phát tri n đ t n d ng các y u t ế ố

ề ộ ở ử ứ ộ ớ ướ ể chi u r ng (tài nguyên, s c lao đ ng) và m c a v i các n ằ c phát tri n khác nh m

ế ố ệ ố ề ế tìm ki m y u t chi u sâu (công ngh , v n).

ố ớ ướ ề ế ợ ề ề ế ề Đ i v i các n ể c đang phát tri n, n n kinh t có l ệ i th ti m năng v đi u ki n

ế ề ố ệ ả ạ ộ ọ ự t ệ nhiên và lao đ ng, h n ch v v n, kinh nghi m qu n lý và khoa h c – công ngh .

ướ ế ằ ợ ế Các n ở ử c này m c a kinh t nh m khai thác l ệ ề ố i th bên ngoài v v n, kinh nghi m

ệ ể ữ ả ọ ợ ế ề ứ qu n lý và khoa h c – công ngh đ phát huy nh ng l i th ti m năng, đáp ng yêu

ể ầ c u phát tri n kinh t ế ấ ướ đ t n c.

ế ở ử ệ ủ ể ế ố 1.3.3.3. Bi u hi n c a xu th m c a kinh t qu c gia

ộ ướ ế ượ ự ề ệ ế ở ể ệ M t là, hi n nay các n c đ u th c hi n chi n l c kinh t ề m , phát tri n n n

ế ố ớ ế ự ẩ ạ ấ kinh t ắ qu c gia g n v i kinh t khu v c và kinh t ế ế ớ th gi ẩ i, đ y m nh xu t kh u

ữ ấ ặ ợ ế ạ ư ậ ẩ hàng hóa (nh t là nh ng m t hàng có l i th c nh tranh), u tiên nh p kh u nguyên

ệ ế ị ụ ụ ả ấ ướ ườ ợ li u, máy móc, thi t b ph c v s n xu t trong n c và tăng c ng h p tác đ u t ầ ư ớ v i

ướ n c ngoài.

ướ ế ợ ậ ế ự ậ Hai là, các n ộ c k t h p h i nh p kinh t ộ khu v c và h i nh p kinh t ế ế ớ th gi i.

ộ ế ứ ộ ạ ự ư ủ ư ớ ậ H i nh p kinh t khu v c thì m c đ c nh tranh ch a cao, r i ro không l n, nh ng l ợ i

ượ ề ộ ạ ộ ích thu đ c không nhi u. Ng ượ ạ c l ậ i, h i nh p kinh t ế ế ớ th gi ơ i có ph m vi r ng h n,

ứ ộ ạ ế ệ ơ ơ ộ ể ớ ủ ư m c đ c nh tranh quy t li ơ t h n, r i ro có th l n h n nh ng c h i mang l ạ ợ i l i ích

ơ ướ ề ậ ữ ụ ắ ộ ế ự ớ l n h n. Các n c đ u có m c tiêu là h i nh p v ng ch c vào kinh t khu v c, qua đó

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ủ ờ ơ ể ộ ệ ậ ọ ộ rút ra bài h c kinh nghi m, tranh th th i c đ h i nh p kinh t ế ế ớ th gi i m t cách

ệ ả hi u qu .

ế ở ử ủ ộ ế ố 1.3.3.4/ Tác đ ng c a xu th m c a kinh t qu c gia

ộ ự * Tác đ ng tích c c

ứ ệ ạ ướ ừ ả T o ra s c ép làm cho các doanh nghi p trong n ả ế c ph i không ng ng c i ti n,

ể ủ ự ượ ứ ạ ẽ ự ạ ẩ nâng cao s c c nh tranh, làm thúc đ y m nh m s phát tri n c a l c l ấ ả ng s n xu t

ố ế ở ộ ơ ấ ể ố ị ế và phân công lao đ ng qu c t các qu c gia, làm chuy n d ch c c u kinh t các

ướ ướ ả ơ ệ ợ n c theo h ng h p lý, có hi u qu h n.

ỏ ầ ự ữ ề ế ướ ớ ề ế Xóa b d n s ngăn cách gi a n n kinh t trong n c v i n n kinh t ự khu v c

ế ớ ổ ớ ẩ ướ ậ ụ ợ ế ở ướ và th gi i; thúc đ y trao đ i v i các n c, t n d ng l i th trong n c và tranh th ủ

ượ ế ố ậ ợ đ c các y u t thu n l i bên ngoài.

ố ớ ướ ể ắ ầ Đ i v i các n ể c đang phát tri n, có th đi t ự t đón đ u trong quá trình th c

ở ử ệ ệ ệ ế ớ ậ ố hi n công nghi p hóa thông qua vi c m c a kinh t ầ v i bên ngoài, đón nh n v n đ u

ệ ệ ể ạ ả ươ ạ ộ ư t , công ngh , kinh nghi m qu n lý, phát tri n ngo i th ng và các ho t đ ng kinh t ế

ạ ố đ i ngo i khác.

ạ ầ ủ ộ ẩ ự Thúc đ y s xích l i g n nhau c a các dân t c, làm cho con ng ườ ở i các n ướ c

ự ể ệ ộ ớ khác nhau ngày càng hi u nhau, có thi n chí v i nhau, cùng nhau xây d ng m t th ế

ớ ể ổ gi ị i hòa bình, n đ nh và phát tri n.

ộ ự * Tác đ ng tiêu c c

ướ ề ườ ệ ế ớ ứ ộ Do các n c đ u tăng c ng các quan h kinh t v i nhau nên m c đ ph ụ

ề ộ ế ướ ụ ề thu c vào n n kinh t các n ộ c khác, ph thu c vào n n kinh t ế ế ớ th gi i ngày càng

tăng.

ự ạ ệ ướ Áp l c c nh tranh ngày càng gia tăng, các doanh nghi p trong n ứ ạ c có s c c nh

ế ướ ứ ư ị ườ ế tranh y u khó t n t ồ ạ ượ ở ị ườ c th tr i đ ng trong n c ch ch a nói đ n th tr ng n ướ c

ế ề ệ ẫ ả ơ ngoài, d n đ n nguy c phá s n nhi u doanh nghi p.

ủ ươ ủ ả ướ ề ộ ậ 1.4. Ch tr ng c a Đ ng và Nhà n c v h i nh p kinh t ế ố ế qu c t

ể ế ố ộ ấ ế ể  Phát tri n kinh t ạ đ i ngo i là m t t ằ t y u khách quan nh m phát tri n kinh t ế

ệ ổ ự ự ệ ệ ệ ạ ả trong s nghi p công nghi p hoá, hi n đ i hoá, xây d ng và b o v t ố qu c

ệ ủ Vi ộ t Nam xã h i ch nghĩa.

ệ ữ ử ắ ế  X lý đúng đ n m i quan h gi a kinh t ố ị và chính tr

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ờ ạ ậ ự ủ ứ ế ợ ộ ự ứ ủ ạ ạ  Phát huy s c m nh n i l c k t h p c a s c m nh c a th i đ i, t n l c khai

ữ ợ ế ủ ấ ướ ủ ộ ậ ộ thác nh ng l i th c a đ t n c, ch đ ng trong quá trình h i nh p kinh t ế

qu c tố ế

ở ộ ệ ố ế ố ươ ươ  M r ng các m i quan h kinh t ạ đ i ngo i theo ph ứ ng th c đa ph ng hoá,

ắ ợ ự ẳ ạ ợ đa d ng hoá và d a trên nguyên t c h p tác bình đ ng, cùng có l ớ ợ i, phù h p v i

ị ướ ơ ế ị ườ c ch th tr ng theo đ nh h ng XHCN

ệ ả ế ố ẩ ự ệ ầ ạ  Nâng cao hi u qu kinh t ệ đ i ngo i góp ph n thúc đ y s nghi p công nghi p

ệ ạ hoá, hi n đ i hoá đ t n ấ ướ c

ệ ể ổ ớ ơ ế ả ế ạ ộ ế ố  Ti p t c tri ế ụ t đ đ i m i c ch qu n lý kinh t ho t đ ng kinh t ạ đ i ngo i

ự ộ ủ ộ ậ ế ố ế  Ch đ ng và tích c c h i nh p kinh t qu c t

ạ ộ ộ ế ố ệ ạ ầ ớ ụ  Đào t o đ i ngũ cán b kinh t đ i ngo i ngang t m v i nhi m v

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ươ

ƯƠ

Ố Ế

Ạ

Ch

ng 2

: TH

NG M I QU C T

ứ ệ ươ ố ế ạ 2.1. Khái ni m, vai trò và các hình th c th ng m i qu c t

2.1.1. Khái ni mệ

ươ ố ế ạ ụ ữ ự ố ổ Th ng m i qu c t ị là s trao đ i hàng hóa và d ch v gi a các qu c gia, thông

ổ ấ ề ệ ớ ắ ổ qua mua bán và trao đ i, l y ti n t làm môi gi i, tuân theo quy t c trao đ i ngang giá

ư ạ ợ ằ nh m đ a l i l i ích cho các bên.

ươ ố ế ạ ừ ờ ớ ệ ấ Th ng m i qu c t có t hàng ngàn năm nay, nó ra đ i s m nh t và hi n nay

ữ ị ệ ế ẫ v n gi v trí trung tâm trong các quan h kinh t qu c t ố ế .

ủ ươ ố ế ạ 2.1.2. Vai trò c a th ng m i qu c t

ệ ệ ẩ ả Nâng cao hi u qu kinh doanh, thúc đ y quá trình công nghi p hóa đ t n ấ ướ c.

ạ ộ ệ ệ ầ ẩ ả ấ ậ Thông qua ho t đ ng xu t, nh p kh u góp ph n vào vi c nâng cao hi u qu kinh

ệ ẩ doanh, thúc đ y quá trình công nghi p hóa

ầ ả ữ ề ế ấ ế ộ ọ Góp ph n gi i quy t nh ng v n đ kinh t xã h i quan tr ng c a đ t n ủ ấ ướ c:

ệ ệ ố ả ệ ử ụ V n, vi c làm, công ngh , s d ng tài nguyên có hi u qu

ự ố ữ ả ấ ả ế ạ ộ ị Đ m b o s th ng nh t gi a kinh t ạ và chính tr trong ho t đ ng ngo i

ươ ổ ứ ư ữ th ng. T ch c quá trình l u thông hàng hóa gi a trong n ướ ớ ướ c v i n c ngoài.

ứ ủ ươ ạ 2.1.3. Các hình th c c a th ng m i qu c t ố ế :

ươ ố ế ạ ề ồ ộ Th ng m i qu c t ộ ộ bao g m nhi u n i dung khác nhau. Trên giác đ m t

ạ ộ ạ ố ươ ủ ộ ươ ố ế ạ qu c gia đó chính là ho t đ ng ngo i th ng. N i dung c a th ng m i qu c t bao

g m:ồ

ữ ậ ẩ ấ Xu t và nh p kh u hàng hóa h u hình

ấ ậ ẩ Xu t nh p kh u hàng hóa vô hình

ướ ướ Gia công thuê cho n c ngoài và thuê n c ngoài gia công.

ể ẩ ấ Tái xu t và chuy n kh u.

ẩ ạ ấ Xu t kh u t ỗ i ch .

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ắ ơ ả ươ ố ế ạ 2.2. Nguyên t c c b n trong th ng m i qu c t

ắ ươ 2.2.1. Nguyên t c t ỗ ng h :

ư ữ ệ ắ ượ Theo nguyên t c này, vi c giành cho nhau nh ng u đãi và nhân nh ữ ng gi a

ệ ế ơ ở ươ ứ các bên trong quan h kinh t buôn bán trên c s t ng x ng nhau.

ứ ộ ư ộ ủ ụ ề ộ ự ố M c đ u đãi và đãi ng c a các qu c gia khác nhau ph thu c vào ti m l c

ế ủ ụ ệ ắ ỗ ố ườ ấ ợ kinh t c a m i qu c gia. Vi c áp d ng nguyên t c này th ng gây b t l i cho bên

ơ ế y u h n và mang tính phân bi ệ ố ử ớ ướ t đ i x v i n ứ c th ba.

ắ ố ệ ố 2.2.2. Nguyên t c t i hu qu c (Most favoured nation MFN)

ẽ ắ ớ Theo nguyên t c này, các bên tham gia buôn bán v i nhau s dành cho nhau

ữ ư ệ ư ữ ề ẽ ơ nh ng đi u ki n u đãi không kém h n nh ng u đãi mà mình đã, đang và s dành cho

ướ n ứ c th ba.

ượ ể ắ Nguyên t c này đ c hi u theo 2 cách:

ấ ả ữ ư ễ ả ộ Cách m tộ : t t c nh ng u đãi và mi n gi m mà m t bên tham gia trong các

ế ươ ấ ỳ ộ ướ ạ ố ệ quan h kinh t th ặ ẽ ng m i qu c tê đã ho c s dành cho b t k m t n ứ c th ba

ượ ề ệ ộ nào, thì cũng đ c dành cho bên tham gia kia đ ượ ưở c h ng m t cách không đi u ki n.

ể ừ ộ ệ Cách hai: hàng hóa di chuy n t m t bên tham gia trong quan h kinh t ế ươ ng th

ổ ủ ư ứ ế ẽ ả ạ ị m i này đ a vào lãnh th c a bên tham gia khia s không ph i ch u m c thu và các

ủ ụ ữ ề ậ ơ ổ ơ ớ ị ị ẩ phí t n cao h n, không b ch u nh ng th t c phi n hà h n so v i hàng hóa nh p kh u

ứ ừ ướ t n c th 3 khác.

ộ ố ắ 2.2.3. Nguyên t c đãi ng qu c gia (NT – National Treatment)

ự ắ ầ ắ ố ộ ố ệ Nguyên t c đãi ng qu c gia là nguyên t c yêu c u các qu c gia th c hi n

ữ ệ ả ẩ ả ằ ướ ấ ả ả nh ng bi n pháp nh m đ m b o cho s n ph m n ữ c ngoài và c nhà cung c p nh ng

ủ ẩ ướ ượ ố ử ị ườ ộ ị ư ả s n ph m đó c a n c ngoài đ c đ i x trên th tr ng n i đ a không kém u đãi

ớ ả ộ ị ộ ị ấ ạ ẩ ằ ơ h n (ngang b ng) so v i s n ph m n i đ a cùng lo i và các nhà cung c p n i đ a.

ắ ố ộ ườ ộ ơ ụ ả Nguyên t c đãi ng qu c gia th ấ ề ấ ng áp d ng theo nhi u c p đ : đ n gi n nh t

ế ướ ự ứ ạ ệ ề ậ ơ là trong các lĩnh v c thu , c ụ c phí, đi u ki n giao nh n,…; ph c t p h n là áp d ng

ở ộ ư ươ ự ở ữ ạ m r ng sang các lĩnh v c khác nh th ệ ng m i hàng hóa vô hình, s h u trí tu ,

ươ ấ ộ ạ ị ụ ả th ng m i d ch v và b t đ ng s n,…

ề ơ ộ ạ ụ ủ ự ằ ẳ ắ ạ M c đích c a nguyên t c này nh m t o s bình đ ng v c h i c nh tranh

ữ ả ấ ướ ả ấ ớ ướ gi a các nhà s n xu t kinh doanh n c ngoài v i nhà s n xu t kinh doanh trong n c.

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ế ộ ổ ậ ư ế 2.2.4. Ch đ thu quan u đãi ph c p GSP

ế ộ ộ ặ ạ ắ ệ ướ Nguyên t c này t o ra ch đ đãi ng đ c bi t dành cho các n c đang và

ể ệ ạ ậ ươ ướ ể ch m phát tri n trong quan h ngo i th ớ ng v i các n ứ c phát tri n, t c là hàng hóa

ướ ị ườ ể ậ ướ ể ượ ủ c a các n c đang và ch m phát tri n vào th tr ng các n c phát tri n đ ả c gi m

ễ ế ặ ậ ộ ướ ế ả ả ẩ ho c mi n thu nh p kh u mà không bu c các n c này ph i gi m thu cho hàng hóa

ướ ể ủ c a các n c phát tri n.

ộ ố ế ươ ố ế ạ 2.3. M t s lý thuy t th ng m i qu c t :

ủ ọ ươ 2.3.1. Ch nghĩa tr ng th ng

ủ ọ ươ ể ở ệ ấ ẽ ấ * Ch nghĩa tr ng th ng xu t hi n và phát tri n ạ Châu Âu, m nh m nh t là ở

ừ ữ ủ ọ ươ ờ ỳ ế Anh và Pháp t ế ỷ gi a th k 15, 16. Ch nghĩa Tr ng th ng k t thúc th i k hoàng

ế ỷ ủ ữ kim c a mình vào gi a th k 18.

ả ể Các tác gi tiêu bi u: Melon, Coltbert, Jean Bodin; James Stewart; Thomas Mum.

ờ : ơ ở * C s ra đ i

ạ ượ ử ụ ề ệ ữ  Vàng và b c đ c s d ng làm ti n t ố trong thanh toán gi a các qu c

gia.

ạ ượ ể ệ ự ủ ả ủ ố  Vàng và b c đ c coi là c a c i, th hi n s giàu có c a qu c gia.

ượ ề ạ ố ượ  Tích lũy đ c nhi u vàng và b c giúp cho qu c gia có đ ồ c các ngu n

ế ể ế ế ự ầ l c c n thi t đ ti n hành chi n tranh.

ư ưở ơ ả ủ ủ ọ ươ * T t ng c b n c a ch nghĩa tr ng th ng:

ạ ượ ạ ạ ọ ỉ Vàng b c đ c coi tr ng quá m c. ớ ứ Ch có vàng, b c và các kim lo i quý m i

ủ ự ố ạ t o ra s giàu có c a các qu c gia.

ố ượ ố ề ệ ủ ộ ướ ườ Mu n gia tăng kh i l ng ti n t c a m t n c thì con đ ả ủ ế ng ch y u ph i

ể ạ ươ ư ế ọ ươ ấ ạ phát tri n ngo i th ng. Nh ng thuy t Tr ng th ạ ng cũng nh n m nh trong ho t

ạ ươ ự ệ ấ ả ộ đ ng ngo i th ng ph i th c hi n chính sách xu t siêu.

ủ ề ướ ệ ể ế Đ cao vai trò c a nhà n ề c trong vi c đi u khi n kinh t .

ề ươ ớ ướ ệ ạ ả ệ Quan ni m v th ng m i: Vi c buôn bán v i n ấ c ngoài không ph i xu t

ủ ỉ ợ ủ ằ ố phát t ừ ợ l i ích chung c a 2 phía mà ch có l ậ i ích c a qu c gia mình. Cho r ng m u

ố ế ằ ơ ổ ị d ch qu c t là 1 trò ch i có t ng b ng 0.

ế ợ ệ ố ế 2.3.2. Lý thuy t l i th tuy t đ i

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ế ợ ệ ố ượ ế ự ị ư ẩ Lý thuy t l i th tuy t đ i đ c Adam Smith đ a ra trong tác ph m “S th nh

ượ ủ ố v ng c a các qu c gia” (The wealth of Nation) năm 1776.

ể ặ : * Đ c đi m tình hình

(cid:0) ừ ộ ể ệ ộ ơ ộ ộ ế ứ ả T m t xã h i nông nghi p đ n gi n phát tri n thành m t xã h i kinh t ph c

t p.ạ

(cid:0) ể ệ Công nghi p phát tri n.

ị ừ ộ ộ ị ươ ượ ở ộ ầ ố (cid:0) M u d ch t ậ n i b đ a ph ng đ c m r ng ra toàn qu c và toàn c u.

ệ ố ệ ố ể ươ ắ ầ ế ờ (cid:0) H th ng ngân hàng phát tri n, h th ng th ng phi u ra đ i và b t đ u phát

hành ti n tề ệ

ệ ượ ề (cid:0) Vai trò doanh nghi p đ c đ cao.

ể : ủ * Quan đi m c a Adam Smith

ệ ố ủ ẳ ị Kh ng đ nh vai trò c a cá nhân và h th ng kinh t ế ư t doanh. Chính ph ủ

ạ ộ ệ ệ ậ ầ ị không c n can thi p vào các ho t đ ng m u d ch qu c t ố ế  Quan ni m bàn tay vô

hình (The invisible hand).

ư ệ ủ Tính u vi t c a chuyên môn hoá.

ơ ở ậ ố ị ợ ệ ố ế ế ữ C s m u d ch gi a 2 qu c gia chính là l ợ i th tuy t đ i. L i th tuy t đ i ệ ố ở

ư ẳ ả ấ ấ ơ ộ ạ ỉ đây là chi phí s n xu t th p h n (nh ng ch có chi phí lao đ ng mà thôi). Ch ng h n,

ợ ệ ố ề ế ả ợ ế QG I có l ẩ i th tuy t đ i v 1 s n ph m A nào đó và không có l i th tuy t đ i v ệ ố ề

ẩ ợ ệ ố ề ả ế ẩ ả s n ph m B. Trong khi đó QG II có l i th tuy t đ i v s n ph m B và không có l ợ i

ế ề ả ề ả ẩ ợ ế ả th v s n ph m A. Khi đó, c 2 QG đ u có l ấ i n u QG I chuyên môn hóa s n xu t

ấ ả ả ẩ ẩ ổ ả s n ph m A, QG II chuyên môn hóa s n xu t s n ph m B và trao đ i cho nhau.

ươ * Mô hình th ạ ng m i

ả ữ Nh ng gi thi ế : t

ả ẩ ố Hai qu c gia – 2 s n ph m

ộ ế ố ả ấ ộ M t y u t s n xu t (lao đ ng)

ộ ị Giá tr hàng hóa tính theo lao đ ng

ấ ả ổ Chi phí s n xu t không đ i

ị ườ ế ố ả ấ ả ạ Th tr ng hàng hóa và y u t s n xu t là c nh tranh hoàn h o

ể ằ ậ Chi phí v n chuy n b ng 0

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ể ự ể ộ ể ố Lao đ ng có th di chuy n t ể ư do trong 1 qu c gia nh ng không th di chuy n

ữ ố gi a các qu c gia

ậ ị ự ế ậ ả ị M u d ch t do, không có thu quan, và các rào c n m u d ch.

ả ử ờ ở ỹ ả ấ ượ ạ ạ ở Gi s 1 gi ộ lao đ ng M s n xu t đ c 6 gi lúa mì (1 gi là 36 lít), Anh

ờ ả ấ ượ ạ ờ ở ấ ượ trong 1 gi s n xu t đ c 1 gi . Trong khi đó 1 gi ộ lao đ ng ả Anh s n xu t đ c 5m

ở ỹ ỉ ượ ố ệ ượ ể ả ị ả v i, còn M ch đ c 4m. Các s li u trên đ c bi u th qua b ng sau:

ẩ ả ờ NSLĐ (S n ph m/gi ) ờ ườ ạ i gi ) /ng Lúa mì (gi Mỹ 6 Anh 1

ả ườ V i (mét/ng ờ i – gi ) 4 5

ế ợ ệ ố ủ ỹ ả ế ấ Theo lý thuy t l ệ i th tuy t đ i c a Adam Smith thì M s n xu t lúa mì có hi u

ả ơ ợ ệ ố ế ợ ế ớ qu h n hay có l ớ i th tuy t đ i so v i Anh, còn Anh có l ệ ố i th tuy t đ i so v i M ỹ

ấ ả ư ậ ỹ ẽ ả ấ ả trong s n xu t v i. Nh v y, M s chuyên môn hóa s n xu t lúa mì, Anh chuyên

ấ ả ẩ ẩ ậ ả ấ ả ổ ỹ môn hóa s n xu t v i và trao đ i cho nhau. M xu t kh u lúa mì, nh p kh u v i. Anh

ề ả ấ ẩ ẩ ậ ả ổ ố xu t kh u v i, nh p kh u lúa mì. Sau khi trao đ i, c hai qu c gia đ u thu đ ượ ợ i c l

ích.

ế ợ ế 2.3.3. Lý thuy t l i th so sánh:

ế ợ ữ ế ư David Ricardo đ a ra Lý thuy t l ắ ố i th so sánh trong cu n “Nh ng nguyên t c

ế ị kinh t ế chính tr và thu ” vào năm 1817.

ở ở ươ ớ ợ ế ọ ố C s các qu c gia giao th ng v i nhau là l i th so sánh hay còn g i là l ợ i

ế ươ ố th t ng đ i.

ả * Gi thi ế : t

ạ ả ẩ ố ỉ Ch có hai qu c gia và 2 lo i s n ph m

ộ ế ố ả ấ ộ M t y u t s n xu t (lao đ ng)

ố ị ả ấ Chi phí s n xu t là c đ nh

ị ườ ế ố ả ạ ả ấ Th tr ng hàng hóa và y u t s n xu t là c nh tranh hoàn h o

ậ ể Không có chi phí v n chuy n

ể ự ể ộ ể ố Lao đ ng có th di chuy n t ể ư do trong 1 qu c gia nh ng không th di chuy n

ữ ố gi a các qu c gia

ậ ị ự ế ả ậ ị M u d ch t do, không có thu quan, và các rào c n m u d ch.

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ộ ế ủ * N i dung c a lý thuy t:

ứ ấ ả ậ ố ợ Theo quy lu t này, ngay c 1 qu c gia là “kém nh t” (t c là không có l i th ế

ệ ố ể ả ẩ ẫ ả ợ ươ ớ ấ ả tuy t đ i đ s n xu t c 2 s n ph m) v n có l i khi giao th ố ng v i 1 qu c gia khác

ượ ố ấ ợ ệ ố ể ả ấ ả ế ẩ ả đ c coi là “t ứ t nh t” (t c là có l i th tuy t đ i đ s n xu t c 2 s n ph m).

ữ ấ ấ ả ặ ẩ ố ệ Qu c gia nên chuyên môn hoá s n xu t và xu t kh u nh ng m t hàng có hi u

ả ả ợ ế ữ ệ ẩ ậ i th so sánh ơ l ấ qu s n xu t cao h n ( ả ả ặ ) và nh p kh u nh ng m t hàng có hi u qu s n

ấ ợ ế ơ không có l i th so sánh ấ xu t th p h n ( ).

1 s nả

ấ ị ấ ượ ế ả ờ ả N u trong 1 th i gian nh t đ nh, QG 1 s n xu t đ c a ẩ 1 s n ph m A, b

ấ ượ ẩ ả ả ẽ ẩ ả ph m B; QG 2 s n xu t đ c a ẩ 2 s n ph m A và b ấ 2 s n ph m B thì QG 1 s Xu t

ế ấ ẩ ẩ ậ ẩ ẩ ậ ẽ kh u A, Nh p kh u B và QG 2 s Xu t kh u B, Nh p kh u A, n u:

b > 1 b a a > 1 b b 1 a hoặ 2 a c 2

ượ ạ ế Ng i n u: c l

a < 1 b b < 1 b b 1 a hoặ 2 a c 2

ẽ ẽ ậ ẩ ấ ấ ẩ ậ ẩ ẩ thì: QG 1 s Nh p kh u A, Xu t kh u B; QG 2 s Xu t kh u A, Nh p kh u

ố ệ ọ ằ * Minh h a b ng s li u

ờ

ẩ ườ ả ạ Lúa mì (gi S n ph m /ng ờ i gi ) Mỹ 6 Anh 1 ấ ượ ư ướ Bây gi xu t đ nh tr ỉ ả ờ ở Anh ch s n 1 gi ả c 2m v i thay vì 5m c đây. ả ườ V i (mét/ng ờ i – gi ) 4 2

ườ ợ ợ ỹ ể ả ệ ố ế Trong tr ng h p này, Anh không có l ấ ớ i th tuy t đ i so v i M đ s n xu t

ả ẩ ả ả c 2 s n ph m (lúa mì và v i)

ữ ế ả ợ ế N u so sánh gi a lúa mì và v i thì Anh có l ả ề ả i th so sánh v v i, vì NSLĐ s n

ấ ả ủ ấ ủ ỉ ằ ử ớ ỹ ả xu t v i c a Anh ch b ng 1 n a NSLĐ s n xu t c a M (2 so v i 4), trong khi NSLĐ

ỏ ơ ủ ủ ả ầ ấ ấ ớ ỹ ớ ả s n xu t lúa c a Anh nh h n 6 l n so v i NSLĐ s n xu t lúa c a M (1 so v i 6).

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ợ ệ ố ở ế ư ả ả ẩ ớ ợ ỹ M có l i th tuy t đ i 2 s n ph m lúa mì và v i so v i Anh nh ng l i th ế

ệ ố ả ớ ả ấ ớ ơ ớ ỹ ớ tuy t đ i s n xu t lúa mì l n h n (6 so v i 1) so v i v i (4 so v i 2) nên M có l ợ i

ế ề th so sánh v lúa.

ậ ợ ỹ ẽ ủ ế Theo quy lu t l ả i th so sánh c a David Ricardo thì M s chuyên môn hóa s n

ể ổ ấ ả ủ ầ ấ ẩ ấ ộ xu t lúa mì và xu t kh u m t ph n đ đ i l y v i c a Anh. Còn Anh chuyên môn hóa

ể ổ ấ ấ ả ủ ầ ấ ẩ ộ ỹ ả s n xu t v i và xu t kh u m t ph n đ đ i l y lúa mì c a M .

ơ ộ ế 2.3.4. Lý thuy t chi phí c h i:

ự ằ ế ứ Vào năm 1936, Gottfried Haberler đã c u Ricardo b ng cách d a trên lý thuy t

ơ ộ ể ả ậ ợ ế chi phí c h i đ gi i thích quy lu t l i th so sánh.

ơ ộ ủ ơ ộ ố ượ ế ả ẩ Theo lý thuy t chi phí c h i thì chi phí c h i c a 1 s n ph m là s l ủ ng c a

ộ ả ườ ủ ể ả ẩ m t s n ph m khác mà ng ơ i ta ph i hy sinh đ có đ tài nguyên làm tăng thêm 1 đ n

ứ ấ ẩ ị ả v s n ph m th nh t

Ví d : ụ

ẩ ả S n ph m Lúa mì Mỹ 6 Anh 1

V iả 4 2

ả ể ả ỏ ỹ ầ ế ậ ị N u không có m u d ch thì M c n ph i b ra (hy sinh) 2/3 mét v i đ có đ ủ

ả ấ ạ ơ ộ ể ả ư ậ ấ ơ ị ố s tài nguyên s n xu t 1 gi lúa mì. Nh v y, chi phí c h i đ s n xu t 1 đ n v lúa

ẽ ở ơ ộ ể ả ơ ị mì s là 2/3. Còn ấ Anh, chi phí c h i đ s n xu t 1 đ n v lúa mì là 2 (1W = 2C).

ơ ộ ể ả ư ế ấ ơ ị ở ỹ ấ ơ ở ỹ Nh th , chi phí c h i đ s n xu t 1 đ n v lúa mì M th p h n Anh và M có

ế ợ ế ề ớ ươ ự ợ l i th so sánh (l i th chi phí) so v i Anh v lúa mì. Cũng t ng t , chi phí c h i đ ơ ộ ể

ị ả ủ ộ ơ ủ ẽ ấ ỹ ợ ả s n xu t m t đ n v v i c a M là 3/2, c a Anh là 1/2. Do đó, Anh s có l ế i th so

ợ ỹ ề ả ư ướ ế ế ả ớ sánh (l i th chi phí) so v i M v v i. K t qu này cũng đúng nh tr c đây đã

ậ ợ ứ ủ ư ế ỉ ở ỗ nghiên c u qua quy lu t l i th so sánh c a Ricardo, nh ng ch khác ch thay vì gi ả i

ế ở ộ ả ế ằ ị ằ thích b i lý thuy t tính giá tr b ng lao đ ng, chúng ta đã gi i thích b ng lý thuy t chi

ơ ộ ượ ả ế ế ố ằ ộ ấ ồ phí c h i, tránh đ c gi thi t cho r ng lao đ ng là y u t ấ duy nh t hay đ ng nh t

ả ẩ ể ạ đ t o ra s n ph m.

ớ ạ ớ ả ả ấ ườ *** Đ ng gi ơ ộ : i h n kh năng s n xu t (PPF) v i chi phí c h i

ọ ằ ơ ộ ớ ạ ả ả ấ ể Chi phí c h i có th minh h a b ng gi i h n kh năng s n xu t.

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ườ ớ ạ ơ ộ ấ ả ả ổ ớ Đ ng gi i h n kh năng s n xu t (v i chi phí c h i không đ i) là 1 đ ườ ng

ự ế ợ ể ả ủ ế ả ẩ ẳ ố ỉ ấ th ng, ch ra s k t h p thay th nhau c a 2 s n ph m mà qu c gia có th s n xu t

ớ ỹ ử ụ ậ ộ ố khi s d ng toàn b tài nguyên v i k thu t là t ấ t nh t.

ố ệ ả ở ỹ ề ả ấ ả ở ệ ạ ả Ví dụ: B ng s li u v kh năng s n xu t lúa mì và v i M và Anh (tri u gi lúa

ả ệ mì hay tri u mét v i)

Anh

ả ả Mỹ Lúa mì (W) V i (C)

Lúa mì (W) 60 V i (C) 0 180 0

150 20 50 20

120 40 40 40 lỷ ệ t

90 60 30 60 3/2 lỷ ệ t C 2 = W 1 60 80 20 80

30 100 10 100

0 120 0 120

ả ử ế ậ ộ ế ố ả ấ ể ả Gi s n u t p trung toàn b y u t ấ s n xu t đ s n xu t lúa mì thì 1 năm M ỹ

ấ ượ ệ ạ ấ ả ỉ ậ ế ả ượ ẽ ả s s n xu t đ c 180 tri u gi lúa mì. N u ch t p trung s n xu t v i thì đ c 120

ẽ ả ế ấ ả ớ ượ ứ mét v i. N u b t đi 30W thì s s n xu t thêm đ c 20C, t c là 30W = 20C (vì chi phí

ở ơ ộ ơ ộ c h i đã xem xét trên là chi phí c h i (CFCH) W/C = 2/3).

ả ươ ự ườ Gi i thích t ng t cho tr ợ ủ ng h p c a Anh.

v iả

Anh

Mỹ

120

ng gi

ả i h n kh

120

ả i h n kh ỹ

ớ ạ ườ đ ng gi năng sx c a Mủ

ớ ạ ủ

ườ đ năng sx c a Anh

100

ườ ớ ạ ấ ủ ả ả ỹ Đ thồ ị: Đ ng gi i h n kh năng s n xu t c a M và Anh

A

Khi không có m u ậ d chị

A’

lúa mì

120 160 180

(cid:0) (cid:0)

ỗ ườ ả ủ ự ữ ệ ể ể M i đi m trên đ ỗ ố ợ ng (PPF) bi u hi n 1 s ph i h p gi a lúa mì và v i c a m i

ể ả ấ ố qu c gia có th s n xu t.

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ạ ỹ ả ấ ượ ể ạ ả ấ VD: t i đi m A, M s n xu t 90W, 60C. T i A’, Anh s n xu t đ c 40W và 40C

ữ ể ằ ườ ể ị Nh ng đi m n m bên trong đ ồ ng PPF bi u th ngu n tài nguyên không đ ượ ử c s

ệ ả ụ d ng hoàn toàn, không hi u qu .

ữ ể ườ ể ạ ớ ằ ằ Nh ng đi m n m bên ngoài đ ng PPF là không th đ t t i b ng tài nguyên và k ỹ

ủ ệ ậ ố thu t hi n có c a qu c gia.

(cid:0) ạ ố ỗ ổ ạ ơ ộ T i m i qu c gia, thì chi phí c h i (CFCH) là không đ i thì nó l ữ i khác nhau gi a

ơ ở ể ề ậ ố ị các qu c gia và chính đi u này làm c s đ sinh ra m u d ch.

W/C = 2/3 ( M ); P

ấ ả ơ ị ở ỹ CFCH s n xu t 1 đ n v lúa mì P ở W/C = 2 ( Anh)

C/W = 1/2 ( Anh)

ở ỹ ả ơ ở ấ CFCH s n xu t 1 đ n v v i P ị ả C/W = 3/2 ( M ); P

(cid:0) ở ỹ ấ ơ ở ợ ề ế PW/C M th p h n Anh ỹ M có l i th so sánh v lúa mì

ở ợ ế PC/W ấ Anh th p h n ơ ở ỹ (cid:0) M Anh có l ề ả i th so sánh v v i

(cid:0) ườ ữ ự ợ ố Trong tr ả ng h p này: s khác nhau trong giá c so sánh gi a 2 qu c gia chính là c ơ

ữ ị ậ ở ể ế s đ ti n hành m u d ch gi a 2 bên.

ế ế 2.3.5. Lý thuy t Heckscher – Ohlin (lý thuy t HO)

ế ế ọ ụ ể Lý thuy t này do 2 nhà kinh t ư h c Th y Đi n Eli Hecksher và Bertil Ohlin đ a

ượ ọ ế ra, do đó nó đ c g i là lý thuy t Hecksher – Ohlin.

ả ế ủ ế : ữ * Nh ng gi thi t c a lý thuy t HO

ả ị ấ ả ố Gi ề đ nh n n kinh t ế ế ớ th gi ả i có 2 qu c gia (QG 1 và QG 2), s n xu t 2 s n

ử ụ ế ố ầ ẩ ộ ư ả ph m (X và Y), s d ng 2 y u t đ u vào là lao đ ng và t b n (L, K).

ả ị ị ườ ố ế ị ườ ả ạ Gi đ nh th tr ng qu c t là th tr ng c nh tranh hoàn h o

ộ ỹ ư ệ ậ ở ả ố Trình đ k thu t công ngh là nh nhau c 2 qu c gia.

ỗ ượ ả ệ ợ ề ấ ậ ổ M i hàng hóa đ c s n xu t trong đi u ki n l i nhu n không đ i theo quy mô

ầ ở ư Hai QG có cùng nhu c u s thích nh nhau

ứ ự ả ẩ ượ ả ẩ ả ớ ơ S n ph m X ch a đ ng hàm l ứ ự ng (L) l n h n thì s n ph m Y ph i ch a đ ng

ượ ươ ơ hàm l ng (K) t ố ớ ng đ i l n h n.

ữ ấ ả Quá trình chuyên môn hóa s n xu t gi a 2 QG là không hoàn toàn

ế ố ả ể ể ấ ướ ư Các y u t s n xu t có th di chuy n trong 1 n ể c nh ng không di chuy n

qu c tố ế

ươ ố ế ạ ự Th ng m i qu c t là t do

ể ậ Không có chi phí v n chuy n.

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ế ố * Y u t ụ : thâm d ng

ế ố ả ủ ẩ ấ ạ ả Trong ph m vi c a 2 s n ph m (X) và (Y) và 2 y u t s n xu t (L) và (K),

ụ ả ẩ ằ ả ẩ ư ả ế ỷ ố chúng ta nói r ng s n ph m Y là s n ph m thâm d ng t b n (K) n u t s (K/L) s ử

ấ ả ấ ả ử ụ ả ả ẩ ớ ẩ ơ ụ d ng trong s n xu t s n ph m Y là l n h n (K/L) s d ng trong s n xu t s n ph m

ị ư ả ế ơ ơ ộ ị Thí dụ: N u có 2 đ n v t ể ả b n (2K) và 2 đ n v lao đ ng (2L) dùng đ s n

ộ ơ ộ ơ ị ả ị ả ẩ ấ ấ ỷ ố ư ả ẽ ộ xu t m t đ n v s n xu t m t đ n v s n ph m Y, t s t ứ b n / lao đ ng s là 1, t c

ả ử ộ ơ ể ả ấ ờ là K/L =2/2 =1. Gi s , cũng trong th i gian đó 1K và 4L dùng đ s n xu t m t đ n v ị

ố ớ ứ ẩ ằ ợ ả s n ph m X, t c là K/L = 1/4 đ i v i X. Ở ườ tr ả ể ng h p này có th nói r ng Y là s n

ụ ẩ ư ả ụ ả ẩ ộ ph m thâm d ng t b n và X là s n ph m thâm d ng lao đ ng.

ế ố ể ọ ố ớ ả ụ ố Có th minh h a y u t ẩ thâm d ng đ i v i s n ph m X và Y trong 2 qu c gia

ồ ể ằ b ng bi u đ sau:

ườ

ng K/L đ/v sp’Y

ườ

ng K/L đ/v sp’Y

ườ

ng K/L đ/v sp’X

ườ

ng K/L đ/v sp’X

2 1

QG 1 QG 2 K

L L

ể ả ằ ồ ớ ớ ỉ ố ấ Bi u đ này ch ra r ng QG 1 s n xu t 1Y v i 2K và 2L. V i 4K và 4L, qu c

ố ớ ồ ị ể ả ỉ ố ấ gia này có th s n xu t 2Y. Vì t s K/L = 2/2 = 4/4 =1 đ i v i Y. Trên đ th , đó là

ườ ố ừ ố ọ ể ả ộ ộ đ ng n i t ấ ặ g c t a đ , có đ nghiêng = 1. M t khác, 1K và 4L dùng đ s n xu t

ẽ ả ấ ượ ớ ồ ị ườ 1X, v i 2K và 8L s s n xu t đ c 2X. Do đó K/L. Trên đ th , đây là đ ng n i t ố ừ

ố ớ ả ẩ ộ ộ ư ế ỉ ố ố ọ g c t a đ , có đ nghiêng = 1/4. Nh th , t s K/L = 1 đ i v i s n ph m Y là thâm

ư ả ụ ả ẩ ộ ở ụ d ng t b n và s n ph m X là thâm d ng lao đ ng QG 1.

Ở ố ớ ố ớ ế ả ẩ QG 2, K/L = 4 đ i v i Y và K/L = 1 đ i v i X. Vì th Y cũng là s n ph m

ụ ư ả ư ở ụ ả ẩ ộ ố thâm d ng t b n và X cũng là s n ph m thâm d ng lao đ ng gi ng nh QG 1. Rõ

ồ ị ườ ố ớ ở ỗ ố ộ ớ ơ ràng trên đ th , đ ng K/L đ i v i Y ớ m i qu c gia có đ nghiêng l n h n so v i

ườ ẩ đ ố ớ ả ng K/L đ i v i s n ph m X.

ạ ả ố Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ế ố ư ừ : * Y u t d th a

ỉ ự ồ ế ố ả ủ ể ề ấ ố Ch s d i dào c a 1 qu c gia v 1 y u t ộ s n xu t nào đó, có th là lao đ ng

ư ả hay t b n.

ị Có 2 cách xác đ nh:

ấ ụ ể ộ ố ượ ị ậ ữ ằ ơ ộ ng lao đ ng và t ư ả b n Cách 1: Đo b ng nh ng đ n v v t ch t c th toàn b s l

ấ ủ ả ố ộ ố ị ừ ẵ s n dùng vào s n xu t c a qu c gia đó. Theo cách xác đ nh này, m t qu c gia là th a

ố ư ả ơ ỉ ố ủ ộ ổ ố ớ ư ả t ế ỉ ố ữ ổ b n n u t s gi a t ng s t ộ b n và t ng s lao đ ng l n h n t s này c a m t

ố qu c gia khác.

ả ế ố ố ộ ị so sánh. Theo cách xác đ nh này, m t qu c gia là Cách 2: Thông qua giá c y u t

ừ ư ả ế ỉ ố ữ ả ư ả ộ th a t b n n u t s gi a giá c t ả b n và giá c lao đ ng (P ấ K/PL) là th p h n t s ơ ỉ ố

ủ ướ ố ượ ế ỉ ố ữ ừ ả ộ này c a n ộ c khác và m t qu c gia đ c coi là th a lao đ ng n u t s gi a giá c lao

L/PK) là th p h n t s này c a n

ả ư ả ơ ỉ ố ủ ướ ấ ữ ơ ộ đ ng và giá c t b n (P c khác. H n n a, chúng ta

ế ằ ả ủ ư ả ộ ạ l i bi t r ng giá c c a t ấ b n chính là lãi su t – r và giá c c a ề ả ủ lao đ ng chính là ti n

K/PL = r/w.

ươ l ng – w nên P

ộ ế : * N i dung lý thuy t HO

ớ ả ế ế ượ ể ộ ữ V i nh ng gi thi t đã cho, lý thuy t HO đ ố ư c phát bi u nh sau: M t qu c

ẩ ả ế ố ụ ẽ ấ ẩ ư ừ ươ ố gia s xu t kh u s n ph m thâm d ng y u t mà qu c gia đó d th a t ố ng đ i và

ẩ ả ế ố ụ ậ ế ố ươ ố ẩ nh p kh u s n ph m thâm d ng y u t mà qu c gia khan hi m t ng đ i.

ươ ố ế ạ 2.4. Chính sách th ng m i qu c t

ủ ứ ệ ươ ố ế ạ 2.4.1. Khái ni m, ch c năng c a chính sách th ng m i qu c t

* Khái ni mệ

ươ ố ế ạ ộ ệ ố ụ ắ Chính sách th ng m i qu c t là m t h th ng các nguyên t c, công c và

ệ ợ ướ ử ụ ể ề ạ ộ ươ bi n pháp thích h p mà nhà n ỉ c s d ng đ đi u ch nh các ho t đ ng th ạ ng m i

ố ế ủ ờ ỳ ấ ị ạ ượ ằ ố ộ ộ qu c t c a m t qu c gia trong m t th i k nh t đ nh, nh m đ t đ ụ c các m c tiêu

ế ượ ế ộ ủ ố ặ đ t ra trong chi n l ể c phát tri n kinh t xã h i c a qu c gia đó.

ứ * Ch c năng

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ậ ợ ệ ạ ệ ướ i cho các doanh nghi p trong n ở ộ c m r ng th ị ề M t làộ , t o đi u ki n thu n l

ườ ướ ố ế ẽ ạ ộ tr ng ra n c ngoài, tham gia m nh m vào phân công lao đ ng qu c t và th ươ ng

ố ế ạ ủ ề ế ế ướ m i qu c t , khai thác tri ệ ể ợ t đ l i th so sánh c a n n kinh t trong n c.

ệ ị ườ ộ ị ề ệ ệ ạ ng n i đ a, t o đi u ki n cho các doanh nghi p trong ả Hai là, b o v th tr

ướ ứ ươ ạ ộ ố ế n ữ c đ ng v ng và v n lên trong ho t đ ng kinh doanh qu c t ấ ẩ ả , thúc đ y s n xu t

ướ ể trong n c phát tri n.

ươ ạ 2.4.2. Phân lo i chính sách th ạ ng m i

ự ươ 2.4.2.1. Chính sách t do th ạ ng m i

ạ ươ ướ ự ệ ế Là chính sách ngo i th ng, trong đó nhà n c không can thi p tr c ti p vào quá

ề ế ươ ở ử ị ườ ộ ị trình đi u ti ạ t ngo i th ng, mà m c a hoàn toàn th tr ể ng n i đ a đ cho hàng hóa

ư ả ư ướ ạ ề ệ và t b n đ ượ ự c t ữ do l u thông gi a trong và ngoài n c t o đi u ki n cho th ươ ng

ố ế ạ ơ ở ậ ự ể ạ m i qu c t phát tri n trên c s quy lu t t do c nh tranh.

ả ộ ươ 2.4.2.2. Chính sách b o h th ạ ng m i

ạ ươ ủ ử ụ ệ Là chính sách ngo i th ạ ng trong đó chính ph s d ng các bi n pháp ngo i

ươ ộ ề ả ấ ộ ị ể ả ướ ự ạ ủ ậ ẩ th ng đ b o h n n s n xu t n i đ a tr c s c nh tranh c a hàng hóa nh p kh u

ự ệ ệ ươ ạ ơ ả 2.5. Các bi n pháp c b n th c hi n trong th ng m i qu c t ố ế :

ế 2.5.1. Thu quan

2.5.1.1. Khái ni mệ

ỗ ơ ế ế ấ ẩ ạ ộ ị ậ Thu quan là m t lo i thu đánh vào m i đ n v hàng xu t kh u hay nh p

ẩ ủ ố ộ kh u c a m t qu c gia.

*** Phân lo i:ạ

(cid:0) ố ượ ế ế ậ ẩ ẩ ấ Theo đ i t ng: Thu xu t kh u và thu nh p kh u.

ế ế ẩ ấ ẩ ấ o Thu xu t kh u: là thu đánh trên hàng hoá xu t kh u.

ế ế ẩ ậ ẩ ậ o Thu nh p kh u: là thu đánh trên hàng hoá nh p kh u.

ể ượ ế ố ớ ả ẩ ẫ ụ ấ Thu quan có th đ ậ c áp d ng đ i v i c hàng hóa xu t kh u l n nh p

ế ớ ẩ ủ ế ế ậ ẩ ẫ kh u. Tuy nhiên, trên th gi i thu quan nh p kh u v n là ch y u cho nên

ườ ườ ữ ế ế ể ế ậ ỉ ng i ta th ậ ng hay dung thu t ng thu thu quan đ ch thu quan nh p

kh u.ẩ

(cid:0) ươ ế ế ị Theo ph ng pháp tính: thu quan tính theo giá tr , thu quan tính theo s l ố ượ ng

ế ỗ ợ và thu quan h n h p.

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ế ị ượ ộ ạ c coi là m t lo i o Thu quan tính theo giá tr (The ad valorem tariff): đ

ế ằ ị ủ ậ ị thu đánh b ng t ỷ ệ l % theo giá tr c a hàng hoá m u d ch.

P1=P0 (1+ TS)

ậ ơ ị ẩ P0: Giá 1 đ n v hàng hóa nh p kh u

ế % thu đánh vào giá hàng hóa ỷ ệ Ts: T l

ơ ộ ị ế P1: Giá 1 đ n v hàng hóa sau khi n p thu

ố ượ ế ế ạ ỗ ộ ơ ị ậ ng: là m t lo i thu đánh trên m i đ n v v t o Thu quan tính theo s l

ấ ủ ậ ị ch t c a hàng hoá m u d ch.

P1=P0+TS

ậ ơ ị ẩ P0: Giá 1 đ n v hàng hóa nh p kh u

ế ơ ị Ts: Thu tính theo đ n v hàng hóa

ơ ộ ị ế P1: Giá 1 đ n v hàng hóa sau khi n p thu

ự ế ợ ế ự ủ ứ ế ợ ỗ o Thu quan h n h p: là cách th c tính thu d a vào s k t h p c a hai

cách tính trên.

ữ ư ề ế ạ ỗ ượ ấ ị ể ẳ M i lo i thu nói trên đ u có nh ng u và nh ạ c đi m nh t đ nh. Ch ng h n

ố ượ ế ế ệ ể ố ễ ạ thu tính theo s l ế ng là d thu, h n ch vi c khai man giá hàng hóa đ tr n thu .

ả ả ứ ể ệ ộ ượ ắ Tuy nhiên, cách thu này khá c ng nh c nên hi u qu b o h có th không đ ả c đ m

ữ ế ơ ỏ ị ố ớ ữ ậ ẩ ả b o. H n n a cách tính thu này t ắ ra thiên v đ i v i nh ng hàng hóa nh p kh u đ t

ị ươ ươ ứ ứ ề ể ế ế ở ti n, b i vì khi chuy n m c thu này thành m c thu giá tr t ng đ ặ ng thì các m t

ắ ề ẽ ị ế ấ ụ ứ ứ ẩ ả ớ ơ ớ hàng đ t ti n s ch u m c thu th p h n so v i m c áp d ng v i các s n ph m cùng

ạ ẻ ề ơ lo i r ti n h n.

ế ể ị ượ ứ ả ư Thu tính theo giá tr có u đi m là luôn duy trì đ ộ ố ớ ả c m c b o h đ i v i s n

ấ ướ ư ế ấ ạ ệ ế ấ ộ xu t trong n c, b t ch p l m phát bi n đ ng nh th nào. Tuy nhiên, vi c tính toán

ể ừ ậ ẩ ị ứ ế ả ị đúng giá tr hàng hóa nh p kh u đ t đó xác đ nh đúng m c thu không ph i là công

ệ ạ ẳ ả ơ ườ ữ ả ượ ư ị vi c đ n gi n. Ch ng h n, ng i ta ph i làm rõ nh ng gì đ c đ a vào giá tr hàng

ệ ự ế ể ể ạ ả ấ ả ọ ậ hóa: chi phí s n xu t, b o hi m, chi phí v n chuy n… Vi c l a ch n lo i thu nào

ấ ả ố ượ ụ ụ ế ẩ ộ ườ ượ còn ph thu c vào tính ch t s n ph m. Ví d , thu tính theo s l ng th ng đ c áp

ẩ ươ ố ồ ư ả ố ớ ả ụ d ng đ i v i s n ph m t ng đ i đ ng nh t v ch t l ạ ng nh các lo i nông s n.

ấ ề ấ ượ 24

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ố ở ướ ườ ươ ế ị Đa s các n c ng i ta dùng ph ng pháp tính thu quan theo giá tr hàng

ầ ớ ứ ậ ị ươ ộ hoá m u d ch và ph n l n n i dung nghiên c u trong ch ng này cũng theo cách tính

đó.

ủ ế : 2.5.1.2. Vai trò c a thu quan

ụ ế ượ ướ ử ụ ể ề ế ấ Thu quan là công c tài chính đ c nhà n c s d ng đ đi u ti ẩ t xu t kh u

ậ ẩ và nh p kh u hàng hóa.

ộ ả ế ả ấ ướ Thu quan b o h s n xu t trong n c.

ủ ế ộ ướ ồ Thu quan là m t ngu n thu c a ngân sách nhà n c.

ụ ể ả ế ế ươ ệ ạ ạ Thu quan là công c đ tr đũa các bi n pháp h n ch th ng m i do các

ế ố qu c gia khác ti n hành

ự ủ ộ ế 2.5.1.3. Phân tích s tác đ ng c a thu quan:

ể ơ ả ỉ ườ ộ ướ ợ ố ỏ ứ Đ đ n gi n chúng ta ch xét tr ng h p qu c gia 1 là m t n c nh , t c là khi

ế ả ẩ ưở ả ế ớ ế ậ đánh thu vào các hàng nh p kh u, không làm nh h ng đ n giá c th gi i.

ữ ủ ổ ế ầ : a/ Nh ng thay đ i ban đ u khi Chính ph đánh thu quan

ộ ủ ữ ụ ế ằ ộ ượ ể Nh ng tác đ ng cân b ng c c b c a thu quan đ c phân tích trên bi u đ ồ

ủ ả ụ ụ ể ể ẩ ị Trong đó tr c tung bi u th giá c a s n ph m X (USD), tr c hoành bi u th s ị ố

ả ẩ ả ẩ ượ l ng s n ph m X (s n ph m).

ả ử ầ ủ ư ạ ố Gi s hàm cung và hàm c u c a 1 qu c gia có d ng nh sau:

QDX = 20 PX + 90 ; QSX = 10 PX

X = 1 USD.

ả ế ộ ướ ế ớ ỏ Gi thi t đây là m t n c nh và giá th gi i là P

X là đ

SF+t

A C

ườ ườ ủ DX là đ ầ ng c u và S ng cung sp’ X c a QG 1

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ụ ộ ủ ữ ế ể ằ ồ ộ Bi u đ : Nh ng tác đ ng cân b ng c c b c a thu quan

ư ặ ầ ậ ị ạ ể ạ ườ ầ Khi ch a có m u d ch, cung c u g p nhau t i đi m E. T i đó, ng i c u s ẽ

ị ả ẩ ơ ườ ẽ ầ c n 30 đ n v s n ph m X và ng ớ i cung s bán v i giá là 3 USD.

ị ự ả ế ớ ủ ả ẽ ẩ ậ Khi có m u d ch t do, giá c th gi i c a s n ph m X s là 1 USD. Ở ứ m c

ụ ẽ ả ấ ướ ạ giá này, QG 1 s tiêu th 70X (đo n AB), trong đó s n xu t trong n ạ c là 10X (đo n

ạ ẩ ừ ậ ạ AC), còn l i 60X (đo n CB) là nh p kh u t bên ngoài.

ờ ả ử ế ế ố ị Bây gi gi s qu c gia này đánh thu 100% (thu quan tính theo giá tr ) trên

ả ả ẽ ẩ ẩ ẩ ậ Ở ứ ả s n ph m X nh p kh u, giá c s n ph m này s tăng lên là 2 USD. m c giá cao

ẽ ả ậ ớ ị ự ứ ạ ơ h n này thì tiêu dùng s gi m đi so v i khi m u d ch t do, t c là còn 50X (đo n GH),

ấ ả ướ ạ ượ trong đó s n xu t trong n ạ c là 20X (đo n GJ), còn l ạ i 30X (đo n JH) đ ậ c nh p

F+t là đ

ẩ ừ ườ ằ ẳ ườ ẩ ả kh u t bên ngoài. Đ ng th ng n m ngang S ng cung s n ph m X nh p t ậ ừ

ế ố bên ngoài vào qu c gia 1 khi có thu quan.

ư ậ ị ả ở ả ế Nh v y, rõ ràng là khi có thu quan, tiêu dùng đã b gi m đi QG1 (gi m đi

ấ ạ ạ ả ớ ướ ạ 20X) (đo n BN), còn s n xu t l i tăng lên 10X (đo n CM) so v i tr c khi có thu ế

ả ậ ứ ệ ậ ẩ ạ ả ả ố ị quan. Hi u qu m u d ch gi m (t c là gi m hàng nh p kh u) xu ng 30X (đo n BN +

ả ợ ợ ứ ủ ượ ằ ệ CM). Hi u qu l ứ i ích, t c là l i t c mà chính ph thu đ c b ng 30 USD (t ươ ng

ươ ư ậ ữ ệ ế ậ ớ đ ng v i di n tích hình ch nh t JHNM). Nh v y, thu quan làm cho giá tăng,

ấ ả ả ậ ả ẩ ướ gi m tiêu dùng, gi m nh p kh u, tăng s n xu t trong n ủ c và tăng thu cho chính ph .

ổ ợ : b/ Phân tích t ng h p

Ở ầ ẽ ộ ổ ợ ị ế ph n này, chúng ta s xem xét m t cách t ng h p giá tr kinh t mà thu ế

ả ả ể ồ ệ quan ph i tr thông qua vi c phân tích trên bi u đ .

ACJG = a; SCJM = b; SJHNM = c ; SNBH = d

ả ử ọ Gi s , g i: S

ố ớ ủ ế ộ ườ * Tác đ ng c a thu quan đ i v i ng i tiêu dùng:

ư ủ ặ ườ ữ ố ề ệ ả ườ Th ng d c a ng i tiêu dùng là kho n chênh l ch gi a s ti n mà ng i iêu

ớ ố ề ỗ ơ ị ả ẩ ẵ ả ọ dùng s ng sàng tr cho m i đ n v s n ph m v i s ti n mà h đã tr th c t ả ự ế Ả . nh

ưở ổ ề ố ượ ủ ự h ng c a s thay đ i v s l ng tiêu dùng:

ế ố ư ủ ư ườ ệ Khi ch a có thu : s d c a ng i tiêu dùng là di n tích tam giác ARB

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ế ố ư ủ ườ ệ Khi có thu : s d c a ng i tiêu dùng là di n tích tam giác GRH

ế ườ ị Do đó, khi có thu quan, ng i tiêu dùng b thi ệ AGHB = a + b + c + d t S

ố ớ ủ ế ộ ườ ả ấ * Tác đ ng c a thu quan đ i v i ng i s n xu t:

ư ủ ặ ườ ả ữ ệ ả ấ ườ ả Th ng d c a ng i s n xu t là kho n chênh l ch gi a giá mà ng i s n xu t d ấ ự

ế ọ ớ ki n bán v i giá mà h đã bán trên th c t ự ế .

ế ố ư ủ ư ườ ả ệ ấ Khi ch a có thu : s d c a ng i s n xu t là di n tích tam giác OAC.

ế ố ư ủ ườ ả ệ ấ Khi có thu : s d c a ng i s n xu t là di n tích tam giác OGJ.

ế ườ ả ướ ượ ợ ầ Do đó, khi có thu quan, ng ấ i s n xu t trong n c đ c l ệ i ph n di n tích t ứ

giác ACJG = a

ố ớ ủ ế ộ ủ * Tác đ ng c a thu quan đ i v i chính ph :

ủ ượ ớ ố ượ ế ầ Chính ph thu đ c ph n thu là 1 USD v i s l ậ ng hàng nh p là 30X

JHNM = c

ủ ượ ợ Do đó, chính ph đ c l ầ i ph n S

ố ớ ộ * Đ i v i xã h i:

ườ ệ Ng i tiêu dùng: thi t = a + b + c + d

ấ ợ ả Nhà s n xu t: l i =a

ủ ợ Chính ph : l i = c

ế ấ ổ ệ ạ * Do đó, t n th t do thu gây ra = (a+b+c+d)+a+c = (b+d). Thi t h i này chính là 2

tam giác CJM và BHN

ể ệ ổ ứ ả ấ ạ ố ủ Tam giác CJM th hi n t ng s chi phí s n xu t thêm trên h n m c c a

ườ ả ướ ệ ế ầ ấ ở ng ấ i s n xu t trong n c. S dĩ ph n này xu t hi n là do khi có thu quan, chính

ữ ủ ệ ả ả ậ ả ộ ề ấ ph đã b o h cho nh ng ngành s n xu t không hi u qu . Thay vì t p trung ti m

ả ấ ả ẩ ợ ế ạ ả ộ năng s n xu t cho s n ph m có l i th so sánh thì QG 1 l ầ ố i ph i chi ph i m t ph n

ấ ả ề ể ả ẩ ả ố ẩ ti m năng đó đ duy trì s n xu t s n ph m X – s n ph m mà qu c gia không có l ợ i

ế th so sánh.

ể ệ ố ệ ạ ậ Tam giác BHN th hi n s thi t h i tiêu dùng do giá quá cao (h u qu c a s ả ủ ự

ệ ầ ấ ộ ộ ả ạ ế ả b o h ). Ph n này xu t hi n vì thu quan đã làm tăng lên m t cách gi ủ t o giá c a

ộ ự ẩ ệ ạ ỏ ườ ả s n ph m X, gây ra m t s thi ệ t h i trong vi c th a mãn ng ả ắ i tiêu dùng do ph i c t

ả gi m tiêu dùng vì giá quá cao.

ế ụ ộ ủ ư ậ ự ế ằ ậ ậ : Nh v y thông qua s phân tích cân b ng c c b c a thu quan nh p K t lu n

ẩ ằ ỉ kh u ch ra r ng:

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

(cid:0) ườ ộ ị ủ ế ế ậ ẩ ẫ ậ Thông th ẩ ng thu quan nh p kh u d n đ n giá n i đ a c a hàng nh p kh u

ộ ị ứ ả ấ ả ướ cao lên, làm cho m c tiêu dùng n i đ a gi m đi, s n xu t trong n ề c có đi u

ố ượ ệ ị ả ậ ớ ki n tăng lên. Do đó, kh i l ẩ ng hàng nh p kh u b gi m b t.

(cid:0) ủ ườ ậ ượ ề ả Chính ph là ng i nh n đ ế c kho n thu v thu .

(cid:0) ố ạ ự ậ ừ ườ ộ ị ả Có s phân ph i l i thu nh p t ng ẩ i tiêu dùng s n ph m n i đ a sang ng ườ i

ướ ố ạ ừ ự ồ ờ ấ ả s n xu t trong n c đ ng th i cũng có s phân ph i l i t các nhân t ố ư d

ừ ủ ộ ố ố ế ố th a c a m t qu c gia sang các nhân t ủ khan hi m c a qu c gia đó.

(cid:0) ế ự ữ ệ ế ả ấ ẩ ẫ ậ ổ Thu quan nh p kh u d n đ n s kém hi u qu , gây ra nh ng t n th t hay

ả ọ ộ còn g i là chi phí b o h .

ế 2.5.1.4. Thu quan danh nghĩa và t l ỷ ệ ả ộ ự ự b o h th c s :

ế ế ẩ ậ ấ ẩ Thu quan danh nghĩa là thu quan đánh trên hàng nh p kh u hay xu t kh u

ứ ủ ấ ẩ ả ố ướ (t c là đánh vào s n ph m cu i cùng) làm gia tăng giá cung c p c a n c ngoài.

ư ế ư ế ệ ậ ẩ ộ Nh ng còn thu quan đánh vào nguyên li u nh p kh u thì nh th nào và nó tác đ ng

ấ ả ướ ế đ n nhà s n xu t trong n c?

ệ ế ẽ ả ẩ ậ Khi thu quan đánh trên nguyên li u nh p s làm giá cung s n ph m trong

ướ ố ươ ữ ế ế ẩ n c gia tăng. M i t ả ng quan gi a thu đánh trên s n ph m (thu quan danh nghĩa)

ậ ượ ệ ế ằ ị ỷ ệ ả và thu quan đánh trên nguyên li u nh p đ c xác đ nh b ng t ộ ự ự b o h th c s . l

ứ Công th c tính t ỷ ệ ả ộ ự ự: b o h th c s l

Công th c 1:ứ

ỷ ệ ả ộ ự ự g: t b o h th c s l

ế t: thu quan danh nghĩa

ỷ ệ ữ ậ ượ ị ệ ai : t gi a giá tr nh p l l ớ ng nguyên li u v i trong đó: t a t i i g = 1 a i

ị ả ẩ ố giá tr s n ph m cu i cùng khi không có thu ế

quan.

ớ ượ ế ố ệ ti : thu quan đ i v i l ậ ng nguyên li u nh p

kh u.ẩ

Công th c 2:ứ

ỷ ệ ả ộ ự ự g: t b o h th c s l

ế ị v’: tr giá gia tăng sau khi có thu quan v’ – v g = v

ị ướ ế c khi có thu quan v: tr giá gia tăng tr 28

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ế ề ố ượ ệ ạ 2.5.2. Các bi n pháp h n ch v s l ng:

ạ ậ ẩ ạ ấ 2.5.2.1. H n ng ch xu t nh p kh u (Quota)

ụ ạ ế ươ ạ ấ ậ ạ ế ạ ẩ H n ng ch xu t nh p kh u là công c h n ch th ự ng m i phi thu quan tr c

ố ớ ố ượ ế ề ố ượ ẩ ậ ấ ị ố ti p đ i v i s l ng hàng hóa xu t nh p kh u. Đó là các quy đ nh v s l ng t i đa

ặ ượ ể ượ ậ ạ ạ ẩ ặ ấ m t hàng nào đó đ c phép xu t ho c nh p kh u. H n ng ch có th đ c phân b ổ

ộ ố ươ ư ự ứ ế ạ ắ ẳ ướ theo m t s ph ng th c, ch ng h n nh d a trên nguyên t c "ai đ n tr c đ ượ c

ướ ầ ấ ạ ấ ạ ầ ổ ị ỉ tr ơ c', đ u th u đ u giá h n ng ch hay đ n thu n là phân b mang tính ch đ nh.

ế ạ ạ 2.5.2.2. H n ng ch thu quan (Tariff Quota)

ộ ườ ặ ạ ạ ợ ệ ế ạ ạ M t tr ng h p h n ng ch đ c bi ứ t, đó là h n ng ch thu quan: là hình th c

ố ợ ệ ế ằ ạ ậ ặ ấ ả ẩ ạ ẩ ph i h p qu n lý xu t kh u ho c nh p kh u b ng bi n pháp thu quan và h n ng ch.

ụ ể ế ạ ậ ạ ấ ẩ ượ ẩ C th n u xu t kh u, nh p kh u trong h n ng ch cho phép thì đ c h ưở ng

ứ ế ả ạ ạ ẩ ẩ ấ ấ ơ ị ứ ậ m c thu quan th p. Còn xu t kh u, nh p kh u cao h n h n ng ch ph i ch u m c

ế thu quan cao.

ế ấ ẩ ự ạ ệ 2.5.2.3. H n ch xu t kh u t nguy n

ệ ế ẩ ấ ộ ở ẩ ậ ố ộ ạ Là m t bi n pháp h n ch xu t kh u mà ỏ đó, m t qu c gia nh p kh u đòi h i

ế ớ ượ ả ạ ẩ ấ ố ẩ ấ ướ ộ qu c gia xu t kh u ph i h n ch b t l ng hàng xu t kh u sang n c mình m t cách

ự ọ ẽ ệ ế ế ệ ả “t ụ nguy n” n u không h s áp d ng bi n pháp tr đũa kiên quy t.

ợ ấ ẩ ấ 2.5.3. Tr c p xu t kh u

ỗ ợ ủ ộ ơ ữ ặ ả ộ ủ Là nh ng kho n h tr c a Chính ph (ho c m t c quan công c ng) cho các

ệ ả ấ ẩ ả ấ ộ doanh nghi p s n xu t và kinh doanh hàng xu t kh u, có tác đ ng làm tăng kh năng

ấ ẩ ẩ ủ ả xu t kh u c a s n ph m.

ố 2.5.4. Bán phá giá và ch ng bán phá giá

2.5.4.1. Bán phá giá (Dumping):

ị ượ ệ ủ ệ ị Đ nh nghĩa bán phá giá đ c trình bày trong các văn ki n c a GATT (Hi p đ nh

ề ươ ệ ấ ữ ạ đó là vi c bán nh ng hàng hóa xu t kh u ẩ ở ộ m t ế chung v thu quan và th ng m i):

ấ ơ ị ườ ị ườ ả giá th p h n “giá tr bình th ng” (giá tr bình th ng nghĩa là giá bán s n ph m ẩ ở

ướ ấ n ẩ c xu t kh u)

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ố 2.5.4.2. Ch ng bán phá giá (Anti Dumping):

ệ ẩ ộ ơ ậ ẩ Là hành đ ng (bi n pháp) mà các c quan có th m quy n ề ở ướ n c nh p kh u áp

ố ớ ệ ượ ệ ằ ậ ẩ ụ d ng đ i v i hàng nh p kh u nh m vô hi u hóa hi n t ậ ng bán phá giá hàng nh p

ấ ướ ủ ẩ kh u trên đ t n c c a mình.

ự ế ế ẩ ậ ố ổ Trên th c t , hành vi ch ng bán phá giá là hành vi đánh thu nh p kh u b sung

ụ ể ừ ộ ướ ộ ẩ ụ ể ằ ấ ạ ố ớ đ i v i m t lo i hàng c th t m t n ằ c xu t kh u c th nào đó, nh m cân b ng

ữ ể ằ ả ậ ệ ạ ố ớ ả ị ự ủ gi a giá hàng nh p và giá tr th c c a nó, nh m gi m thi u thi ấ t h i đ i v i s n xu t

ướ ạ ướ ậ ẩ trong n i n c t c nh p kh u.

ạ ộ ả ỹ ươ ố ế ạ ậ 2.5.5. Rào c n k thu t trong ho t đ ng th ng m i qu c t

ướ ố ớ ư ủ ầ ẩ ả ậ Các n c đ a ra các yêu c u đ i v i hàng nh p kh u ph i tuân th các tiêu

ủ ộ ể ả ệ ứ ự ụ ắ ẩ ả ộ ọ ỏ ồ chu n b t bu c mà h ph i áp d ng đ b o v s c kh e, s an toàn c a c ng đ ng

ặ ể ả ệ ườ ho c đ b o v môi tr ng.

ứ ả ộ ậ ệ ướ ị ẩ ậ Đây cũng là hình th c b o h m u d ch vì thông qua vi c n ư c nh p kh u đ a

ố ớ ế ứ ề ẩ ậ ắ ẩ ầ ẩ ra các yêu c u v tiêu chu n đ i v i hàng hóa nh p kh u h t s c kh c khe: tiêu chu n

ấ ượ ề ề ệ ề ộ ẫ ề v quy cách, m u mã, v ch t l ề ứ ng, v v sinh thú y, v an toàn lao đ ng, v m c

ễ ườ ế ậ ạ ộ ộ đ gây ô nhi m môi sinh môi tr ẩ ng,… n u hàng nh p kh u không đ t m t trong các

ề ể ẩ ượ ộ ị ậ ẩ tiêu chu n k trên đ u không đ c nh p kh u vào n i đ a.

ươ

Ầ Ư

Ố Ế

Ch

ng 3: Đ U T QU C T

ầ ư ố ế ệ 3.1. Khái ni m đ u t qu c t

ề ầ ư ệ ế ặ Cho đ n nay, m c dù có không ít khái ni m khác nhau v đ u t qu c t ố ế ,

ư ệ ượ ườ ừ nh ng khái ni m đ ề c nhi u ng ậ i th a nh n đó là:

ầ ư ố ế ố ế ề ố ứ ể ộ qu c t là m t hình th c di chuy n qu c t v v n, trong đó v n đ ố ượ c "Đ u t

ể ừ ộ ố ự ể ự ệ ặ ố ố ộ di chuy n t qu c gia này sang qu c gia khác đ th c hi n m t ho c m t s d án

ầ ư ằ đ u t nh m đem l ạ ợ i l i ích cho các bên tham gia ".

ứ ầ ư ố ế 3.2. Các hình th c đ u t qu c t

ầ ư ố ạ ố ế ố ố : v n đ u t qu c t có hai dòng ủ ể ấ * Phân lo i theo ch th c p v n và vay v n

ầ ư ủ ư ứ ủ ỗ ợ ủ ể chính: đ u t c a t nhân và H tr phát tri n chính th c c a các chính ph , các t ổ

ứ ch c qu c t ố ế .

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ầ ư ủ ư ầ ư ủ ư ượ ệ ướ ự ứ : Đ u t c a t nhân đ c th c hi n d i ba hình th c: Đ u t c a t nhân

ầ ư ự ế ướ + Đ u t tr c ti p n c ngoài

ầ ư ế + Đ u t gián ti p

ươ ụ + Tín d ng th ạ ng m i

ỗ ợ ứ ể H tr phát tri n chính th c (ODA)

ấ ự ế ự ế ầ ư ự ạ ả * Phân lo i theo tính ch t tr c ti p hay không tr c ti p qu n lý d án đ u t :

ầ ư ự ế ướ Đ u t tr c ti p n c ngoài FDI

ầ ư ầ ư ế ạ ể ả Đ u t ồ gián ti p: bao g m các kênh đ u t còn l i, k c ODA

ầ ư ố ế ặ ứ ơ ả ể * Ho c có th chia đ u t qu c t thành 4 hình th c c b n:

ầ ư ự ế ướ Đ u t tr c ti p n c ngoài

ầ ư ế ướ Đ u t gián ti p n c ngoài

ươ ụ Tín d ng th ạ ng m i

ỗ ợ ứ ể H tr phát tri n chính th c ODA

ầ ư ự ế ướ 3.2.1. Đ u t tr c ti p n c ngoài (FDI )

a/ Khái ni mệ :

ứ ầ ư ố ế ủ ầ ư ướ Là hình th c đ u t qu c t mà ch đ u t n ộ ố ố c ngoài đóng góp m t s v n

ự ả ọ ự ế ề ặ ấ ị ụ ủ ớ đ l n vào lĩnh v c s n xu t ho c d ch v , cho phép h tr c ti p tham gia đi u hành

ọ ự ỏ ố ầ ư ố ượ đ i t ng mà h t b v n đ u t .

ứ ầ ư ự ế : b/ Các hình th c đ u t tr c ti p

ệ Doanh nghi p liên doanh

ố ướ ệ Doanh nghi p 100% v n n c ngoài

ợ ồ ợ H p đ ng h p tác kinh doanh

ầ ư ợ ồ Đ u t theo h p đ ng BOT, BTO, BT

ứ ầ ư ạ Hình th c đ u t mua l ậ i và sáp nh p (M&A)

Ư ể ế ủ ạ c/ u đi m và h n ch c a FDI

Ư ể : * u đi m

ủ ầ ư ố ớ Đ i v i ch đ u t :

ủ ầ ư ạ ộ ử ụ ầ ư ể ả ố + Ch đ u t có kh năng ki m soát ho t đ ng s d ng v n đ u t ể ư và có th đ a

ế ị ữ ợ ầ ư ườ ấ ọ ố ượ ử ụ ra nh ng quy t đ nh có l i nh t cho h . Do đó, v n đ u t th ng đ ớ c s d ng v i

ệ ả hi u qu cao.

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ủ ầ ư ướ ượ ộ ậ ế ả ị + Giúp ch đ u t n c tránh đ c hàng rào b o h m u d ch và chi m lĩnh th ị

ườ tr ng n ướ ở ạ c s t i.

ủ ầ ư ướ ể ả ượ ạ ả ẩ + Ch đ u t n c ngoài có th gi m đ c chi phí, h giá thành s n ph m do khai

ượ ả ấ ủ ệ ồ ộ ớ thác đ c ngu n nguyên li u và lao đ ng v i giá c th p c a n ướ ở ạ c s t ậ i. Vì v y,

ầ ư ự ệ ướ ủ ầ ư ể ự thông qua th c hi n đ u t ế tr c ti p ra n c ngoài, ch đ u t có th nâng cao đ ượ c

ủ ọ ị ườ ả ạ ế ớ kh năng c nh tranh c a h trên th tr ng th gi i.

ậ ầ ư ố ớ ế Đ i v i phía ti p nh n đ u t :

ệ ề ạ ượ ỹ ậ + T o đi u ki n cho n ướ ở ạ c s t ể ế i có th ti p thu đ ệ ệ c k thu t và công ngh hi n

ế ủ ướ ệ ệ ả ạ đ i, kinh nghi m qu n lý và tác phong làm vi c tiên ti n c a n c ngoài.

ệ ả ồ ồ ộ ộ + Giúp cho n ướ ở ạ c s t i khai thác m t cách có hi u qu ngu n lao đ ng, ngu n tài

ồ ố ở ộ ầ nguyên thiên nhiên và ngu n v n trong n ướ ừ c, t đó góp ph n m r ng tích lũy và nâng

ưở ế ố ộ cao t c đ tăng tr ng kinh t .

ế: * H n chạ

ố ớ ướ ế Đ i v i n ậ ố : c ti p nh n v n

ướ ở ạ ủ ộ ơ ấ ầ ư ệ ố + N c s t i khó ch đ ng trong vi c b trí c c u đ u t theo ngành và theo

ế ổ ầ ư ụ ể ạ ộ vùng lãnh th . N u n ướ ở ạ c s t i không có m t quy ho ch đ u t ọ c th và khoa h c,

ệ ượ ầ ư ệ ả ị ế ễ ẫ d d n đ n hi n t ng đ u t tràn lan kém hi u qu , tài nguyên thiên nhiên b khai

ứ ễ ườ ầ ọ ạ thác quá m c và n n ô nhi m môi tr ng tr m tr ng.

ỹ ẽ ẫ ủ ế ậ ạ ẩ ị ệ ạ ế ự + N u không th m đ nh k s d n đ n s du nh p c a các lo i công ngh l c

ệ ễ ườ ắ ớ ậ h u, công ngh gây ô nhi m môi tr ng v i giá đ t làm thi ệ ạ ợ t h i l i ích c a n ủ ướ ở c s

i.ạ t

ố ớ ướ ấ Đ i v i n ẩ ố : c xu t kh u v n

ủ ầ ư ể ặ ủ ể ườ + Ch đ u t ế có th g p r i ro cao n u không hi u rõ môi tr ng đ u t ầ ư ủ c a

n ướ ở ạ c s t i.

ủ ầ ư ướ ể ả ế ấ ạ ả + Có th x y ra tình tr ng ch y máu ch t xám n u ch đ u t n ể ấ c ngoài đ m t

ề ở ữ ệ ể ấ ế ả ả b n quy n s h u công ngh , bí quy t s n xu t trong quá trình chuy n giao.

ầ ư ế ướ 3.2.2. Đ u t gián ti p n c ngoài

a/ Khái ni mệ :

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ứ ầ ư ố ế ủ ầ ư ướ ằ ố Là hình th c đ u t qu c t mà ch đ u t n c ngoài góp v n b ng cách mua

ủ ế ế ổ ế ổ ự ệ n trái phi u, c phi u c a doanh nghi p ướ ở ạ c s t i, mà không tr c ti p t ứ ch c và

ệ ả qu n lý doanh nghi p.

ế ủ ầ ư Ư ể ế ạ b/ u đi m và h n ch c a đ u t gián ti p

Ư ể : * u đi m

ố ớ ướ ế Đ i v i n ậ ố : c ti p nh n v n

ố ọ ố ướ ộ + Đây là kênh huy đ ng v n quan tr ng t ừ ướ n ế c ngoài, ti p thu v n d ề i nhi u

quy mô.

ầ ư ế ụ ủ ề ằ ậ ố + V n đ u t ễ ử ụ ti p nh n b ng ti n nên d s d ng theo m c đích c a mình.

ầ ư ủ ự ạ ộ ệ + Nhà đ u t không can thi p vào quá trình ho t đ ng c a d án.

ố ớ ủ ầ ư: Đ i v i ch đ u t

ể ễ ượ ầ ư ụ ể ổ ễ + D bán, d chuy n nh ng đ thay đ i m c đích đ u t .

ễ ự ầ ư ệ + D th c hi n đ u t :

ự ệ Th c hi n nhanh

Chi phí th pấ

ị ớ ạ ổ ứ ỏ ủ ầ ư ở Không b gi i h n b i tu i, s c kh e c a Nhà đ u t

ế: * H n chạ

ố ớ ướ ế ậ ầ ư Đ i v i n c ti p nh n đ u t :

ệ ế ệ ả ạ ả + H n ch kh năng thu hút công ngh ; kinh nghi m qu n lý.

ị ấ ổ + Tính b t n đ nh cao.

ố ớ ầ ư Đ i v i Nhà đ u t :

ự ế ỏ ố ự ả + Không tr c ti p qu n lý d án mình b v n.

ấ ề ự ầ ư ề ệ ắ + Không có đi u ki n n m thông tin chính xác nh t v d án đ u t .

ụ ươ 3.2.3. Tín d ng th ạ ng m i

ứ ể ố ướ ợ ậ Là hình th c chuy n v n ra n c ngoài cho vay và thu l i nhu n thông qua lãi

ấ ề su t ti n cho vay.

ứ ầ ư ề ự ấ V th c ch t, đây cũng là hình th c đ u t ế . gián ti p

ỗ ợ ứ ể 3.2.4. H tr phát tri n chính th c (ODA Official Development Assistance)

a/ Khái ni m:ệ

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ố ủ ồ ổ ứ ế ố ế ặ ủ Là ngu n v n c a các t ch c kinh t qu c t ho c c a Chính ph m t n ủ ộ ướ c

ướ ể ể ằ ế ầ ư đ u t cho các n ỗ ợ c đang phát tri n nh m h tr quá trình phát tri n kinh t ộ xã h i

ướ n c đó.

ứ ự ấ ủ ế ố ợ ố ế ả ố B n ch t c a dòng v n này ch a đ ng y u t tr giúp mang tính qu c t , nên

ố ế ố ợ ọ còn g i là dòng v n tài tr qu c t .

ứ ủ b/ Các hình th c c a ODA:

ạ Phân lo i ODA

ồ

ươ ả ạ Phân lo i theo ứ ng th c hoàn tr ph ụ ạ Phân lo i theo m c tiêu ố ử ụ s d ng v n ố ạ Phân lo i theo ngu n v n hình thành

ODA song ngươ ph ODA đa ngươ ph ODA hoàn iạ l ODA h nỗ h pợ H trỗ ợ theo nươ ch g trình Hỗ trợ ngân sách ODA không hoàn iạ l Hỗ trợ theo d ánự Hỗ trợ về kỹ thu tậ

ả ủ ỗ ợ ậ c/ Vai trò và h u qu c a h tr ODA:

ố ớ ủ ự ộ ợ a/ S tác đ ng c a ODA đ i v i bên tài tr

* Vai trò tích c c:ự

ự ả ợ ưở ế ộ ế ị Bên tài tr ODA tăng s nh h ề ng v kinh t , chính tr , xã h i đ n n ướ c

ậ ợ nh n tài tr .

ố ượ ự ế ợ ừ ậ ề ỉ Tr c ti p tham gia giám sát đ i t ng nh n tài tr , t đó tham gia đi u ch nh

ươ ế ế ậ ố các ch ng trình kinh t xã h i ộ ở ướ n c ti p nh n v n ODA.

ệ ầ ườ ầ ư ườ ế ả Góp ph n c i thi n môi tr ng đ u t , môi tr ố ng s ng ở ướ n ậ c ti p nh n

ậ ợ ệ ề ạ ậ ố v n ODA, t o đi u ki n thu n l i cho các doanh nhân ở ướ n ạ c mình thâm nh p m nh

ẽ ướ ế ậ ườ ươ ặ ầ ư ự ạ m vào n c ti p nh n ODA thông qua con đ ng th ng m i ho c đ u t ế tr c ti p

và gián ti p.ế

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ướ ấ ẩ ậ N c xu t kh u ODA giúp các nhà kinh doanh ở ướ n c mình nh n đ ượ c

ề ư ấ ế ị ấ ộ quy n u tiên trong các cu c cung c p hàng hóa, thi ầ t b máy móc; trong đ u th u

ử ụ ự ể ế ẩ ấ tri n khai d án s d ng ODA, qua đó gián ti p kích thích kinh t ế ướ n ố c xu t kh u v n

ODA phát tri n.ể

ướ ỗ ợ ư ế ề ể ề Nhi u n ứ c coi h tr ODA nh là hình th c đ n bù “chi n tranh” đ khép

ữ ứ ử ồ ờ ườ ị ạ l i nh ng trang s bu n trong quá kh , nh đó tăng c ế ữ ng đoàn k t h u ngh , gây

ệ ả ớ ướ ế ậ ố thi n c m v i n c ti p nh n v n ODA.

ộ ố ườ ậ ợ ợ ậ M t s tr ng h p, bên tài tr ODA nh n đ ượ ợ c l ồ i nhu n tăng thêm do đ ng

ề ủ ợ ố ti n c a qu c gia tài tr lên giá.

ế ố ớ ướ ộ ạ * Tác đ ng h n ch đ i v i n ợ c tài tr ODA:

ỗ ợ ế ủ ồ ố ố ệ ự V n h tr ODA có ngu n g c là s đóng góp thu c a các doanh nghi p,

ướ ượ ử ụ ệ nhân dân trong n ế c, cho nên n u nó không đ c s d ng có hi u qu ả ở ướ n c ngoài

ủ ế ả ấ ộ ộ ị ẽ s tác đ ng x u đ n tình hình chính tr xã h i và tình c m c a nhân dân trong n ướ c

ấ ẩ ố xu t kh u v n ODA.

ầ ư ả ồ ố ự ả ệ ườ Làm gi m ngu n v n đ u t cho s c i thi n môi tr ờ ng kinh doanh và đ i

ướ ố s ng nhân dân trong n c.

ạ ộ ộ ơ ợ ố ự ế ế ộ N u không xây d ng m t c ch giám sát ho t đ ng tài tr v n m t cách có

ẫ ớ ệ ả ả ấ ố ướ ế ả ậ ố hi u qu có kh năng d n t i m t v n vì n c ti p nh n v n không có kh năng tr ả

ợ ỡ ợ n (v n ).

ệ ự ự ầ ọ ỹ Vi c l a ch n chuyên gia, nhà th u không k khi tham gia các d án h tr ỗ ợ

ẽ ở ể ả ệ ượ ố ộ ấ ầ ODA là k h đ n y sinh hi n t ng h i l ự , tham nhũng khi tham gia đ u th u, l a

ầ ọ ư ấ ch n nhà th u, nhà t v n,…

ố ớ ướ ế ự ộ ợ ủ b/ S tác đ ng c a ODA đ i v i n ậ c ti p nh n tài tr

* Vai trò tích c c:ự

ể ồ ố ổ ọ ướ Là ngu n v n b sung quan tr ng cho phát tri n kinh t ế ở các n c đang phát

ầ ư ể ể ơ ở ạ ầ ệ ướ ầ ườ tri n: đ u t phát tri n c s h t ng, đi n, n c, c u đ ng,….

ầ ạ ậ ề ố ế ạ ề ệ ODA góp ph n t o l p các cân đ i trong n n kinh t , t o đi u ki n thu n l ậ ợ i

ạ ệ ự ể ố ố cho s phát tri n: cân đ i thu chi ngân sách, cân đ i thu chi ngo i t ,…

ứ ố ỗ ợ ự ầ ả ODA góp ph n xóa đói gi m nghèo, nâng cao m c s ng: h tr các d án y t ế ,

dân s ,....ố

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ệ ầ ả ườ ệ ố ự ODA góp ph n c i thi n môi tr ng kinh doanh: xây d ng h th ng pháp

ạ ộ ầ ư ể ế ế ậ ạ lu t, th ch chính sách có liên quan đ n ho t đ ng đ u t ề kinh doanh,… t o đi u

ậ ợ ệ ệ ki n thu n l i cho các doanh nghi p và nhân dân.

ạ ở ấ ứ ướ ụ ể ầ ODA góp ph n phát tri n giáo d c – đào t o: b t c n c đang và kém phát

ự ể ế ố ượ ư ậ ầ ậ tri n nào, khi ti p nh n v n ODA, lĩnh v c đ ố c u tiên nh n v n hàng đ u, đó là

ụ ạ giáo d c – đào t o.

ướ ế ị ườ ướ ODA giúp các n ề c có n n kinh t phi th tr ặ ng ho c các n ề c có n n kinh

ể ể ề ổ ệ ố ỗ ợ ể ế t chuy n đ i phát tri n n n kinh t ế ị ườ th tr ng: h tr phát tri n h th ng tài chính,

ỗ ợ ệ ậ ươ ạ ạ ự ngân hàng; h tr xây d ng và hoàn thi n lu t th ậ ng m i và các lu t khác, t o hành

ể ơ ế ị ườ lang pháp lý cho phát tri n c ch th tr ng,…

ộ ạ ế * Tác đ ng h n ch :

ố ử ụ ế ệ ả ươ ấ ẽ ợ N u v n s d ng không có hi u qu , thì t ặ ng lai n và lãi su t s đè n ng

ể ủ ế ậ ố ố ế ự đ n s phát tri n c a qu c gia ti p nh n v n ODA.

ườ ự ữ ế ẳ ậ ợ Th ng không có s bình đ ng gi a bên tài tr và bên ti p nh n ODA, bên

ườ ặ ố ớ ữ ề ệ ế ậ ặ ề “có ti n” th ố ng áp đ t nh ng đi u ki n nghiêm ng t đ i v i bên ti p nh n v n,

ườ ủ ẫ ớ ề ấ ậ ợ ị ự ề nhi u tr ng h p bên nh n ODA b đánh m t quy n làm ch , d n t ữ i có nh ng d án

ệ ả ẫ ả ậ ợ kém hi u qu mà v n ph i nh n n .

ị ệ ế ộ ế ị ở ứ ộ ậ Bên ti p nh n ODA b l thu c kinh t chính tr m c đ khác nhau vào bên

tài tr .ợ

ử ụ ệ ượ ệ ả ẫ ồ ố Tham nhũng, s d ng kém hi u qu ngu n v n ODA v n là hi n t ng khá

ổ ế ở ướ ế ậ ố ph bi n các n c ti p nh n v n ODA.

ệ 3.3. Chính sách và đ u t ầ ư ố ế ủ qu c t c a Vi t Nam

ệ ố ậ ệ 3.3.1. H th ng pháp lu t và chính sách đ u t ầ ư ố ế ủ qu c t c a Vi t Nam

ủ ệ Năm 1977, Chính ph Vi t Nam đã ban hành “Đi u l ề ệ ề ầ ư ướ v đ u t n c ngoài t ạ i

ệ ữ ề ườ ế Vi t Nam”. Do nh ng khó khăn v môi tr ng kinh t và chính tr ị ở ướ n c ta lúc đó

ề ệ ệ ự ế ế ể nên vi c tri n khai đi u l này trên th c t ả không có k t qu .

ậ ầ ư ướ ạ ệ ượ ố ộ Năm 1987, “Lu t đ u t n c ngoài t i Vi t Nam” đã đ c Qu c h i thông qua,

ượ ử ổ ầ ổ ầ ứ ử ứ ấ sau đó đ c s a đ i l n th nh t vào năm 1990, s a đ i l n th hai vào năm 1992,

ổ ầ ứ ố ộ ử s a đ i l n th ba vào năm 1993. Năm 1996, Qu c h i thông qua Lu t đ u t ậ ầ ư ướ c n

ạ ệ ượ ầ ử ổ ủ ỉ ngoài t i Vi t Nam đã đ c hoàn ch nh qua các l n s a đ i, và sau đó Chính ph cùng

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ơ ướ ề ạ ả ẩ các c quan Nhà n ề c có th m quy n ban hành nhi u văn b n qui ph m pháp lu t c ậ ụ

ế ụ ử ổ ể ậ ả ạ ậ ọ th hóa đ o lu t quan tr ng này. Tháng 6/2000 ti p t c s a đ i văn b n Lu t đã ban

hành năm 1996.

ậ ầ ư ộ ố ế ậ Năm 2005, Qu c h i đã thông qua Lu t đ u t . Lu t này thay th Lu t đ u t ậ ầ ư

ướ ạ ệ ộ ố ề ủ ậ ử ổ n c ngoài t i Vi ậ ầ ổ t Nam năm 1996; Lu t s a đ i, b sung m t s đi u c a Lu t đ u

ầ ư ế ậ ướ ư ướ t n c ngoài năm 2000 và Lu t khuy n khích đ u t trong n ậ ầ c năm 1998. Lu t đ u

ầ ư ệ ố ướ ầ ư ướ ư ự t ấ th c hi n th ng nh t cho các nhà đ u t trong n c và nhà đ u t n ự c ngoài th c

ầ ư ệ ổ ệ ầ ư ừ ệ ướ ạ ộ hi n ho t đ ng đ u t trên lãnh th Vi t Nam và đ u t t Vi t Nam ra n c ngoài,

ệ ự ừ có hi u l c t ngày 1/7/2006.

ị ướ ể ệ 3.3.2. Đ nh h ng phát tri n đ u t ầ ư ố ế ủ qu c t c a Vi t Nam

ị ướ ầ ư ể ố ế ủ ệ ố Đ nh h ng phát tri n đ u t qu c t c a Vi t Nam là: tăng nhanh v n đ u t ầ ư

ế ơ ấ ộ ế ệ ả ể phát tri n kinh t ự , xã h i; xây d ng c c u kinh t ứ ạ có hi u qu và nâng cao s c c nh

ộ ướ ơ ả ệ ố ế ấ ạ ầ ệ ề ạ ỉ tranh. Hoàn ch nh m t b c c b n h th ng k t c u h t ng, t o đi u ki n đ u t ầ ư

ế ọ ỗ ợ ầ ư ể ề ơ thích đáng cho các vùng kinh t tr ng đi m; h tr đ u t nhi u h n cho các vùng còn

ề nhi u khó khăn.

ị ướ ủ ự ủ ế ụ ử ụ ố ồ Trong đó, đ nh h ộ ủ ng s d ng ngu n v n ODA: ti p t c tranh th s ng h c a

ỗ ợ ể ằ ợ ồ ế ự ệ ộ ộ c ng đ ng tài tr nh m h tr cho phát tri n kinh t ụ ầ xã h i, góp ph n th c hi n m c

ự ự ề ề ể ạ ả ồ ể tiêu xóa đói gi m nghèo, phát tri n ngu n nhân l c và t o ti n đ cho s phát tri n

ề ữ nhanh, b n v ng.

ể ự ụ ệ ệ ệ ố ự ầ ệ Đ th c hi n m c tiêu trên, Vi t Nam c n th c hi n t ủ ế t các bi n pháp ch y u

ả ự ổ ề ả ế ợ ế ạ ự ế ị Đ m b o s n đ nh vĩ mô n n kinh t , phát huy l i th , t o th và l c trong xu

ế ộ ậ th h i nh p qu c t ố ế .

ủ ộ ạ ậ ộ ươ ệ ế Ch đ ng h i nh p, đa d ng hóa, đa ph ng hóa các quan h kinh t qu c t ố ế .

ế ụ ệ ố ự ệ ậ ướ ầ Ti p t c xây d ng và hoàn thi n h th ng lu t pháp theo h ủ ơ ng đ y đ h n,

ộ ơ ạ ấ ơ ơ ồ đ ng b h n, nh t quán h n và minh b ch h n.

ả ả ơ ướ ả ọ ơ ế C i cách c ch qu n lý theo h ẹ ng đ n gi n, g n nh , tránh lãng phí ngân

ướ ậ ợ ễ ạ ấ ấ sách Nhà n c và không sách nhi u, t o thu n l i nh t, thông thoáng nh t cho các

ạ ộ ho t đ ng kinh t ế .

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ề ể ế ề ệ ề ầ ạ ọ Phát tri n n n kinh t hàng hóa nhi u thành ph n, t o m i đi u ki n thu n l ậ ợ i

ầ ế ầ ư ả ứ ạ ấ ể đ các thành ph n kinh t phát huy s c m nh, đ u t s n xu t kinh doanh.

ấ ượ ớ ổ ự ồ ộ Đ i m i và nâng cao ch t l ng ngu n nhân l c, trong đó có đ i ngũ cán b ộ

ự ợ ạ ộ ầ ư ố ế ho t đ ng trên lĩnh v c h p tác và đ u t qu c t .

ệ ố ự ể ề ầ ư ạ ổ Th c hi n t t công tác quy ho ch t ng th v đ u t ả ế ợ , công tác này ph i k t h p

ế ượ ặ ế ộ ủ ấ ướ ề ẽ ớ ch t ch v i chi n l ể c phát tri n kinh t , xã h i c a đ t n c, công tác đ n bù, gi ả i

ặ ằ ư ị ả ả ượ ế ệ ọ ả phóng m t b ng, tái đ nh c , gi i quy t vi c làm ph i đ c chú tr ng gi ế ị i quy t k p

ự ế ạ ằ ỏ ờ th i, th a đáng nh m h n ch các tiêu c c phát sinh,…

ươ

Ộ

Ậ

Ế

Ch

ng 4

Ố Ế : H I NH P KINH T QU C T

ộ ậ 4.1. H i nh p kinh t ế ố ế qu c t

ề ộ ệ ậ 4.1.1. Khái ni m v h i nh p kinh t ế ố ế qu c t

Ở ạ ố ế ố ế ự ệ ậ ộ h i nh p kinh t qu c t (KTQT) là th c hi n m ở ộ ph m vi m t qu c gia,

ế ể ố ế ề ắ ớ ố ế ử c a kinh t qu c gia, phát tri n kinh t qu c gia g n li n v i kinh t ự khu v c và th ế

ớ ệ ố ạ ộ ề ươ gi i, tham gia ngày càng nhi u vào các ho t đ ng KTQT, vào h th ng th ạ ng m i đa

ph ngươ .

ấ ế ộ ậ 4.1.2. Tính t t y u h i nh p kinh t ế ố ế qu c t

ố ả ậ ấ ế ệ ậ ộ Trong b i c nh hi n nay, h i nh p KTQT là quy lu t t ố t y u khách quan đ i

ể ế ủ ướ ự ề ố ớ ự v i s phát tri n kinh t c a các n ố ủ c do s chi ph i c a nhi u nhân t khác nhau.

ộ ố ữ M t là: nh ng nhân t khách quan

ẽ ủ ự ượ ự ể ạ ả ấ ượ ạ ỏ Do s phát tri n m nh m c a l c l ng s n xu t đã v t ra kh i ph m vi

ố ế ố ẩ ự ẽ ủ ể ạ qu c gia mang tính qu c t ộ thúc đ y s phát tri n m nh m c a phân công lao đ ng

ố ế ừ ỏ ề ế ủ ả ộ ậ ỗ ố ớ ế qu c t . T đó nó đòi h i n n kinh t c a m i qu c gia ph i h i nh p v i kinh t khu

ự v c và kinh t ế ế ớ th gi i.

ẽ ủ ự ệ ạ ạ ộ ộ ọ ạ Do s tác đ ng m nh m c a cu c cách m ng khoa h c – công ngh đã t o

ỏ ề ề ệ ế ủ ệ ầ ả ỗ ố đi u ki n và đòi h i n n kinh t c a m i qu c gia c n ph i khai thác có hi u qu ả

ệ ủ ế ớ ể ự ữ ề ế ọ nh ng thành t u khoa h c – công ngh c a th gi ể i đ phát tri n n n kinh t ố qu c

gia.

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ự ủ ế ể ộ ư Do s tác đ ng c a các xu th phát tri n kinh t ế ế ớ th gi ầ ế i nh : xu th toàn c u

ế ế ể ế ứ ế ở ử hóa, xu th m c a kinh t , xu th phát tri n kinh t tri th c nên không có m t n ộ ướ c

ể ể ế ộ ộ ậ ượ nào có th phát tri n kinh t m t cách đ c l p đ c.

ể ế ợ ố ỏ Do xu th hòa bình, h p tác cùng phát tri n đòi h i các qu c gia trên th gi ế ớ i

ệ ự ố ố ầ ự ề ả ạ ầ c n ph i th c hi n s đ i tho i thay cho đ i đ u v kinh t ế .

ố ủ ữ Hai là, nh ng nhân t ch quan

ể ề ế ế ớ ộ ố Trong quá trình phát tri n n n kinh t , trên th gi i không m t qu c gia nào có

ế ề ấ ả ồ ự ầ ậ ậ ộ ủ ợ đ l i th v t t c các ngu n l c, do v y h i nh p KTQT là c n thi ế ể ả t đ gi ế i quy t

ủ ữ ể ệ ế ỗ ướ ẽ ồ ự nh ng khó khăn c a các ngu n l c cho vi c phát tri n kinh t mà m i n c s không

ể ự ả ồ ự ủ th t gi i quy t đ ế ượ ừ ữ c t nh ng ngu n l c bên trong c a mình.

ể ề ế ướ ề ố Trong quá trình phát tri n n n kinh t các n c đ u không mu n mình b t ị ụ t

ế ằ ả ọ ộ ọ ậ ậ h u quá xa nên ph i tìm m i cách h i nh p vào xu th chung nh m tìm m i cách đ ể

ệ ề ắ ả ế ề ệ ả ấ rút ng n kho ng cách chênh l ch v kinh t , v công ngh s n xu t.

ế 4.2. Liên k t kinh t ế ố ế qu c t

4.2.1. Khái ni mệ

ế ố ế ượ ệ ố ế Liên k t kinh t qu c t (KTQT) đ c xem là m i quan h kinh t ế ượ v ỏ t ra kh i

ổ ủ ố ộ ượ ự ỏ ự ậ ặ lãnh th c a m t qu c gia, đ ề c hình thành d a vào s th a thu n hai bên ho c nhi u

ở ầ ậ ợ ề ệ ạ ặ ế bên, ằ t m vĩ mô ho c vi mô nh m t o đi u ki n thu n l ạ ộ i cho ho t đ ng kinh t và

ươ ể ạ th ng m i phát tri n.

ố ế ế ứ 4.2.2. Các hình th c liên k t qu c t

ế ế ố ế ư 4.2.2.1. Liên k t kinh t qu c t t nhân

ữ ự ế ậ ướ Là s liên k t gi a các công ty, các t p đoàn kinh t ế ở các n ằ c nh m thi ế ậ t l p

ệ ố ế ữ ế ồ ợ các m i quan h kinh t chung, thông qua h p đ ng ký k t gi a các bên tham gia.

ứ ế ư ** Các hình th c liên k t KTQT t nhân:

ố ị ọ : Có hai l ai: ồ ạ a/ Phân lo iạ theo ngu n t o ra v n pháp đ nh

ố Công ty đa qu c gia (Multinational Corporation) :

ượ ậ ừ ố ủ ề ướ ộ ọ ị Là công ty đ c thành l p t v n c a nhi u n ủ c đóng góp, đ a bàn h at đ ng c a

ở ộ ở ề ướ nó là m r ng nhi u n c

ố Công ty xuyên qu c gia (Transnational Corporation):

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ượ ủ ề ậ ố ộ Là công ty đ ộ c thành l p do v n đóng góp c a m t hay nhi u công ty trong m t

ướ ủ ư ộ ị ượ ể ở ề ướ n ọ c nh ng đ a bàn h at đ ng c a nó đ c tri n khai nhi u n c.

ươ ứ ừ ấ ứ ồ ạ ộ : bao g m các hình th c t ế th p đ n cao ạ b/ Phân lo i theo ph ng th c ho t đ ng

ứ ệ ế ớ ố ế ị ườ ư ẽ V i hình th c liên k t này, các m i quan h kinh t riêng r nh : th tr ng tiêu

ụ ậ ả ố ế ượ ế ướ ạ th , v n t i qu c t , giá bán, quy mô,… đ c liên k t d i d ng Trust, Consotium,

ự ế ệ ộ ế Syndicat, Cartel,… Trong liên k t này, ngoài s ràng bu c quan h kinh t ợ theo h p

ế ừ ẫ ữ ộ ậ ươ ề ố ủ ở ồ đ ng đã ký k t, t ng thành viên v n gi quy n đ c l p t ng đ i c a mình các

ế ệ quan h kinh t khác.

ế ướ 4.2.2.2. Liên k t kinh t ế ố ế qu c t Nhà n c

ế ủ ế ủ ự ủ ệ ố ị ằ Là s liên k t c a các qu c gia thông qua hi p đ nh ký k t c a Chính ph nh m

ố ợ ệ ề ỉ ế ữ ph i h p và đi u ch nh quan h kinh t gi a các thành viên tham gia.

ế ướ ứ ** Các hình th c liên k t kinh t ế ố ế qu c t nhà n c:

ố ượ ế ứ ự ừ ủ ế ế ắ ộ ứ N u căn c vào đ i t ng và n i dung c a liên k t và s p x p theo th t t liên

ứ ộ ấ ế ạ ấ ả ế ơ k t đ n gi n nh t đ n m c đ cao nh t thì có 5 lo i hình:

ậ ị ự ự a/ Khu v c m u d ch t do FTA (Free Trade Zone hay Free Trade Area):

ề ướ ụ ệ ả ữ Là liên minh gi a 2 hay nhi u n ế c, trong đó áp d ng các bi n pháp gi m, ti n

ố ớ ầ ớ ế ế ả ẩ ỏ ị ớ t i xóa b hàng rào thu quan và phi thu quan đ i v i ph n l n các s n ph m và d ch

ữ ệ ướ ị ườ ằ ụ v trong quan h buôn bán gi a các n c thành viên, nh m hình thành th tr ng hàng

ụ ố ấ ị hóa, d ch v th ng nh t.

ỉ ạ ế ệ ề ạ ố ộ ươ Liên k t này ch t o m i quan h ràng bu c v ngo i th ữ ng gi a các n ướ c

ướ ẫ ạ ươ trong liên minh. Các n c thành viên v n thi hành chính sách ngo i th ộ ậ ng đ c l p

ướ ớ v i các n c ngoài liên minh.

ế b/ Liên minh thu quan (Customs Union):

ữ ướ ụ ỏ Là liên minh gi a các n ệ c trong đó áp d ng các bi n pháp xóa b hàng rào

ố ớ ụ ế ế ả ẩ ị ầ ớ thu quan và phi thu quan đ i v i ph n l n các s n ph m và d ch v trong quan h ệ

ữ ướ ồ ờ ế ậ ể ộ buôn bán gi a các n c thành viên, đ ng th i thi ủ ế t l p m t bi u thu quan chung c a

ướ ầ ạ ủ ế ớ ướ các n ớ c thành viên v i ph n còn l i c a th gi i (các n ả c không ph i là thành

viên).

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ị ườ c/ Th tr ng chung (Common Market)

ữ ướ ụ ệ ươ ự ư Là liên minh gi a các n c, áp d ng các bi n pháp t ng t nh liên minh thu ế

ổ ươ ể ự ạ ả ư ả ệ quan trong vi c trao đ i th ng m i và còn cho phép di chuy n t do c t ố b n (v n)

ữ ộ ướ ị ườ ạ ấ ố ộ và lao đ ng gi a các n c thành viên, t o th tr ng th ng nh t theo nghĩa r ng.

d/ Liên minh kinh tế (Economic Union):

ữ ướ ụ ệ ươ ự Là liên minh gi a các n c, áp d ng các bi n pháp t ng t nh th tr ư ị ườ ng

ự ệ ấ ố ế ữ ướ chung và còn th c hi n th ng nh t các chính sách kinh t gi a các n c thành viên.

e/ Liên minh ti n tề ệ (Monetary Union):

ề ệ ự ề Là liên minh v lĩnh v c ti n t ố ợ . Các thành viên ph i h p chính sách ti n t ề ệ ớ v i

ề ệ ấ ố ộ ồ ử ụ ố ộ nhau, th ng nh t m t chính sách ti n t ề chung và cu i cùng là s d ng m t đ ng ti n

chung.

ớ ộ ố ổ ứ ệ ể ****Gi i thi u m t s t ch c kinh t ế ố ế qu c t tiêu bi u

ươ ế ớ ổ ứ a. T ch c Th ạ ng m i th gi i (WTO)

ạ ộ ứ ừ ớ ề ệ ị WTO chính th c đi vào ho t đ ng t ngày 1/1/1995 v i ti n thân là Hi p đ nh

ề ế ậ ị chung v thu quan và m u d ch (General Agreement on Tarifts and Trade – GATT),

ồ ạ GATT t n t i trong 47 năm (1948 – 1994).

ể ừ ế ế ậ K t khi thành l p đ n năm 1994, GATT đã ti n hành 8 vòng đàm phán đa

ươ ụ ủ ằ ả ề ươ ế ấ ph ng. M c tiêu c a các vòng đàm phán là nh m gi i quy t các v n đ th ạ ng m i

ượ ậ ấ ờ đ c các bên quan tâm nh t. Trong th i gian khá dài, các vòng đàm phán t p trung ch ủ

ả ế ề ấ ớ ạ ệ ậ ế ạ ế y u gi i quy t các v n đ có liên quan t i h n ng ch và vi c l p hàng rào thu quan

ươ ữ ạ ướ ứ trong th ng m i gi a các n c thành viên. Vòng đàm phán th 8 (20/9/1986 –

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ễ ạ ọ 15/12/1993) di n ra t i URUGUAY (còn g i là vòng đàm phán URUGUAY) v i s ớ ự

ộ ưở ươ ướ ủ tham gia c a các B tr ng Th ạ ng m i các n ế c thành viên. K t thúc vòng đàm

ướ ệ ậ ấ ổ ị ứ phán th 8, các n ứ c thành viên nh t trí thông qua hi p đ nh thành l p T ch c

ươ ế ớ Th ạ ng m i th gi i.

ụ ở ế Tính đ n ngày ủ 16 tháng 12 năm 2011, WTO có 155 thành viên. Tr s chính c a

ụ ơ ơ ỹ WTO ở ạ t i Gi nev (Th y S ).

ứ ủ : Ch c năng c a WTO

ỗ ợ ự ề ự ệ ệ ả ị ươ ạ H tr th c hi n và qu n lý các Hi p đ nh pháp lý v t do hóa th ng m i.

ươ ạ ủ Giám sát chính sách th ng m i c a các thành viên.

ổ ứ ế ễ ề ấ ươ ạ T ch c di n đàn đàm phán các v n đ có liên quan đ n th ng m i.

ả ế ấ ươ ạ Gi i quy t các tranh ch p th ng m i.

ệ ậ ợ ỹ ỹ ướ ể ấ Tr giúp k thu t và hu n luy n k năng cho các n c đang phát tri n.

ụ ủ M c tiêu c a WTO:

ưở ươ ạ ằ ế ớ ụ ị ẩ Thúc đ y tăng tr ng th ng m i b ng hàng hóa và d ch v trên th gi ụ i ph c

ề ữ ể ổ ự ệ ả ị ườ ụ v cho s phát tri n n đ nh, b n v ng và b o v môi tr ng.

ể ế ị ườ ẩ ự ả ế ể Thúc đ y s phát tri n các th ch th tr ng, gi ấ ồ i quy t các b t đ ng và tranh

ươ ữ ạ ướ ổ ủ ệ ố ươ ấ ch p th ng m i gi a các n c thành viên trong khuôn kh c a h th ng th ạ ng m i

ắ ơ ả ủ ố ế ả ư ả ớ ợ đa ph ong, phù h p v i nguyên t c c b n c a công pháp qu c t , b o đ m cho các

ướ ể ặ ệ ướ ấ ượ ể ưở n c đang phát tri n và đ c bi t là các n c kém phát tri n nh t đ c h ng th ụ

ợ ự ự ừ ự ưở ươ ố ế ạ ợ ữ nh ng l i ích th c s t s tăng tr ủ ng c a th ng m i qu c t ầ ớ , phù h p v i nhu c u

ế ủ ướ ướ ộ ể phát tri n kinh t c a các n ế c này và khuy n khích các n ậ c này ngày càng h i nh p

ề ơ ộ sâu r ng h n vào n n kinh t ế ế ớ th gi i.

ứ ố ệ ạ ườ ướ Nâng cao m c s ng, t o công ăn, vi c làm cho ng i dân các n c thành viên,

ề ả ẩ ộ ố ể ượ ọ ả b o đ m các quy n và tiêu chu n lao đ ng t i thi u đ c tôn tr ng.

ạ ộ ủ ắ : Các nguyên t c ho t đ ng c a WTO

ự ệ ệ ố ử ớ ụ ệ Th c hi n không phân bi t đ i x v i các thành viên thông qua vi c áp d ng Ch ế

ệ ố ộ ố ộ ố đ t ế ộ i hu qu c (MFN) và Ch đ đãi ng qu c gia (NT).

ế ụ ẩ ạ ự ươ ế ắ ế ạ ả Ti p t c đ y m nh t do hóa th ng m i thông qua cam k t c t gi m thu quan

ị ườ ướ ở ử và m c a th tr ớ ng v i các n c thành viên trong WTO.

ễ ự ạ Minh b ch, công khai và d d đoán.

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ế ậ ườ ề ươ ẳ ạ ữ ạ ướ Thi t l p môi tr ng c nh tranh bình đ ng v th ng m i gi a các n c thành

viên trong WTO.

Ư ướ ể ơ u đãi h n cho các n c kém phát tri n.

ơ ấ ổ ứ ủ ủ ế ậ ồ ộ : G m có 4 b ph n ch y u: C c u t ch c c a WTO

ị ộ ưở ộ ề ự ấ ủ ễ ơ H i ngh B tr ng: Đây là c quan có quy n l c cao nh t c a WTO, di n ra 2

ộ ầ ủ ấ ả ị ộ ưở ộ ớ ự năm m t l n v i s tham gia c a t t c các thành viên, H i ngh B tr ể ng có th ra

ố ớ ấ ỳ ấ ế ị ệ ề ị ươ ươ quy t đ nh đ i v i b t k v n đ gì trong các Hi p đ nh th ạ ng m i đa ph ế ng n u

ấ ầ ế th y c n thi t.

ộ ồ ộ ồ ộ ồ ự ạ ạ ạ ồ ơ ộ Đ i H i đ ng: Đ i H i đ ng g m 3 c quan tr c thu c là: Đ i H i đ ng t ạ i

ộ ồ ơ ơ ả ế ấ ươ ạ Gi nev , H i đ ng gi ộ ồ i quy t tranh ch p và H i đ ng rà soát chính sách th ng m i.

ạ ộ ồ ơ ồ ấ ả ạ ệ ủ ướ Đ i h i đ ng là c quan g m t t c đ i di n c a các n ờ c thành viên. Trong th i

ị ộ ưở ộ ạ ộ ồ ủ ộ ỉ ọ ự ứ ệ gian h i ngh b tr ng ngh h p, Đ i h i đ ng th c hi n ch c năng c a h i ngh b ị ộ

ưở ạ ộ ồ ự ứ ệ ệ ị ỉ ị tr ng. Ngoài ra Đ i h i đ ng còn th c hi n các ch c năng hi p đ nh WTO ch đ nh,

ắ ự ủ ặ đ t ra quy t c trình t c a mình.

ộ ồ ươ ạ ộ ạ ướ ề ủ ộ ồ ạ ớ Các H i đ ng th ng m i: Ho t đ ng d i quy n c a Đ i H i đ ng v i 3 c ơ

ộ ồ ươ ộ ồ ạ ươ ụ ộ ồ ạ ị quan là: H i đ ng th ng m i hàng hóa, H i đ ng th ng m i d ch v , H i đ ng các

ề ở ữ ề ủ ệ ế ươ ạ ấ v n đ c a quy n s h u trí tu liên quan đ n th ng m i.

ệ ạ

Ủ

ơ

Ủ

Các y ban và c quan: Hi n t

i có 13 y ban, 3 nhóm công tác và 3 y ban

ặ đ c thù.

ự ủ ề ỉ ươ ạ ươ ồ bao g m: Th ng m i hàng hóa; th ạ ng m i Các lĩnh v c đi u ch nh c a WTO

ề ở ữ ụ ệ ế ươ ầ ư ạ ị d ch v ; Quy n s h u trí tu có liên quan đ n th ệ ng m i; Các bi n pháp đ u t liên

ế ươ ạ quan đ n th ng m i.

ủ ệ ị Các hi p đ nh c a WTO:

ề ươ ệ ị ạ Hi p đ nh chung v th ế ng m i và thu quan (GATT)

ệ ề ệ ị Hi p đ nh v nông nghi p (AoA)

ụ ệ ề ệ ệ ị ị ễ Hi p đ nh v áp d ng các bi n pháp v sinh d ch t (SPS)

ậ ả ở ươ ệ ề ỹ ị ạ Hi p đ nh v hàng rào k thu t c n tr th ng m i (TBT)

ầ ư ệ ề ệ ị ế ươ ạ Hi p đ nh v các bi n pháp đ u t liên quan đ n th ng m i (TRIMs)

ề ố ụ ệ ề ệ ị ị Hi p đ nh áp d ng Đi u IV GATT 1994 (Hi p đ nh v ch ng bán phá giá)

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ụ ề ệ ề ệ ị ị ị ị ế ả Hi p đ nh áp d ng đi u VII GATT 1994 (Hi p đ nh v xác đ nh tr giá thu h i

quan)

ề ể ệ ị ị ướ Hi p đ nh v ki m đ nh hàng hóa tr c khi giao hàng (API)

ấ ứ ệ ề ắ ị Hi p đ nh v quy t c xu t x (RoO)

ề ủ ụ ấ ệ ấ ậ ẩ ị Hi p đ nh v th t c c p gi y phép nh p kh u

ề ợ ấ ệ ệ ố ị Hi p đ nh v tr c p và các bi n pháp đ i kháng (SCM)

ề ự ệ ệ ị Hi p đ nh v t v

ề ươ ệ ị ạ ị ụ Hi p đ nh chung v th ng m i d ch v (GATS)

ề ở ữ ệ ề ế ệ ị ươ ạ Hi p đ nh v quy n s h u trí tu liên quan đ n th ng m i (TRIPs)

ủ ụ ề ệ ắ ị ả ế ấ Hi p đ nh v quy t c và th t c gi i quy t tranh ch p (DSU)

ỹ ề ệ ố ế b. Qu ti n t qu c t (IMF)

ượ ậ ạ ị ề ệ ộ ố ế ở IMF đ c thành l p t i H i ngh Ti n t Tài chính qu c t Bretton Woods

ệ ự ừ ỹ ớ (M ) tháng 7/1944, có hi u l c t ứ ngày 27/12/1945 v i 29 thành viên. IMF chính th c

ừ ủ ế ầ ạ ộ ho t đ ng t ố ngày 01/03/1947. Tính đ n nay, s thành viên c a IMF đã có g n 190

ướ ụ ở ạ ỹ n c. Tr ủ s chính c a IMF đóng t i Washington (M ) và có 2 chi nhánh đóng t ạ i

ơ ơ Paris và Gi nev .

ơ ấ ổ ứ ủ bao g m: ồ C c u t ch c c a IMF

ộ ồ ừ ố ố ố ố ướ ử ọ ồ H i đ ng th ng đ c (g m các th ng đ c do t ng n ỗ c c ra), m i năm h p 1

ạ ộ ầ l n đánh giá các ho t đ ng.

ố ồ ườ ổ ề Ban giám đ c đi u hành (g m 6 ng ố ố i và T ng giám đ c do ban giám đ c

ệ ỳ ầ b u ra, nhi m k 5 năm),

Ủ ờ y ban lâm th i.

ụ ủ ạ ộ : M c tiêu ho t đ ng c a IMF

ề ệ ẩ ố ế ạ ậ ợ ề ệ ợ Thúc đ y h p tác ti n t qu c t , t o đi u ki n thu n l ự ở ộ i cho s m r ng và

ể ố ươ ố ế ạ phát tri n cân đ i th ng m i qu c t .

ề ỷ ị ệ ế ố ố ự ổ Duy trì s n đ nh v t giá h i đoái, duy trì vi c dàn x p h i đoái có tr t t ậ ự

ữ ướ gi a các n c thành viên.

ướ ụ ự ấ ắ ố Giúp các n c thành viên kh c ph c s m t cân đ i trong cán cân thanh toán

ố ế ừ ủ ố ồ qu c t ệ thông qua vi c cho vay t ngu n v n chung c a IMF.

ứ ủ : Ch c năng c a IMF

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ứ ị ồ ự ề : giúp các thành viên duy trì giá tr đ ng ti n, xây d ng và Ch c năng giám sát

ự ệ ế ề ệ th c hi n chính sách kinh t vĩ mô, chính sách tài chính – ti n t ổ ạ lành m nh và n

ị đ nh.

ứ ỗ ợ ướ ả ế : h tr các n c gi ụ i quy t khó khăn do thâm h t ợ Ch c năng tr giúp tài chính

ố ế ứ ủ ườ cán cân thanh toán qu c t ợ . Các hình th c tr giúp c a IMF th ữ ng kèm theo nh ng

ự ề ệ ẽ ắ ạ ặ ồ ợ ắ đi u ki n ch t ch bao g m: vay d phòng (tr giúp cán cân ng n h n), vay bù đ p

ơ ấ ề ấ ấ ẩ ỉ ố ổ th t thu xu t kh u, vay đi u ch nh c c u (t ề ầ i đa là 65% c ph n đã góp), vay đi u

ơ ấ ở ộ ỉ ố ầ ch nh c c u m r ng (t ố ổ i đa là 350% s c ph n đã góp).

ứ ư ấ ỗ ợ ỹ ậ ấ ướ : giúp các n c thành Ch c năng t v n, h tr k thu t và cung c p thông tin

ụ ụ ậ ả ế ớ ự viên t n d ng các công c qu n lý kinh t m i, xây d ng các chính sách tài chính –

ề ệ ệ ố ệ ố ạ ậ ti n t ộ , h th ng thông tin, h th ng lu t pháp và đào t o cán b .

ỗ ướ ẽ ộ ố ề ấ ị ổ ọ Khi tham gia IMF, m i n ầ c s đóng góp m t s ti n nh t đ nh g i là c ph n

ể ạ ụ ầ ộ ỹ ỷ ọ ổ đóng góp đ t o qu chung. C ph n đóng góp ph thu c vào t ạ tr ng kim ng ch

ẩ ủ ừ ậ ấ ướ ế ớ ậ ạ ẩ ớ xu t nh p kh u c a t ng n ấ c so v i kim ng ch xu t nh p kh u trên th gi i. Nó là

ứ ừ ặ ả ậ ặ ổ ệ ọ ế ị ơ ở ể c s đ quy t đ nh m c vay t IMF ho c nh n phân b tài s n đ c bi t g i là là

ề ặ ố ệ ế ị ề quy n rút v n đ c bi ể t (SDR – Special Drawing Rights) và quy t đ nh quy n bi u

ế ủ ướ ệ ạ ướ ầ ớ ấ ổ ỹ quy t c a các n c thành viên. Hi n t i, các n ế c có c ph n l n nh t là M chi m

ố ố ố ố ứ ế ế ậ ổ ổ 18,25% t ng s v n, Đ c chi m 6,11%, Nh t chi m 6,26% t ng s v n, Anh và Pháp

ỗ ướ ế m i n c chi m 5,1%.

ụ ạ Các lo i tín d ng:

ụ ườ ươ ỉ 1) Tín d ng thông th ng: n ướ ượ c đ ả c vay ph i có ch ề ng trình đi u ch nh kinh

ứ ố ắ ượ ầ ủ ướ ổ ạ ờ ạ ỹ ế t ạ ng n h n; m c t i đa đ c vay là 100% c ph n c a n c đó t i qu ; th i h n 3

ứ ả ấ ạ ớ ổ ố 5 năm; ân h n 3 năm v i lãi su t kho ng 5 7,5%. 2) V n vay b sung: m c vay có

ể ừ ầ ủ ướ ế ổ ế ụ ứ ộ ờ ạ ỳ th t 100% đ n 350% c ph n c a n c đó, tu theo m c đ thi u h t; th i h n 3

ị ườ ấ ạ ấ ự ố 5 năm; ân h n 3,5 năm; lãi su t theo lãi su t th tr ng. 3) Vay d phòng: t i đa đ ượ c

ờ ạ ị ườ ạ ấ ầ ổ 62,5% c ph n; th i h n 5 năm; ân h n 3,5 năm; lãi su t th tr ạ ng. 4) Vay dài h n:

ướ ả ươ ề ỉ ế ạ ả n c đi vay ph i có ch ng trình đi u ch nh kinh t ả ọ trung h n và m i kho n vay ph i

ự ệ ớ ươ ừ ứ ệ theo sát v i vi c th c hi n ch ằ ừ ng trình theo t ng quý, t ng năm. M c vay b ng

ờ ạ ạ ấ ầ ổ ắ 140% c ph n; th i h n 10 năm; ân h n 4 năm; lãi su t 6 7,5% năm. 5) Vay bù đ p

ấ ấ ẩ ướ ế ụ ể ế ộ th t thu xu t kh u: cho các n c đang phát tri n có đ t bi n thi u h t cán cân th ươ ng

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ứ ạ ố ư ằ ầ ấ ổ m i trong năm. M c vay t ụ ờ ạ i đa b ng 100% c ph n; th i h n và lãi su t nh tín d ng

ườ ế ề ế ụ ệ ạ ấ ớ thông th ể ng. 6) Vay chuy n ti p n n kinh t : lo i tín d ng m i xu t hi n đ h tr ể ỗ ợ

ướ ổ ừ ề ế ậ cho các n ể c chuy n đ i t n n kinh t t p trung sang kinh t ế ị ườ th tr ờ ạ ng; th i h n

ị ườ ấ ạ ộ ố ạ vay 5 năm; ân h n 3,25 năm; lãi su t th tr ụ ng. Ngoài ra, còn m t s lo i tín d ng

ự ữ ề ể ề ơ ấ ư ể ỉ khác nh vay đ duy trì d tr đi u hoà, vay đ đi u ch nh c c u,...

ữ ế ệ ậ ạ ộ ỹ Nh ng ti n b nhanh chóng trong k thu t công ngh và thông tin liên l c đã

ố ế ủ ị ườ ầ ậ ộ ề ế góp ph n làm tăng h i nh p qu c t c a các th tr ng, làm cho các n n kinh t ố qu c

ế ớ ẽ ơ ắ ặ ướ ở ộ ệ ố ố dân g n k t v i nhau ch t ch h n. Xu h ng hi n nay là m r ng s qu c gia tham

Ả ưở ủ ế ầ ượ ờ ự gia IMF. nh h ng c a IMF trong kinh t toàn c u đ c gia tăng nh s tham gia

ơ ủ ệ ủ ừ ố đông h n c a các qu c gia thành viên. Vi t Nam là thành viên c a IMF t 1976.

ế ớ c. Ngân hàng th gi i (WB)

ế ẫ ổ ứ ố ế ấ ớ ấ Cho đ n nay, WB v n là t ch c ngân hàng qu c t duy nh t, l n nh t, có quy

ự ự ượ ệ ậ ậ ầ ộ ỏ ộ mô và quan h toàn c u m t cách th c s . Đ c thành l p theo th a thu n trong h i

ạ ộ ị ờ ngh Bretton Woods vào năm 1944, ra đ i và ho t đ ng vào năm 1946. WB có tr ụ ở s

ạ t i Washington D.C

ụ ủ ế ớ ệ ố Nhi m v c a Ngân hàng th gi ả i WB (World Bank): ch ng đói nghèo và c i

ệ ườ ở ướ ể ấ ứ ố thi n m c s ng cho ng i dân các n ả c đang phát tri n. WB cung c p các kho n

ỗ ợ ỹ ụ ố ấ ẻ ế ứ ậ ị cho vay, các d ch v c v n chính sách, h tr k thu t và chia s ki n th c cho các

ướ ậ ố ướ ứ ẩ n c có thu nh p qu c dân trung bình và d i m c trung bình. WB thúc đ y tăng

ưở ằ ạ ườ ượ ơ ộ ệ ấ tr ệ ng nh m t o vi c làm và giúp ng i nghèo có đ c các c h i vi c làm y.

ộ ệ ố ộ ớ ứ ạ ở ợ ướ WB ngày m t l n m nh và tr thành m t h th ng ph c h p d ứ i hình th c

ồ ổ ứ ể ế ể ậ t p đoàn (Group) g m 5 t ch c phát tri n: Ngân hàng tái thi t và phát tri n IBRD

ệ ể ộ (International Bank for Reconstruction and Development), Hi p h i phát tri n qu c t ố ế

ố ế IDA (the International Development Association), Công ty tài chính qu c t IFC

ả ả ầ ơ ư ươ (International Finance Corporation), C quan b o đ m đ u t đa ph ng MIGA

ả ế ấ (Multilateral Investment Guarantee Agency), và Trung tâm gi i quy t tranh ch p đ u t ầ ư

ố ế qu c t ICSID (International Centre for Settlement of Investment Disputes).

ố ớ ủ ề ấ ả ủ IBRD, ti n thân c a WB, cung c p các kho n cho vay đ i v i các chính ph và

ệ ướ ớ ự ả ủ ủ ả ặ ả ả ố doanh nghi p nhà n c cùng v i s b o đ m c a chính ph (ho c b o đ m t i cao

ề ồ ợ ượ ả sovereign guarantee). Ngu n ti n cho vay đ ượ ấ ừ c l y t ả các kho n n đã đ c tr và

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ị ườ ế ệ ế ớ ố ộ thông qua vi c phát hành trái phi u trên th tr ng v n th gi i. IBRD là m t trong

ổ ứ ượ ị ườ ế ấ ạ ố ế ậ ữ nh ng t ch c cho vay đ c x p h ng cao nh t trên th tr ng qu c t và vì v y có

ấ ươ ứ ả ớ ấ ố ướ kh năng cho vay v i m c lãi su t t ng đ i th p. Ngân hàng cho các n ớ c vay v i

ấ ấ ấ ứ ề ẫ ộ ả ằ lãi su t r t h p d n b ng cách thêm m t m c l (kho ng 1%) vào chi phí cho vay đ ể

ả trang tr i các chi phí hành chính.

ệ ỡ ướ ấ ả ụ IDA có nhi m v giúp đ các n c nghèo nh t thông qua các kho n cho vay

ấ ư ươ ẩ ợ ưở ế ớ v i lãi su t u đãi và các ch ng trình tài tr thúc đ y tăng tr ng kinh t ệ ả và c i thi n

ủ ề ệ ạ ấ ả ố đi u ki n s ng. Các kho n cho vay dài h n không l y lãi c a IDA dành cho các

ươ ế ạ ầ ơ ở ự ự ồ ị ch ầ ng trình xây d ng chính sách, đ nh ch , h t ng c s và ngu n nhân l c c n

ế ề ữ ơ ở ể ọ ườ ằ ộ thi t cho phát tri n b n v ng trên c s tôn tr ng môi tr ng và công b ng xã h i.

ầ ư ề ự ư ữ ẩ ở ớ IFC, thúc đ y đ u t b n v ng vào khu v c t nhân ụ ể các phát tri n v i m c

ấ ượ ả ườ ệ đích gi m đói nghèo và tăng ch t l ộ ố ng cu c s ng ng ấ i dân thông qua vi c cung c p

ự ư ộ ỗ ợ ư ư ự tài chính cho các d án thu c khu v c t nhân, h tr các công ty t ể nhân l u chuy n

ị ườ ố ế ụ ư ấ ỗ ợ ỹ ị ố v n trên th tr ng tài chính qu c t ấ và cung c p d ch v t ậ v n và h tr k thu t

ệ ủ cho các chính ph và doanh nghi p.

ụ ủ ầ ư ướ ệ ế ự Nhi m v c a MIGA là xúc ti n đ u t n ế c ngoài tr c ti p FDI vào các n ướ c

ỗ ợ ể ưở ế ệ ả ả ằ đang phát tri n nh m h tr tăng tr ng kinh t ộ , gi m đói nghèo và c i thi n cu c

ườ ớ ư ố ế ể ộ ầ ư ư ố s ng ng i dân. V i t ả cách m t nhà b o hi m qu c t cho các nhà đ u t t nhân và

ư ấ ướ ề ầ ư ướ ự ế nhà t v n cho các n c v đ u t n ớ c ngoài, MIGA tham gia xúc ti n các d án v i

ấ ả ữ ể ề ả ớ ộ ế ườ tác đ ng phát tri n b n v ng l n nh t b o đ m các tiêu chí kinh t , môi tr ng và xã

h i.ộ

ự ệ ả ữ ọ ướ ICSID th c hi n hoà gi i và tr ng tài gi a các n ầ c thành viên và các nhà đ u

ộ ướ ệ ử ụ ươ ệ ủ ư t thu c các n c thành viên khác. Vi c s d ng các ph ng ti n c a ICSID là hoàn

ự ệ ộ ồ ả ế ớ toàn t nguy n. Tuy nhiên, m t khi đã đ ng ý gi i quy t v i ICSID, không bên nào

ượ ơ ươ ừ ố ế ủ đ c đ n ph ng t ch i phán quy t c a ICSID.

d. Liên minh Châu Âu (EU)

ế ồ ị Liên minh châu Âu vi ế ắ t t t là EU, là m t ộ liên minh kinh t chính tr bao g m 27

ố ộ ượ ậ ủ ế qu c gia thành viên ch y u thu c châu Âu. EU đ c thành l p b i ở Hi p ệ ướ c

ự ộ ồ Maastricht vào ngày 1 tháng 11 năm 1993 d a trên C ng đ ng châu Âu (EC).

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ể ằ ậ ẩ EU đã phát tri n m t ộ th tr ộ ệ ố ị ườ chung b ng m t h th ng lu t tiêu chu n áp ng

ấ ả ướ ự ư ằ ả ự ụ d ng cho t t c các n c thành viên nh m đ m b o ả s l u thông t ủ do c a ng ườ i

ụ ị ươ dân, hàng hóa, d ch v và v n ố . EU duy trì các chính sách chung v ề th ng m i ạ , nông

ư ể ị ướ ấ ậ nghi pệ , ng nghi p ệ và phát tri n đ a ph ươ . 17 n ng ồ c thành viên đã ch p nh n đ ng

ề ồ ể ộ ti n chung, đ ng ạ Euro, t o nên ự ồ khu v c đ ng Euro ấ . EU đã phát tri n m t vai trò nh t

ệ ạ ạ ố ổ ứ ươ ạ ị đ nh trong chính sách đ i ngo i, có đ i di n trong T ch c Th ng m i Th gi ế ớ , G8, i

ệ ề G20 n n kinh t ố . ế ớ và Liên hi p qu c l n

ơ ấ ủ : C c u c a EU

ộ ơ ấ ổ ứ ủ ế ẽ ớ ặ ậ ộ EU có m t c c u t ch c khá ch t ch v i 4 b ph n ch y u là:

ộ ồ ế ị ủ ớ ồ ộ ưở : quy t đ nh các chính sách l n c a EU bao g m B ộ H i đ ng B tr ng

ưở ạ ướ ướ ủ ị tr ệ ng đ i di n cho các n c thành viên. Các n c thành viên luân phiên làm Ch t ch

ệ ế ỳ ườ ứ ướ ặ ừ ớ v i nhi m k 6 tháng. T năm 1975 đ n nay, ng ầ i đ ng đ u Nhà n c ho c Chính

ủ ướ ộ ọ ườ ỳ ể ế ị ữ ấ ph các n c thành viên có cu c h p th ề ớ ủ ng k đ quy t đ nh nh ng v n đ l n c a

ơ ế ộ ồ ọ EU, c ch này g i là H i đ ng Châu Âu.

Ủ ơ ồ ề : là c quan đi u hành g m 20 y ban Châu Âu (European Commission – EC)

ủ ệ ỳ ủ ử y viên, nhi m k 5 năm do các Chính ph c .

ị ệ ệ ồ ỳ ị : g m 732 ngh sĩ, nhi m k 5 năm Ngh vi n Châu Âu (European Parliament)

ượ ầ ắ ầ ị ệ ứ ủ ế ổ đ c b u theo nguyên t c b u phi u ph thông. Ch c năng c a Ngh vi n Châu Âu là

ộ ố ế ị Ủ ự ư thông qua ngân sách, cùng y ban Châu Âu ra quy t đ nh trong m t s lĩnh v c nh :

ự ủ ệ ể ệ ki m tra, giám sát vi c th c hi n các chính sách c a EU.

ậ ư ẩ ồ Tòa án Châu Âu (European Court): g m 15 th m phán và 9 lu t s do Chính

ủ ướ ệ ệ ậ ỏ ổ ớ ph các n ộ ậ ỳ c th a thu n b nhi m v i nhi m k 6 năm và Tòa án có vai trò đ c l p,

ỏ ữ ủ Ủ ế ị ủ ề ướ ế có quy n bác b nh ng quy t đ nh c a y ban châu Âu và Chính ph các n c n u b ị

ủ ậ ợ ớ coi là không phù h p v i lu t pháp c a EU.

ệ ộ ố e. Hi p h i các qu c gia Đông Nam Á (ASEAN)

ậ ớ ASEAN thành l p ngày 8/8/1967 v i 5 thành viên: Singapore, Malaysia, Thái

ế ạ ế ạ Lan, Indonesia, Philippines. Ngày 8/1/1984 k t n p Brunây. Ngày 28/7/1995 k t n p

ệ ế ạ ứ ủ ệ ộ Vi t Nam làm thành viên th 7 c a hi p h i. Ngày 23/7/1997 k t n p Lào và Myanma.

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ế ạ ạ ộ ộ Ngày 30/4/1999 k t n p Campuchia t ơ i Hà N i. Ngày 28/7/2006 Đông Timor n p đ n

xin gia nh p.ậ

ư ậ ệ ạ ứ ệ ơ ớ Nh v y hi n t i ASEAN có 10 thành viên chính th c v i: di n tích h n 4,3

2. Tr

ụ ở ủ Ủ ườ ự ở ố tri u kmệ s c a y ban th ng tr c đóng Băng C c (Thái Lan). Tr ụ ở ủ s c a

ư ở Ban Th ký Jakacta (Indonesia).

ụ ẩ ự ể ế ế ộ : Thúc đ y s phát tri n kinh t ể ộ , ti n b xã h i và phát tri n ủ M c tiêu c a ASEAN

ự ổ ữ ị ở ự văn hóa gi a các thành viên. Duy trì hòa bình và s n đ nh khu v c Đông Nam Á.

ơ ấ ổ ứ ủ ồ : bao g m 3 nhóm C c u t ch c c a ASEAN

Ơ Ạ Ị C QUAN HO CH Đ NH CHÍNH SÁCH:

ộ ị ượ ữ ồ ườ ứ ứ ầ ọ ỉ ng đ nh 1/ H i ngh (HN) th : g m nh ng ng i đ ng đ u, 3 năm h p chính th c 1

ể ề ế ị ề ớ ữ ữ ấ ầ l n đ đ ra nh ng chính sách chung và quy t đ nh nh ng v n đ l n.

ầ ấ ạ ơ ộ ọ ỗ ị ng 2/ H i ngh B tr ị ộ ưở : c quan ho ch đ nh chính sách cao nh t, m i năm h p 1 l n và

ị ượ ộ báo cáo lên H i ngh th ỉ ng đ nh.

ị ộ ưở ộ ỉ ạ ằ ợ ọ ỗ ng kinh t 3/ H i ngh B tr ầ ế (AEM): m i năm h p 1 l n nh m ch đ o h p tác v ề

ế ị ượ ộ ị ộ ưở ỉ ặ các m t kinh t và báo cáo lên H i ngh th ộ ng đ nh và H i ngh b tr ng.

ứ ộ ị ế ấ ấ ướ ự ế c p cao 4/ H i ngh các quan ch c kinh t ơ (SEOM): là c quan c p d i tr c ti p giúp

ạ ộ ộ ồ ệ ệ ậ ả ợ vi c cho AEM và h i đ ng AFTA. Đ m nh n vi c giám sát các ho t đ ng h p tác

ế ể ầ ả kinh t ọ ASEAN; kho ng 23 tháng h p 1 l n đ báo cáo lên AEM.

ị ộ ưở ộ ổ ứ ọ ầ ế ể ả ng các ngành 5/ H i ngh B tr : t ch c h p khi c n thi ề ự ợ ậ t đ th o lu n v s h p

ụ ể tác ngành c th .

ộ ượ ổ ứ ầ ế ng ị 6/ H i ngh liên B tr ộ ưở : đ ch c khi c n thi c t t.

ư ổ ộ ưở ữ ườ ứ ủ ầ 7/ T ng th ký : có 5 B tr ng do nh ng ng i đ ng đ u Chính ph ASEAN b ổ

ệ ỳ ệ nhi m (nhi m k : 5 năm)

Ủ Ủ CÁC Y BAN C A ASEAN:

Ủ ườ ư ầ ọ ồ ổ ng tr c 1/ y ban (UB) th ổ ự : h p 2 tháng/l n; g m T ng th ký ASEAN và T ng v ụ

ưở ư ố tr ng các ban th ký ASEAN qu c gia.

Ủ ợ ề ợ 2/ Các y ban h p tác chuyên ngành ự : có 6 y ban h p tác chuyên môn v 6 lĩnh v c:

ủ 49 ệ ọ ườ ể ộ Khoa h c công ngh Văn hóa & thông tin – Môi tr ể ng – Phát tri n xã h i – Ki m

ữ ứ ế ấ ề soát ma túy – Nh ng v n đ có liên quan đ n công ch c.

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

Ư CÁC BAN TH KÝ ASEAN:

ố ợ ư ự ế ề ệ ấ ị 1/ Ban Th ký ASEAN qu c t ạ ố ế: đ xu t, khuy n ngh , ph i h p và th c hi n các ho t

ủ ộ đ ng c a ASEAN.

ư ố ỗ ướ ư ề ố 2/ Ban Th ký ASEAN qu c gia : M i n ằ c thành viên đ u có Ban th ký qu c gia n m

ữ ự ề ế ể ấ ạ ộ ệ trong B Ngo i giao đ theo dõi và th c hi n nh ng v n đ có liên quan đ n ASEAN

ủ ướ c a n c mình.

ủ ắ : ạ ộ Nguyên t c ho t đ ng c a ASEAN

ắ ế ậ ệ ươ ươ ủ Các nguyên t c thi t l p quan h song ph ng và đa ph ng c a ASEAN:

ạ ộ ị ượ ấ ạ ứ ầ ỉ ướ ư T i h i ngh th ng đ nh l n th nh t t i Bali năm 1976, các n c ASEAN đã đ a ra

ắ các nguyên t c chính sau:

ộ ủ ả ắ ộ ậ ủ ề ọ ổ ẹ + Tôn tr ng ch quy n, đ c l p toàn v n lãnh th và b n s c dân t c c a nhau.

ấ ướ ề ạ ố ỗ ự ệ + M i qu c gia có quy n lãnh đ o đ t n c mình mà không có s can thi p, l ậ t

ừ ổ ưỡ đ , c ng ép t bên ngoài.

ổ ủ ệ ệ ể ấ ộ ộ ủ + Không can thi p vào công vi c n i b c a nhau, không đ lãnh th c a đ t

ướ ấ ỳ ướ ứ n c mình cho b t k n ự c nào làm căn c quân s .

ả ấ ồ ệ ế ấ ặ ằ + Gi i quy t các b t đ ng ho c tranh ch p b ng các bi n pháp hòa bình. Không

ự ọ ặ ử ụ đe d a ho c s d ng vũ l c.

ự ệ ả ớ ợ ọ ế ộ + H p tác v i nhau có hi u qu trong m i lĩnh v c kinh t văn hóa xã h i trên

ợ ẳ ơ ở c s bình đ ng, cùng có l i.

ạ ộ ủ ề ắ ố Các nguyên t c đi u ph i ho t đ ng c a ASEAN:

ấ ế ị ề ấ ọ ọ ắ + Nguyên t c nh t trí ề : nghĩa là m i quy t đ nh v các v n đ quan tr ng ch ỉ

ượ ấ ả ướ ấ đ c thông qua khi t t c các n c thành viên nh t trí.

ể ệ ở ệ ề ẳ ắ + Nguyên t c bình đ ng ẳ : quy n bình đ ng th hi n vi c không phân bi ệ t

ướ ớ ụ ề ề ẳ ỏ ớ n c l n hay nh , giàu hay nghèo đ u bình đ ng v i nhau v nghĩa v và quy n l ề ợ i

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ể ệ ở ủ ọ ọ ủ ự ẳ ộ đ ượ ưở c h ng. S bình đ ng còn th hi n ch t a các cu c h p c a ASEAN t ừ ấ c p

ế ấ ể ị ổ ứ ẽ ượ ọ ộ chuyên viên đ n c p cao, đ a đi m t ch c các cu c h p cũng s đ ề c phân chia đ u

ướ ủ ế ơ ở ầ cho các n c thành viên trên c s luân phiên theo v n A, B, C c a ti ng Anh.

ắ ộ ự ế ắ ặ ạ + Nguyên t c 6 – X: ủ Theo nguyên t c này m t d án ho c k ho ch chung c a

ế ượ ề ướ ứ ự ự ệ ậ ấ ASEAN n u đ ặ c hai ho c nhi u n ệ c ch p nh n th c hi n thì c th c hi n mà

ả ợ ấ ả ướ ớ ế ự không ph i đ i t t c các n ệ c thành viên th c hi n thì m i ti n hành.

ự ậ ị ự f. Khu v c m u d ch t do ASEAN (AFTA)

ị ượ ộ ỉ ướ ứ ầ ạ ư H i ngh th ng đ nh các n c ASEAN l n th 4 t ế i Singapore đã đ a ra quy t

ề ệ ự ự ế ệ ậ ị ự ị đ nh v vi c các thành viên th c hi n liên k t Khu v c m u d ch t do ASEAN

ươ ệ ầ ị ề Ch ng trình (AFTA). Ngày 21/11/1992, sáu thành viên ban đ u đã ký hi p đ nh v :

ệ ự ư ế ọ ắ Thu quan u đãi có hi u l c chung (Common Effective Preferential Tariff – g i t t là

ơ ế ể ự ệ ự ừ ứ ệ ngày 1/1/1993. CEPT) làm c ch đ th c hi n AFTA, chính th c có hi u l c t

ộ ướ ự ệ ệ ế ọ ế ữ Vi c th c hi n AFTA là m t b c đi quan tr ng trong liên k t kinh t gi a các

ướ ể ướ ớ ị ườ ự n c ASEAN đ h ng t ế i liên k t th tr ủ ng chung c a khu v c.

ụ ủ M c tiêu c a AFTA:

ạ ượ ư ằ ữ ế AFTA đ a ra nh m đ t đ ụ c nh ng m c tiêu kinh t sau:

ự ươ ự ằ ạ ỏ ệ ế ạ T do hoá th ng m i trong khu v c b ng vi c lo i b các hàng rào thu quan

ộ ộ ự ế ế ề ẽ ả ố trong n i b khu v c và cu i cùng là các rào c n phi quan thu . Đi u này s khi n cho

ệ ả ấ ủ ệ ả ạ ả ả các doanh nghi p s n xu t c a ASEAN càng ph i có hi u qu và kh năng c nh tranh

ị ườ ế ớ ồ ờ ườ ẽ ượ ữ ơ h n trên th tr ng th gi i. Đ ng th i, ng i tiêu dùng s mua đ c nh ng hàng hoá

ấ ượ ữ ệ ả ả ấ ế ự ừ t nh ng nhà s n su t có hi u qu và ch t l ẫ ng trong ASEAN, d n đ n s tăng lên

ươ ố trong th ạ ộ ng m i n i kh i.

ầ ư ướ ệ ạ ự ằ ộ ố Thu hút các nhà đ u t n c ngoài vào khu v c b ng vi c t o ra m t kh i th ị

ườ ơ ố ớ tr ấ ộ ng th ng nh t, r ng l n h n.

ữ ề ệ ớ ế ố ế Làm cho ASEAN thích nghi v i nh ng đi u ki n kinh t qu c t ổ đang thay đ i,

ệ ớ ự ậ ỏ ươ ế ớ ạ ặ đ c bi ể ủ t là v i s phát tri n c a các th a thu n th ự ng m i khu v c trên th gi i.

ợ ễ ế ươ g. Di n đàn h p tác kinh t Châu ÁThái Bình D ng (APEC)

ế

ễ

ế

ợ Di n đàn H p tác Kinh t

châu Á

– Thái Bình D ngươ (ti ng Anh

: Asia

ổ ứ

ủ

ch c qu c t

Pacific Economic Cooperation, vi

ế ắ t t

ố ố ế c a các qu c

APEC) là t

t là 51

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ụ

ằ

ớ

ườ

gia n m trong khu v c

ự châu Á – Thái Bình D ngươ v i m c tiêu tăng c

ố ng m i

ế

ộ ổ ứ ồ

ề

ị

ế

ệ ề quan h v kinh t

và chính tr . APEC là m t t

ch c g m 21 n n kinh t

thành

ộ

viên: Australia, Brunei Darussalam, Canada, Chile, C ng hoà Nhân dân Trung

ậ

ả

ồ

ố

Hoa, H ng Kông Trung Qu c, Indonesia, Nh t B n, Hàn Qu c, Malaysia,

Mexico, New Zealand, Papua New Guinea, Peru, Philipines, Nga, Singapore, Đài

ắ

ố

ỳ

ệ

ậ

B c Trung Qu c, Thái Lan, Hoa K và Vi

t Nam (Vi

t Nam gia nh p APEC

tháng 11 năm 1998).

ọ

ư

ự

ố

ầ ư

ươ

ự

ạ

APEC chú tr ng ba lĩnh v c then ch t nh sau: (cid:0) T do hoá th

ng m i và đ u t

ỗ ợ

(cid:0) H tr kinh doanh

ợ

ế

(cid:0) H p tác kinh t

ậ ỹ và k thu t

ự ủ

ạ ộ

ự

ề

ế

Thành t u c a ba lĩnh v c ho t đ ng chính này cho phép các n n kinh t

thành

ố ề

ự

ủ

ế ủ

ệ

ẻ

viên APEC c ng c ti m l c kinh t

ồ c a mình thông qua vi c chia s các ngu n

ệ

ả

ườ

ự

ự ớ ự l c trong khu v c v i hi u qu cao.

Ng

i tiêu dùng trong khu v c cũng đ

ượ c

ưở

ợ

ạ ộ

ữ

ạ

ượ

ườ

h

ng l

ợ ừ i t

các l

i ích h u hình các ho t đ ng đào t o đ

c tăng c

ng, c

ơ

ơ ộ

ị ườ

ệ

ượ

ở ộ

ị

ộ h i vi c làm và c h i th tr

ng đ

c m r ng, hàng hóa và d ch v đ

ụ ượ c

ị ườ

ế

ấ

ả

ậ

ớ

ơ

cung c p v i giá thành th p h n, kh năng ti p c n th tr

ng qu c t

ố ế ượ c đ

ự ệ

ợ

ượ ổ ứ ạ

ộ ề

nâng cao. Hàng năm, các s ki n h p tác APEC đ

ch c t

c t

i m t n n kinh

ế

t

thành viên.

ạ ộ ủ ắ : Các nguyên t c ho t đ ng c a APEC

ạ ộ ủ ọ ượ ế ở ữ ắ M i ho t đ ng c a APEC đ ề c đi u ti ụ t b i nh ng nguyên t c chung, áp d ng

ấ ả cho t t c các thành viên, đó là:

ẳ ẫ ọ Bình đ ng và tôn tr ng l n nhau.

ỗ ợ H tr và đôi bên cùng có l ợ i

ệ ố ự ầ Quan h đ i tác chân thành và trên tinh th n xây d ng

ế ị ọ ượ ư ấ M i quy t đ nh đ ơ ở c đ a ra trên c s nh t trí chung.

ơ ế ạ ộ : C ch ho t đ ng

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ơ ế ạ ộ ủ ễ ậ ẩ ợ ồ ị C ch ho t đ ng c a APEC bao g m các di n đàn thúc đ y h p tác m u d ch

ầ ư ộ và đ u t ị thông qua các h i ngh :

ị ượ ộ ị ộ ưở ộ ỉ ứ ộ ị H i ngh th ng đ nh, các h i ngh b tr ấ ng, h i ngh các quan ch c cao c p.

Ủ ệ ề ộ ế ủ ả ị Giúp vi c cho các h i ngh đó có: y ban v kinh t ủ ị , y ban qu n tr và ngân sách, y

ươ ầ ư ể ạ ế ỹ ộ ồ ậ ư ấ ban th ng m i và đ u t , ti u ban kinh t k thu t cùng h i đ ng t v n và ban th ư

ký.

ướ ủ ể D i các y ban và các ti u ban có các nhóm công tác và nhóm chuyên môn.

ậ ủ ự ộ ệ ổ ứ 4.3. S h i nh p c a Vi t Nam vào các t ch c kinh t ế ế ớ th gi ự i và khu v c

ệ 4.3.1. Vi t Nam tham gia vào ASEAN & AFTA

ệ ậ ệ Khi Vi t Nam gia nh p vào ASEAN vào ngày 28/7/1995 thì Vi t Nam đã tr ở

ủ ừ thành thành viên c a AFTA t 1/1/1996.

ệ ị ế ủ ệ ớ ượ ủ Quan h chính tr kinh t c a Vi t Nam v i ASEAN ngày càng đ c c ng c ố

ở ộ ở ộ ố ủ ọ ệ ơ và m r ng h n, ASEAN đã tr thành m t đ i tác quan tr ng c a Vi t Nam trong

ự ự ề ấ ươ ầ ư ạ ở nhi u lĩnh v c, nh t là lĩnh v c th ng m i và đ u t . ASEAN đã tr thành th tr ị ườ ng

ủ ẩ ấ ọ ệ ữ ế ả xu t kh u quan tr ng c a Vi ầ t Nam (chi m kho ng 17%) và cũng là nh ng nhà đ u

ệ ẫ ư t ọ quan tr ng vào Vi ầ t Nam mà d n đ u là Singapore

ệ ướ ấ ế ủ ầ ệ Vi c tham gia ASEAN và AFTA là b c đi t t y u đ u tiên c a Vi t Nam trên

ườ ế ớ ự ậ ộ ớ ự ệ ở ệ con đ ng h i nh p v i khu v c và th gi i. S ki n này m ra cho Vi ề t Nam nhi u

ơ ộ ứ ứ ư ề ẫ ớ ớ ơ ộ c h i m i cũng nh nhi u thách th c to l n. C h i và thách th c đan xen l n nhau,

ỏ ự ỗ ự ả ầ ể ệ ể ạ đòi h i s n l c c t m vĩ mô và vi mô đ khai thác tri ơ ộ t đ các c h i và h n ch ế

ấ ả ứ ưở ứ ư ế ự ấ ế đ n m c th p nh t nh h ng tiêu c c do các thách th c đ a đ n.

ế ề ủ ộ ệ Tác đ ng c a vi c tham gia AFTA đ n n n kinh t ế ệ Vi t Nam:

ế ố ữ Nh ng y u t thu n l ậ ợ : i

ệ ườ ữ ổ ệ ướ + Vi c tăng c ng trao đ i hàng hóa gi a Vi ớ t Nam v i các n c ASEAN góp

ầ ư ư ự ệ ầ ẩ ợ ph n thúc đ y h p tác trong các lĩnh v c khác nhau nh công nghi p đ u t .

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ẽ ợ ệ ế ạ ậ ơ ị + Quá trình h p tác s giúp Vi ể t Nam nh n đ nh rõ h n các th m nh và đi m

ủ ừ ổ ợ ế ạ ạ ả ể ấ ộ ế y u c a mình t đó có k ho ch b tr , phân công l i s n xu t và lao đ ng đ thu

ố đ ượ ợ c l i ích t ề i đa cho n n kinh t ế .

ệ ắ ệ ế ả ệ ề + Vi c c t gi m thu quan giúp các doanh nghi p Vi t Nam có thêm nhi u c ơ

ị ườ ậ ướ ặ ệ ể ậ ộ h i thâm nh p th tr ng các n c ASEAN. M t khác, Vi t Nam có th nh p đ ượ c

ệ ừ ướ ẻ ơ ả ớ nguyên li u t các n ấ ả c ASEAN v i giá r h n làm gi m giá thành hàng hóa s n xu t

trong n c.ướ

ế ố ấ ợ ữ Nh ng y u t b t l i:

ỡ ỏ ế ệ ế ả ộ + Khi d b các bi n pháp b o h thu quan và phi thu quan, các doanh

ệ ả ạ ự ệ ẽ ế ệ nghi p Vi ớ t Nam s ph i c nh tranh tr c ti p v i các doanh nghi p ASEAN trong khi

ệ ề ệ ớ ạ ố ế ư nhi u doanh nghi p Vi t Nam còn ch a quen v i c nh tranh qu c t ộ ả , trình đ s n

ấ ấ xu t còn th p.

ẩ ừ ậ ướ ẻ ở ớ ố + Hàng hóa nh p kh u t các n ọ ố c ASEAN v i giá r tr thành m i đe d a đ i

ấ ướ ậ ệ ể ị ấ ị ườ ả ớ v i hàng hóa s n xu t trong n c, th m chí Vi t Nam có th b m t th tr ộ ng n i

đ a.ị

ự ữ ề ệ ạ ớ ệ + S chênh l ch còn l n trong kim ng ch buôn bán 2 chi u gi a Vi t Nam và

ứ ố ớ ề ộ ế ệ ASEAN là m t thách th c đ i v i n n kinh t Vi t Nam.

ệ 4.3.2. Vi t Nam tham gia APEC

ế ạ ệ ệ Tháng 11/1998, các thành viên APEC đã thông qua vi c k t n p Vi t Nam làm

ủ ứ ấ ướ ế ọ thành viên chính th c c a APEC, đánh d u b ộ c đi quan tr ng trong ti n trình h i

ậ ế ố ế ủ ệ nh p kinh t qu c t c a Vi t Nam.

ệ ự ươ Tham gia APEC, Vi ủ ộ t Nam đã tích c c ch đ ng tham gia các ch ợ ng trình h p

ế ươ ầ ư ự ươ ạ ủ tác kinh t , th ạ ng m i, đ u t và quá trình t do hóa th ng m i c a APEC. VN đã

ộ ố ế ể ư ề ẽ ế ậ ạ ạ ộ tham gia m nh m vào m t s k ho ch hành đ ng t p th , đ a ra nhi u sáng ki n và

ự ấ ượ ặ ấ ệ ộ ề ề đ xu t nhi u d án đ ậ c ch p thu n. Đ c bi t, năm 2006, VN đã đăng cai H i ngh ị

ứ ự ế ằ ầ ộ ộ ị ạ ấ c p cao APEC l n th 16, xây d ng k ho ch hành đ ng Hà N i nh m xác đ nh các

ụ ể ạ ộ ươ ướ ể ự ệ ộ ợ ướ ớ ho t đ ng c th , ph ng h ng h p tác đ th c hi n l trình Busan h ng t ụ i m c

ệ ổ ứ ự ỡ ộ ị ấ ằ tiêu Bôgo. Vi c t ứ ch c thành công r c r H i ngh c p cao APEC 16 là b ng ch ng

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ữ ủ ấ ớ ệ ố ớ cho th y nh ng đóng góp to l n c a Vi ự t Nam đ i v i khu v c châu Á Thái Bình

ị ế ủ ự ẳ ị ệ ườ ươ D ng, kh ng đ nh năng l c và nâng cao v th c a Vi t Nam trên tr ng qu c t ố ế .

ệ ổ ứ ỉ ệ Vi c t ch c thành công APEC năm 2006 là đ nh cao, làm cho Vi t Nam đ ượ c

ậ ỉ ở ầ ự ệ ự ữ ả ế nhìn nh n không ch ủ t m khu v c, mà đã ch trì nh ng s ki n, gi ữ i quy t nh ng

ề ở ầ ứ ạ ự ề ấ ớ ơ ấ v n đ ớ t m liên khu v c v i quy mô và tính ch t ph c t p h n nhi u. Cùng v i

ở ủ ượ ủ ầ ườ ệ vi c tr thành thành viên c a WTO, đ c b u làm y viên không th ộ ự ng tr c H i

ị ế ủ ệ ế ả ệ ự ố ồ đ ng B o an Liên hi p qu c, v th và ti ng nói c a Vi t Nam trong khu v c và trên

ườ ố ế ượ ạ ượ ẩ ầ ớ tr ng qu c t đ c đ y lên t m cao m i. APEC cũng là n i đ ta ơ ể đ t đ ề c nhi u

ệ ậ ọ ỏ ươ ệ ớ ườ th a thu n quan tr ng trong quan h song ph ặ ng, đ c bi t v i các c ố ng qu c th ế

ớ ư ậ ầ ố ố ỹ gi i nh Trung Qu c, Nga, M , Nh t. Và cu i cùng, APEC cũng góp ph n đem l ạ i

ợ ế ấ ướ ự ủ ế ữ nh ng l i ích thi t th c cho đ t n ố c khi các thành viên c a APEC chi m 75% v n

ế ướ ệ ể ồ ợ ầ ư ự đ u t tr c ti p n ấ c ngoài ( FDI), 50% ngu n vi n tr phát tri n (ODA), 73 % xu t

ẩ ủ ẩ ệ ậ kh u và 79% nh p kh u c a Vi t Nam.

ệ ộ 4.3.3. L trình Vi t Nam tham gia WTO

ệ ượ ủ ậ Tháng 6/1994 Vi t Nam đ c công nh n là quan sát viên c a GATT. Ngày

ệ ử ơ ậ ượ ấ ậ 4/1/1995, Vi t Nam g i đ n xin gia nh p và đ c ch p nh n.

ề ệ ủ ậ ệ Ngày 30/1/1995 Ban công tác v vi c gia nh p WTO c a Vi t Nam đ ượ c

thành l p.ậ

ệ ề ộ ị Ngày 28/6/1996 Vi ả t Nam n p B n B vong l c ụ (Memorandum) v Ch đ ế ộ

ươ ệ ụ ượ ả ị ạ ngo i th ủ ng c a Vi t Nam cho Nhóm công tác. B n B vong l c đ c trình bày theo

ủ ư ẫ ướ ụ ẫ ả ị ệ m u chung do Ban th ký c a WTO h ng d n. Trong B n B vong l c này Vi t Nam

ả ủ ướ đã gi ỏ i trình trên 2000 câu h i khác nhau c a các n ế c thành viên có liên quan đ n

ạ ộ ươ ạ ơ ế chính sách, c ch ho t đ ng th ng m i.

ắ ầ ừ ậ T tháng 7/1998 b t đ u các phiên đàm phán gia nh p WTO. Quá trình đàm

ự ệ ạ phán th c hi n qua 2 giai đo n:

ạ ậ ạ + Giai đo n 1ạ , là giai đo n minh b ch hóa chính sách, lu t pháp có liên quan

ươ ạ ừ ự ế ệ ạ ế đ n th ng m i (t tháng 7/1998 đ n tháng 11/2000). Giai đo n này th c hi n qua 4

ư ạ ươ ệ ự phiên đàm phán đa ph ong. T i các phiên đàm phán đa ph ng, Vi ế t Nam tr c ti p

ệ ớ ạ ụ ở ủ ở ơ làm vi c v i Ban công tác t i tr s c a WTO ơ Gi nev .

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ở ử ị ườ ạ ừ + Giai đo n 2ạ , là giai đo n đàm phán m c a th tr ng (t ế tháng 4/2002 đ n

ự ệ ế ạ tháng 11/2000 đ n tháng 10/2006). Giai đo n này th c hi n qua 10 phiên đàm phán đa

ươ ươ ầ ủ ph ng và các phiên đàm phán song ph ộ ng theo yêu c u c a các thành viên cũ thu c

WTO.

ể ế ắ ậ Ti n trình gia nh p WTO có th tóm t ư t nh sau:

ệ ự ệ + Đàm phán đa ph ngươ : Vi t Nam đã th c hi n 14 phiên đàm phán đa ph ươ ng

ạ ụ ở ủ ế ừ t ế tháng 7/1998 đ n tháng 10/2006 t s c a WTO và đ n ngày 26/10/2006 Vi i tr ệ t

ộ ồ ủ ệ ạ ộ ượ ậ ấ Nam đã trình toàn b văn ki n cho Đ i H i đ ng c a WTO và đ c ch p thu n.

ệ ạ ụ ở ủ ặ ạ ủ + Đàm phán song ph ự ngươ (th c hi n t i tr s c a WTO ho c t ủ i th đô c a

ướ ủ ậ các n c). Trong quá trình đàm phán gia nh p WTO có 28 thành viên c a WTO yêu

ệ ả ươ ề ướ ể ầ c u Vi t Nam ph i đàm phán song ph ng, trong đó có nhi u n c phát tri n nh ư

ề ấ ậ ả ỹ ệ M , Nh t B n, EU, Australia,… và có r t nhi u thành viên Vi ả t Nam ph i đàm phán

ủ ỹ ấ ề ể ệ ớ nhi u vòng, đi n hình là vi c đàm phán v i Chính ph M r t khó khăn kéo dài 4 năm

ệ ề ả ậ ỏ ớ ớ v i 9 phiên đàm phán m i th a thu n xong các đi u kho n. Vi c đàm phán song

ươ ệ ớ ố ế ố ph ủ ng c a Vi ỹ t Nam k t thúc tháng 5/2006 v i đ i tác cu i cùng là M .

ộ ồ ủ ệ ạ ộ ậ + Ngày 7/11/2006, Đ i H i đ ng c a WTO thông qua toàn b văn ki n gia nh p

ủ ệ ổ ứ ế ạ ệ ậ ị ị WTO c a Vi t Nam và t ch c k t n p Vi ủ ư t Nam. Ngh đ nh th gia nh p WTO c a

ệ ượ ế ạ ụ ở ụ ơ ỹ Vi t Nam đã đ c ký k t t i tr s WTO (Genev , Th y S ).

ố ộ ệ ủ ề ế ẩ ả + Ngày 29/11/2006, Qu c h i Vi t Nam phê chu n k t qu và y quy n cho

ủ ử ư ế ị ị Chính ph g i Ngh đ nh th đ n WTO.

ủ ị ướ ẩ ị ị + Ngày 6/12/2006, Ch t ch n ư c phê chu n Ngh đ nh th .

ạ ộ ồ ậ ượ ả + Ngày 11/12/2006, Đ i h i đ ng WTO nh n đ ệ ủ c hai văn b n phê duy t c a

ệ Vi t Nam.

ứ ệ ệ ẻ + Ngày 11/1/2007, WTO trao th thành viên chính th c cho Vi t Nam. Vi t Nam

ủ ứ ế ở tr thành thành viên th 150 c a WTO, k t thúc 12 năm đàm phán.

ứ ố ơ ộ ữ ệ ệ ậ 4. Nh ng c h i và thách th c đ i các doanh nghi p Vi ộ t Nam khi h i nh p kinh

ế ố ế t qu c t

ữ ơ ộ 4.1. Nh ng c h i

ẩ ợ ộ ế ươ ữ ạ ệ ạ M t là, đ y m nh h p tác kinh t , th ng m i gi a Vi ớ t nam v i các n ướ ừ c t đó

ở ộ ị ườ ạ ấ ẩ ấ ẩ ị m r ng th tr ng xu t kh u, tăng nhanh giá tr kim ng ch xu t kh u.

ả ố ạ Khoa Kinh t ế ườ Tr ng ĐH Ph m Văn

ồ ế ế Bài gi ng môn Kinh T Qu c T Đ ng

ơ ấ ể ẩ ị ế ủ ệ ễ Hai là, thúc đ y quá trình chuy n d ch c c u kinh t c a Vi t Nam di n ra

ề ướ ơ ả ơ ệ nhanh h n theo chi u h ng có hi u qu h n.

ầ ư ướ ề ệ ẩ ạ ạ ố Ba là, t o đi u ki n đ y m nh thu hút v n đ u t n ơ ộ ế ậ c ngoài và c h i ti p c n

ệ ệ ộ ỹ ạ ậ ươ ế ả ớ v i trình đ k thu t công ngh hi n đ i, ph ng pháp qu n lý kinh doanh tiên ti n.

ệ ạ ố ệ ả ề ề ặ ế ấ ộ ề B n là, t o đi u ki n cho Vi t Nam gi ộ i quy t các v n đ v m t xã h i m t

ệ ả ơ cách có hi u qu cao h n.

ữ ứ 4.2. Nh ng thách th c

ự ạ ề ộ M t là, v năng l c c nh tranh.

ề ồ ự Hai là, v ngu n nhân l c

ề ệ ố ậ Ba là, v h th ng lu t pháp

ề ơ ế ố B n là, v c ch , chính sách

ả ơ ả ộ ậ ế ố ế ủ ệ 5/ Gi i pháp c b n h i nh p kinh t qu c t c a Vi t Nam

ả ừ ệ 5.1. Các gi i pháp t phía doanh nghi p

ộ ị ượ ế ượ ộ ắ ả M t là, ph i xác đ nh đ c m t chi n l c kinh doanh đúng đ n.

ạ ậ ủ ộ ể ồ ố ườ ề Hai là, ch đ ng t o l p ngu n v n đ tăng c ự ng ti m l c tài chính

ủ ộ ệ ả ấ ổ ớ Ba là, ch đ ng đ i m i công ngh s n xu t.

ố ả ị ườ ướ ệ ả ộ B n là, có các gi ế ậ i pháp ti p c n th tr ng ngoài n c m t cách hi u qu cao

ố ệ ươ ự ệ ể ả ệ Năm là, làm t t vi c xây d ng, phát tri n và b o v th ng hi u

ả ừ ủ 5.2. Các gi i pháp t phía chính ph

ự ộ ượ ế ượ ế ế ượ ộ ộ ả M t là, ph i xây d ng đ c chi n l c kinh t xã h i và chi n l ậ c h i nh p

ế ạ kinh t dài h n (15 năm, 20 năm).

ủ ể ứ ủ ậ ộ Hai là, nâng cao nh n th c và trình đ kinh doanh c a các ch th trong quá trình

ậ ộ h i nh p

ủ ề ế ự ạ Ba là, nâng cao năng l c c nh tranh c a n n kinh t

ự ề ể ệ ệ ạ ố ố B n là, th c hi n các bi n pháp đ lành m nh hóa n n tài chính qu c gia.

ệ ố ệ ể ậ ộ ớ ợ ổ ồ Năm là, hoàn thi n h th ng lu t pháp đ ng b , phù h p v i quá trình chuy n đ i

ố ế ậ ợ ề sang n n kinh t ế ị ườ th tr ớ ng và phù h p v i lu t pháp qu c t .

Bài giảng Kinh tế quốc tế - ThS. Trịnh Thị Xuân Vân, Nguyễn Hoàng Ngân

Chủ đề:

Kinh tế học quốc tế

Ố Ế

Ế

BÀI GI NG Ả MÔN KINH T QU C T

ư

ộ ộ (L u hành n i b )

ươ

Ố Ế

Ữ

Ấ

Ề

Ề

Ế

Ch

ng 1:

o Trong lĩnh v c đ u t

o Trong lĩnh v c th

ươ

ƯƠ

Ố Ế

Ạ

Ch

ng 2

: TH

NG M I QU C T

A

A’

ươ

Ầ Ư

Ố Ế

Ch

ng 3: Đ U T QU C T

ươ

Ộ

Ậ

Ế

Ch

ng 4

Ố Ế : H I NH P KINH T QU C T

ệ ạ

Ủ

ơ

Ủ

Ủ

­ Các y ban và c quan: Hi n t

i có 13 y ban, 3 nhóm công tác và 3 y ban

ặ đ c thù.

ễ

ế

ợ Di n đàn H p tác Kinh t

châu Á

– Thái Bình D ngươ (ti ng Anh

: Asia­

ủ

Pacific Economic Cooperation, vi

ế ắ t t

ố ố ế c a các qu c

APEC) là t

t là 51

ụ

ằ

ớ

ườ

gia n m trong khu v c

ự châu Á – Thái Bình D ngươ v i m c tiêu tăng c

ố ng m i

ế

ộ ổ ứ ồ

ề

ị

ế

ệ ề quan h v kinh t

và chính tr . APEC là m t t

ch c g m 21 n n kinh t

thành

ộ

viên: Australia, Brunei Darussalam, Canada, Chile, C ng hoà Nhân dân Trung

ậ

Các y ban và c quan: Hi n t

: Asia