8/31/2019
Bài giảng của PGS.TS HÀ QUỲNH HOA 1
Bài 6
Giảng viên: PGS. TS Hà Quỳnh Hoa
Tài liệu tham khảo và Luyện tập
1. CHƯƠNG 20, Sách Giáo trình KINH TẾ HỌC, tập II
2. CHƯƠNG 7, Bài tập Thực hành các Nguyên lý Kinh tế Vĩ mô
PGS. TS Phạm Thế Anh (Chủ biên), Nxb Lao động, 2019.
3. Chapter 29, Principles of Economics, N. Gregory Mankiw,
HARVARD UNIVERSITY, 8th Edition.
Nội dung chính
1. Khái niệm, chức năng và phân loại tiền
2. Hệ thống tiền tệ và chức năng của NHTƯ
3. NHTM và quá trình tạo tiền
4. Chính sách tiền tệ và các công cụ kiểm soát cung tiền
5. Lý thuyết về sự ưa thích thanh khoản
8/31/2019
Bài giảng của PGS.TS HÀ QUỲNH HOA 2
Mục tiêu
uTìm hiểu vai trò, các chức năng và hình thái của tiền tệ.
uXem xét cách thức tạo tiền của hệ thống các NHTM và vai trò của Ngân hàng
Trung ương trong việc kiểm soát cung tiền.
uNghiên cứu thị trường tiền tệ và vai trò của chính sách tiền tệ trong việc quyết định
lãi suất và tổng cầu trong nền kinh tế.
uTiềnlàtấtcảnhữngthứtàisảnmà đượcxãhộichấpnhậnvàsửdụngrộngrãitrong
quátrìnhmuabánhànghoávàdịchvụ.
uChứcnăngcủatiền:
–Phươngtiệntrao đổi
–Phươngtiệnhạchtoán
–Phươngtiệncấtgiữgiátrị
1. Tiền và chức năng của tiền
uPhương tiện trao đổi:
Tiền làm trung gian để thực hiện các hoạt động giao dịch hàng hoá và dịch vụ
uPhương tiện hạch toán
Tiền làm thước đo giá trị của các hoạt động kinh tế, các hàng hoá dịch vụ, các
khoản nợ
uDự trữ/cất trữ giá trị
Tiền giúp cho việc chuyển sức mua từ hiện tại đến tương lai
Các chức năng của tiền
8/31/2019
Bài giảng của PGS.TS HÀ QUỲNH HOA 3
•Tiềnhànghoá (Commoditymoney)
Tiềncógiátrịthực:bảnthântiềnhànghóacógiátrịngaycảkhi
không đượcsửdụngvớichứcnănglàtiền
Vàng,bạc,thuốclá...
•Tiềnpháp định (Fiatmoney)
Tiềnkhôngcógiátrịthực:đượcChínhphủbanhànhbằngsắc
lệnh
Tiềnkimloại,tiềngiấy,polime...
Các loại tiền
Các thành phần của khối lượng tiền
u
Tiềnmặt:
oTiềngiấy,Polimevàtiềnkimloạinằmtrongtay
côngchúng.
oKýhiệu: Cu
u
Tiềngửicóthểthanhtoánngay
oSốdưtrongtàikhoảnngânhàngkhôngkỳhạn
hoặccóthểsửdụngbằngcáchviếtséc
oKýhiệu: D
Các thành phần của khối lượng tiền
Khối lượng tiềnThành phần
M1 Tiền mặt
Tiền gửi có thể thanh toán ngay
(Tiền gửi không kỳ hạn và phát hành séc)
M2 M1
Tiền gửi tiết kiệm
Tiền gửi có kỳ hạn ngắn hạn
8/31/2019
Bài giảng của PGS.TS HÀ QUỲNH HOA 4
Khối lượngcung tiền &tiền cơ sở
vCung tiền (MS):
Tổng khối lượng tiền hiện có trong nền kinh tế
MS= M1= Cu +D
vKhốilượngtiềncơsở(B): lượngtiềnmàNHTWpháthànhchonềnkinhtế
(lượngtiềnmạnh-H)
-Tiềnmặtnằmngoàingânhàng: Cu
-Tiềntronghệthốngngânhàng-khốilượngtiềndựtrữcủahệthốngngân
hàng(NHNNvàNHTM): R
B= Cu +R
uKháiniệm: NHTMlàmộttổchứckinhdoanhtiềntệhoạtđộngdựatrênnghiệpvụ
cơbảnlàhuy độngvốnđể chovay.
uNguồnvốncủaNHTM(tàisảnnợ):
•Vốnđiềulệ
•Vốnhuy độngtừnềnkinhtế/tiềngửicủadânchúng
•Vaytừcáctổchứctíndụngkhác
•Pháthànhtráiphiếucổphiếu
•VaytừNHTW
uSửdụngvốncủaNHTM(tàisảncó): chovay,kinhdoanh đầutư,cungcấpcác
dịchvụthanhtoánvàcácdịchvụphitíndụngkhác.
2. NHTM vµ sù t¹o tiÒn cña NHTM
Tài sản có Tài sản nợ
Ngân hàng I
Dự trữ (R)
$10
Cho vay (L)
$90
Tiền gửi (D)
$100
Tổng TS. Có
$100
Tổng TS. Nợ
$100
•CácNHTMdựtrữ10%
•Khôngcódựtrữdưthừa
•KhoảnchovaycủaNHTM
này là khoản tiền gửi của
NHTMkhác
⇒Khôngcóròrỉtiềnmặtra
khỏihệthốngNHTM
2. NHTM vµ sù t¹o tiÒn cña NHTM
8/31/2019
Bài giảng của PGS.TS HÀ QUỲNH HOA 5
TS có TS nợ
Ngân hàng I
Dự trữ
$10
Cho vay
$90
Tiền gửi
$100
Tổng TS. Có
$100
Tổng TS. Nợ
$100
TS có TS nợ
Ngân hàng II
Dự trữ
$9
Cho vay
$81
Tiền gửi
$90
Tổng TS. Có
$90
Tổng TS. Nợ
$90
Cung tiền = $190+$81
Sự tạo tiền của NHTM
Có bao nhiêu tiền được tạo ra trong nền kinh tế?
Tiền gửi ban đầu = $ 100
Khoản cho vay của NH I = $ 90 [=0.9 x $100]
Khoản cho vay của NH II = $ 81 [=0.9 x $90]
Khoản cho vay của NH III = $ 72,9 [=0.9 x $81]
.........
Nếu trong nền kinh tế có nNHTM và quá trình trên cứ tiếp diễn thìkhối lưượng MSmà
nền kinh tế có là:
MS= 100. (1+ 0.9+ 0.92+ 0.93 + ... +0.9n)
MS= 100. 10 = 1000 $
Sự tạo tiền của NHTM
Số nhân tiền
uSố nhân tiền là sốlần khuyếch đại một đơn vị tiền cơ sở thành cung ứng
tiền thông qua hoạt động của hệ thống NH thương mại.
uTrường hợp 1: Xét nền kinh tế không có rò rỉvề tiền và các NHTM không có dự trữ
dư thừa
MS= D; B= R; R = rrr.D
mM =
Số nhân tiền:
=

VD:nếu tỉ lệ dự trữ bắt buộc 20% thì số nhân tiền bằng 5