CH

NG III : K NĂNG THUY T TRÌNH

ƯƠ

Ỹ

Ế

1

I. Khái ni m v thuy t trình ề

ệ

ế

1. Thuy t trình ??????

ế

c

ể

ậ

ị

ế ượ

• Trình bày : m t nh n đ nh, quan đi m, chi n l

ộ phát tri n, lĩnh v c chuyên môn... ự

ể

ụ : ng

ườ

ấ ộ

ậ

ớ

i nghe nghe theo mình, ch p nh n quan đi m, cùng suy nghĩ v i mình, hành đ ng theo ý mu n c a mình.

• Thuy t ph c ế ể ố ủ

2

2. Vai trò c a thuy t trình

ủ

ế

•T

rong công vi c:ệ

ế

ể

ả

ề ớ

ứ

ể

ạ

ấ

ồ

c phát tri n công ty, phát ị ườ … ng tri n khai k ho ch, c p ế i thông qua vai trò,nhi m v , m c tiêu phát tri n và ụ

ụ

ể

+ Thuy t trình v chi n l ế ượ tri n s n ph m m i, k t qu nghiên c u th tr ể ả ế ẩ C p trên đ ng tình và đ u t ầ ư ấ d ệ ướ hành đ ng h ộ

ng đ n m c tiêu chung ụ

ướ

ế

 t

ổ

ố

ệ ơ ấ

ả

i đa nh ng sai sót.

t c cùng th ng + Các bu i hu n luy n chuyên môn ấ ả nh t v cách th c, c c u, qui trình làm vi c; có s ph n ự ệ ấ ề h i, tranh lu n đ h n ch t ồ

ấ ứ ể ạ

ế ố

ữ

ậ

3

+ H i th o qu ng bá s n ph m thu hút khách hàng ả

ả

ả

ẩ

ộ

Thu hút s chú ý và thuy t ph c khách hàng s d ng s n

ử ụ

ụ

ự

ế

ả

ph m d ch v c a công ty, ti p thu ý ki n ph n h i.

ụ ủ

ế

ế

ả

ẩ

ồ

ị

2. Vai trò c a thuy t trình (ti p)

ủ

ế

ế

• Trong xã h i :ộ + Tuyên truy n phòng ch ng d ch b nh, k ho ch ố

ệ

ế

ề

ạ

ị

hóa…

+ Tuyên truy n và thuy t ph c m i ng

i dân th c

ụ

ọ

ườ

ự

ế ề hi n n p s ng văn minh ế ố

ệ

+ T ch c thuy t trình v an toàn xã h i, an sinh giáo

ề

ộ

ổ ứ d c, môi tr ụ

ế ng.. ườ

ẹ

ẽ

• Trong gia đình : Các bu i h p m t gia đình, cha ph i, ả t đ p và thuy t ph c con cháu noi

ổ ọ ữ ế

ặ ề ụ

ề ẹ

ố

4

m , ông bà truy n d y nh ng đi u hay l ạ cách s ng t ố g ng. ươ

ụ

ủ ề

ế

Ví d : Thuy t trình ch đ :” Vì Sao Th H ế ệ 8X thành công”:

ế ệ

nh h

ng đ n s thành công c a h ?

• Th h 8X là nh ng ai ? • Thành công nh th nào ? • Các nhân t ố ả

ữ ư ế ưở

ủ ọ

ế ự

II. Các b

c c a thuy t trình

ướ ủ

ế

ế

ể

ạ

ủ

ạ

ạ

ả

ủ ề

ạ

ộ

ị

ế

ả

ạ

ế

ạ

ỉ

Theo Lee Gek Ling đ thuy t trình thành công c n tuân th quy trình (giai đo n) TOOP (The Oral ầ Presentation Process). Quy trình này g m 5 giai đo n. ồ -Giai đo n 1 : Phân tích khán thính gi -Giai đo n 2 : Xác đ nh ch đ và n i dung thuy t ế trình -Giai đo n 3 : Phác th o bài thuy t trình -Giai đo n 4 : Hoàn ch nh bài thuy t trình -Giai đo n 5 : Thuy t trình th

ử

ế

ạ

6

Giai đo n 1 : Phân tích khán thính gi

ạ

ả

•K

ả ủ c a bu i thuy t trình g m nh ng ai ? Tu i tác, trình đ ộ ế ổ ồ

hán gi văn hóa, chuyên môn nghi p v , đ a v xã h i…c a h ra sao? ệ ụ ị ổ ủ ọ ữ ị ộ

•M

c đích c a h khi đ n nghe bài thuy t trình ? ụ ủ ọ ế ế

•H

đ n v i bu i thuy t trình do t nguy n hay b ép bu c ? ọ ế ớ ế ổ ự ệ ộ ị

•T

ình tr ng tâm lý c a h khi đ n nghe bài thuy t trình ? ủ ọ ế ế ạ

•H

có đ i ích gì khi nghe b n nói ? ọ c l ượ ợ ạ

•B

7

n mu n nói gì v i h ? ạ ớ ọ ố

•M

c đ hi u bi t c a khán gi v ch đ b n s thuy t trình ? ứ ộ ể ế ủ ả ề ủ ề ạ ẽ ế

M c đ quan tâm c a h v v n đ này ? ủ ọ ề ấ ứ ộ ề

•T

rong kho ng th i gian cho phép, ng i nghe có kh năng thu ả ờ ườ ả

nh n đ c m t l ng thông tin là bao nhiêu ? ậ ượ ộ ượ

•B

n mu n h nh gì v bài Thuy t trình c a b n sau 2 tu n ?... ạ ủ ạ ề ế ầ ố ọ ớ

ạ

ủ ề

ộ

ế

ị

Giai đo n 2 : Xác đ nh ch đ và n i dung thuy t trình

ị

ậ

ể

đ xác đ nh chính xác ch đ ủ ề

ữ

ề ơ ở

ọ

ụ

ữ

ề

tr ng

ế ọ

ệ

ể

ứ

ự

ệ

quy t c ABC V n dung ắ và n i dung thuy t trình. ế ộ Analyse : Phân tích so sánh nh ng tên đ tài có liên quan đ n ch đ c n thuy t trình, trên c s đó ch n ủ ề ầ ế ế đ tài phù h p. ợ ề Ví d : gi a hai đ tài : 1.Nghiên c u các Khu công nghi p Vùng kinh t ứ đi m phía Nam. 2.Nghiên c u kinh nghi m xây d ng các Khu công nghi p Vùng kinh t

tr ng đi m phía Nam.

ế ọ

ể

ệ

8

ạ

ủ ề

ộ

ế

ị

Giai đo n 2 : Xác đ nh ch đ và n i dung thuy t trình (ti p)ế

ề ứ ạ ộ

ế ị ả ề ặ ẫ ứ ạ

ầ ẫ ơ ẽ ậ

N u đ tài nghiên c u v n còn quá r ng thì b n c n xác đ nh rõ ph m vi nghiên c u c v m t không gian l n th i ờ gian, nh đó n i dung thuy t trình s t p trung h n, sâu ờ ế h n và hi u qu h n. ệ ộ ả ơ ơ

ứ ẹ

ụ ề ớ s đ ẽ ượ ườ ủ

Ví d đ tài th hai ợ ủ ầ ế ứ

ệ ỉ ự ạ ồ

9

c thu h p h n n a cho ữ ơ phù h p v i nhu c u c a ng ng cho i nghe và th i l ờ ượ “Nghiên c u kinh nghi m xây phép c a bu i thuy t trình ệ ỗ d ng các Khu công nghi p t nh Đ ng Nai trong giai đo n 1995 – 2010”

ạ

ủ ề

ộ

ế

ị

Giai đo n 2 : Xác đ nh ch đ và n i dung thuy t trình (ti p)ế

ả ạ ể

ợ ậ ệ ế ạ ầ ế

ấ ạ i các nghiên c u, các n ph m, kinh nghi m và ki n th c ẩ ứ ệ ế

nh ng chuyên gia ọ ỏ ừ ữ ệ ấ

ấ ả ứ ữ ư ấ

ư ấ ừ

ng.

Brainstorm : Đ quá trình suy nghĩ đ t hi u qu cao b n c n thu th p, t p h p thông tin có liên quan đ n bài thuy t trình ậ thông qua vi c :ệ -Xem l ứ c a chính b n thân b n. ạ ả ủ -Ph ng v n, trao đ i, h c h i kinh nghi m t ỏ ổ am t ng lĩnh v c b n s trình bày. ự ạ ẽ ườ -Nghiên c u nh ng n ph m đã xu t b n và l u tr trong th ư ữ ẩ vi n, tìm hi u thông tin t v n, công ty nghiên c u các công ty t ứ ể ệ th tr ị ườ -L

10

t trên m ng đ tìm ki m nh ng thông tin liên quan…. ướ ữ ể ế ạ

ạ

ủ ề

ộ

ế

ị

Giai đo n 2 : Xác đ nh ch đ và n i dung thuy t trình (ti p)ế

ố ệ

ự

ượ ự

ọ . Trên c s nh ng s li u, tài li u ữ ơ ở ệ c, b n hãy tích c c đ ng não suy nghĩ, đ l a ch n ọ t nh t và thích h p nh t v i ấ ớ

ể ự ợ ộ ố ữ ấ

Choose – L a ch n có đ ạ cho đ bài thuy t trình c a b n.

ể

ế

ẩ

ị

c nh ng thông tin t ượ ủ ế ạ

ậ : Đ chu n b cho bài thuy t trình “

ệ

ấ

ậ

Th c tr ng ự ạ i các doanh nghi p xu t nh p kh u (XNK) ẩ ả nhóm đã thu th p ậ i pháp nâng cao hi u qu ”

ệ

ệ

ả

ề

ụ

ậ

ề

ạ ạ ộ

ố ế

ạ

ả ử ụ

ệ ữ

ệ

- Đ tài nghiên c u khoa h c c p B “Phân tích th c tr ng v n d ng ọ ấ ự ộ ứ (Incoterms) trong ho t đ ng XNK ng m i qu c t các đi u ki n th ươ i pháp nâng cao hi u qu s d ng Incoterms” do VN và nh ng gi ả ở ng Đ i h c KT TP.HCM th c hi n năm 2002 t p th gi ng viên tr ườ ậ

ể ả

ạ ọ

ự

ệ

11

Câu h i th o lu n ỏ ả áp d ng Incoterm t ạ ụ t Nam và các gi Vi ả ệ c 10 tài li u tham kh o, trong đó có : đ ượ

Câu h i th o lu n (ti p)

ỏ ả

ế

ậ

i 200 doanh nghi p XNK đ c nhóm ế ề ượ

- K t qu đi u tra t ệ ạ ả thuy t trình th c hi n vào cu i năm 2010. ệ ự ế ố

- Incoterms 2010 do ICC phát hành.

- Incoterms 2010 do VCCI phát hành.

i thi u v Incoterms 2010 do các gi ng viên ệ

ả t Nam biên so n. - 6 Cu n sách gi ớ ố đ i h c, cao đ ng và các d ch gi ẳ ạ ọ ề ị ạ Vi ả ệ

ố ữ ạ

ọ ậ ấ ấ ợ

c, b n hãy suy nghĩ và t nh t cho bài thuy t ố u tiên cho các tài li u b n đã l a ch n ệ ế ọ ự ế

12

i x p nh v y. i sao b n l Trong s nh ng tài li u đã thu th p đ ượ ệ l a ch n : tài li u thích h p nh t và t ệ ự trình. Hãy x p th t ứ ự ư t lý do t c và cho bi đ ượ ạ ư ậ ạ ạ ế ế ạ

Giai đo n 3 : Phác th o bài thuy t trình

ế

ạ

ả

ộ

ườ

thi u (hay

ệ

i ớ ở ầ

ầ

Cũng nh m t bài văn, ư bài thuy t trình th ng có ế 3 ph nầ -Ph n gi ầ ph n m đ u). ầ -Ph n thân bài. -Ph n k t lu n.

ầ ế

ậ

13

Ph n m đ u :

ở ầ

ầ

i các y u

ớ

ế

ầ

ạ

ở ầ

ng (câu h i c

ấ ượ

i c a m t ng đi u, trích l ộ ờ ủ ệ i đ n đ i ho c m t s ờ ồ ộ ự ặ ng c nhiên, ho ng h t…..) ả

ạ ố

ệ

và gi

ệ

ả

ớ

i thi u đôi nét v ề

ế

i thi u đ tài

ề

ệ

ớ

i thi u dàn ý bài thuy t trình.

ế

ệ

ớ

Đ có ph n m đ u hay, b n nên chú ý t ể :ố t -Gây n t ỏ ườ nhân v t n i ti ng, đ a ra l ư ậ ổ ế ki n làm khán gi ạ ả -Hoan nghênh khán thính gi b n thân/nhóm thuy t trình. ả -Gi -Gi -Th a thu n c ch trình bày. ậ ơ ế

ỏ

14

Ph n thân bài

ầ

- Ph n thân bài th

ầ

ườ

ế

ng có t ế

3 – 5 v n đ chính. N u ề ừ ấ quá ít v n đ bài thuy t trình s b s sài, nhám ẽ ị ơ ề ấ i. c l chán, thi u s c h p d n và ng ượ ạ ế ứ ấ

ẫ

ầ

ấ

ữ

ể

ầ

ữ

ề ớ

ấ

ế ố ể

ả ễ

ế

ộ ấ

ế

ở

- Gi a các ph n, các v n đ c n có ph n chuy n ý – ề ầ câu k t n i gi a các ph n, các v n đ v i nhau. ầ d theo dõi bài thuy t Câu chuy n ý giúp khán gi trình, nó báo hi u k t thúc m t v n đ và m ra ề ệ m t v n đ m i.

ộ ấ

ề ớ

15

Xin gi

i thi u m t s m u câu chuy n ý :

ớ

ộ ố ẫ

ể

ệ

•T

ớ i thi u v i các b n v ….(nêu tên ạ ệ ề

r ướ ớ v n đ th nh t mà b n s thuy t trình). ấ c h t tôi/chúng tôi xin gi ạ ẽ ế ề ứ ấ ế

•H

c gi o c : M đ u bài thuy t trình, xin đ ặ ở ầ ế ượ ớ i thi u v …. ệ ề

•H

c gi i thi u v n t t n i d ng… (ch ng ượ ớ ắ ắ ộ ụ ệ ươ

o c : Đ u tiên xin đ ầ ặ 1, v n đ 1….). ề ấ

•T

ớ i thi u v …ph n ti p theo xin trình bày ế ệ ề ầ

rên đây, chúng tôi đã gi v …ề

•T

ơ ở ở ươ ng 1, ph n 1, v n đ ề 16 ấ ầ

i pháp…. rên c s nh ng đánh giá ….(ch ữ 1…)xin đ xu t các gi ề ấ ả

•N

ói tóm l i…ạ

•C

u i cùng, chúng tôi đi đ n k t lu n…. ế ế ậ ố

Ph n k t lu n ế

ậ

ầ

ộ

ầ

ầ

ể

ế

ế

c ph n k t cho m t bài thuy t trình hay c n chú sau :

ượ ế ố

ơ ế

t nh ng n i dung ch y u c a bài thuy t trình

ắ

ủ ế ủ

ế

ộ

t

ế ệ

ế

ng t ệ

ạ ả

ế

ư

ặ

ị

Đ có đ ý 3 y u t -C ch chuy n sang ph n k t ầ ế ể -Tóm t ữ -Câu k t phù h p, gây đ ố (th h 8X, 9X, c n t ượ ấ ượ ợ i thi u v m t lo i s n đ k t thúc bài thuy t trình gi ề ộ ớ ể ế ph m ho c d ch v có dùng câu nh “Hãy mua nó”, “Hãy ụ ẩ dùng th nó” ho c “Còn ch gì n a…”

ữ

ử

ặ

ờ

ố ụ

ượ

ợ ầ

ầ

ả

M t bài thuy t trình đ ộ ế h c, ph n m bài chi m ở ọ chi m 85% và k t lu n chi m 5% ế

c coi là có b c c h p lý, khoa ế kho ng 10% bài nói, ph n thân bài ậ

ế

ế

17

Giai đo n 4 : Hoàn ch nh bài thuy t trình

ế

ạ

ỉ

i đáp nh ng c h t b n hãy t p trung gi ả ậ ạ ữ ướ ế ạ

t các t c các t chuyên có hi u đ ệ ệ ừ ể ượ

ả ạ ử ụ

d dàng hi u ể

ằ

ng (đ c bi ừ ữ ặ ế t nh t đ giúp khán gi ặ ủ ấ ể thông d ng ho c gi ụ ừ ọ ả ễ i thích…) ả ượ ạ ố ệ

ư ả ộ ỗ

ộ ồ ồ ị ể

ề c nh ng ch khán gi có th ph n ng. ầ ư ỗ ả ứ

ả ộ

18

Trong giai đo n này, tr câu h i nh : ư ỏ -Li u khán gi môn)mà b n s d ng trong bài thuy t trình không ? -Nên dùng cách nào là t ố c ? (Thay b ng t đ ượ -Các s li u minh h a cho bài nói c a b n đã đ c trình bày m t cách sinh đ ng ch a ? Ch nào nên dùng b ng, ch nào nên ỗ dùng bi u đ , đ th ? -Nh ng v n đ nào c n đ a lên Slide. ấ -L ng tr ữ ướ -Ch nào nên hài h ướ -Ch nào nên nh n m nh, nói sâu thêm. ấ ể c, pha trò m t chút… ạ ữ ườ ỗ ỗ

Giai đo n 5 : Thuy t trình th

ế

ạ

ử

ộ

ạ

ầ

ị

ổ ả

ả

ễ

ị ề ặ ề

ư

ễ

ữ

ữ

ừ

ể

ể ệ

ễ

ộ

ế

i nh ng đi m

ạ ặ ử ụ

ỏ ể

ữ

ể

ạ

ữ ấ

19

ế

ẩ

ớ

Mu n có m t bu i thuy t trình hoàn h o b n c n ố ả ế ầ ngôn ng và phi ngôn chu n b chu đáo c hai ph n ữ ẩ ng ữ : Chu n b v m t ngôn ng : ữ ẩ -Hãy đ c to, truy n c m bài di n văn nh đang di n ọ thuy t…ế -Hãy chèn thêm nh ng t ng , câu chuy n ý, chuy n ể đo n cho bài di n văn thêm sinh đ ng, th hi n s ự ch t ch , thuy t ph c. ụ ẽ -S d ng nh ng t gi y nh đ ghi l ờ ấ chính, c n nh n m nh trong bài thuy t trình. ế ạ ầ -Thuy t trình th k t h p v i các Slide đã chu n b ị ử ế ợ s nẵ

Giai đo n 5 : Thuy t trình th (ti p)

ử ế

ế

ạ

ữ

ị ề ặ

ắ ấ

ng v phía khán gi

, th ể

ề

ả

i t n, ánh m t m áp. ầ ướ tin.

ệ

ủ ộ

ể

ố

c m i c đ ng c a c th . Ki m soát

ủ ơ ể

ọ ử ộ

ượ

ể

Chu n b v m t phi ngôn ng : ẩ -Nét m t t ặ ươ ắ -Ng i đ ng th ng, ph n trên h ẳ ườ ứ t tình, t hi n s nhi ự ệ ự -Đ a tay ra, c đ ng tay m t cách ch đ ng đ lôi cu n ử ộ ộ ư khán gi chú ý l ng nghe. ắ ả -Luôn ki m soát đ ể c bài nói. đ ượ

20

III. Thu hút s chú ý c a khán thính gi

ự

ủ

ả

1. S d ng thu t hùng bi n ho c phép tu t

ử ụ

ặ

ừ

-

ữ

ệ

ệ

ố

ỹ ng m nh m , t o s c thuy t ph c l n đ i v i khán thính gi

ẽ ạ ứ

ố ớ

ụ ớ

ạ

ệ ậ (Rhetorie or Word Painting). Thu t hùng bi n là ngh thu t s d ng ngôn ng trau tru t (hoa m ) nh m ằ ậ ử ụ ậ gây n t , đ c ả ộ ế ấ ượ .ả gi

-

i ta th

ng s d ng các phép hùng

ế

ị

ườ

ườ

ử ụ

Khi chu n b các bài thuy t trình ng ẩ bi n sau :

ệ

ng đ ng (Analogy).

ồ

ự ươ

ẩ ụ

thuy t (Hypothesis)

ế

i nói c

ng đi u (hyperbole)

ụ ố

ườ

ệ

ẹ

(Rhetoricol Question)

ừ

ỏ

21

Phép lo i suy/s t ạ Phép so sánh, ví von (Similie). Phép n d (Metaphor) Đ t gi ả ặ Phép ngoa d / l Cách nói gi m nh (Meiosis) ả Dùng câu h i tu t Dùng cách nói bóng gió / ám ch (Allusion)

ỉ

ươ

ụ ề

ng đ ng ồ

ạ

ể

ự

ỹ

ố

ỹ gi ng nh

ừ

c nh khuya Bác H đã dùng phép so sánh đ ể

ồ

ng, tính truy n c m cho câu th :

ơ

ề ả ế

i ch a ng ư

ủ

ả

Ví d v phép t Đ nói lên tính đa d ng, phong phú, s pha tr n c a ủ ộ văn hóa M , ng ư m t ộ i ta ví “Văn hóa M ườ bát Xa lát hay m t n i h m nh ”. ộ ồ ầ Ví d v phép so sánh : ụ ề Khi t ả ả tăng thêm hình t ượ như ti ng hát xa Ti ng su i trong ố ế Trăng l ng c th , bóng l ng hoa ồ ổ ụ ồ nh vư ẽ, ng C nh khuya ườ Ch a ng vì lo n i n c nhà ỗ ướ ủ

ư

22

ụ

ọ

ẩ c so sánh

Còn n d là so sánh ng m, là so sánh rút g n v ế ầ đ ượ

ạ ườ

i ta có th s d ng nhi u ể ử ụ

ề

c đang

đi v ngắ , tr i xanh ờ l n lên ớ

bu nồ r ng rãi. ộ t ng ngày trong công ừ

Ví d : ụ Giá c t cắ ổ hay : V ng nh bàn th ch ư ữ Trong thuy t trình, ng ế ki u n d nh : ể ẩ ụ ư -Nhân hóa Ví d : Mây ụ hay : Đ t n ấ ướ cu c đ i m i ớ

ộ ổ

23

- V t hóa : ậ Ví d :ụ

ề v nườ ta có hoa mà ạ ư ữ

ả

ặ ơ mà đã úa vàng

ch a bay đã hóa cu nhà, chim ư xanh t ư

Nh ng năm cách m ng ch a v , không đ u qu ậ ễ tâm h n ch a R ng li u ồ Cánh chim b ng ằ sâu ăn đ tấ Ch a g p tr i đã ặ ư ờ ồ

(Ch Lan Viên)

gãy cánh gi a ữ l ng nan ế

n d c m giác

Ẩ ụ ả

- Ví d : ụ

ng t ngào ọ

24

Gi ng ọ N i ỗ đ ng cay ắ Bu n ồ tê tái….

ổ ộ ố ạ

ồ ng đi u/ngoa d ệ ng, n i bu n, thi ỗ ề ấ c l ụ, ng ượ ạ t h i… ng ệ ạ ườ ươ ườ ồ

ả

ườ

Khi mu n nh n m nh, th i ph ng m t v n đ nào đó ấ i khi phép c i ta dùng ng ườ mu n gi m b t đau th i ta ả ớ ố dùng l i nói gi m ố ng đi u - Ví d v phép c ệ : ụ ề H c quên ăn, quên ng . ủ ọ

Ho c :ặ

ng ta b i trên đ ớ ướ

trùng trùng đi p đi p ộ ệ (T H u) ố ữ ệ

ữ

ườ

ng tôi,

i nói gi m ả i b i h i nh v nh ng v , lòng tôi l ư ề ạ ồ ồ ớ ề i c a ngõ Sài Gòn – ạ t n m l i ch đã i ạ ử ằ ị ng Nam đ y n ng ạ v i đ t Ph i n m l ươ ấ ớ ằ

ầ ắ

25

c ti p Ta đi t ế ườ R nắ nh ư thép, v ngữ nh ư đ ngồ Đ i ngũ ta - Ví d v l ụ ề ố C m i đ tháng t ứ ỗ ộ i anh, ng ng ườ quê h ươ gió.

ng

i ta

ấ

ể

ể

ạ

ả

ườ

Đ nh n m nh, đ thu hút khán thính gi cũng có th s d ng

câu h i tu t ỏ

ể ử ụ

ừ

t s khác bi

ế ự

ệ

ể

ả

Ví d ụ : Khi nào thì Virus không còn là Virus ? M t ộ con Virus không còn là con Virus khi nó là sâu. Hãy t gi a i thích cho các b n bi đ tôi gi ữ ạ Virus và sâu theo thu t ng c a máy tính. ữ ủ ậ

ậ

ề

ườ

: Trong đi u ki n h i nh p, ng ệ ế

ể

ế

ệ

ề

ạ

i ta s d ng L u ý ư ử ụ ộ nhi u ngôn ng khác nhau đ giao ti p. Trong thuy t ữ ề trình, thu t hùng bi n ch đ c s d ng thành công ậ ỉ ượ ử ụ i nói và ng i nghe đ u thông th o ngôn khi c ng ườ ườ ả c l i.. ng s d ng và ng ượ ạ ữ ử ụ

26

2. S d ng ngôn ng c th

ữ ơ ể

ử ụ

ằ

ế

ạ

i cho h nh ng đi u b ích. s mang l ẽ

c thái đ c a h ộ ủ ọ ượ ợ - Khi nhìn khán gi và đi u ch nh l ạ ủ ề

ỉ - N u b t g p khán gi ắ ặ ế ả

ọ ứ ừ ể

Ti p xúc b ng m t ắ - Khi b n nhìn khán gi cũng có nghĩa là b n đang h a v i h , ứ ớ ọ ạ ả ề ổ ọ ữ ạ b n có th ki m tra đ ể ể ả ạ i bài nói c a mình cho phù h p. không t p trung thù hãy lên cao gi ng, ậ nói sôi n i h n, nhanh h n, to h n, hãy di chuy n, đ ng đ ng ơ nguyên m t ch ho c h i m t s câu h i … ộ ố

27

ơ ỗ ặ ỏ ổ ơ ộ ỏ

 Bi u l

ể ộ ằ

b ng nét m t ặ

ạ ạ ạ

ng là b n r t t ẫ ưở

nghĩ r ng b n là m t ng ạ ộ

i thì dù tim b n đang đ p m nh, chân b n đang ậ tin. ạ ấ ự ằ ầ ườ ở ễ ế ư ấ ơ

m m c i l

i v i b n, t i ả thân thi n, d m n, h s c m th y đ u óc th thái h n, c i m và g n gũi v i b n h n. ớ ạ ạ ườ ẽ ấ ữ ả ỉ ớ ồ ộ ạ

28

- Khi b n c ạ ườ run, ng i ta v n t ườ - B n c i s làm cho khán gi ườ ẽ ạ ệ ọ ẽ ả ầ ở ơ - Khi b n c i s th y m t s khán gi ườ ạ ớ ạ ộ ố đi u đó làm b n v ng tin h n, b t h i h p và trình bày t ố ơ ề h n.ơ

 Dáng đi uệ

ạ ế ừ ượ

ư ộ ẳ - Khi thuy t trình b n đ ng đ ng nghiêm nh m t pho t ứ ẽ ấ

ả ề

m t chút, hai t c đ ng hai tay ng, nghiêm quá trông b n s r t gò bó, căng th ng, không sinh ạ đ ng, thi u h p d n. ế ấ ộ ứ ạ ặ ả ộ ế ử ộ ơ ầ ả

ộ

i trong khán ẫ - B n hãy đ ng th ng, h i ng v phía khán gi ẳ tay xuôi ho c m t tay c m micro và ph i bi ộ m t cách phù h p. ợ ể - Di chuy n đ có th quan sát h t m i ng ể ườ ể ế ọ

29

phòng.

 Trang ph cụ

ị ớ ợ

ị ẹ ặ ị ạ ẽ ở ườ ổ ế

- N u bi t ăn m c đ p, l ch lãm, h p th i trang, phù h p v i ờ ợ ế ế l a tu i, đ a v , b n s tr thành ng i n i ti ng và thu hút ổ ứ đ ượ

l ch s , đ c m i ng ọ ị ẩ

ự ượ ườ ề ị ị ủ ụ ổ ỉ ị

i xung quanh. ườ - Chu n b trang ph c ch nh t ớ ứ ộ c là ế ấ ủ ậ ợ ế ợ ứ ọ ổ

30

i c n th n, ủ ẩ phù h p v i l a tu i, đ a v c a ng i thuy t trình, phù h p v i m c đ trang tr ng, quy mô, tính ch t c a bu i thuy t ớ trình.

3. Ch t l

ấ ượ

ng gi ng nói ọ

ạ ẽ ắ

i th cu i câu và ng ng h gi ng ạ ọ ườ ố ở i phát âm, c, đ c ặ ượ c ượ

 T c đ : ố ộ Khi nói quá nhanh b n s m c ph i l ả ỗ nhi u âm b nu t trong c h ng, không phát âm ra đ ị ề ổ ọ ố t là nh ng ng bi ườ ữ ệ i.ạ l

ế ạ

 M c đ sôi n i

ứ ộ

ề ả ẽ ắ

ế ưở ầ ả ọ

quan tâm đ n nh ng gì mình nói thì ng nghe và h thúc gi c, lúc m t mà du d ng…

ổ : N u b n nói sôi n i, truy n c m và luôn ổ i nghe s chú ý l ng ườ ữ ng ng. Ph i có lúc cao, lúc tr m, có tr ng tâm, ứ ượ

ươ ụ

ỵ

 Gi ng nói ọ

: Nói lý nhí là đi u c m k , ph i nói to, rõ ràng, i i thi u c n có đ i v i m t ng ề ấ ầ ể ả ố ớ ề ố ườ ộ

31

l u loát – đó là đi u t ư thuy t trình. ế

Tóm l c m t s l i ph bi n trong thuy t trình ượ ộ ố ỗ ế

ổ ế và cách s a ch a ử ữ

TT

L iỗ

Cách s a ch a ử

ữ

Nói lý nhí

ớ

ậ

1

i đ u nghe rõ

C n nói l n h n cho đ n khi âm thanh b t ra ế ơ c bên ngoài, m i ng đ ườ ề

ầ ượ

ọ

ắ

ề ầ

ơ

ầ

ệ ậ

ế

ơ ạ

ữ

ừ

ữ

ả

ớ

ả ả ậ

ể ệ

ữ

ế

ế

ế

2

C n ph i luy n t p nhiêu h n, cho đ n khi nói trôi ch y không ph i ng ng gi a câu đ nh , nghĩ, t p đ n khi h t nh ng ti ng đ m vô nghĩa

Ng t h i nhi u l n trong câu (t o thành nh ng kho ng d ng) hay dùng ừ ả ti ng đ m vô nh ng ệ ế ữ nghĩa nh “ ”, “ ” ư ơ ơ

Nói quá nhanh

ậ

ớ

ỉ

ả ẹ ẻ

3

i. Hãy nh ch nói kho ng 120 – Hãy ch m l ạ /phút khi nói ti ng m đ , 100 150 phút t ế ừ /phút khi nói ngôn ng th 2 t ừ

ữ ứ

Nói ch m, r i r c, bu n

Rèn luy n nói nhanh h n, sôi n i h n

ờ ạ

ậ

ồ

ổ ơ

ệ

ơ

4

ạ

ắ

ả

ắ

ầ

Ng i ti p xúc b ng m t ế v i khán thính gi

ằ ả

ớ

ộ

ữ

ạ

5

ắ

ồ

Hãy can đ m lên. Hãy b t đ u nhìn khán gi ả t m t bên phòng theo d ng ch “W” đ r i ể ồ ừ nhìn bao quát kh p phòng. Khi quen r i b n ạ s th y v ng tâm h n ữ ẽ ấ

ơ

Ăn m c c u th

ặ

ẩ

ả

ự

ươ

ng và t Hãy t th y : khi ăn m c ặ ự ấ 32 c u th trông b n nh th nào và hãy ch nh ỉ ế ư ẩ

nhìn vào g ạ ả

6

đ n l

i.

ố ạ

ệ

ử ụ

ụ ỗ ợ ộ

ế

ế

ả

ả

ộ

30 đ n 70 Slide

3. S d ng công c h tr m t cách hi u quả 3.1. Slide s d ng trong thuy t trình ử ụ Theo kinh nghi m m t bài thuy t trình kho ng 10 phút ộ ệ 6 đ n 12 Slide là v a ph i và m t bài nên s d ng t ừ ế ừ ử ụ b n nên chu n b t nói kho ng 1 gi ị ừ ờ ạ ả

ế

ẩ

33

c nh ng Slide đúng tiêu chu n c n

ẩ

ầ

ữ

ượ

28

ừ

ế ế

ữ

ể

t k slide nên t ơ

ự ề ầ ớ

Đ có đ ể l u ý : ư - C ch (font size) dùng đ thi ỡ ở ừ

ề

ữ ầ ự

ả

ữ

ữ

tr lên, ch dùng cho t a đ c n l n h n. - Tr ph n t a đ , m i slide nên có kho ng 5 dòng, ả ỗ t k nh ng ế ế ừ

ặ

kho ng 25 ch là v a. Không nên thi slide dày đ c ch . ữ - Trên m i Slide t ố ỗ

ỉ

ể ặ

ề

ữ ể ọ

ữ ộ

ầ

ậ

ữ ườ

ả

ầ

i và s a

ử

ạ

i đa ch nên dùng 2 ki u ch (font type). Tiêu đ nên dùng ch in hoa ho c ki u ch ữ có chân, nét đ m. Ph n n i dung, nên ch n ki u ể ch th t ng, không chân, nét m nh, đ u câu vi ế hoa. ướ i t

ầ i chính t

- Tr l

c khi in slide c n c n th n ki m tra l ể ẩ i ng pháp. và l t c các l ữ ả

ạ ấ ả

ậ ỗ

ỗ

34

ử ụ

ư

3.2. Nh ng l u ý khi s d ng Powerpoint và ữ Projector

- Ch n m t thi ế ế ơ ả t k c b n và gam màu ch đ o cho toàn b ộ ủ ạ ọ

c. ộ bài thuy t trình. ế ể

- Ch n ki u ch c n th n đ máy có th đ c đ ậ - Ch n màu s c thích h p t o nên tâm lý tho i mái và tăng ể ọ ượ ả ể ợ ạ ữ ẩ ắ

ng s chú ý.

35

ự - Đ phòng nh ng l i có th x y ra khi s d ng Projector. ọ ọ c ườ ề ữ ỗ ử ụ ể ả

ng khi s d ng i thông th ượ c nh ng l ữ ườ ỗ

ử ụ ụ ắ

ng

Đi m l ể Powerpoint, LCD Projector và cách kh c ph c ỗ

Cách kh c ph c ắ

ườ

ụ

Nh ng l ữ

i thông th khi s d ng Projector

ử ụ

ổ

ế

ớ

ị ẽ ử ụ

ắ

ớ

c bu i thuy t trình. Luy n t p vài t b s s d ng. N m v ng các thu c hoàn toàn vào các k thu t ộ

ệ ậ ữ ỹ

ậ

ệ

ừ

ở ộ

ậ

ặ

Máy kh i đ ng ch m ho c không ho t đ ng

ậ ạ ộ

ặ

ng h p có s c b t th

ườ

m i liên h ch t ch v i k thu t viên, ẽ ớ ỹ ữ ố ng, có th thay đ i ổ ể ườ ợ

ệ ự ố ấ

ng án d phòng và th c hi n khi c n

ươ

ự

ự

ệ

ầ

t b tr Hãy làm quen v i thi ế ị ướ l n v i nh ng máy móc thi ế ữ ầ thao tác c b n, đ ng l ơ ả viên. Nh ng c n l u ý :: Gi ầ ư ư đ đ phòng tr ể ề máy khác Chu n b s n sàng ph ị ẵ ẩ tế thi

c xam l

ế ố ượ

ư

i các đ u cáp ầ i m t l n n a. Chú ý thao tác kh i đ ng Projector

ạ ở ộ

ộ ầ

ữ

ố

ộ

ng d n.

ế c tín

ng thích thì đ i máy khác, n u

ươ

ế

ổ

Màn hình tr ng (ch có ỉ ắ m t màu xanh bi c, không nh n đ ậ hi u t

ượ máy tính)

ệ ừ

Máy tính và Projector ch a k t n i đ n i. Th l ử ạ theo h ẫ ướ Máy tính và Projector không t có th đ

c.

ể ượ

36

ử ụ

ự

ả

V n đ liên quan đ n

ế

ề

ấ

B n ch nên s d ng âm thanh và hình nh m t khi th c s ự ạ t, n u không b n hãy m nh d n lo i b chúng. Hãy c n thi ầ

ộ ỏ

ỉ ế

ế

ạ

ạ

ạ

ạ

âm thanh và hình nh ả

luôn nh : l m d ng thái quá nh ng ph

ng ti n k thu t hi n

ớ ạ

ụ

ữ

ươ

ệ

ệ

ậ

ỹ

đ ngộ

đ i ,nhi u khi ch gây thêm phi n ph c cho b n

ứ

ế

ề

ạ

ạ

ỉ

i thông th Đi m l ể ượ c nh ng l ữ ỗ ườ

Powerpoint, LCD Projector và cách kh c ph c (ti p) ng khi s d ng ế ử ụ ụ ắ

i thông th

ng

Nh ng l ữ

ườ

Cách kh c ph c ắ

ụ

khi s d ng Projector

ỗ ử ụ

ng

ọ

ọ

ầ

ầ

ề

ữ

ữ

ươ

ạ

ả

ắ

ề

ề

ữ ắ

ặ

ả

ề

ng t

ươ

ẽ

ấ

ủ

ư

ề

ế

không xem Khán gi đ c Slide, do gam màu ượ s c c a Slide không phù ắ h pợ

c.

ượ

ữ ồ ớ ơ

ướ

ế

ằ

ố ữ

ẹ

Khi ch n m u n n và m u ch cho Slide, nên ch n nh ng màu t ph n m nh Ví d : Ch đen trên n n tr ng, ch tr ng/vàng trên n n xanh ho c ữ ụ n n đen. ề C n l u ý : khi s d ng ch tr ng trên n n vàng nhìn trên màn hình ữ ắ ầ ư ử ụ máy tính trông khá đ p nh khi chi u lên s không th y gì. T ự ế ư ẹ ch h ng trên n n đ trên máy tính nhìn rõ nh ng khi chi u lên màn ỏ hình l n thì không th đ c đ ể ọ c ngày thuy t trình b ng chính T t h n h t, nên chi u th Slide tr ế ử ế nh ng thi t b b n s s d ng, n u th y màu không đ p, không phù ẽ ử ụ ế ị ạ ấ ế i h p thì c n đi u ch nh l ạ ề ầ

ợ

ỉ

ặ

ổ

ộ

ầ

ề ả

ế

ấ

ọ

ề

ườ

ưở

ế

ế

ề

t c m i ng ườ ộ ả

ả

ờ

ượ c tính liên t c gi a các thuy t trình viên.

Hãy dùng chung m t laptop và mang theo đĩa m m ho c USB có ghi ộ i đ d ph n Slide ph c v cho thuy t trình c a t ể ự ủ ụ ụ ng là k t n i các bài thuy t trình vào chung m t file. Đi u phòng. Lý t ề ế ố này r t có ích không ch đ i v i các sinh viên mà còn cho c các bu i ổ ỉ ố ớ ấ c th i gian ch t, thuy t trình chuyên nghi p b i nh nó mà gi m đ ế ờ ở ệ ế b o đ m đ ữ ụ ả

ượ

ế

ả

M t bu i thuy t trình có ế tham gia, i nhi u ng n u s d ng nhi u ử ụ loptop s t n th i gian đ ẽ ố ể ờ i s g p thay và k t n i l ế ố ạ ẽ ặ r i ro. ủ

37

i thông th Đi m l ể ượ c nh ng l ữ ỗ ườ

Powerpoint, LCD Projector và cách kh c ph c (ti p) ng khi s d ng ế ử ụ ụ ắ

ng khi

Cách kh c ph c ắ

ụ

Nh ng l ữ

ườ

i thông th s d ng Projector

ỗ ử ụ

ớ

,

i khán gi

ả

ư

ế ọ

ẽ

ạ ọ

ả ề

ắ ớ

ằ

t đ ng dùng nh ng Slide chi chít ch

Hãy luôn nh : n u b n ch chăm chú nhìn Slide không ỉ ế ạ t h làm gì ? Ph n , b n s không bi quan sát khán gi ả ạ ng ra sao ? Vì v y hãy đ ng ham s d ng quá nhi u ứ ử ụ ừ ậ Slide và đ c bi ệ ừ

ữ

ữ

ặ

Quay l ng l chăm chú đ c Slide không ti p xúc b ng m t v i khán ế giả

ộ

ấ

ạ

ặ

ế

ề ớ

ể

ể ế

“Con chu t” g p v n đ ề

ộ

ặ

ấ

ể

ế

ầ

ố ơ t b , đ c bi

N u b n g p v n đ v i con chu t hatx chuy n sang dùng bàn phím. Space bar đ ti n lên còn back space đ lùi l i. ạ ể C n th n là t ậ ẩ tra k thi ỹ

c bu i thuy t trình c n ki m ổ ả ướ t là bàn phím và chu t ộ

t h n c , tr ệ

ế ị ặ

ỗ

ố

ặ

ử

ầ

ấ ụ

ở ạ ượ

ế ắ ế

ộ ỹ

t b tr c tr c, slide bi n

ế ị ụ

ế

ặ

ặ ế ầ

ử ụ

ế ị

ổ

Thi m tấ

ứ ng án d phòng. ự

ướ

ạ

ấ

ổ

c bu i thuy t trình nên ế 38

Đôi lúc b n g p tình hu ng khó x lý : b ng nhiên bi n ạ i slide đ u tiên. Hãy bình tĩnh kh c m t ho c quay tr l c hãy m i m t k thu t viên. N u ph c, n u không đ ậ ờ x y ra l n th hai thì c n đ i thi t b khác ho c s d ng ặ ầ ả ph M t l n n a xin nh n m nh : tr ữ ki m tra thi

t b th t c n th n

ươ ộ ầ ể

ế ị ậ ẩ

ậ