NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
Thời lượng: 30 tiết
BỘ MÔN Y TẾ CÔNG CỘNG TRƯỜNG CAO ĐẲNG Y TẾ HÀ NỘI
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
VÀ VÀ
NGHIÊN CỨU Y HỌC NGHIÊN CỨU Y HỌC
MỤC TIÊU
1. Trình bày được tầm quan trọng và đặc thù
của nghiên cứu y học
2. Liệt kê được 5 giai đoạn và 17 bước của quy
trình nghiên cứu y học
3. Mô tả được quy trình chọn đề tài nghiên cứu
TẠI SAO NGƯỜI CÁN BỘ Y TẾ CẦN CÓ
KỸ NĂNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC?
1. Chăm sóc sức khỏe nhân dân
2. Giao tiếp với bệnh nhân và người nhà bệnh nhân,
người dân cộng đồng.
3. Tư vấn y tế
4. Giáo dục sức khỏe
Ủ ƯỜ Ộ Ế VAI TRÒ C A NG I CÁN B Y T
5. Nghiên cứu khoa học
TẠI SAO SINH VIÊN Y KHOA CẦN CÓ
KỸ NĂNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC?
3 mục đích hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên
1. Góp phần nâng cao chất lượng đào tạo
2. Tiếp cận và vận dụng các phương pháp NCKH
3. Giải quyết một số vấn đề khoa học và thực tiễn
NCKH VÀ SINH VIÊN Y KHOA
1. Qua hoạt động NCKH, sinh viên có thể mở rộng vốn kiến thức
cũng như vốn kỹ năng mềm; là cơ hội để sinh viên áp dụng
những kiến thức đã học vào giải quyết những vấn đề thực tiễn.
2. Hoạt động NCKH còn góp phần nâng cao tính năng động, khả
năng tư duy độc lập, tự học hỏi của sinh viên.
3 . Hoạt động NCKH của sinh viên có thể được thực hiện bằng
nhiều hình thức khác nhau: viết tiểu luận, báo cáo thực tập, thực
hiện những đề tài khoa học cấp khoa, cấp trường...
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC LÀ GÌ?
Nghiên cứu khoa học là một quá trình hành động,
tìm hiểu, quan sát và thí nghiệm dựa vào các dữ
liệu, tài liệu đã được thu thập giúp phát hiện ra
những bản chất và quy luật chung của sự vật và
hiện tượng. Thông qua đây, bạn có thể tìm hiểu về
các kiến thức mới hay tìm ra những ứng dụng
trong kỹ thuật, mô hình mới với ý nghĩa thực tiễn.
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC LÀ GÌ?
Nghiên cứu khoa học là sự tìm tòi nhằm
phát hiện qui luật của sự vật, hiện tượng
và/hoặc vận dụng qui luật để tạo dựng
nguyên lý công nghệ.
NỘI DUNG CHÍNH CỦA NCKH
1. NCKH được xem là một quá trình nhận thức hướng vào tất
cả các góc cạnh trên thế giới nhằm đạt kết quả nghiên cứu
mới hơn, cao hơn, giá trị hơn.
2. NCKH là một hoạt động liên quan tới trí tuệ sáng tạo, giúp
góp phần cải tạo về hiện thực, phát hiện ra những phương
pháp kĩ thuật tân tiến để cải tạo thế giới.
3. NCKH là việc khám phá về thuộc tính, bản chất của sự vật,
hiện tượng nhằm phát hiện những quy luật vận động vốn có
của những sự vật, hiện tượng có trong tự nhiên và XH
NCKH TRONG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA NHÂN LOẠI
- Lịch sử tiến hóa của loài người đã ghi nhận rằng,
muốn tồn tại và phát triển, con người phải không
ngừng phát minh và khám phá khoa học kỹ thuật.
- Việc cải thiện cuộc sống, tăng năng suất lao động,
thay đổi nhận thức, bảo vệ sự tồn tại của loài người
trước sự đe dọa của tự nhiên hoặc thay đổi khí hậu
luôn là những vấn đề cấp bách.
NCKH TRONG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA NHÂN LOẠI
- Việc tìm ra Lửa đã giúp con người thoát khỏi lối
sống hoang dã của động vật, dẫn đến sự hình
thành xã hội nguyên thủy và thúc đẩy sản xuất của
cải vật chất.
- Sự ra đời của động cơ hơi nước là động lực diễn
ra cuộc đại cách mạng công nghiệp. Văn minh con
người chuyển từ văn minh nông nghiệp sang văn
minh công nghiệp
NCKH TRONG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA NHÂN LOẠI
- Khoa học về máy tính điện tử đã giúp tạo
nên nhiều phát kiến khoa học mới và những
đột phá về công nghệ trong các lĩnh vực khoa
học tự nhiên, đưa con người dần đến một nền
văn minh trí tuệ
THÀNH TỊU CỦA NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
TRONG NGÀNH Y DƯỢC
THÀNH TỊU CỦA NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG NGÀNH Y DƯỢC
Trong phòng bệnh
Vacxin
THÀNH TỊU CỦA NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG NGÀNH Y DƯỢC
Trong chẩn đoán bệnh
- Siêu âm - Cắt lớp - Cộng hưởng từ ….
THÀNH TỊU CỦA NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG NGÀNH Y DƯỢC
Trong điều trị bệnh
- Các loại thuốc mới - Các kỹ thuật hiện đại
(Slide cho đối tượng Điều dưỡng)
ĐỊNH NGHĨA NGHIÊN CỨU ĐIỀU DƯỠNG
Là NCKH về lĩnh vực điều dưỡng. Mục
đích của NC điều dưỡng là tìm tòi, sàng lọc
nhằm tìm ra bằng chứng để mở rộng kiến
thức và cải tiến thực hành điều dưỡng.
(Slide cho đối tượng Điều dưỡng) VAI TRÒ CỦA NGHIÊN CỨU ĐIỀU DƯỠNG
1. Tạo ra kiến thức mới
2. Nâng cao chất lượng và sự an toàn của
các dịch vụ chăm sóc
3. Tăng cường giá trị nghề nghiệp
4. Tăng cường hiệu quả chi phí trong lĩnh
vực chăm sóc
QUY TRÌNH NC Y HỌC
Báo cáo nghiệm thu Báo cáo nghiệm thu
Tiến hành NC
Xây dựng đề cương NC
Xác định mục tiêu NC
Xác định vấn đề NC
1. Chọn chủ đề nghiên cứu
2. Tham khảo tài liệu liên quan
3. Phân tích vấn đề nghiên cứu
4. Lựa chọn/xác định vấn đề NC ưu tiên
5. Nêu giả thuyết khoa học
6. Xác định MỤC TIÊU nghiên cứu
7. Xác định đối tượng, phạm vi nghiên cứu
8. Chọn phương pháp nghiên cứu
9. Xác định quần thể nghiên cứu và chọn mẫu, cỡ mẫu
17 BƯỚC CỦA QUY TRÌNH
10. Xác định biến số nghiên cứu 11. Xác định phương pháp thu thập số liệu và xây dựng công cụ thu thập số liệu 12. Lập kế hoạch nghiên cứu 13. Điều tra thử, lựa chọn phương pháp thu thập số liệu và hoàn thiện công cụ thu thập số liệu 14. Thu thập số liệu 15. Xử lý và phân tích số liệu 16. Viết báo cáo kết quả 17. Báo cáo nghiệm thu
17 BƯỚC CỦA QUY TRÌNH
17 BƯỚC CỦA QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU
B1: Chọn chủ đề nghiên cứu
Đào tạo điều dưỡng
Thực hành điều dưỡng
Quản lý điều dưỡng
Lĩnh vực NC
Thực hiện kỹ thuật chăm sóc
Thực hành Giao tiếp
Thực hành đào tạo lâm sàng
Chủ đề NC
Tuân thủ quy trình thay băng
Giao tiếp với bệnh nhân
Tuân thủ rửa tay thường quy
Vấn đề NC
17 BƯỚC CỦA QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU
- Là phần việc rất quan trọng, góp phần vào sự thành công của công trình nghiên cứu.
- Việc tra cứu các tài liệu tham khảo phải được tiến hành thường xuyên.
- Cần phải tìm hiểu tất cả những tài liệu liên quan trong nước và ngoài nước của các nhà khoa học đã và đang nghiên cứu về những vấn đề liên quan đến đề tài nghiên cứu.
B2: Tham khảo tài liệu liên quan
17 BƯỚC CỦA QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU
B3: Phân tích vấn đề nghiên cứu Làm rõ vấn đề nghiên cứu, xác định mấu chốt, trọng tâm vấn đề nghiên cứu, xác định được cây vấn đề của nghiên cứu. B4: Lựa chọn vấn đề ưu tiên (đề tài): dựa vào 7 tiêu chí: + Tính xác đáng + Tính khả thi + Tính bức thiết + Tính lặp lại + Tính ứng dụng + Đạo đức + Sự ủng hộ của địa phương ...
- Nêu giả thuyết khoa học
17 BƯỚC CỦA QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU
B5: Nêu giả thuyết nghiên cứu
Giả thuyết nghiên cứu là một câu có tính
chất giả định, nêu lên dự báo trước về mối
quan hệ nhân quả giữa hai hay nhiều biến
số nghiên cứu mà người nghiên cứu mong
đợi tìm được trong kết quả nghiên cứu.
B6: Xác định mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu NC là phần tóm tắt nhất những gì
mà NC mong muốn đạt được. Nó liên quan
chặt chẽ với phần đặt vấn đề và phải phù hợp
với tên đề tài, nhiệm vụ của đề tài NC. Mục tiêu
NC phải phù hợp với nội dung và khả năng giải
quyết của đề tài.
17 BƯỚC CỦA QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU
17 BƯỚC CỦA QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU
B7: Xác định đối tượng, phạm vi nghiên cứu Cần nêu rõ đối tượng nghiên cứu là ai, cái gì. Cần đưa ra các tiêu chuẩn lựa chọn, tiêu chuẩn loại trừ.
B8: Chọn phương pháp nghiên cứu phương pháp mô tả cắt ngang, bệnh chứng, thuần tập, can thiệp ...
17 BƯỚC CỦA QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU
B9: Xác định quần thể nghiên cứu và chọn mẫu, cỡ mẫu
Sử dụng công thức tính cỡ mẫu phù
hợp với phương pháp nghiên cứu, lựa chọn
phương pháp chọn mẫu phù hợp để có
được mẫu đại diện cho quần thể NC.
17 BƯỚC CỦA QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU
B10: Xác định biến số nghiên cứu
Biến số có thể là tiêu thức của đối
tượng nghiên cứu, là thuộc tính của người,
vật, sự việc, hiện tượng …mà người nghiên
cứu quan sát, đo lường trong khi tiến hành
nghiên cứu.
17 BƯỚC CỦA QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU
B11:Xác định phương pháp thu thập số liệu và xây dựng công cụ thu thập số liệu Phương pháp thu thập số liệu là các kỹ thuật áp dụng để thu thập thông tin một cách có hệ thống, khách quan, chính xác về đối tượng nghiên cứu. Tùy thuộc vào mục tiêu nghiên cứu, đối tượng, quy mô của nghiên cứu, loại thông tin cần thu thập ... mà sử dụng các phương pháp thu thập số liệu khác nhau.
17 BƯỚC CỦA QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU
B12: Lập kế hoạch nghiên cứu
Cần phải lập kế hoạch cho nghiên cứu,
dự tính nhân lực, vật lực, tài lực, thời gian
… cho từng nội dung công việc cụ thể.
17 BƯỚC CỦA QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU
Điều tra thử nhằm đánh giá công cụ thu thập số
liệu, tìm ra điểm bất hợp lý, khó hiểu, khó hỏi, khó
trả lời hay không phù hơp với ngôn ngữ tập quán
địa phương. Việc điều chỉnh, sửa chữa bộ công cụ
thu thập số liệu là rất cần thiết trước khi triển khai
thu thập số liệu chính thức.
B13: Điều tra thử, lựa chọn phương pháp thu thập số liệu và hoàn thiện công cụ thu thập số liệu
17 BƯỚC CỦA QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU
B14: Thu thập số liệu nghiên cứu
Tiến hành thu thập số liệu theo kế hoạch, cần có
sự giám sát và kiểm tra độ chính xác các vật dụng
như máy đo huyết áp, cân đo … tránh sai số hệ
thống.
B15: Xử lý và phân tích số liệu nghiên cứu
Làm sạch số liệu, sử dụng các phần mềm tin học để
sử lý số liệu, bám sát mục tiêu nghiên cứu.
17 BƯỚC CỦA QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU
B16: Viết báo cáo kết quả nghiên cứu
Viết báo cáo theo các mục quy định, cần có
sự đồng nhất về tên đề tài, mục tiêu, kết quả
nghiên cứu và bàn luận.
B17: Báo cáo nghiệm thu đề tài nghiên cứu
Bài tập 1:
VẼ SƠ ĐỒ TƯ DUY QUY TRÌNH NGHIÊN
CỨU KHOA HỌC TRONG Y HỌC
QUY TRÌNH CHỌN ĐỀ TÀI
NGHIÊN CỨU
QUY TRÌNH CHỌN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
Chọn lĩnh vực, chủ đề, vấn đề NC
Tham khảo tài liệu liên quan
Phân tích vấn đề
Lựa chọn vấn đề NC ưu tiên
QUY TRÌNH CHỌN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
Chọn lĩnh vực, chủ đề, vấn đề NC
- Chọn lĩnh vực NC sao cho phù hợp với năng lực và
để có thể triển khai nghiên cứu
- Trong mỗi lĩnh vực NC có nhiều chủ đề NC và trong
mỗi chủ đề NC có nhiều vấn đề NC.
- Đề tài NC chính là một vấn đề ưu tiên được chọn ra
để tiến hành NC trong số những vấn đề đang tồn tại.
QUY TRÌNH CHỌN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
Được coi là Vấn đề nghiên cứu khi:
- Vấn đề đó là có thật và đang tồn tại.
- Vấn đề đó gây bức xúc cho người bệnh, người nhà,
cán bộ y tế và xã hội.
- Chúng ta có đủ năng lực, vật lực và tài lực để giải
quyết vấn đề đó.
QUY TRÌNH CHỌN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU QUY TRÌNH CHỌN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
Tham khảo tài liệu liên quan
- Những ai đã quan tâm đến vấn đề này?
- Họ đã làm những gì?
- Họ nghiên cứu bao giờ?
- Họ nghiên cứu ở đâu?
- Họ nghiên cứu trong điều kiện như thế nào?
- Phương pháp nghiên cứu của họ như thế nào?
- Họ đã thành công đến đâu?
- Trong các mục tiêu, có mục tiêu nào chưa đạt?
- Tại sao mục đích đó chưa đạt?
- Những gì họ chưa quan tâm giải quyết?
TRÌNH CHỌN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU QUY QUY TRÌNH CHỌN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
Ba khả năng có thể xảy ra trong quá trình tham khảo tài liệu: 1. Có thể tìm ra những điều lý thú, mở đường cho sự thành công
2. Có thể cần phải kiểm định lại một vài kết quả nghiên cứu trước đó
3. Cũng có thể phải từ bỏ đề tài nghiên cứu đang lựa chọn
TRÌNH CHỌN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU QUY QUY TRÌNH CHỌN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
Phân tích vấn đề nghiên cứu
Trước khi quyết định chọn đề tài nghiên cứu, nhất
thiết phải phân tích vấn đề nghiên cứu, vì:
1. Định rõ hướng cần tập trung trong vấn đề NC
2. Làm rõ các yếu tố liên quan đến vấn đề N
3. Giúp cho việc xác định được trọng tâm và phạm vi NC
một cách hiệu quả nhất.
TRÌNH CHỌN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU QUY QUY TRÌNH CHỌN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
Phân tích vấn đề nghiên cứu
Bước 1: Làm rõ vấn đề nghiên cứu
Bước 2: Mô tả rõ hơn vấn đề, xác định mấu chốt, trọng
tâm và lượng hóa vấn đề nghiên cứu
Bước 3: Vẽ cây vấn đề
QUY TRÌNH CHỌN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
Lựa chọn ưu tiên cho một đề tài NC
Trước những vấn đề đang tồn tại trong một chủ đề đã được chọn, người nghiên cứu phải lựa chọn ra 1 vấn đề nghiên cứu.
Để chọn ra một vấn đề nghiên cứu cần
phải xác định tổng điểm của 7 tiêu chuẩn
Bước thực hiện trước khi “Tham
khảo tài liệu liên quan”
và bước tiếp theo?
7 tiêu chí để lựa chọn vấn đề Nghiên cứu ưu tiên
Đạo Đạo đức đức
Xác Xác đáng đáng Chấp Chấp nhận nhận
Lặp Lặp lại lại Ứng Ứng dụng dụng Vấn đề Vấn đề NC NC ưu tiên ưu tiên
Khả Khả thi thi Bức Bức thiết thiết
QUY TRÌNH CHỌN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
Ba mức thang điểm cho 7 tiêu chuẩn: - Điểm 0 - Điểm 1 - Điểm 2
BẢNG CHẤM ĐiỂM CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU BẢNG CHẤM ĐiỂM CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
Điểm cho các vấn đề
STT
VĐ1
VĐ2
VĐ3
Tiêu chuẩn
Tính xác đáng
1
Tính lặp lại
2
Tính khả thi
3
Tính cấp thiết
4
Tính ứng dụng
5
6
Sự chấp nhận của cơ quan quản lý
7
Sự chấp nhận về mặt đạo đức
11
12
13
Tổng cộng
THẢO LUẬN NHÓM
1. Tổ chức nhóm: 4-5 sinh viên (trong 1
bàn), cử nhóm trưởng (Sv ở vị trí trung tâm).
2. Thời gian thảo luận: 10 phút
3. Hình thức viết báo cáo nhóm: viết kết
quả ra giấy, theo mẫu.
4. Báo cáo kết quả.
THẢO LUẬN NHÓM
NỘI DUNG THẢO LUẬN
Áp dụng quy trình, lựa chọn vấn đề
nghiên cứu ưu tiên của nhóm
MẪU VIẾT BÁO CÁO KẾT QUẢ THẢO LUẬN NHÓM
Nhóm .... Lớp .... Họ tên SV trong nhóm
1. Lĩnh vực NC lựa chọn: .....
2. Chủ đề NC lựa chọn......
3. Ba vấn đề NC lựa chọn đủ tiêu chuẩn: ....
4. Lập bảng tính điểm cho 3 vấn đề NC:
5. Kết luận: vấn đề NC ưu tiên lựa chọn của nhóm
là ......
Bài tập cá nhân 1
Vẽ sơ đồ tư duy Quy trình nghiên cứu
y học
LƯỢNG GIÁ
LƯỢNG GIÁ
Câu 1: Một trong những giai đoạn của quy trình nghiên cứu y học là: A. Xác định vấn đề nghiên cứu B. Xác định cỡ mẫu C. Xác định phương pháp nghiên cứu D. Xác định quần thể nghiên cứu (Chọn phương án trả lời đúng) Đáp án: A
LƯỢNG GIÁ
Câu 2: Để phân tích vấn đề nghiên cứu, cần phải dựa vào việc: A. Chọn chủ đề nghiên cứu B. Chọn lĩnh vực nghiên cứu C. Tham khảo các công trình nghiên cứu trước đó D. Tham khảo tài liệu liên quan (Chọn phương án trả lời đúng) Đáp án: D
LƯỢNG GIÁ Câu 3: Để lựa chọn được vấn đề nghiên cứu ưu tiên, bước cần phải thực hiện trước đó là: A. Nêu giả thiết khoa học B. Xác định tên đề tài C. Xác định mục tiêu nghiên cứu D. Phân tích vấn đề nghiên cứu (Chọn phương án trả lời đúng) Đáp án: D
LƯỢNG GIÁ Câu 4: Một trong những tiêu chuẩn của của vấn đề nghiên cứu là: A. Vấn đề có thật trong cuộc sống B. Vấn đề đã từng tồn tại trong cuộc sống C. Vấn đề có thật và đang tồn tại D. Vấn đề sẽ xẩy ra trong cuộc sống (Chọn phương án trả lời đúng nhất) Đáp án: C
LƯỢNG GIÁ Câu 5: Một trong những tiêu chuẩn của của vấn đề nghiên cứu là: A. Có đủ năng lực về nhân lực để giải quyết vấn đề đó. B. Có đủ năng lực về vật lực để giải quyết vấn đề đó. C. Có đủ năng lực, vật lực và tài lực để giải quyết vấn đề đó. D. Có đủ năng lực về tài lực để giải quyết vấn đề đó. (Chọn phương án trả lời đúng nhất)
Đáp án: C
LƯỢNG GIÁ Câu 6: Để chọn ra một vấn đề nghiên cứu cần phải xác định tổng điểm của bao nhiêu tiêu chuẩn: A. 5 tiêu chuẩn B. 6 tiêu chuẩn C. 7 tiêu chuẩn D. 8 tiêu chuẩn (Chọn phương án trả lời đúng) Đáp án: C
LƯỢNG GIÁ Câu 7: Tiêu chí nào trong các nội dung sau dùng để phân tích chọn đề tài nghiên cứu: A. Tính kinh tế B. Tính xác đáng C. Tính hiệu quả D. Tính an toàn (Chọn phương án trả lời đúng) Đáp án: B
LƯỢNG GIÁ
Câu 8: Tiêu chí nào trong các nội dung sau dùng để phân tích chọn đề tài nghiên cứu: A. Tính kinh tế B. Tính hiệu quả C. Tính an toàn D. Tính ứng dụng (Chọn phương án trả lời đúng) Đáp án: D
LƯỢNG GIÁ
Câu 9: Tiêu chí nào trong các nội dung sau dùng để phân tích chọn đề tài nghiên cứu: A. Tính kinh tế B. Tính hiệu quả C. Tính khả thi D. Tính an toàn (Chọn phương án trả lời đúng) Đáp án: C
