Bài giảng Nhập môn Xã hội học: Bài 2 - Nguyễn Xuân Nghĩa

BÀI 2 BÀI 2 PHƯƠNG PHÁP VÀ KỸ THUẬT PHƯƠNG PHÁP VÀ KỸ THUẬT TRONG NGHIÊN CỨU XHH TRONG NGHIÊN CỨU XHH

1) Xác định đề tài nghiên cứu và hình

thành các câu hỏi đặc thù :

2) Bước nc thăm dò và xem lại thư tịch: 3) Xây dựng một mô hình phân tích (xây

dựng khung khái niệm):

4) Thâu thập dữ kiện & Kiểm chứng giả

thiết: * Tương quan và mối liên hệ nhân quả I. I. Các bước đi để thực hiện Các bước đi để thực hiện một nghiên cứu khoa học một nghiên cứu khoa học

1. 1. Xác định đề tài nghiên cứu và Xác định đề tài nghiên cứu và hình thành các câu hỏi đặc thù : hình thành các câu hỏi đặc thù :

Đưa ra những câu hỏi nghiên cứu (research questions )

Bước1: Bước 2: Bước3: Bước4: Bước5: Chọn Xác định một lãnh lãnh vực vực nhỏ quan tâm làm vấn (area) đề nghiên cứu (research problem)

Hình thành mục tiêu tổng quát và những mục tiêu cụ thể của cuộc nghiên cứu :

Liệt kê các lãnh vực nhỏ (bằng phương pháp động não, đọc tài liệu…) (sub area)

 Ví dụ Xác định vấn đề NC (Xem)

thăm dò và Bước 2:NC thăm dò và Bước 2:NC xem lại thư tịch: xem lại thư tịch:

 ĐN & mục đích của nctdò  Xem lại thư tịch về: nd & ff

◦ Nêu lý do chọn đề tài

BƯỚC 3: XÂY DỰNG MÔ HÌNH PHÂN TÍCH BƯỚC 3: XÂY DỰNG MÔ HÌNH PHÂN TÍCH THAO TÁC HOÁ CÁC KHÁI NIỆM) (XÂY DỰNG KHUNG LÝ THUYẾT –– THAO TÁC HOÁ CÁC KHÁI NIỆM) (XÂY DỰNG KHUNG LÝ THUYẾT

1.Giả thiết lớn 5. Giả thiết nhỏ

2. Định nghĩa các khái niệm

4. Thao tác hoá CK chỉ báo

1)đt>cógđ 2)0>cócon

- Cố kết xã hội 3. Thao tác hoá KN chiều kích -ttrạg gđình

-đthân/có gđ/có-kô con -cao/thấp -CG/TL -hvấn - tgiáo

3)hvcao>th ấp 4) TL>CG...

%tự tử - Tự tử Có mối quan hệ giữa tính cố kết xã hội và tự tử không?

 Tìm hiểu tính tôn giáo của người Công

giáo TP.HCM (làm tiết cuối)

(Đáp án)

Bài tập thao tác hoá khái niệm Bài tập thao tác hoá khái niệm

Bước 4: Thâu thập dữ kiện Bước 4: Thâu thập dữ kiện & kiểm chứng giả thiết: & kiểm chứng giả thiết:

 Các loại dữ kiện(tr 42)  Kiểm chứng giả thiết: 2 khả năng xảy ra

 ĐN tương quan (correlation). Vd  ĐN mối liên hệ nhân quả: (relationship of

cause and effect).vd: ◦ Lh nhân quả tất định: y = f(x) ◦ Lh nhân quả xác suất: y = f(x1, x2, x3…)

Tương quan và Tương quan và mối liên hệ nhân quả mối liên hệ nhân quả

1. Quan sát: 2. Các thử nghiệm: 3. Nghiên cứu điều tra (survey research): 4. Phân tích thứ cấp (secondary analysis): * So sánh ưu khuyết của các phương pháp Các phương pháp, kỹ thuật II. II. Các phương pháp, kỹ thuật cơ bản trong nghiên cứu xã hội cơ bản trong nghiên cứu xã hội họchọc: :

 Phân loại: - qsát công khai và không công khai - qsát trực tiếp và gián tiếp - qsát cơ cấu và không cơ cấu - qsát do con người hay máy móc - qsát trong bối cảnh tự nhiên hay giả tạo - qsát tham gia và không tham gia

Quan saùt: 1. 1. Quan saùt:

 Phân loại: - Thử nghiệm trong phòng TN (TN có kiểm soát –

- Thử nghiệm trên thực địa (field experiment)  Cơ cấu của thí nghiệm: - Nhóm đối chứng (kiểm tra) (control group) - Nhóm thí nghiệm * Ví dụ: trong phòng TN/ trên thực địa

controlled experiment)

Thöû nghieäm:: 2. 2. Thöû nghieäm

 Các bước trong điều tra XHH:

- Xác định dân số - Xây dựng mẫu nghiên cứu - Thiết kế bảng hỏi, bảng hướng dẫn PV, bảng qsát - Thực hiện cuộc điều tra - Phân tích kết quả nc

Ñieàu tra xaõ hoäi hoïc:: 3. 3. Ñieàu tra xaõ hoäi hoïc

 Phân biệt tài liệu sơ cấp / thứ cấp

Phaân tích thöù caáp (nc tö lieäu):: 4. 4. Phaân tích thöù caáp (nc tö lieäu)

So saùnh boán pp thaâu thaäp döõ kieän:: *. *. So saùnh boán pp thaâu thaäp döõ kieän

 Xem trang 56-57

 Lưu ý: phân biệt 3 loại hình nghiên cứu:

◦ Nc thăm dò (exploratory research) ◦ Nc mô tả (descriptive res.) ◦ Nc giải thích (explanatory res.)

- Tương quan giữa lý thuyết và nghiên cứu - Hai phương pháp:

* Phương pháp diễn dịch * Phương pháp qui nạp

nc theo pp nào?

(xem sơ đồ tr. 59) Ví dụ * “Tự tử” & “Đạo đức Tin lành…” thuộc loại III/ Tương quan giữa lý III/ Tương quan giữa lý thuyết và phương pháp: thuyết và phương pháp:

Giaû thieát (giai ñoaïn dieãn dòch)

Caùc

thuyeát

Lyù toång quaùt

quan saùt ñaëc thuøø (cuï theå)

Tổng quát hóa (giai đoạn quy nạp)

Ví dụ: Lý thuyết hội nhập xã hội và vấn đề trẻ em đường phố.

Bài tập Bài tập

 1. Thao tác hóa một đề tài:”Sinh viên khá giả thường học

 2. Tương quan và mối liên hệ nhân quả: phim bạo lực và

giỏi”

 3. Tác phẫm: “Tự tử”, “Đạo đức Tin Lành…”  4. Phân biệt khái niệm tương quan và mối liên hệ nhân

hành vi hung hản

 5. Tìm hiểu tính tơn giáo của người Cơng giáo TP.HCM

qủa trong nghiên cứu xã hội học. Bằng hai khái niệm trên hãy nhận định câu nĩi:"Xem phim bạo lực nhiều là nguyên nhân của tính hung hãn ở thanh thiêu niên".

(làm tiết cuối)