CHƯƠNG II: CẤU TRÚC XÃ HỘI
Mục đích: Sự khác biệt về vị trí, vị thế, vai trò xã hội của
các phần tử xã hội; Khả năng xẩy ra xung đột giữa các phần
tử xã hội và giải pháp giảm thiểu chúng.
Nội dung cơ bản:
➢Bản chất của các lý thuyết của cấu trúc xã hội.
➢Khái niệm và biểu hiện của cấu trúc xã hội.
➢Bản chất của các phân hệ cấu trúc xã hội và biểu hiện của nó trong
thực tế.
➢Bất bình đẳng xã hội và phân tầng xã hội
➢Các lý thuyết bất bình đẳng và phân tầng xã hội.
➢Di động xã hội và biểu hiện của nó trong thực tế.
20
2.1.Một số lý thuyết về cấu trúc xã hội
2.1.1.Thuyết cơ cấu - chức năng:
■Được A.Comte hình thành sau đó được H. Spencer
phát triển
■“Đơn vị xã hội đích thực "của cấu trúc xã hội không
phải là cá nhân mà là gia đình, cấu trúc xã hội được
tạo nên từ các cấu trúc xã hội khác đơn giản hơn. Xã
hội là hệ thống thống nhất các phần tử cấu thành nó
và gia đình là đơn vị cơ bản của xã hội.
21
Một số lý thuyết về cấu trúc xã hội
2.1.2. Thuyết chức năng:
■Được Durkheim xây dựng từ phạm trù: "Sự kiện xã
hội“
■"Sự kiện xã hội” là mọi cách làm cố định hay không cố
định, có khả năng tác động lên cá nhân một sự cưỡng
bức bên ngoài; hay là mọi cách làm có tính chất chung
trong phạm vi rộng lớn của một xã hội nhất định trong
khi vẫn có sự tồn tại riêng, độc lập với các biểu hiện cá
biệt của nó.
■Xã hội là tổng thể các sự kiện xã hội bình thường và
các sự kiện xã hội không bình thường (bệnh lý).
22
Một số lý thuyết về cấu trúc xã hội
2.1.3. Lý thuyết hệ thống xã hội
■Được Parsons hình thành
■Mỗi xã hội có đặc trưng và giới hạn riêng, khác với xã
hội khác. Các xã hội tồn tại theo phương thức thích
nghi với nhau. Xã hội là một hệ thống mở, thuờng
xuyên thực hiện sự trao đổi, biến đổi để tạo ra sự cân
bằng.Trong mỗi xã hội có các hệ thống nhỏ (tiểu hệ
thống), tồn tại theo phương thức tích hợp với nhau
theo chức năng
23
Một số lý thuyết về cấu trúc xã hội
2.1.4. Chủ nghĩa duy vật lịch sử:
■Marx là người đầu tiên làm cho xã hội học có một cơ
sở khoa học bằng cách xác định phạm trù hình thái kinh
tế - xã hội.
■Hình thái kinh tế xã hội là một giai đoạn cụ thể sự
phát triển lịch sử của xã hội. Mỗi hình thái kinh tế xã
hội có một phương thức sản xuất riêng.
■Sự phát triển của những hình thái kinh tế xã hội là
một quá trình lịch sử-tự nhiên, tuân theo qui luật
quan hệ sản xuất phải phù hợp với trình độ và tính
chất của lực lượng sản xuất, qui luật tương tác giữa
cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng.
24