2/28/2011
1
PHƯƠNG PHÁP CHỌN MẪU
TS. NGUYỄN MINH HÀ
TRƯỜNG ĐH MỞ TPHCM
NỘI DUNG TRÌNH BÀY
1. GIỚI THIỆU
2. CÁC BƯỚC THIẾT KẾ MẪU
3. KỸ THUẬT LẤY MẪU THEO XÁC SUẤT
4. KỸ THUẬT LẤY MẪU PHI XÁC SUẤT
5. XÁC ĐỊNH CỞ MẪU
2/28/2011
2
GIỚI THIỆU
1. Khái niệm:
Chọn mẫu (sampling) là chọn lấy 1 số thành phần trong tổng thể
(population), để rút ra các kết luận về tổng thể đó.
Đơn vị NC: 1 thành phần của tổng thể (population element) là 1 cá thể/cá
nhân mà người NC sẽ tiến hành các đo lường.
Một tổng thể: gồm tất cả các thành phần của tổng thể mà ta muốn NC
Khung mẫu: Danh sách tất cả các thành phần của tổng thể mà dựa vào đó
chúng ta rút ra mẫu.
2. Tại sao phải lấy mẫu:
X Tốn kém thời gian và chi phí khi NC tổng thể
X Lợi thế của điều tra mẫu:
X Chi phí thấp
X Vẫn đạt được tốt hơn độ chính xác cần có của kết quả.
X Tốc độ thu thập dữ liệu cao hơn
X Tính sẳn có của các thành phần tổng thể.
GIỚI THIỆU
Lợi thế của điều tra mẫu so với điều tra tổng thể sẽ mất đi nếu tổng
thể nhỏ và có tính biến động cao.
Điều kiện để NC tổng thể phù hợp:
X Tổng thể nhỏ
X Khi mỗi cá thể đều rất khác biệt nhau.
3. Thế nào là 1 mẫu tốt:
Phải có tính hợp lệ (Validity), tùy thuộc vào tính đúng đắn và tính
chính xác
4. Tổng quan về các kỹ thuật lấy mẫu
2/28/2011
3
GIỚI THIỆU
Ly mu
Xác sut Phi Xác sut
Ngu
nhiên
đơn
gin
H
thng
Ngu
nhiên
phân
t"ng
Theo
c&m
Nhi'u
giai
đo)n
H)n
ng)ch
(quota)
Có
m&c
đích
Lan
d"n
T1 l1a
ch3n
Thu4n
tin
II. CÁC BƯỚC THIẾT KẾ MẪU
Để thực hiện các bước và các nguyên tắc, phải trả lời các câu hỏi
theo trình tự như sau:
1. Tổng thể mục tiêu là gì?
Khi xác định vấn đề NC và đặt câu hỏi NC, ta phải đã biết tổng thể
mục tiêu là gì.
Đối tượng và phạm vi NC. Vd: Hộ gia đình, DN hoặc cá nhân.
2. Các tham số (parameters) cần quan tâm là gì?
X Các chỉ số thể hiện cho tổng thể: là các chỉ số tổng hợp các biến
của tổng mà chúng ta quan tâm: giá trị trung bình, phương sai,...
X Các chỉ số thống kê mẫu: cũng mô tả các biến trên nhưng của mẫu.
Các chỉ số thống kê mẫu ước lượng và tham chiếu các chỉ
số thống kê của tổng.
2/28/2011
4
II. CÁC BƯỚC THIẾT KẾ MẪU
3. Khung mẫu là gì?
X Danh sách tất cả các thành phần trong tổng mà sẽ được rút mẫu ra.
X Một khung mẫu lý tưởng: 1 danh sách hoàn thiện, đầy đủ và đúng tất cả
các thành viên của tổng.
4. Phương pháp chọn mẫu phù hợp:
Người NC phải quyết định chọn mẫu xác suất hay phi xác suất?
Việc chọn mẫu xác suất sẽ cho người NC có thể đạt được các ước lượng
cho nhiều chỉ tiêu NC khác nhau dựa trên sự tin cậy của xác suất.
Chọn mẫu phi xác suất không có được điều này.
Tuy nhiên, chọn mẫu xác suất có nhược vì người NC phải theo quy trình
phù hợp mà:
X Không thể điều chỉnh sự lựa chọn đã có
X Chỉ có các thành phần được chọn từ khung mẫu mới được tính
X Không được thay thế thành phần này bằng thành phần khác, trừ khi có
chỉ dẫn cụ thể theo các nguyên tắc định trước.
II. CÁC BƯỚC THIẾT KẾ MẪU
5. Cần cỡ mẫu bao nhiêu là vừa?
X Cỡ mẫu là số đơn vị NC mà ta cần có trong 1 mẫu khi rút ra từ tổng thể
mục tiêu.
Có 2 quan điểm về cở mẫu: (i) Cỡ mẫu phải đủ lớn để đại diện cho tổng
thể. (ii) Cỡ mẫu phải tương ứng với 1 tỷ lệ nào đó so với kích cỡ của
tổng mà nó được rút ra. Cả 2 quan điểm cũng chưa chính xác
X Với mẫu phi xác suất: Số lượng nhóm phụ, các nguyên tắc lựa chọn và
hạn chế về ngân sách là yếu tố quyết định cỡ mẫu.
X Với mẫu xác suất: cỡ mẫu phụ thuộc vào sự biến thiên của các chỉ số
thống kê của tổng và mức độ chính xác của kết quả mà ta muốn có.
Một số nguyên tắc ảnh hưởng đến xác định cỡ mẫu:
X Tổng thể biến thiên càng nhiều thì cỡ mẫu phải lớn để đạt tính chính
xác.
X Độ chính xác mong muốn càng tăng thì cỡ mẫu phải càng lớn
X Phạm vi sai số càng nhỏ thì cỡ mẫu phải càng lớn
2/28/2011
5
II. CÁC BƯỚC THIẾT KẾ MẪU
5. Cần cỡ mẫu bao nhiêu là vừa?
Một số nguyên tắc ảnh hưởng đến xác định cỡ mẫu (tt):
X Mức độ tin cậy của ước lượng càng cao thì cỡ mẫu phải càng lớn.
X Khi tổng thể có nhiều nhóm phụ, thì cỡ mẫu phải càng lớn để cỡ mẫu
của từng nhóm phụ phải đạt yêu cầu tối thiểu.
X Hạn chế về ngân sách cũng ảnh hưởng đến cỡ mẫu, cách chọn mẫu và
phương pháp thu thập dữ liệu. Hạn chế ngân sách làm các nhà NC áp
dụng các phương pháp chọn mẫu phi xác suất.
III. CHỌN MẪU XÁC SUẤT
1. Chọn mẫu xác suất ngẫu nhiên đơn giản (simple Random
Sampling): Hay còn gọi lấy mẫu ngẫu nhiên
Chọn mẫu 1 cách ngẫu nhiên từ khung mẫu bằng các bảng số ngẫu nhiên,
hoặc bằng máy tính. Thực hiện:
X Đánh số mỗi phần tử trong khung mẫu với 1 con số duy nhất, từ 0, 1, 2,...
X Lựa chọn các phần tử bằng con số ngẫu nhiên cho đến khi đạt được cỡ
mẫu mong muốn (mỗi phần tử đều có xác suất được chọn như nhau).
Loại Khi nào sư! dụng Ưu Nhược
Chi phí cao
Áp dụng
trung bình
Mỗi phần tư) của
tổng đều có cơ hội
được lựa chọn
ngang nhau
- Đảm bảo mức đại diện cao
- Dê= áp dụng, nhất là với
cách phỏng vấn qua điện
thoại do máy quay sôI ngẫu
nhiên. Có thê) áp dụng hêK
thống tra) lời tưK động
Đòi hỏi danh sách
khung mẫu.
Tốn nhiều thời gian
Cần cơ= mẫu lớn
Tạo ra nhiều sai sôI