Bài 3: Sản phẩm bảo hiểm thương mại dành cho
doanh nghiệp (phần 2)
90
TXBHKT01_Bai3p2_v1.0015101230
BÀI 3 SẢN PHẨM BẢO HIỂM THƯƠNG MẠI DÀNH CHO
DOANH NGHIỆP (PHẦN 2)
Hướng dẫn học
Để học tốt bài này, sinh viên cần tham khảo các phương pháp học sau:
Học đúng lịch trình của môn học theo tuần, làm các bài luyện tập đầy đủ v
à tham gia
thảo luận trên diễn đàn.
Đọc tài liệu:
1. Nguyễn Văn Định (chủ biên), 2012, Giáo trình Bảo hiểm, Nhà xu
ất bản Đại học
Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.
2. Nguyễn Văn Định (chủ biên), 2009, Giáo trình Quản trị Kinh doanh Bảo hiểm,
Nhà xuất bản Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.
3.
C. Arthur Williams, JR. Richard. M. Heins, 1989,
Risk Management and
Insurance, McGrawn-Hill International
Editions, Singapore.
Sinh viên làm việc theo nhóm và trao đổi với giảng viên tr
ực tiếp tại lớp học hoặc
qua email.
Tham khảo các thông tin từ trang Web môn học.
Nội dung
Bảo hiểm hỏa hoạn;
Bảo hiểm xây dựng và lắp đặt;
Bảo hiểm trách nhiệm của chủ sử dụng lao động đối với người lao động;
Bảo hiểm sức khỏe và tai nạn;
Các sản phẩm bảo hiểm thương mại khác.
Mục tiêu
Qua bài học này, sinh viên có thể hiểu được sự cần thiết phải bảo hiểm và n
ội dung của các
nghiệp vụ bảo hiểm sau:
Bảo hiểm hỏa hoạn;
Bảo hiểm xây dựng và lắp đặt;
Bảo hiểm trách nhiệm của chủ sử dụng lao động đối với người lao động;
Bảo hiểm sức khỏe và tai nạn;
Một số nghiệp vụ bảo hiểm thương mại khác.
Bài 3: Sản phẩm bảo hiểm thương mại dành cho
doanh nghiệp (phần 2)
TXBHKT01_Bai3p2_v1.0015101230
91
T
ình huống dẫn nhập
Bảo hiểm hỏa hoạn tại công ty Nam Sơn
Công ty Nam Sơn chuyên may gia công. Ngày 2/11/2014, do chập điện, 1 xưởng may của công
ty bị cháy, thiệt hại như sau:
5 công nhân bị thương, toàn bộ viện phí là 80 triệu đồng.
8 máy may công nghiệp bị thiệt hại toàn bộ, giá trị thiệt hại là 370 triệu đồng.
Vật liệu may mặc thiệt hại là 210 triệu đồng.
Chi phí thu dọn hiện trường sau vụ cháy là 10 triệu đồng.
Chi phí dập tắt đám cháy là 22 triệu đồng.
1. Nếu công ty Nam Sơn tham gia bảo hiểm hỏa hoạn thì số tiền bồi thường
Nam Sơn nhận được là bao nhiêu?
2. Nếu 1 xe tải của Nam Sơn cũng bị thiệt hại trong vụ cháy này thì đơn bảo
hiểm hỏa hoạn có bồi thường cho công ty Nam Sơn thiệt hại của chiếc xe
này không?
Bài 3: Sản phẩm bảo hiểm thương mại dành cho
doanh nghiệp (phần 2)
92
TXBHKT01_Bai3p2_v1.0015101230
3.4. Bảo hiểm hỏa hoạn
3.4.1. Giới thiệu chung về nghiệp vụ bảo hiểm hỏa hoạn
Theo luật phòng cháy và chữa cháy, hỏa hoạn được hiểu là trường hợp xảy ra cháy
không kiểm soát được, có thể gây thiệt hại về người, tài sản và ảnh hưởng môi trường.
Theo số liệu thống kê, hàng năm trên thế giới có khoảng 5 triệu vụ hỏa hoạn lớn, nhỏ
gây thiệt hại hàng trăm tỷ đô la. Các vụ hỏa hoạn không chỉ xảy ra ở các nước có nền
kinh tế chậm phát triển mà còn xảy ra ở các nước có nền kinh tế phát triển như Anh,
Pháp, Mỹ… nơi mà nền khoa học, công nghệ đã đạt đến đỉnh cao của sự hiện đại và an
toàn thì hỏa hoạn vẫn xảy ra ngày một tăng cả về số lượng và mức độ nghiêm trọng.
Ở Việt Nam, hàng năm cũng xảy ra nhiều vụ hỏa hoạn
lớn, ước tính thiệt hại về tài sản lên đến hàng trăm tỷ
đồng. Điển hình một số vụ hỏa hoạn xảy ra gây thiệt
hại lớn như: Năm 2000, Công ty may Hải Sơn thiệt hại
7,5 tỷ, Công ty Muraya Việt Nam thiệt hại 6,25 tỷ
đồng, Công ty trách nhiệm hữu hạn Thịnh Khang thiệt
hại 6,2 tỷ… Năm 2004, cháy ở công ty Interfood thiệt hại hơn 4,5 triệu đô la… Năm
2006, tại công ty trách nhiệm hữu hạn PanPack Việt Nam thuộc Khu Công Nghiệp
Loteco (Đồng Nai) đã xảy ra cháy lớn làm thiệt hại 18 tỷ đồng; hỏa hoạn cũng đã xảy
ra tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Palace (Khu chế suất Tân Thuận – Thành phố
HCM) làm thiệt hại 16 tỷ đồng; hay vụ cháy do mạng điện bị sự cố tại xưởng sản xuất
đế giầy Công ty TNHH Hoá Công Chyan Hwei (Khu Công Nghiệp Tân Định, Bình
Dương) đã thiêu cháy tài sản lên đến 34 tỷ đồng…
Để đối phó với hỏa hoạn, con người đã sử dụng rất nhiều biện pháp khác nhau như các
biện pháp phòng cháy, chữa cháy; đào tạo nâng cao trình độ kiến thức và ý thức,
thông tin tuyên truyền về phòng cháy chữa cháy… Tuy nhiên, hỏa hoạn vẫn xảy ra
làm cho các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân phải gánh chịu những tổn thất rất nặng nề.
Để đối phó với hậu quả đó, bảo hiểm vẫn được coi là một trong các biện pháp hữu
hiệu nhất. Khi tham gia bảo hiểm hỏa hoạn, ngoài việc được bồi thường những thiệt
hại về tài sản do hỏa hoạn gây ra, người được bảo hiểm còn nhận được các dịch vụ tư
vấn về công tác phòng cháy chữa cháy… từ phía công ty bảo hiểm giúp cho người
được bảo hiểm lựa chọn được các biện pháp phòng cháy, chữa cháy có hiệu quả nhất.
Mặt khác, trong điều kiện nền kinh tế thị trường, các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân
đều phải tự chủ về tài chính. Hoạt động sản xuất, xây dựng, đầu tư, khai thác… ngày
một gia tăng; khối lượng hàng hoá, vật tư luân chuyển và tập trung rất lớn; công nghệ
sản xuất đa dạng và phong phú. Cho nên, nếu hỏa hoạn xảy ra, họ phải đương đầu với
rất nhiều khó khăn về tài chính, thậm chí bị phá sản. Do đó, bên cạnh việc tích cực
phòng cháy, chữa cháy thì bảo hiểm hỏa hoạn thực sự là một giá đỡ cho các tổ chức,
doanh nghiệp, cá nhân tham gia bảo hiểm.
3.4.1.1. Một số khái niệm có liên quan
Bảo hiểm hỏa hoạn là một nghiệp vụ bảo hiểm tài sản nhằm bảo hiểm cho các loại tài
sản của các cá nhân và tổ chức kinh tế xã hội. Đây là một nghiệp vụ bảo hiểm khá
Bài 3: Sản phẩm bảo hiểm thương mại dành cho
doanh nghiệp (phần 2)
TXBHKT01_Bai3p2_v1.0015101230
93
phức tạp. Vì vậy, khi triển khai nghiệp vụ bảo hiểm này, cần phải thống nhất một số
khái niệm sau đây:
Cháy: hiểu theo nghĩa thông thường, cháy là phản ứng hoá học có tỏa nhiệt và
phát sáng.
Hỏa hoạn: là cháy xảy ra không kiểm soát được ngoài nguồn lửa chuyên dùng gây
thiệt hại cho tài sản và người ở xung quanh.
Đơn vị rủi ro: là nhóm tài sản tách biệt khỏi nhóm tài sản khác với khoảng cách
không cho phép lửa từ nhóm này lan sang nhóm khác (Khoảng cách gần nhất
không dưới 12 m).
Tổn thất toàn bộ: được quan niệm ở đây cũng bao gồm hai loại
o
Tổn thất toàn bộ thực tế: là tài sản được bảo hiểm bị phá hủy hoặc hư hỏng
hoàn toàn, có thể số lượng thì còn nguyên nhưng giá trị không còn gì.
o
Tổn thất toàn bộ ước tính: là tài sản được bảo hiểm bị phá hủy hoặc hư hỏng
đến mức nếu sửa chữa phục hồi thì chi phí sửa chữa phục hồi bằng hoặc lớn
hơn số tiền bảo hiểm.
3.4.1.2. Lịch sử ra đời của bảo hiểm hỏa hoạn
Vào thời kỳ Trung đại, Phục hưng, ở Châu Âu vẫn chưa có hệ thống phòng cháy, chữa
cháy hữu hiệu. Khi hỏa hoạn xảy ra, người bị hại thường dựa vào sự giúp đỡ của các
phường hội.
Phải đến năm 1666, sau vụ cháy lớn ở Luân Đôn kéo dài trong nhiều ngày, thiêu hủy
gần như toàn bộ thành phố người ta mới ý thức được tầm quan trọng của việc thiết lập
hệ thống phòng cháy, chữa cháy và bồi thường cho người bị thiệt hại. Năm 1667 ở
Anh xuất hiện một số văn phòng cung cấp dịch vụ phòng cháy, chữa cháy và bảo hiểm
hỏa hoạn.
Năm 1684 công ty bảo hiểm hỏa hoạn đầu tiên (công
ty Friendly Society) ra đời, hoạt động trên nguyên tắc
tương hỗ. Sau đó, hàng loạt các công ty bảo hiểm hỏa
hoạn khác được thành lập và dần lan rộng sang các
nước khác trên lục địa Châu Âu. Ngày nay, nghiệp vụ
bảo hiểm hỏa hoạn được tiến hành ở hầu hết các nước
trên thế giới và ngày càng phát triển.
Ở Việt Nam, nghiệp vụ bảo hiểm hỏa hoạn được triển khai từ cuối năm 1989. Qua
một số năm thực hiện, nghiệp vụ này ngày càng phát triển. Năm 2003, doanh thu phí
bảo hiểm cháy nổ mới đạt gần 350 tỷ đồng thì đến năm 2006 doanh thu phí bảo hiểm
của nghiệp vụ đã đạt 614 tỷ đồng, tăng 16,5% so với năm 2005. Ngày càng có nhiều
công ty bảo hiểm tham gia cung cấp dịch vụ trong thị trường bảo hiểm hỏa hoạn, các
sản phẩm bảo hiểm hỏa hoạn ngày càng đa dạng, phong phú và ngày càng khẳng định
được vai trò là tấm lá chắn cho các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân tham gia bảo hiểm.
Ngày 8 tháng 11 năm 2006, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 130/2006/NĐ–CP
quy định chế độ bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc đối đối với tài sản của các cơ sở có nguy
hiểm về cháy nổ; đồng thời khuyến khích các cơ quan, tổ chức và cá nhân không
thuộc đối tượng bắt buộc mua bảo hiểm cháy, nổ.
Bài 3: Sản phẩm bảo hiểm thương mại dành cho
doanh nghiệp (phần 2)
94
TXBHKT01_Bai3p2_v1.0015101230
3.4.1.3. Đặc điểm của bảo hiểm hỏa hoạn
Mặc dù bảo hiểm hỏa hoạn đã được triển khai từ rất lâu
trên thế giới, nhưng ở Việt Nam đây vẫn là một trong
những nghiệp vụ bảo hiểm được triển khai muộn nhất.
Khi tổ chức triển khai nghiệp vụ bảo hiểm này, người ta
phải tính đến một số đặc điểm chủ yếu sau đây:
Thiệt hại do hỏa hoạn gây ra là rất lớn và không ai
lường trước được. Vì vậy, khi triển khai nghiệp vụ, công tác đề phòng và hạn chế
tổn thất luôn được đặt lên hàng đầu.
Các loại tài sản khác nhau thì khả năng xảy ra hỏa hoạn cũng khác nhau. Ngay bản
thân một loại tài sản, nếu được làm bằng các nguyên vật liệu khác nhau thì khả
năng xảy ra hỏa hoạn cũng khác nhau. Cho nên, việc tính phí bảo hiểm hỏa hoạn
rất phức tạp.
Công tác đánh giá và quản lý rủi ro, công tác giám định và bồi thường tổn thất
trong nghiệp vụ bảo hiểm này cũng rất phức tạp, đòi hỏi cán bộ phải có trình độ
chuyên sâu.
Vì mức độ thiệt hại do hỏa hoạn gây ra rất lớn, cho nên các công ty bảo hiểm khi
đã triển khai nghiệp vụ này đồng thời phải triển khai các công việc như tái bảo
hiểm, bảo hiểm gián đoạn kinh doanh…
Ở Việt Nam, sau khi chuyển sang nền kinh tế thị trường, các cá nhân, doanh
nghiệp và các tổ chức đã có những tài sản giá trị rất lớn, khả năng xảy ra hỏa hoạn
đối với những loại tài sản này rất khác nhau. Cho nên, nhu cầu tham gia bảo hiểm
hỏa hoạn ngày một tăng. Vì vậy, nghiệp vụ bảo hiểm này luôn được coi là một
trong những nghiệp vụ bảo hiểm chủ yếu nhất.
3.4.2. Nội dung cơ bản của bảo hiểm hỏa hoạn
3.4.2.1. Đối tượng bảo hiểm
Đối tượng bảo hiểm hỏa hoạn là tài sản thuộc quyền sở hữu và quản lý hợp pháp của
các đơn vị sản xuất kinh doanh, dịch vụ, các tổ chức và cá nhân thuộc mọi thành phần
kinh tế trong xã hội. Đối tượng này được cụ thể hoá như sau:
Công trình xây dựng, vật kiến trúc đã đưa vào sử dụng (trừ đất đai);
Máy móc thiết bị, phương tiện lao động phục vụ sản xuất kinh doanh;
Sản phẩm, vật tư, hàng hoá dự trữ trong kho;
Nguyên vật liệu, sản phẩm làm dở, thành phẩm, thành phẩm trên dây chuyền sản xuất;
Các loại tài sản khác (kho, bãi, chợ, cửa hàng, khách sạn…).
3.4.2.2. Phạm vi bảo hiểm
Phạm vi bảo hiểm là giới hạn các rủi ro được bảo hiểm và giới hạn trách nhiệm của
công ty bảo hiểm. Trong bảo hiểm hỏa hoạn, công ty bảo hiểm có trách nhiệm bồi
thường các thiệt hại và chi phí sau:
Những thệt hại do những rủi ro được bảo hiểm gây ra cho tài sản được bảo hiểm.