Bài giảng Suy thận cấp - TS.BS. Đinh Thị Kim Dung

Chia sẻ: Tiểu Vũ | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:28

Thêm vào BST

Báo xấu

199
lượt xem 49
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Suy thận cấp là tình trạng suy giảm chức năng thận nhanh do nhiều nguyên nhân gây ra, biểu hiện bằng hội chứng ure máu cao (thiểu niệu/ vô niệu, tăng nitơ phi protein, rối loạn nước điện giải và thăng bằng kiềm toan). Để tìm hiểu sâu hơn về vấn đề này mời các bạn tham khảo "Bài giảng Suy thận cấp - TS.BS. Đinh Thị Kim Dung".

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Suy thận cấp - TS.BS. Đinh Thị Kim Dung

s uy thËn c Êp TS .BS . §inh ThÞ Kim Dung Kho a ThËn TiÕt niÖu BÖnh viÖn B¹c h mai
1. §Þnh ng hÜa S uy thËn c Êp (S TC) lµ t×nh tr¹ng s uy g i¶m c hø c n¨ng thËn nhanh do nhiÒu ng uyªn nh©n g ©y ra, biÓu hiÖn b»ng hé i c hø ng ure m¸u c ao (thiÓu niÖu/ v« niÖu, t¨ng nit¬ phi pro te in, rè i lo ¹n níc ®iÖn g i¶i vµ th¨ng b»ng kiÒm to an).  X¶y ra ®é t ng é t (s au vµi g iê vµi ng µy) ho Æc  TiÕn triÓn nhanh tro ng vµi tuÇn  Cã thÓ g Æp ë nh÷ng bÖnh nh©n kh«ng c ã bÖnh lý thËn tríc ®ã ho Æc ®∙ c ã s uy thËn m¹n  Tû lÖ tö vo ng thê ng c ao 40% 60%, nÕu ®iÒu trÞ kÞp thê i c ã thÓ håi phô c ho µn to µn ho Æc g Çn ho µn
ChÈn ®o ¸n ph©n biÖt S TC Suy thËn cÊp Tríc thËn T¹i thËn Sau thËn M¹ch m¸u CÇu thËn KÏ thËn èng thËn
2. ng uyªn nh©n g ©y S uy thËn c Êp Cã 3 nhãm nguyªn nh©n g©y STC: tríc thËn, t¹i thËn vµ sau thËn. 2.1. Ng uyªn nh©n tríc thËn (s uy thËn c hø c n¨ng ): Gi¶m c ung lîng tim: NMCT, lo ¹n nhÞp, s uy tim xung huyÕt… Gi¶m thÓ tÝc h c ã/kh«ng tô t HA: thiÕu – mÊt dÞc h (do thËn, tiªu hãa, da) Ph©n bè l¹i dÞc h: g i¶m albumin m¸u do HCTH, x¬ g an, thiÓu dìng ; viªm tuþ, c hÊn th¬ng , báng , t¾c rué t, VFM, ®a niÖu (®¸i ®ê ng , ®¸i nh¹t do s uy thîng thËn, dïng lîi tiÓu nhiÒu, bÖnh lý thËn). Gi∙n m¹c h ng o ¹i biªn: nhiÔm trïng huyÕt, s è c , thuè c h¹ ¸p… T¾c m¹c h thËn, c hÌn Ðp m¹c h thËn: XV§M, ng hÏn m¹c h, t¾c m¹c h, viªm §M, c hÌn Ðp ¹c h thËn, ph×nh t¸c h… ¹n c ¬ c hÕ ®iÒu hßa ë Rè i lo thËn: ø c c hÕ me n c huyÓn, ….
2. Ng uyªn nh©n g ©y S uy thËn c Êp 2.2. Ng uyªn nh©n t¹i thËn (s uy thËn thùc tæ n): 2.2.1. Ho ¹i tö è ng thËn c Êp do :  T×nh tr¹ng s è c ,  Tiªu c ¬ v©n do c hÊn th¬ng vµ kh«ng do c hÊn th¬ng (h«n mª do rîu, t×nh tr¹ng ló lÉn, ng hiÖn ma tuý, khÝ CO…),  Tan m¸u tro ng lßng m¹c h (kh«ng phï hîp nhãm m¸u, s è t rÐt, ng é ®é c nÊm, thuè c quinin, g i¶m ®au, miÔn dÞc h)..,  NhiÔm ®é c (thuû ng ©n, te trac hlo rure c arbo ne ),  Do thuè c (amino g lyc o s ide , c e phalo s po rin, kh¸ng viªm kh«ng ®Æc hiÖu, ampho te ric in B), Thuè c c ¶n quang ,  NhiÔm trïng huyÕt.. .....
2.nguyªn nh©n g©y S uy thËn c Êp 2.2.2. Viªm è ng kÏ thËn c Êp do : NhiÔm trïng tiÕt niÖu ng îc dßng , nhiÔm trïng huyÕt. Ng é ®é c : g lafe nin, c o lis tine . Thuè c : me thic illine , rifampic ine , s ulffamide ... 2.2.3. Viªm c Çu thËn c Êp: VCT c Êp s au nhiÔm trïng , VCT ng o µi mµng t¨ng s inh c ã h×nh liÒm... KÌm the o æ nhiÔm trïng ho Æc nhiÔm trïng nÆng tríc ®ã. Hé i c hø ng Go o dpas ture Lupus ®ît kÞc h ph¸t nÆng ho Æc Cryo g lo buline . 2.2.4. C¸c bÖnh lý m¹c h m¸u c ã tæ n th¬ng thËn: viªm nó t quanh ®é ng m¹c h, viªm m¹c h dÞ ø ng , c ryo g lo buline , We g e ne r, Takayas u. HC tan m¸u vµ ure m¸u c ao , THA ¸c tÝnh, x¬ c ø ng b×, thai s ¶n vµ hËu s ¶n, thuè c ung th... 2.2.5. BÖnh m¹c h m¸u thËn: v÷a x¬ t¾c m¹c h.
2. Nguyªn nh©n g©y S uy thËn c Êp 2.3. Ng uyªn nh©n s au thËn (t¾c ng hÏn) do :  S ái lµ ng uyªn nh©n c hñ yÕu  Ung th hÖ tiÕt niÖu thÊp (NQ BQ)  Khè i tro ng æ bô ng h¹ vÞ: pro s tate , buång trø ng , c æ tö c ung , tö c ung , di c ¨n ®Õn, h¹c h s au phó c m¹c , l¹c né i m¹c tñ c ung , ph×nh ®é ng m¹c h c hñ bô ng ,..  Lao s inh dô c tiÕt niÖu  X¬ ho ¸ s au phó c m¹c  Bµng quang thÇn kinh, dÞ d¹ng tiÕt niÖu  ChÊn th¬ng s au mæ vïng tiÓu khung
2. Nguyªn nh©n g©y S uy thËn c Êp 2.4. S uy thËn c Êp do t¾c ng hÏn m¹c h m¸u thËn c Êp tÝnh:  T¾c ng hÏn §M thËn do : ph×nh t¸c h §MC, t¾c m¹c h do v÷a x¬, ph×nh §M thËn, bÖnh tim g ©y t¾c m¹c h,  T¾c ng hÏn TM thËn hiÕm g Æp, c ã thÓ g Æp ë trÎ nhá míi s inh, bÖnh thuyªn t¾c m¹c h vµ hé i c hø ng thËn h. 2.5. S uy thËn c Êp do t¾c ng hÏn è ng thËn:  T¾c ng hÏn è ng thËn do ac id uric ,  T¾c ng hÏn è ng thËn do tinh thÓ pho s phat c anc i.
3. C¬ c hÕ bÖnh s inh c ña S uy thËn c Êp Sèc c¸c lo¹i Ngé ®éc MÊt dÞch (phï nÒ m« kÏ) (thiÕu m¸u thËn cÊp) (khuyÕch t¸n trë lai cña dÞch) T¾c niÖu qu¶n V« niÖu Tan huyÕt cÊp (do ph¶n x¹) T¾c èng thËn
4. L©m s µng vµ cËn l©m s µng DiÔn biÕn S TC qua 4 g iai ®o ¹n vµ c ¸c triÖu c hø ng l©m s µng phô thué c vµo tõ ng g iai ®o ¹n bÖnh: Giai ®o ¹n khë i ®Çu Giai ®o ¹n ®¸i Ýt v« niÖu Giai ®o ¹n ®ai trë l¹i Giai ®o ¹n håi phô c
4. L©m s µng vµ c Ën l©m s µng 4.1. Giai ®o ¹n khë i ®Çu: Giai ®o ¹n c ¸c ng uyªn nh©n g ©y bÖnh tÊn c «ng , tuú thué c vµo tõ ng ng uyªn nh©n: Ng é ®é c >nhanh, v« niÖu nhanh S è c > tuú thué c vµo ng uyªn nh©n g ©y s è c
4. L©m s µng vµ cËn l©m s µng 4.2 Giai ®o ¹n ®¸i Ýt, v« niÖu: - V« niÖu ®ét ngét / tõ tõ, trung b×nh 7-12 ngµy. Sè lîng NT < 100 - 500 ml/24h - Rèi lo¹n níc ®iÖn gi¶i: + Phï ---> phï toµn thËn, phï n·o, OAP + K+ t¨ng ---> Thay ®æi trªn §T§ (sãng T, QRS, ST, PQ), nhÞp chËm, lo¹n nhÞp, yÕu c¬, liÖt c¬. + K+ qu¸ cao ---> cã thÓ tö vong. K+ > 6,5 mmol/l ---> läc m¸u cÊp. + Na +, Ca++ b×nh thêng hoÆc gi¶m - Nit¬ phi protein t¨ng dÇn (ure, creatinin, a.uric m¸u). Tèc ®é t¨ng cµng nhanh-->tiªn lîng cµng nÆng. Ure > 25 – 30 mmol/l  läc m¸u cÊp
4. L©m s µng vµ cËn l©m s µng 4.3. Giai ®o ¹n ®¸i trë l¹i: kÐo dµi 1 tuÇn  S è l¬ng NT t¨ng dÇn > 2 4 lit/ 24h ( lu ý mÊt níc . ®iÖn g i¶i).  Nång ®é ure , c re atinin m¸u g i¶m dÇn s au 3 5 ng µy ®¸i nhiÒu.  S au 1 tuÇn s è lîng NT g i¶m dµn vÒ mø c b×nh thê ng . 4.4. Giai ®o ¹n håi phô c :  S è lîng NT dÇn dÇn vÒ mø c b×nh thê ng .  Nång ®é ure , c re atinin m¸u trë vÒ mø c b×nh thê ng , ure niÖu vµ c re atinin niÖu t¨ng dÇn.  C« ®Æc níc tiÓu håi phô c c hËm, s au 1 n¨m.  MLCT phô c håi thê ng s au 1 th¸ng .
5. ChÈn ®o¸n S uy thËn c Êp DiÔn biÕn l©m s µng g îi ý ®Ó c hÈn ®ãan: - TiÒn s ö , hßan c ¶nh xh triÖu c hø ng LS .Qui tr×nh XN m¸u NT - Qui tr×nh th¨m dß h×nh ¶nh: S ¢, CT, x¹ h×nh thËn, c hô p §M – TM thËn - Qui tr×nh tiÕt niÖu: né i s o i BQ, UPR, c hup bÓ thËn xu«i dßng - XN miÔn dÞc h vµ s inh thiÕt thËn (nÕu c Çn) DÊu hiÖu LS g îi ý S TC tríc thËn: - ThiÕu dÞc h vµo MÊt dÞc h Ph©n phè i laÞ dÞc h tro ng c ¬ thÓ - Rè i lo ¹n c hø c n¨ng tim m¹c h DÊu hiÖu LS g îi ý S TC t¹i thËn : - TiÒn s ö t¨ng ure kÐo dµi do ng uyªn nh©n tríc thËn, - Tô t HA kÐo dµi liªn quan ®Õn ng o ¹i kho a, vïi dËp - Liªn quan ®Õn ®é c tè , h«n mª kÐo dµi, BiÓu hiÖn dÞ ø ng , bÖnh hÖ thè ng , phï, THA, TiÓu Ýt, ®¸I m¸u, c ¬n ®au quÆn , ®¸I m¸u. DÊu hiÖu LS g îi ý S TC s au thËn : - TiÒn s ö nhiÒu liÒn rè i lo ¹n tiÓu tiÖn, NKTN, VTBT, S ái - §ît v« niÖuthiÕu niÖu t¸I ph¸t nhiÒu - c h÷a c ¸c bÖnh phô kho TS a, khè i u h¹ vÞ
5. ChÈn ®o¸n S uy thËn c Êp 5.1. ChÈn ®o ¸n x¸c ®Þnh dùa vµo :  Ng uyªn nh©n c Êp tÝnh, ®é t ng é t (mÊt níc , ng é ®é c )  XuÊt hiÖn thiÓu niÖu, v« niÖu, t¨ng ure , c re atinin m¸u, t¨ng K+, to an c huyÓn ho ¸. 5.2. ChÈn ®o ¸n ph©n biÖt: Kh¼ng ®Þnh S TC kh¸c víi ®ît c Êp c ña S TM c Çn dùa vµo :  TiÒn s ö c ã bÖnh thËn tiÕt niÖu,  ThiÕu m¸u t¬ng ø ng mø c ®é s uy thËn  THA, s uy tim tro ng S TM nÆng h¬n,  H¹ c anc i, t¨ng pho s pho r tro ng S TM  S ¢ 2 thËn te o khi S TM
5. ChÈn ®o ¸n S uy thËn c Êp ChÈn ®o¸n ph©n biÖt STC chøc n¨ng vµ STM thùc tæn: Th«ng sè STC chøc n¨ng STC thùc tæn Tû trong > 1020 < 1010 Uosm > 500 < 350 Uosm/Posm > 1.3 < 1.1 U/ P ure >8 40
5. ChÈn ®o¸n S uy thËn c Êp 5.3. ChÈn ®o ¸n mø c ®é trÇm träng :  Thõ a níc ng o µi tÕ bµo : l©m s µng THA, phï, khã thë , rale Èm (OAP), g i¶m pro tit m¸u ( pha lo ∙ng ).  Thõ a níc tro ng lßng m¹c h: t¨ng c ©n, buån n«n, ló lÉn, h¹ Na+ m¸u  T¨ng K+ m¸u: s ãng T, QRS , rè i lo ¹n dÉn truyÒn, g i¶m pH m¸u  To an c huyÓn ho ¸: khã thë khi kh«ng c ã tæ n th¬ng ë phæ i, kho ¶ng trè ng anio n t¨ng , bt: (Na + K) – (Cl + HCO3) = 16 mmo l/, nÕu > 2030 c ã to an c huyÓn hãa nÆng (pH
5. ChÈn ®o¸n S uy thËn c Êp 5.4. ChÈn ®o¸n nguyªn nh©n:  Nguyªn nh©n t¾c nghÏn ®êng tiÕt niÖu khi: - C¬n ®au qu¨n thËn, ®ét ngét. - §¸i m¸u ®¹i thÓ, - §au hè lng. - ThËn to, thËn duy nhÊt. - X quang: sái c¶n quang, thËn to. - Cã ø níc thËn 1-2 bªn.  Nguyªn nh©n do t¾c m¹ch m¸u thËn khi: - §au, ®ét ngét , v« niÖu hoµn toµn. - §¸i m¸u hoÆc thËn to, - ë mét thËn duy nhÊt. - Tuæi cao vµ cã VX§M,
5. ChÈn ®o¸n S uy thËn c Êp  Ng hÜ ®Õn S TC c hø c n¨ng khi: Cã mÊt níc ng o µi tÕ bµo : tô t HA, m¹c h nhanh T×nh tr¹ng s è c do c ¸c ng uyªn nh©n ThiÓu niÖu vµ níc tiÓu s Ém mÇu Ure m¸u t¨ng nhanh T×nh tr¹ng S TC phô c håi nhanh s au khi phô c håi tíi m¸u thËn  Ng hÜ ®Õn S TC thùc tæ n khi: Cã tæ n th¬ng c Çu thËn c Êp: pro te in niÖu c ao , HC niÖu, THA, phï, nhiÔm trïng TMH. BÖnh lý m¹c h m¸u tæ n th¬ng c Çu thËn c Êp: THA ¸c tÝnh, pro te in niÖu, HC niÖu, ®au khíp, c ã thai...
6. §iÒu trÞ S uy thËn c Êp Ng uyªn t¾c c hung : Nhanh c hãng lo ¹i bá ng uyªn nh©n. §iÒu trÞ phï hîp víi tõ ng g iai ®o ¹n bÖnh Khi c Çn ph¶i läc m¸u. Ch¨m s ãc vµ c hè ng nhiÔm khuÈn tè t. §iÒu trÞ g iai ®o ¹n ®Çu: Lo ¹i bá ng uyªn nh©n (bï dÞc h m¸u, n©ng HA, g i¶i quyÕt t¾c ng hÏn...)