1
CHÖÔNG VI
NGAÂN HAØNG TRUNG ÖÔNG
CH
CHÖ
ÖÔNG VI
ÔNG VI
NGAÂN HA
NGAÂN HAØØNG TRUNG
NG TRUNG Ö
ÖÔNG
ÔNG
I . Quaù trình ra ñôøi cuûa NHTW
Quaù trình ra ñôøi cuûa NHTW qua 2 giai
ñoaïn :
•Giai ñoaïn 1: Giai ñoaïn ra ñôøi ngaân haøng
phaùt haønh ñoäc quyeàn .
•Giai ñoaïn 2: Giai ñoaïn ngaân haøng phaùt
haønh ñoäc quyeàn phaùt trieån thaønh NHTW
Giai ñoaïn 1:
Giai ñoaïn ra ñôøi ngaân haøng phaùt haønh ñoäc quyeàn. Töø
cuoái theá kyû 17 trôû veà tröôùc, hoaït ñoäng ngaân haøng mang
2 ñaëc tröng:
Caùc ngaân haøng hoaït ñoäng ñoäc laäp, khoâng raøng buoäc
laãn nhau.
Moãi ngaân haøng ñeàu coù chöùc naêng: nhaän kyù thaùc, cho
vay, chieát khaáu thöông phieáu, phaùt haønh giaáy baïc …
Ñeán theá kyû 18, saûn xuaát phaùt trieån, löu thoâng haøng hoùa
ñöôïc môû roäng laøm cho caùc ngaân haøng phaùt trieån laøm 2
loaïi :
Ngaân haøng trung gian .
Ngaân haøng phaùt haønh .
2
Giai ñoaïn 2:
Giai ñoaïn ngaân haøng phaùt haønh ñoäc quyeàn phaùt trieån
thaønh NHTW .
Luùc ñaàu vieäc phaùt haønh giaáy baïc taäp trung vaøo ngaân
haøng duy nhaát - ngaân haøng phaùt haønh ñoäc quyeàn -
thuoäc sôû höõu tö nhaân.
Sau cuoäc khuûng hoaûng 1929 – 1933 caùc nöôùc laàn löôït
quoác höõu hoùa ngaân haøng phaùt haønh ñoäc quyeàn.
Canaña quoác höõu hoùa ngaân haøng phaùt haønh naêm
1938, Ñöùc naêm 1939, Phaùp quoác höõu hoùa ngaân haøng
phaùt haønh theo ñaïo luaät 2/12/1945 (hieäu löïc töø ngaøy
1/1/1946), Anh quoác höõu hoùa ngaân haøng phaùt haønh
theo ñaïo luaät 14/2/1946 …
Khaùi nieäm “Ngaân haøng trung öông” ñaõ ra ñôøi thay theá
cho khaùi nieäm “Ngaân haøng phaùt haønh ñoäc quyeàn”.
Ngoaøi chöùc naêng phaùt haønh, NHTW coù chöùc naêng
quaûn lyù Nhaø nöôùc veà hoaït ñoäng tieàn teä –tín duïng -
ngaân haøng.
II. Moâ hình toå chöùc NHTW
1. Ngaân haøng trung öông ñoäc laäp vôùi chính phuû
• Chính phuû khoâng coù quyeàn can thieäp vaøo hoaït
ñoäng cuûa NHTW, ñaëc bieät laø trong vieäc xaây
döïng vaø thöïc thi chaùnh saùch tieàn teä.
• Tieâu bieåu cho moâ hình naøy laø Heä Thoáng Döï Tröõ
Lieân Bang Hoa Kyø vaø Ngaân Haøng Döï Tröõ Lieân
Bang Ñöùc.
3
2. NHTW tröïc thuoäc Chính
phuû
• Chính phuû coù aûnh höôûng raát lôùn ñoái vôùi NHTW
thoâng qua vieäc boå nhieäm caùc thaønh vieân cuûa boä
maùy quaûn trò vaø ñieàu haønh ngaân haøng trung
öông, thaäm chí Chính phuû coøn can thieäp tröïc
tieáp vaøo vieäc xaây döïng vaø thöïc thi chaùnh saùch
tieàn teä.
• Moâ hình naøy ñöôïc aùp duïng ôû nhieàu nöôùc, ví duï
Nhaät baûn, Anh ,Vieät nam…
III . Chöùc naêng cuûa NHTW
1 . NHTW laø trung taâm phaùt haønh tieàn vaø ñieàu
tieát löu thoâng tieàn teä
• Giaáy baïc ngaân haøng do ngaân haøng trung öông
ñoäc quyeàn phaùt haønh.
• Hoaït ñoäng cung öùng tieàn cuûa NHTW taùc ñoäng
moät caùch tröïc tieáp ñeán ñoä taêng, giaûm cuûa toång
cung tieàn teä trong neàn kinh teá.
Phaùt haønh qua keânh ngaân saùch Nhaø nöôùc
Phaùt haønh qua thò tröôøng môû baèng vieäc
tham gia mua baùn chöùng khoùan treân thò
tröôøng tieàn teä.
Phaùt haønh qua caùc giao dòch thò tröôøng
vaøng vaø ngoaïi teä
4
2. NHTW laø ngaân haøng cuûa caùc
ngaân haøng
Môû taøi khoaûn vaø nhaän tieàn gôûi cuûa
caùc ngaân haøng trung gian
Caáp tín duïng cho caùc ngaân haøng
trung gian
Quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi heä thoáng
ngaân haøng
3. NHTW laø ngaân haøng cuûa Nhaø
nöôùc
NHTW thuoäc sôõ höõu nhaø nöôùc.
NHTW nhaän tieàn gôûi cuûa kho baïc nhaø nöôùc.
Laøm ñaïi lyù phaùt haønh caùc loaïi traùi phieáu nhaø
nöôùc.
Quaûn lyù döï tröõ quoác gia vaø
Cho chính phuû vay ñeå caân baèng thu – chi
ngaân saùch .
IV. Chính saùch tieàn teä vaø vai troø
quaûn lyù vó moâ cuûa NHTW
1 . Khaùi nieäm veà chính saùch tieàn teä (Money
Policy)
Laø toång hoøa nhöõng phöông thöùc maø ngaân
haøng trung öông thoâng qua caùc coâng cuï
tieàn teä taùc ñoäng ñeán khoái löôïng tieàn trong
löu thoâng, nhaèm phuïc vuï cho vieäc thöïc
hieän caùc muïc tieâu kinh teá - xaõ hoäi cuûa ñaát
nöôùc trong moät thôøi kyø nhaát ñònh.
5
2 . Muïc tieâu cuûa chính saùch tieàn teä
Muïc tieâu cuoái cuøng (goal, target):
- Phaùt trieån kinh teá
- Taïo coâng aên vieäc laøm
- Kieåm soaùt laïm phaùt
Thöïc hieän muïc tieâu cuoái cuøng, NHTW
phaûi xaùc ñònh caùc muïc tieâu trung gian
cuûa chiùnh saùch tieàn teä. Muïc tieâu trung
gian thöôøng ñöôïc caùc NHTW söû duïng
laø caùc khoái tieàn teä M1, M2, M3 vaø laõi
suaát.
Caùc muïc tieâu trung gian naøy laïi ñöôïc
chi tieát hoùa baèng nhöõng muïc tieâu hoaït
ñoäng .
Döïtröõbaét
buoäc
Thò tröôøng
môû
Laõi suaát taùi
chieát khaáu
Cô soá tieàn
MB
M1
M2
M3
Laõi
suaát
Tyû leä laïm
phaùt
Tyû leä thaát
nghieäp
Tyû leä GDP
Nhöõng coâng cuï Nhöõng muïc tieâu
hoaït ñoäng Nhöõng muïc
tieâu trung giann
Muïc tieâu
cuoái cuøng