Phân tích và dự báo các yếu tố chính
ảnh hưởng đến mức sinh ở Việt Nam
– khuyến nghị về chính sách
Nguyễn Đình Cử,
Phạm Đại Đồng
Đại học Kinh tế quốc dân
Sinh sản là nhân tố quyết định sự duy trì xã hội
loài người, ảnh hưởng trực tiếp đến quy mô, cơ
cấu, tốc độ tăng dân số và do đó tác động lớn tới
quá trình phát triển của mỗi quốc gia.
Do vậy, sinh sản và mức sinh sản đã được quan
tâm rất sớm từ phía các nhà khoa học và các nhà
quản lý.
1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ LÝ THUYẾT
Lý thuyết động lực sinh học.
Năm 1798, Thomas Robert Malthus nêu quan
điểm: Sinh sản của con người mang bản chất sinh
vật. Động lực của nó là sự đam mê giới tính.
Lý thuyết động lực xã hội.
Năm 1836 nhà triết học và và lịch sử người Anh -
Morton cho rằng: động lực thăng tiến xã hội là
nguyên nhân căn bản dẫn đến giảm sinh.
Lý thuyết động lực kinh tế: so sánh chi phí và
lợi ích.
Năm 1957, Liebenstein - nhà khoa học Áo cho
rằng, cha mẹ quyết định sinh đẻ trên cơ sở so
sánh lợi ích và chi phí sinh con.
Thế kỷ 20 xuất hiện những khung lý thuyết
phản ảnh chi tiết hơn mối quan hệ giữa Mức
sinh và các nhân tố ảnh hưởng, bao gồm:
nhân tố, kinh tế, tâm lý, văn hóa, xã hội, môi
trường, dân số, kế hoạch hóa gia đình.
Chẳng hạn, Mô hình của Kingsley Davis và
Judith Blake (1956); Mô hình của Ronald
Freedman và Mô hình của John Bongaarts
(1983)