L i nói đ uờ ầ
Đ t có vai trò và ý nghĩa đ c bi t quan tr ng trong quá trình phát tri n kinh t xã h i. Đ t đai là ngu n tàiấ ặ ệ ọ ể ế ộ ấ ồ
nguyên thiên nhiên có vai trò vô cùng to l n. Nó v a là s n ph m c a t nhiên, v a là s n ph m c a lao đ ng. Làớ ừ ả ẩ ủ ự ừ ả ẩ ủ ộ
t li u s n xu t đ c bi t không th thay th đ c, không th thi u đ i v i các ngành s n xu t xã h i và đ iư ệ ả ấ ặ ệ ể ế ượ ể ế ố ớ ả ấ ộ ờ
s ng con ng i.ố ườ
Vi t Nam chúng ta là m t n c có truy n th ng s n xu t nông nghi p, g n li n v i n n văn minh lúa n c.ệ ộ ướ ề ố ả ấ ệ ắ ề ớ ề ướ
Ng i dân chúng ta v n sinh s ng ch y u b ng ho t đ ng s n xu t nông nghi p. Và ngay c hi n t i, khi đ tườ ẫ ố ủ ế ằ ạ ộ ả ấ ệ ả ệ ạ ấ
n c đang trên đà phát tri n, đang trong quá trình CNH-HĐH thì ngành s n xu t nông nghi p v n chi m m t tướ ể ả ấ ệ ẫ ế ộ ỷ
tr ng l n trong GDP, v i m t l ng l n lao đ ng (kho ng 70% l c l ng lao đ ng) ho t đ ng trong lĩnh v cọ ớ ớ ộ ượ ớ ộ ả ự ượ ộ ạ ộ ự
này.
Vì lý do này mà trong nh ng năm g n đây, vi c qu n lý c a nhà n c v i đ t nông nghi p cũng thay đ iữ ầ ệ ả ủ ướ ớ ấ ệ ổ
nhi u đ theo k p, phù h p v i s thay đ i c c u đ t đai thay đ i r t nhanh chóng các đ a ph ng. Đ t đaiề ể ị ợ ớ ự ổ ơ ấ ấ ổ ấ ở ị ươ ấ
dành cho s n xu t nông nghi p ngày càng b thu h p – thay vào đó là đ t đai dành cho s n xu t phi nông nghi pả ấ ệ ị ẹ ấ ả ấ ệ
tăng nhanh. Đây là m t xu h ng bi n đ ng phù h p v i quy lu t c a s phát tri n kinh t xã h i. Tuy nhiên cácộ ướ ế ộ ợ ớ ậ ủ ự ể ế ộ
v n đ đ m b o an ninh l ng th c qu c gia, n đ nh đ i s ng c a ng i dân và h n ch nh ng tr ng h p viấ ề ả ả ươ ự ố ổ ị ờ ố ủ ườ ạ ế ữ ườ ợ
ph m đ t đai (nh t là nh ng vi ph m v vi c t ý chuy n nh ng, chuy n đ i, s d ng đ t sai m c đích…) thìạ ấ ấ ữ ạ ề ệ ự ể ượ ể ổ ử ụ ấ ụ
vi c qu n lý đ t nông nghi p m t cách h p lý, hi u qu , b n v ng đang đ c đ t ra.ệ ả ấ ệ ộ ợ ệ ả ề ữ ượ ặ
Chính vì v y nên vi c “ Xem xét qu n lý nhà n c v i đ t nông nghi p hi n nay” đang là v n đ r t c n quanậ ệ ả ướ ớ ấ ệ ệ ấ ề ấ ầ
tâm.
1. Đ t nông nghi p ấ ệ
Căn c vào Lu t Đ t đai năm 1993 và lu t s a đ i b xung m t s đi u c a Lu t Đ t đai năm 1998 và 2001ứ ậ ấ ậ ử ổ ổ ộ ố ề ủ ậ ấ
thì đ t đai c a n c ta đ c chia ra làm 5 lo i c b n là đ t nông nghi p, đ t lâm nghi p, đ t , đ t chuyênấ ủ ướ ượ ạ ơ ả ấ ệ ấ ệ ấ ở ấ
dùng và đ t ch a s d ng. Và t đó đ t nông nghi p đ c hi u là đ t s d ng ch y u vào m c đích s n xu tấ ư ử ụ ừ ấ ệ ượ ể ấ ử ụ ủ ế ụ ả ấ
nông nghi p c a các ngành nông nghi p nh tr ng tr t, chăn nuôi, nuôi tr ng thu s n hay đ nghiên c u thíệ ủ ệ ư ồ ọ ồ ỷ ả ể ứ
nghi m v nông nghi p. ệ ề ệ
Tuy nhiên v i cách hi u và cách chia nh th này đã d n đ n m t s khó khăn trong qu n lý. B i vi c phânớ ể ư ế ẫ ế ộ ố ả ở ệ
chia đ t đai v a theo m c đích s d ng v a theo đ a bàn này đã d n đ n nh ng s trùng l p, ch ng chéo t haiấ ừ ụ ử ụ ừ ị ẫ ế ữ ự ặ ồ ừ
cách th c qu n lý.ứ ả
T nh ng s mâu thu n và b t c p này mà Lu t Đ t đai năm 2003 đã ra đ i đ đáp ng cho yêu c u qu nừ ữ ự ẫ ấ ậ ậ ấ ờ ể ứ ầ ả
lý vĩ mô c a Nhà n c v đ t đai. Và theo lu t đ t đai năm 2003 thì đ t đai c a n c ta đ c chia ra làm baủ ướ ề ấ ậ ấ ấ ủ ướ ượ
nhóm là: nhóm đ t nông nghi p, nhóm đ t phi nông nghi p và nhóm đ t ch a s d ng, trong đó nhóm đ t nôngấ ệ ấ ệ ấ ư ử ụ ấ
nghi p bao g m đ t lâm nghi p, đ t s n xu t nông nghi p, đ t nuôi tr ng thu s n. Ta nh n th y cách phân chiaệ ồ ấ ệ ấ ả ấ ệ ấ ồ ỷ ả ậ ấ
này đã thay đ i r t nhi u so v i lu t cũ, nó t o đi u ki n thu n l i h n cho qu n lý Nhà n c v đ t đai.ổ ấ ề ớ ậ ạ ề ệ ậ ợ ơ ả ướ ề ấ
Nh v y, so v i cách chia cũ thì đ t nông nghi p s bao g m đ t s n xu t nông nghi p, đ t nuôi tr ng thuư ậ ớ ấ ệ ẽ ồ ấ ả ấ ệ ấ ồ ỷ
s n (theo lu t đ t đai năm 2003) và không có đ t v n t p.ả ậ ấ ấ ườ ạ
2. Đ c đi m và vai trò c a đ t nông nghi pặ ể ủ ấ ệ
2.1. Đ c đi m c a đ t nông nghi p ặ ể ủ ấ ệ
Đ t đai nói chung và đ t s n xu t nông nghi p nói riêng có nh ng đ c đi m c b n sau:ấ ấ ả ấ ệ ữ ặ ể ơ ả
Đ t đai v a là s n ph m c a t nhiên v a là s n ph m c a lao đ ngấ ừ ả ẩ ủ ự ừ ả ẩ ủ ộ
Đ t đai đ ng th i là t li u lao đ ng và đ i t ng lao đ ngấ ồ ờ ư ệ ộ ố ượ ộ
Đ t đai b gi i h n v m t không gian và có v trí c đ nhấ ị ớ ạ ề ặ ị ố ị
Đ t đai là t li u s n xu t không th t s n sinh, có ch t l ng không đ u, kh năng s n xu t là vô h nấ ư ệ ả ấ ể ự ả ấ ượ ề ả ả ấ ạ
2.2. Vai trò c a đ t nông nghi p ủ ấ ệ
Vai trò c a đ t đai nói chung và đ t nông nghi p nói riêng là vô cùng to l n. Nó không nh ng đóng góp vaiủ ấ ấ ệ ớ ữ
trò là đi m t a trong các ngành s n xu t, là c s cung c p dinh d ng nuôi cây tr ng trong s n xu t nôngể ự ả ấ ơ ở ấ ưỡ ồ ả ấ
nghi p mà còn là m t trong nh ng thành ph n đ m b o ngu n thu ngân sách Nhà n c, t o ngu n v n giúp cácệ ộ ữ ầ ả ả ồ ướ ạ ồ ố
cá nhân, t ch c đ u t s n xu t.ổ ứ ầ ư ả ấ
3. Khái ni m v qu n lý và n i dung qu n lý Nhà n c đ i v i đ t nông nghi p ệ ề ả ộ ả ướ ố ớ ấ ệ
3.1. Khái ni m v qu n lý và s c n thi t ph i qu n lý Nhà n c đ i v i đ t nông nghi p trênệ ề ả ự ầ ế ả ả ướ ố ớ ấ ệ
đ a bàn huy n Hoài Đ cị ệ ứ
Qu n lý Nhà n c v đ t đai là quá trình tác đ ng b ng các c ch chính sách c a các c p chính quy n, cácả ướ ề ấ ộ ằ ơ ế ủ ấ ề
s ban ngành đ a ph ng vào các ho t đ ng khai thác s d ng đ t đai nh m khai thác và s d ng đ t m t ở ở ị ươ ạ ộ ử ụ ấ ằ ử ụ ấ ộ
3.2. N i dung qu n lý Nhà n c đ i v i đ t nông nghi p ộ ả ướ ố ớ ấ ệ
Theo Lu t Đ t đai năm 2003, có 13 n i dung qu n lý Nhà n c v đ t đai đ c quy đ nh c th t i đi uậ ấ ộ ả ướ ề ấ ượ ị ụ ể ạ ề
6. Tuy nhiên nh ng n i dung qu n lý Nhà n c v đ t đai nói chung và đ t nông nghi p nói riêng t i c pữ ộ ả ướ ề ấ ấ ệ ạ ấ
huy n (c th t i huy n Hoài Đ c t nh Hà Tây) thì c b n nh sau:ệ ụ ể ạ ệ ứ ỉ ơ ả ư
-Kh o sát, đo đ c, l p b n đ đ a chính.ả ạ ậ ả ồ ị
-L p, tri n khai và giám sát vi c th c hi n quy ho ch k ho ch s d ng đ t .ậ ể ệ ự ệ ạ ế ạ ử ụ ấ
-Qu n lý vi c giao đ t, cho thuê đ t, thu h i và chuy n m c đích s d ng d t.ả ệ ấ ấ ồ ể ụ ử ụ ấ
-Đăng ký quy n s d ng đ t , l p và qu n lý h s đ a chính, c p gi y ch ng nh n quy n s d ngề ử ụ ấ ậ ả ồ ơ ị ấ ấ ứ ậ ề ử ụ
đ t.ấ
-Th ng kê, ki m kê đ t đai và l p b n đ hi n tr ng s d ng đ t.ố ể ấ ậ ả ồ ệ ạ ử ụ ấ
-Thanh tra, ki m tra, gi i quy t tranh ch p-đ n th khi u n i , t cáo và x lý vi ph m pháp lu t vể ả ế ấ ơ ư ế ạ ố ử ạ ậ ề
đ t đai.ấ
Ph n IIầ
Th c tr ng qu n lý Nhà n cự ạ ả ướ
đ i v i đ t nông nghi phi n nayố ớ ấ ệ ệ
Đ t ph c v cho vi c s n xu t nông nghi p trên các đ a ph ng đang gi m m t cách rõ r t. Theo hi nấ ụ ụ ệ ả ấ ệ ị ươ ả ộ ệ ệ
tr ng s d ng đ t năm 2004( c a huy n Hoài Đ c) thì đ t nông nghi p ti p t c gi m, còn 5846.73ha (gi mạ ử ụ ấ ủ ệ ứ ấ ệ ế ụ ả ả
52.15ha so v i năm 2003); theo k ho ch s d ng đ t năm 2005 thì đ t nông nghi p ph i thu h i ti p 765.31haớ ế ạ ử ụ ấ ấ ệ ả ồ ế
(trong đó đ t ru ng lúa, lúa màu thu h i 714.25ha) và tính đ n quy ho ch s d ng đ t năm 2010, đ t nông nghi pấ ộ ồ ế ạ ử ụ ấ ấ ệ
gi m xu ng ch còn 4252.4ha (gi m so v i năm 2001 là 1720.03ha).ả ố ỉ ả ớ
S dĩ đ t nông nghi p c a Hoài Đ c gi m nhanh đ n nh v y là do đi u ki n t nhiên , kinh t xã h iở ấ ệ ủ ứ ả ế ư ậ ề ệ ự ế ộ
thu n l i c a Hoài Đ c đã t o ra m t l i th r t l n trong vi c phát tri n kinh t .Đáp ng cho yêu c u CNH-ậ ợ ủ ứ ạ ộ ợ ế ấ ớ ệ ể ế ứ ầ
HĐH và phát tri n s n xu t nông nghi p hàng hoá c a đ t n c, cùng v i xu th phát tri n h i nh p c a đ tể ả ấ ệ ủ ấ ướ ớ ế ể ộ ậ ủ ấ
n c. Hoài Đ c đã d n thay đ i b m t nông thôn, c c u ngành ngh thay đ i, kéo theo c c u s d ng đ t, cướ ứ ầ ổ ộ ặ ơ ấ ề ổ ơ ấ ử ụ ấ ơ