i
VIỆN KHOA HỌC LAO ĐỘNG VÀ XÃ HỘI
XU HƯỚNG LAO ĐỘNG VÀ XÃ HỘI
VIỆT NAM 2013
TRONG BỐI CẢNH SUY GIẢM TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ
(ẤN PHẨM LẦN THỨ 4)
Hà Nội, 2013
ii
i
LỜI NÓI ĐẦU
Giai đoạn 2009-2012, kinh tế nước ta có nhiều biến động phức tạp và khó khăn, tăng trưởng
kinh tế bình quân năm đạt dưới 6%. Mặc dù tỷ lệ thất nghiệp chung vẫn tiếp tục giảm, từ 2,6%
xuống 1,7%, tỷ lệ lao động phi chính thức vẫn tiếp tục tăng, từ 34,6% năm 2010 lên 35,8% năm
2011 và lên tới 36,6% năm 2012, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng việc làm và đời sống
của một bộ phận không nhỏ người lao động.
Báo cáo xu hướng Lao động và Xã hội 2013, với chủ đề “Xu hướng Lao động và xã hội
năm 2013 trong bối cảnh suy giảm tăng trưởng kinh tế”, là ấn phẩm thường niên lần thứ tư của
Viện Khoa học Lao động và Xã hội. Báo cáo tiếp tục phân tích, đánh giá biến động TTLĐ và xã
hội giai đoạn 2002-2012, dự báo xu hướng giai đoạn 2013-2020, đồng thời xem xét vấn đề lao
động và xã hội trong bối cảnh suy giảm tăng trưởng và bất ổn kinh tế vĩ mô.
Báo cáo do nhóm nghiên cứu của Viện Khoa học Lao động và Xã hội thực hiện. Trưởng
nhóm là TS. Nguyễn Thị Lan Hương và các thành viên khác bao gồm: Ths. Lưu Quang Tuấn, Ths.
Chử Thị Lân, Ths. Phạm Ngọc Toàn, Ths. Nguyễn Thị Bích Thúy, Ths. Nguyễn Huyền Lê, Ths.
Trịnh Thu Nga, Ths. Đặng Đỗ Quyên, TS. Bùi Sỹ Tuấn, Ths. Bùi Thái Quyên, Ths. Phạm Minh Thu,
Ths. Cao Thị Minh Hữu, CN. Nguyễn Thành Tuân, CN. Đinh Thị Vân và CN. Lê Thị Lương.
Viện Khoa học Lao động và Xã hội trân trọng cảm ơn các cơ quan, ban ngành, tổ chức và
các chuyên gia đã hỗ trợ trong quá trình hoàn thiện ấn phẩm.
Viện Khoa học Lao động và Xã hội mong tiếp tục nhận được ý kiến góp ý của độc giả để
báo cáo được hoàn thiện hơn cho những ấn bản sau. Mọi góp ý xin gửi về địa chỉ email
cisaf@ilssa.org.vn hoặc Trung tâm Thông tin, Phân tích và Dự báo Chiến lược-Viện Khoa học
Lao động và Xã hội, số 2 Đinh Lễ, Hà Nội. Tel.: (04) 38 240 601; Fax: (04) 38269 733.
TS. Nguyễn Thị Lan Hương
Viện trưởng
Viện Khoa học Lao động và Xã hội
ii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT VÀ GHÉP
ASEAN Các Quốc gia Đông Nam Á
ASXH An sinh xã hội
BHTN Bảo hiểm thất nghiệp
BHXH Bảo hiểm xã hội
BHYT Bảo hiểm y tế
BTB&DHMT Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung
CMKT Chuyên môn kỹ thuật
CN-XD Công nghiệp và Xây dựng
CPI Chỉ số giá tiêu dung
ĐBSCL Đồng bằng sông Cửu Long
ĐBSH Đồng bằng sông Hồng
ĐTNN Đầu tư nước ngoài
DNNN Doanh nghiệp Nhà nước
DV Dịch vụ
DTTS Dân tộc thiểu số
EAP Khu vực Đông Á và Thái Bình Dương
ECB Ngân hàng Trung ương châu Âu
FDI Đầu tư trực tiếp nước ngoài
FED Cục Dự trữ liên bang Mỹ
FGT Chỉ số khoảng cách nghèo
GDI Chỉ số phát triển giới
GDP Tổng sản phẩm quốc nội
GEM Chỉ số vai trò phụ nữ
GGI Chỉ số khoảng cách giới
GII Chỉ số bất bình đẳng giới
HTX Hợp tác xã
ICOR Hệ số sử dụng vốn
ILSSA Viện Khoa học Lao động và Xã hội
ILO Tổ chức Lao động Quốc tế
IMF Quỹ Tiền tệ quốc tế
IMR Tỷ suất chết của trẻ em dưới 1 tuổi
iii
KSMSHGĐ Khảo sát mức sống hộ gia đình
LĐTB&XH Bộ Lao động Thương binh và Xã hội
LLLĐ Lực lượng lao động
LTTP Lương thực thực phẩm
NLTS Nông nghiệp-lâm nghiệp và thủy sản
NSLĐ Năng suất lao động
NSNN Ngân sách Nhà nước
PCT Phi chính thức
TCVSCP Tiêu chuẩn vệ sinh cho phép
TCXH Trợ cấp xã hội
TD&MNPB Trung du và vùng núi phía Bắc
TCTK Tổng cục Thống kê
TGXH Trợ giúp xã hội
THCS Trung học cơ sở
THPT Trung học phổ thông
TNLĐ Tai nạn lao động
TTLĐ Thị trường lao động
UNDP Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc
VHLSS Điều tra Mức sống Hộ gia đình
XKLĐ Xuất khẩu lao động