Bí m t c a nh ng t ch c vĩ đ i - Ph nậ ủ ữ ổ ứ ạ ầ
1
Là m t giáo s danh ti ng và là ch t ch sángộ ư ế ủ ị
l p H c vi n Lãnh đ o t i tr ng đ i h c Nam California,ậ ọ ệ ạ ạ ườ ạ ọ
Warren Bennis đã t ng làm c v n cho b n t ng th ng M ,ừ ố ấ ố ổ ố ỹ
nhi u CEO và là tác gi /biên t p viên c a h n 20 ề ả ậ ủ ơ cu n sáchố
v lãnh đ oề ạ , thay đ i, qu n lý, tiêu bi u là Thiên tài T ch cổ ả ể ổ ứ
(Organizing Genius – 12/1996). Lanhdao.net xin gi i thi u bàiớ ệ
vi t v ế ề Nh ng t ch c vĩ đ iữ ố ứ ạ c a ông.ủ
Lãnh đ o cá nhân là m t trong nh ng ch đ đ c nghiên c uạ ộ ữ ủ ề ượ ứ
nhi u nh t M . Tôi đã c ng hi n ph n l n cu c đ i mình đề ấ ở ỹ ố ế ầ ớ ộ ờ ể
hi u rõ h n v ch đ này. M t ch đ khác ít đ c nghiên c uể ơ ề ủ ề ộ ủ ề ượ ứ
h n – nh ng có th l i quan tr ng h n – là lãnh đ o nhóm. ơ ư ể ạ ọ ơ ạ
S khác bi t đáng quan tâm trong hai ch đ lãnh đ o này kháự ệ ủ ề ạ
logic vì ch nghĩa cá nhân m nh m trong văn hóa M . Nh ng khiủ ạ ẽ ỹ ư
càng nghiên c u l ch s kinh doanh, chính ph , ngh thu t và cácứ ị ử ủ ệ ậ
môn khoa h c, tôi càng th y r ng có r t ít thành t u vĩ đ i đ tọ ấ ằ ấ ự ạ ạ
đ c b i m t cá nhân.ượ ở ộ
Nh ng huy n tho i c a chúng ta không phù h p v i hi n th c. Cho dù v y, chúng ta v n cữ ề ạ ủ ợ ớ ệ ự ậ ẫ ứ
bám vào huy n tho i v Lone Ranger (m t nhân v t ng i hùng mi n Vi n Tây trong lo t phimề ạ ề ộ ậ ườ ề ễ ạ
truy n hình cùng tên r t n i ti ng c a M ), v i ý t ng lãng m n r ng nh ng đi u vĩ đ iề ấ ổ ế ủ ỹ ớ ưở ạ ằ ữ ề ạ
th ng đ t đ c b i m t cá nhân vĩ đ i. ườ ạ ượ ở ộ ạ
Cho dù nh ng b ng ch ng là hoàn toàn trái ng c – bao g m c s th t r ng Michelangelo đãữ ằ ứ ượ ồ ả ự ậ ằ
làm vi c v i nhóm 16 ng i đ s n tr n nhà th i Sistine Chapel – chúng ta v n c nghĩ r ngệ ớ ườ ể ơ ầ ờ ẫ ứ ằ
nh ng thành t u vĩ đ i có đ c là do nh ng con ng i vĩ đ i, thay vì m t t ch c vĩ đ i làmữ ự ạ ượ ữ ườ ạ ộ ổ ứ ạ
nên.
Ng i ta th ng nói “Không có ai trong chúng ta thông minh b ng t t c chúng ta”. T t thôi, vìườ ườ ằ ấ ả ố
v n đ mà chúng ta đang ph i đ i m t là quá ph c t p đ có th đ c gi i quy t b i m t cáấ ề ả ố ặ ứ ạ ể ể ượ ả ế ở ộ
nhân nào. C h i duy nh t c a chúng ta là t p h p m i ng i v i các ti u s khác nhau, nh ngơ ộ ấ ủ ậ ợ ọ ườ ớ ể ử ữ
ng i có th gi i quy t v n đ thông qua làm vi c theo nhóm vì m c đích chung. Tôi g i s t pườ ể ả ế ấ ề ệ ụ ọ ự ậ
h p này là Nh ng nhóm Vĩ đ i Tài năng. S thiên tài c a các nhóm vĩ đ i là h có đ c nh ngợ ữ ạ ự ủ ạ ọ ượ ữ
ng i gi i – nh ng cá nhân m nh m - làm vi c cùng nhau đ t o ra k t qu . Nh ng nhóm nàyườ ỏ ữ ạ ẽ ệ ể ạ ế ả ữ
ph c v cho m t nhi m v quan tr ng – h cung c p s h tr tâm lý và tinh th n đ ng đ i.ụ ụ ộ ệ ụ ọ ọ ấ ự ỗ ợ ầ ồ ộ
H giúp t o ra s dũng c m. Không có m t nhóm gi i v i nh ng ý t ng đ c đáo, không có sọ ạ ự ả ộ ỏ ớ ữ ưở ộ ự
khích l và các cách nhìn cá nhân, chúng ta s thua. ệ ẽ
Các huy n tho i v lãnh đ oề ạ ề ạ
Nh ng nhóm vĩ đ i d y cho chúng ta đi u gì đó v lãnh đ o hi u qu , các nhi m v có ý nghĩaữ ạ ạ ề ề ạ ệ ả ệ ụ
và s tuy n ch n h ng thú. H thách th c không ch huy n tho i v nh ng con ng i vĩ đ i,ự ể ọ ứ ọ ứ ỉ ề ạ ề ữ ườ ạ
mà còn c huy n tho i c a nh ng năm 1950 v Con ng i T ch c – hình t ng m u m cả ề ạ ủ ữ ề ườ ổ ứ ượ ẫ ự
trong b vest xám, dành tr n c đ i mình cho công vi c và tuân theo nh ng m nh l nh thi uộ ọ ả ờ ệ ữ ệ ệ ế
suy nghĩ.
Huy n tho i không ph i là m t hình m u hi u qu cho hành vi, và cũng không phù h p v iề ạ ả ộ ẫ ệ ả ợ ớ
hi n t i. Th t ra, tôi tin r ng, đ ng sau b t kì cá nhân vĩ đ i nào cũng là m t t ch c vĩ đ i, m tệ ạ ậ ằ ằ ấ ạ ộ ổ ứ ạ ộ
s đoàn k t hi u qu . T o ra m t t ch c vĩ đ i là m t s t p h p đ c đáo các cá nhân m nhự ế ệ ả ạ ộ ổ ứ ạ ộ ự ậ ợ ộ ạ
m , và th ng là khác ng i. Vì th câu h i cho t ch c s là, làm th nào b n t p h p đ cẽ ườ ườ ế ỏ ổ ứ ẽ ế ạ ậ ợ ượ
nh ng ng i tài năng, th ng là hi u chi n, thông minh khác th ng đ làm vi c cùng nhau?ữ ườ ườ ế ế ườ ể ệ
Giáo s Warren Bennis.ư
Đ ng l c cho công vi c hi n t i c a tôi nghiên c u v các t ch c là m t cu c g p g kho ngộ ự ệ ệ ạ ủ ứ ề ổ ứ ộ ộ ặ ỡ ả
h n 40 năm tr c v i nhà nhân ch ng h c Margaret Mead. Tôi đã t ng nghe bà nói chuy n ơ ướ ớ ủ ọ ừ ệ ở
Harvard, sau đó tôi đã h i bà li u đã có ai t ng nghiên c u v các t ch c mà ý t ng c a hỏ ệ ừ ứ ề ổ ứ ưở ủ ọ
đ m nh đ thay đ i th gi i hay ch a. Bà đã nhìn vào tôi và nói: “C u trai tr , c u nên vi tủ ạ ể ổ ế ớ ư ậ ẻ ậ ế
m t cu n sách v ch đ đó và g i nó là Gi i tinh hoa”. ộ ố ề ủ ề ọ ớ
Tôi há h c m m khi nghe bà gi i thích v gi i tinh hoa, nh ng t ch c t o ra tri th c. Tôi r tố ồ ả ề ớ ữ ổ ứ ạ ứ ấ
thích ý t ng đó, và sau nhi u năm s c m nh c a các t ch c đã tr thành m t ch đ aưở ề ứ ạ ủ ổ ứ ở ộ ủ ề ư
thích c a tôi. G n đây, công vi c c a nh ng nhà t t ng hàng đ u nh Micheal Shrage vủ ầ ệ ủ ữ ư ưở ầ ư ề
b n ch t c a công ngh và h p tác, Hal Leavitt và Jean Lipman-Bluemen v Nh ng t ch c tàiả ấ ủ ệ ợ ề ữ ổ ứ
năng đã đ cao t m quan tr ng c a ch đ này.ề ầ ọ ủ ủ ề
Bí m t c a nh ng t ch c vĩ đ i - Ph nậ ủ ữ ổ ứ ạ ầ
2
Đ xem đi u gì làm nên nh ng t ch c vĩ đ i, tôi đã nghiênể ề ữ ổ ứ ạ
c u m t s công trình đáng k nh t c a th i đ i chúng ta,ứ ộ ố ể ấ ủ ờ ạ
nh k ho ch Mahattan – t ch c vĩ đ i đã t o ra bomư ế ạ ổ ứ ạ ạ
nguyên t ; các cu c cách m ng máy tính Trung tâmử ộ ạ ở
Nghiên c u Palo Alto c a Xerox và Apple – đã t o ra máyứ ủ ạ
Macintosh và các đ t phá công ngh khác; Lockheed Skunkộ ệ
Works – t o ra nh ng máy bay có t c đ nhanh và hi uạ ữ ố ộ ệ
qu nh t; và c nh ng nhân v t ho t hình c a Walt Disneyả ấ ả ữ ậ ạ ủ
Studio.
Và cu i cùng, m t k t lu n đ c rút ra là: m i t ch c vĩ đ i đ uố ộ ế ậ ượ ọ ổ ứ ạ ề
có cách riêng c a mình. Nh ng nghiên c u c a tôi đã ch ra 10ủ ư ứ ủ ỉ
nguyên t c chung nh t, áp d ng cho các t ch c này:ắ ấ ụ ổ ứ
* Trung tâm c a m i t ch c vĩ đ i là m t gi c m chung.ủ ọ ổ ứ ạ ộ ấ ơ
Ch có tin t ng r ng h đang th c hi n m t nhi m v chungỉ ưở ằ ọ ự ệ ộ ệ ụ
cùng nhau, h m i có th thay đ i th gi i, t o ra m t đi u kìọ ớ ể ổ ế ớ ạ ộ ề
di u trong vũ tr này. H b ám nh b i công vi c. Đó không chệ ụ ọ ị ả ở ệ ỉ
là m t công vi c, đó là m t s m ng. Ni m tin đó là đi u mangộ ệ ộ ứ ạ ề ề
l i m t s rõ ràng c n thi t và năng l ng cho h làm vi c. ạ ộ ự ầ ế ượ ọ ệ
* H qu n lý xung đ t b ng cách ngăn các cá nhân t r i b gi c m .ọ ả ộ ằ ự ờ ỏ ấ ơ T i m t th i đi mạ ộ ờ ể
quan tr ng c a K ho ch Mahattan, George Kistiakowsky, m t nhà hóa h c tài năng, ng iọ ủ ế ạ ộ ọ ườ
t ng làm tr ng c v n khoa h c cho Dwight Eisenhower, đã đe d a t b vì ông không thừ ưở ố ấ ọ ọ ừ ỏ ể
làm vi c cùng các đ ng nghi p. Tr ng nhóm d án Robert Oppenheimer ch nói: “George, ôngệ ồ ệ ưở ự ỉ
b d án này th nào đ c? Th gi i t do đang g p nguy hi m”. Nh ng cu c xung đ t, th mỏ ự ế ượ ế ớ ự ặ ể ữ ộ ộ ậ
chí v i c nh ng tài năng ki t xu t, đ u có th đ c gi i quy t b ng cách nh c nh cho h vớ ả ữ ệ ấ ề ể ượ ả ế ằ ắ ở ọ ề
nhi m v c a công vi c.ệ ụ ủ ệ
* H đ c b o v b i “b áo giáp”.ọ ượ ả ệ ở ộ M i t ch c vĩ đ i đ u hay có thái đ khinh th ngọ ổ ứ ạ ề ộ ườ
nh ng ng i giám sát h và đ u đ c b o v b i lãnh đ o. Ví d trong K ho ch Mahattan,ữ ườ ọ ề ượ ả ệ ở ạ ụ ể ạ
t ng Leslie Grove đã làm nhi m v “b o v ” nhóm tr c L u Năm Góc, còn Oppenheimerướ ệ ụ ả ệ ướ ầ
m i là ng i giúp cho nhóm t p trung vào nhi m v .ớ ườ ậ ệ ụ
* H có m t đ i th th t s ho c t sáng t o ra.ọ ộ ố ủ ậ ự ặ ự ạ Th m chí nhi m v v vang nh t cũng sậ ệ ụ ẻ ấ ẽ
có thêm đ ng l c khi có m t đ i th . Đi u này r t đúng v i K ho ch Mahattan, khi nhóm nàyộ ự ộ ố ủ ề ấ ớ ế ạ
có nh ng đ i th th c s - ng i Nh t và ng i Đ c. Cho dù nhi m v c a h là bí m t,ữ ố ủ ự ự ườ ậ ườ ứ ệ ụ ủ ọ ậ
nh ng đi u đó th ng l i t o nên s h ng kh i nhi u h n các nhi m v công khai. Trongư ề ườ ạ ạ ự ứ ở ề ơ ệ ụ
nh ng năm thành công nh t c a s nghi p, nhi m v bí m t c a Apple là đánh b i IBM (m cữ ấ ủ ự ệ ệ ụ ậ ủ ạ ụ
qu ng cáo cho chi c Macintosh TV năm 1984 n i ti ng đã có đo n: “Đ ng mua m t chi c máyả ế ổ ế ạ ừ ộ ế
tính khi b n không th di chuy n nó”). S xu ng d c c a Apple là h u qu c a vi c coi nhạ ể ể ự ố ố ủ ậ ả ủ ệ ẹ
Giáo s Warren Bennis.ư
nh ng nhi m v ti p theo c a h .ữ ệ ụ ế ủ ọ
* H t coi b n thân là nh ng ng i “c a d i” đang lên.ọ ự ả ữ ườ ử ướ Nh ng t ch c thay đ i th gi iữ ổ ứ ổ ế ớ
th ng t p h p nh ng trí th c “không bình th ng”, nh ng ng i tuân theo nguyên t c riêngườ ậ ợ ữ ứ ườ ữ ườ ắ
c a h . Nh ng ng i này không tuân theo nh ng chu n t c chung c a m i ng i. Tuy v y, hủ ọ ữ ườ ữ ẩ ắ ủ ọ ườ ậ ọ
có logic c a riêng h và đó là nh ng ng i “c a d i” đang chi n th ng.ủ ọ ữ ườ ử ướ ế ắ
* Các thành viên tr giá cá nhân. ảLàm thành viên c a trong m t nhóm vĩ đ i không ph i làủ ộ ạ ả
công vi c hàng ngày; đó là công vi c hàng ngày và hàng đêm. Ly d , ngo i tình và các xung đ tệ ệ ị ạ ộ
c m xúc khác là đi n hình, ngay c khi d án đã k t thúc. Ví d , Skunk Works, nhân viênả ể ả ự ế ụ ở
th m chí còn không th nói cho gia đình h bi t h đang làm gì. H b “giam” trong m t tòa nhàậ ể ọ ế ọ ọ ị ộ
t nh t Burbank, r t xa tr s chính Lockheed và các nhà máy l n. Nh ng nh th mà h đãẻ ạ ở ấ ụ ở ớ ư ờ ế ọ
t o ra đ c m t s t p trung và năng l ng cao đ cho d án.ạ ượ ộ ự ậ ượ ộ ự
* Nh ng t ch c vĩ đ i có các nhà lãnh đ o m nh m .ữ ổ ứ ạ ạ ạ ẽ M t m t, h không tuân th cácộ ặ ọ ủ
trình t , c i m và r t công b ng. M t khác, h là các nhà lãnh đ o m nh m . Đó là mâu thu nự ở ở ấ ằ ặ ọ ạ ạ ẽ ẫ
c a lãnh đ o nhóm. B n không th có m t nhà lãnh đ o vĩ đ i n u không có m t t ch c vĩ đ iủ ạ ạ ể ộ ạ ạ ế ộ ổ ứ ạ
– và ng c l i. Đi u quan tr ng là nh ng t ch c vĩ đ i làm cho các nhà lãnh đ o tr nên vĩượ ạ ề ọ ữ ổ ứ ạ ạ ở
đ i. Nh ng nhà lãnh đ o mà tôi nghiên c u ít khi là ng i gi i nh t trong t ch c, nh ng hạ ữ ạ ứ ườ ỏ ấ ổ ứ ư ọ
cũng không ph i là nh ng ng i ch i th đ ng. H nh n bi t đ c các tài năng, và h gi ngả ữ ườ ơ ụ ộ ọ ậ ế ượ ọ ố
nh ng i ph trách h n là ng i sáng t o.ư ườ ụ ơ ườ ạ
* Các t ch c vĩ đ i tuy n ng i r t kh t khe.ổ ứ ạ ể ườ ấ ắ Oppenheimer đã ch n đ c Kistiakowsky vàọ ượ
Niels Bohr t i m t đ n v M sa m c. Ch n đ c đúng ng i tài cho t ch c c a b n cóạ ộ ơ ị ỹ ở ạ ọ ượ ườ ổ ứ ủ ạ
nghĩa là b n bi t b n c n đi u gì và có th tìm ra nó ng i khác. Đ làm đ c đi u đó, cũngạ ế ạ ầ ề ể ở ườ ể ượ ề
c n ph i hi u c ch ho t đ ng c a t ch c. Các ng viên th ng hoang mang, lo l ng tr cầ ả ể ơ ế ạ ộ ủ ổ ứ ứ ườ ắ ướ
các thành viên khác và c lãnh đ o c a t ch c. B n có th th y đi u này các hu n luy nả ạ ủ ổ ứ ạ ể ấ ề ở ấ ệ
viên tài năng. H đ t đúng ng i vào đúng v trí. H t o đ c c m t chùm sao ch không ph iọ ặ ườ ị ọ ạ ượ ả ộ ứ ả
ch riêng m t ngôi sao đ n l .ỉ ộ ơ ẻ
* Nh ng t ch c vĩ đ i th ng tr . ữ ổ ứ ạ ườ ẻ Tu i trung bình c a các nhà v t lý Los Alamos là 25.ổ ủ ậ ở
Oppenheimer – “ng i già” – lúc đó cũng ch kho ng 30. Tu i tr mang l i s c b t và năngườ ỉ ả ổ ẻ ạ ứ ậ
l ng mà t ch c c n. Nh ng nh ng t ch c vĩ đ i cũng tr trung trong tinh th n, văn hóa vàượ ổ ứ ầ ư ữ ổ ứ ạ ẻ ầ
tính cách. Quan tr ng nh t, vì h tr và ngây th , nh ng thành viên không bi t đi u gì là khôngọ ấ ọ ẻ ơ ữ ế ề
th , và chính đi u đó khi n h làm đ c nh ng đi u t ng ch ng nh không th . Nh Berliozể ề ế ọ ượ ữ ề ưở ừ ư ể ư
nói v Saint-Saens “Anh y bi t m i th , nh ng gì mà anh y thi u ch là kinh nghi m”. Nh ngề ấ ế ọ ứ ữ ấ ế ỉ ệ ữ
t ch c vĩ đ i không thi u kinh nghi m v các kh năng.ổ ứ ạ ế ệ ề ả
* Con tàu ngh sĩ th c th . ệ ự ụ Steve Jobs luôn nh c nh các c ng s c a mình r ng công vi cắ ở ộ ự ủ ằ ệ
c a h ch ng có ý nghĩa gì c cho đ n khi nào h mang l i đ c m t s n ph m t t cho thủ ọ ẳ ả ế ọ ạ ượ ộ ả ẩ ố ị
tr ng. Cu i cùng, các t ch c vĩ đ i ph i t o ra đ c các k t qu vĩ đ i. H u h t các t ch cườ ố ổ ứ ạ ả ạ ượ ế ả ạ ầ ế ổ ứ
đ u gi i tán sau khi s n ph m đ c t o ra, nh ng thi u m t đi u ch ng t cho nh ng n l cề ả ả ẩ ượ ạ ư ế ộ ề ứ ỏ ữ ỗ ự
c a h , nh ng t ch c tài năng s tr thành m t câu l c b xã h i mà thôi.ủ ọ ữ ổ ứ ẽ ở ộ ạ ộ ộ
Bí m t c a nh ng t ch c vĩ đ i -ậ ủ ữ ổ ứ ạ
Ph n 3 ầ
Nh ng nguyên t c này không ch xác đ nh b n ch t c a các t ch c vĩ đ i, chúng cònữ ắ ỉ ị ả ấ ủ ổ ứ ạ
tái xác đ nh vai trò và trách nhi m c a các nhà lãnh đ o. Các lãnh đ o nhóm khá đaị ệ ủ ạ ạ
d ng trong phong cách và cá tính. M t s ng i d ch u, m t s t mình th c hi n, m tạ ộ ố ườ ễ ị ộ ố ự ự ệ ộ
s l i khó tính. Tuy nhiên, lãnh đ o không tránh kh i s đa d ng, đôi khi h là lãnh đ oố ạ ạ ỏ ự ạ ọ ạ
chính th c, đôi khi h là "lãnh đ o đ c bi t" trong các hoàn c nh đ c bi t. ứ ọ ạ ặ ệ ả ặ ệ
H n n a, nh ng nhà lãnh đ o chính th c, ngay c khi đ i di n cho chính quy n, là nh ngơ ữ ữ ạ ứ ả ạ ệ ề ữ
ng i hoàn thànhườ , h làm nh ng vi c mà không ai có th làm đ c - ng i giao nhi m v ,ọ ữ ệ ể ượ ườ ệ ụ
ng i b o v , ng i th c hi n - và t t c nh ng gì c n thi t đ t ch c đ t đ c m c tiêu.ườ ả ệ ườ ự ệ ấ ả ữ ầ ế ể ổ ứ ạ ượ ụ
B ng tr c giác h hi u đ c c ch ho t đ ng c a t ch c và đ ng l c cho công vi c. Hằ ự ọ ể ượ ơ ế ạ ộ ủ ổ ứ ộ ự ệ ọ
khuy n khích s b t đ ng và khác bi t trong vi c theo đu i m t m c tiêu chung và hi u đ cế ự ấ ồ ệ ệ ổ ộ ụ ể ượ
s khác bi t gi a nh ng b t đ ng sáng t o và tích c c và nh ng ý ki n cá nhân ích k . H cóự ệ ữ ữ ấ ồ ạ ự ữ ế ỉ ọ
th nh n bi t đ c nh ng ng i khác nhau c n gì nh ng th i đi m khác nhau. ể ậ ế ượ ữ ườ ầ ở ữ ờ ể
Nói tóm l i, cho dù khác nhau v phong cách, lãnh đ o c a các nhóm vĩ đ i cùng chia sạ ề ạ ủ ạ ẻ
nh ng đ c đi m hành vi chung. B qua ngo i l , h : ữ ặ ể ỏ ạ ệ ọ
- Cung c p h ng đi và ý nghĩa c a nó. H nh c nh nhân viên đi u gì là quan tr ng và t i saoấ ướ ủ ọ ắ ở ề ọ ạ
công vi c c a h t o ra s khác bi t. ệ ủ ọ ạ ự ệ
- T o ra và duy trì s tin t ng. Vi c t ch c t tin vào chính h - và ng i lãnh đ o c a h -ạ ự ưở ệ ổ ứ ự ọ ườ ạ ủ ọ
cho phép các thành viên ch p nh n b t đ ng và v t qua khó khăn đ h ng t i thành công. ấ ậ ấ ồ ượ ể ướ ớ
- Th hi n xu h ng h ng t i hành đ ng, ch p nh n th thách và tò mò. M t c m giác kh nể ệ ướ ướ ớ ộ ấ ậ ử ộ ả ẩ
c p – và s s n sàng ch p nh n th thách nguy hi m đ đ t đ c thành công – ph i n mấ ự ẵ ấ ậ ử ể ể ạ ượ ả ằ
trong tim c a m i t ch c vĩ đ i.ủ ọ ổ ứ ạ
- Không ng ng hy v ng. M i nhà lãnh đ oừ ọ ọ ạ
t ch c đ u có nh ng cách đo đ m đ c và cách hình t ng đ th hi n cho t ch c th yổ ứ ề ữ ế ượ ượ ể ể ệ ổ ứ ấ
r ng h có th v t qua đ c các tr ng i.ằ ọ ể ượ ượ ở ạ
Không có m t công th c đ n gi n nào đ phát tri n nh ng kĩ năng này, lãnh đ o t ch c gi ngộ ứ ơ ả ể ể ữ ạ ổ ứ ố
nh m t môn ngh thu t h n là m t môn khoa h c. Nh ng chúng ta có th b t đ u v i vi cư ộ ệ ậ ơ ộ ọ ư ể ắ ầ ớ ệ
nghĩ l i xem khái ni m v h p tác c a chúng ta là gì và đ t đ c chúng nh th nào. Các h cạ ệ ề ợ ủ ạ ượ ư ế ọ
vi n đào t o và b i d ng qu n lý cũng c n ph i t p trung vào phát tri n nhóm cũng nh phátệ ạ ồ ưỡ ả ầ ả ậ ể ư
tri n cá nhân. Các tr ng đ i h c không m y khi ch p nh n m t lu n văn ti n sĩ t p th hayể ườ ạ ọ ấ ấ ậ ộ ậ ế ậ ể
ph n th ng cho các c ng hi n chung. Các công ty th ng th ng cho cá nhân thay vì t p th ,ầ ưở ố ế ườ ưở ậ ể
ngay c khi nhà lãnh đ o kêu g i c n ph i đoàn k t và có tinh th n làm vi c nhóm h n.ả ạ ọ ầ ả ế ầ ệ ơ
Không ph i ng u nhiên mà s c m nh c a nhi m v đ c coi là quan tr ng h n các nguyên t cả ẫ ứ ạ ủ ệ ụ ượ ọ ơ ắ
c a t ch c vĩ đ i và tính cách c a nhà lãnh đ o t ch c. M i t ch c vĩ đ i đ u đ c xâyủ ổ ứ ạ ủ ạ ổ ứ ọ ổ ứ ạ ề ượ
d ng trên m t gi c m và m c đích chung. Cho dù nhi m v c a t ch c th ng thi u các ýự ộ ấ ơ ụ ệ ụ ủ ổ ứ ườ ế
nghĩa th c t . Nói th ng ra, t ch c c a b n không c n ph i tin r ng h đang c u v t th gi i,ự ế ẳ ổ ứ ủ ạ ầ ả ằ ọ ứ ớ ế ớ
nh K ho ch Mahattan; giúp đ m i ng i khi c n hay v t qua m t đ i th c nh tranh đã đư ế ạ ỡ ọ ườ ầ ượ ộ ố ủ ạ ủ
là m t lý do. ộ
T o ra m t nhi m v có ý nghĩa là công vi c c a m i nhà lãnh đ o t t c các c p đ - và đóạ ộ ệ ụ ệ ủ ọ ạ ở ấ ả ấ ộ
không h là m t nhi m v d dàng. Trong v Henry IV c a Shakespeare, Glendower đã ba hoaề ộ ệ ụ ễ ở ủ
v i Hotspur r ng ông ta có th “kêu g i tinh th n t m i ng i”, và Hotspur đã tr l i “Tôi cũngớ ằ ể ọ ầ ừ ọ ườ ả ờ
có th làm nh v y. Ai cũng có th làm đ c nh v y. Nh ng li u h có đ n v i ông khi ôngể ư ậ ể ượ ư ậ ư ệ ọ ế ớ
g i h không?”. Đó là bài ki m tra cho kh năng lãnh đ o truy n c m h ng. ọ ọ ể ả ạ ề ả ứ
Tôi đã h c đ c nhi m v có t m quan tr ng nh th nào đ i v i m t ng i ch . Vài nămọ ượ ệ ụ ầ ọ ư ế ố ớ ộ ườ ủ
tr c, tôi có m t tr lý, ng i lo vi c di n văn phát bi u và s p x p l ch trình cho tôi vào banướ ộ ợ ườ ệ ễ ể ắ ế ị
ngày; vào bu i t i cô y t nguy n làm vi c cho m t t ch c phi l i nhu n. Cô y làm vi c choổ ố ấ ự ệ ệ ộ ổ ứ ợ ậ ấ ệ
tôi v n đ y đ nh ng không t nguy n. Rõ ràng là cô y mu n c ng hi n cho công vi c khôngẫ ầ ủ ư ự ệ ấ ố ố ế ệ
đ c tr ti n kia h n. Thú th c là tôi c m th y ghen t c. Tôi ph i ch p nh n r ng tôi không cóượ ả ề ơ ự ả ấ ứ ả ấ ậ ằ
đ c s c g ng h t mình c a cô y; vì dù sao cũng là tôi ch không ph i t ch c kia trượ ự ố ắ ế ủ ấ ứ ả ổ ứ ả
l ng cho cô ta. Chúng tôi đã nói v chuy n đó, và cô y đã r t trung th c khi nói r ng côngươ ề ệ ấ ấ ự ằ
vi c tình nguy n kia mang l i ý nghĩa th c s cho cô; t o cho cô c m giác r ng cô đang t o raệ ệ ạ ự ự ạ ả ằ ạ
m t đi u khác bi t. Vì v y, b n không th trông đ i t t c nhân viên c a mình cam k t v i sộ ề ệ ậ ạ ể ợ ấ ả ủ ế ớ ự
nghi p c a b n. Nh ng b n có th ch p nh n s th t r ng m t ph n trách nhi m c a s làmệ ủ ạ ư ạ ể ấ ậ ự ậ ằ ộ ầ ệ ủ ự
vi c không hăng hái kia là c a nhà lãnh đ o.ệ ủ ạ
Nh ng t ch c vĩ đ i nh c nh chúng ta r ng chúng ta có th th t s cùng nhau làm vi cữ ổ ứ ạ ắ ở ằ ể ậ ự ệ
h ng v m t m c tiêu chung. Các t ch c vĩ đ i d a nhi u vào s qu n lý t t - giao ti p hi uướ ề ộ ụ ổ ứ ạ ự ề ự ả ố ế ệ
qu , tuy n d ng nh ng ng i gi i, trao quy n ch đ ng, cam k t cá nhân. Nh ng chúng cũngả ể ụ ữ ườ ỏ ề ủ ộ ế ư
nh c nh chúng ta r ng “chúng ta đ u là các thiên th n ch v i m t chi c cánh; chúng ta ch cóắ ở ằ ề ầ ỉ ớ ộ ế ỉ
th bay trong khi ôm m t thiên th n khác”. Cu i cùng, nh ng t ch c vĩ đ i không th b qu nể ộ ầ ố ữ ổ ứ ạ ể ị ả
lý, ch có th đ c d n d t mà thôi.ỉ ể ượ ẫ ắ
* Vài nét v tác giề ả
Warren Bennis là giáo s đ i h c và giáo s danh d v Qu n tr kinh doanh và là Chư ạ ọ ư ự ề ả ị ủ
t ch sáng l p c a H c vi n Lãnh đ o t i tr ng đ i h c Nam California. Ông cũng làị ậ ủ ọ ệ ạ ạ ườ ạ ọ
Ch t ch Ban C v n t i Trung tâm Lãnh đ o C ng đ ng t i tr ng Kennedy thu c đ iủ ị ố ấ ạ ạ ộ ồ ạ ườ ộ ạ
h c Harvard. Ngoài ra, ông còn là Nghiên c u viên danh d t i tr ng kinh doanhọ ứ ự ạ ườ
Harvard.
Ông đã vi t và biên t p 26 cu n sách, trong đó có các cu n best-seller “Lãnh đ o” vàế ậ ố ố ạ
“Trên đ ng thành lãnh đ o”, c hai cu n đã đ c d ch ra 21 ngôn ng . T p chíườ ạ ả ố ượ ị ữ ạ
Financial Times g n đây đã đ a “Lãnh đ o” vào danh sách 50 cu n sách kinh doanhầ ư ạ ố
hàng đ u c a m i th i đ i. Cu n sách g n đây nh t c a Bennis là “Nh ng k đam mêầ ủ ọ ờ ạ ố ầ ấ ủ ữ ẻ
và nh ng ng i già” (2002) đã bàn v s khác bi t và nh ng đi m chung gi a các lãnhữ ườ ề ự ệ ữ ể ữ
đ o c a các th h khác nhau. ạ ủ ế ệ
Warren Bennis
Hoàng Anh (d ch)ị
Theo leadertoleader