Bi t Ng iế ườ
D ch gi : Ph m Cao Tùngị ả ạ
Ph n III - Ch ng 6ầ ươ
NH NG ÁP D NG C A TÂM LÝ H CỮ Ụ Ủ Ọ
V N Đ TUY N TR CHẤ Ề Ể Ạ
M t v th lĩnh, dù là m t viên ch hãng to có hàng nghìn nhân công d i tay hayộ ị ủ ộ ủ ướ
m t viên cai x p ch đi u khi n m t “kíp” th , luôn cũng ph i đ i di n v i v nộ ế ỉ ề ể ộ ợ ả ố ệ ớ ấ
đ khó khăn là tuy n tr ch và ch n l a nh ng ng i giúp vi c. ề ể ạ ọ ự ữ ườ ệ
Ng i Anh nói: “Ng i nào đúng ch y”. Ng i Pháp nói: “Khi c n m tườ ườ ở ỗ ấ ườ ầ ộ
ng i làm tính gi i, thì đ ng ch n m t anh khêu vũ khéo”. Nh v y có nghĩa là ườ ỏ ừ ọ ộ ư ậ ở
m i ch c v chúng ta ph i bi t ch n ng i có nhi u kh năng nh t đ làm trònỗ ứ ụ ả ế ọ ườ ề ả ấ ể
ch c v y, đó cũng là đi u ki n t t y u đ m t xí nghi p có th đi đ n thànhứ ụ ấ ề ệ ấ ế ể ộ ệ ể ế
công, nh ng đó cũng là v n đ khó th c hi n nh t. ư ấ ề ự ệ ấ
Vi c ch n l a ng i làm cũng đ ng g i là công vi c tuy n tr ch nhân viên làệ ọ ự ườ ặ ọ ệ ể ạ
m t khoa h c ch a m y đ ng ph thông. Và cho đ n hi n nay, trong vi c tuy nộ ọ ư ấ ặ ổ ế ệ ệ ể
tr ch, ng i ta cũng ch áp d ng m t vài đi m nh xét v nh ng kh năng thạ ườ ỉ ụ ộ ể ư ề ữ ả ể
ch t ho c v nh ng ki n th c k thu t mà m t nhân viên c n ph i có đ hànhấ ặ ề ữ ế ứ ỹ ậ ộ ầ ả ể
ngh . ề
Nh ng ph ng pháp th ng dùng trong vi c tuy n tr ch:ữ ươ ườ ệ ể ạ
Trong vi c m lính ch ng h n, ng i ta ch chú tr ng v ph ng di n th ch t.ệ ộ ẳ ạ ườ ỉ ọ ề ươ ệ ể ấ
Ng i lính t ng lai ph i có m t vòng ng c đo bao nhiêu phân, cân n ng baoườ ươ ả ộ ự ặ
nhiêu, ph i có m t s c kh e trung bình, không v ng ph i b nh t t di truy n. ả ộ ứ ỏ ướ ả ệ ậ ề
M t l i tuy n tr ch khác, th ng đ ng các công s và t s áp d ng là l i xemộ ố ể ạ ườ ặ ở ư ở ụ ố
xét c p b ng c a ng i xin vi c. Trong l i tuy n tr ch này ng i ta căn c theoấ ằ ủ ườ ệ ố ể ạ ườ ứ
s h c chuyên môn c a thí sinh, theo dĩ vãng, theo cái kinh nghi m mà ng i taở ọ ủ ệ ườ
c đoán r ng h ph i có. Cũng có khi ng i ta bu c các thí sinh tr i qua nh ngướ ằ ọ ả ườ ộ ả ữ
cu c kh o xét v kh năng chuyên nghi p. ộ ả ề ả ệ
Th ng khi ng i ch hãng ch p nh n hay không ch p nh n ng i xin vi c chườ ườ ủ ấ ậ ấ ậ ườ ệ ỉ
do theo tinh ý c a h . H r t am hi u r ng các gi y ch ng nh n giúp vi c khôngủ ọ ọ ấ ể ằ ấ ứ ậ ệ
có giá tr m y. Vì th ng khi các ch hãng c p gi y ch ng nh n cho ng i giúpị ấ ườ ủ ấ ấ ứ ậ ườ
vi c m t cách l y l , không m y khi h bình ph m v giá tr , v tài năng c aệ ộ ấ ệ ấ ọ ẩ ề ị ề ủ
ng i đã giúp vi c cho h . L i có nh ng ng i ch quá t t b ng, c p nh ngườ ệ ọ ạ ữ ườ ủ ố ụ ấ ữ
gi y ch ng nh n “tán d ng” ng i giúp vi c cho h m t cách quá đáng. ấ ứ ậ ươ ườ ệ ọ ộ
Trong vi c thâu nh n ng i giúp vi c l i còn ph n “r i may” xen vào. Trong sệ ậ ườ ệ ạ ầ ủ ố
nh ng ng i đ n xin vi c, ng i ch th ng nh n nh ng ng i nào đ n tr cữ ườ ế ệ ườ ủ ườ ậ ữ ườ ế ướ
nh t, nh n m t ng i nào đó có th t m dùng cũng đ c. H không đ nh nấ ậ ộ ườ ể ạ ượ ọ ủ ẫ
n i đ i kh o xét h ng ch c ng i. ạ ợ ả ằ ụ ườ
Ngoài ra còn y u t “g i g m”. L m khi ng i ch vì n nang m t ng i quenế ố ử ắ ắ ườ ủ ể ộ ườ
bi t nào đó đã g i g m ng i đ n xin vi c, nh t là khi ng i “g i g m” y l iế ử ắ ườ ế ệ ấ ườ ử ắ ấ ạ
có đ a v trên h , nên h ph i nh n đ kh i ph lòng ng i trên. ị ị ọ ọ ả ậ ể ỏ ụ ườ
Nh ng n n t ng trong vi c tuy n tr ch h p lý:ữ ề ả ệ ể ạ ợ
Bao nhiêu ng i ch đã ph i th t v ng, b t mãn v nh ng ng i giúp vi c.ườ ủ ả ấ ọ ấ ề ữ ườ ệ
Đi u y ch ng t r ng nh ng ph ng pháp x a nay ng i ta đã áp d ng trongề ấ ứ ỏ ằ ữ ươ ư ườ ụ
vi c tuy n ch n ng i làm ch a đ ng hoàn b , mà nnh th là b i ng i taệ ể ọ ườ ư ặ ị ư ế ở ườ
không quan tâm đ n y u t quan tr ng này: giá tr v tình c m và tinh th n conế ế ố ọ ị ề ả ầ
ng i. ườ
Khi m t công vi c làm không còn là công vi c hoàn toàn thu c s c vóc, ho c cóộ ệ ệ ộ ứ ặ
tính cách máy móc thì chúng ta ph i quan tâm đ n cá tính c a ng i làm vi c.ả ế ủ ườ ệ
Các x s và hành đ ng c a m t ng i, trong đ i s ng th ng ngày cũng nhử ự ộ ủ ộ ườ ờ ố ườ ư
trong khi làm ngh , đ u l thu c cá tính. M t nhân công không ph i là m t chi cề ề ệ ộ ộ ả ộ ế
máy. Khi h b c chân vào s làm, h v n mang theo c tâm tính và tâm trí c aọ ướ ở ọ ẫ ả ủ
h . Th ng khi h c gi u nh m nó đi ph n nào, khi h th y nh ng b m ch tọ ườ ọ ố ấ ẹ ầ ọ ấ ữ ẩ ấ
thiên nhiên có ph ng h i đ n vi c hành ngh . ươ ạ ế ệ ề
V l i, h u h t các ngh nghi p đ u có v n d ng ít nhi u nh ng b m ch tả ạ ầ ế ề ệ ề ậ ụ ề ữ ẩ ấ
thu c c m tính nh ng kh năng tinh th n. ộ ả ữ ả ầ
M t ng i không thích giao du, suy nh c l i kém trí nh làm sao tr thành m tộ ườ ượ ạ ớ ở ộ
tay bán hàng gi i? M t viên thanh tra thi u óc phán đoán làm h i nhi u h n làỏ ộ ế ạ ề ơ
làm ích cho hãng. Giao cho ng i đa c m xúc đi u khi n m t b máy, h d làmườ ả ề ể ộ ộ ọ ễ
h h ng. Ch có th dùng ng i đ n đ n, l nh lùng, kém trí t ng t ng trongư ỏ ỉ ể ườ ầ ộ ạ ưở ượ
nh ng công vi c có tính cách máy móc, giao cho h nh ng ch c v đ i h i nhi uữ ệ ọ ữ ứ ụ ổ ỏ ề
sáng ki n ho c sáng t o là h ng. Nh ng ch c v đòi h i s tin c n không nên l tế ặ ạ ỏ ữ ứ ụ ỏ ự ẩ ọ
v tay m t ng i quá nhi u tham mu n. M t viên ch s phòng bút toán ph i cóề ộ ườ ề ố ộ ủ ự ả
“óc k hà”. M t anh kh làm sao thi hành n i m t công vi c đòi h i óc phánỷ ộ ờ ổ ộ ệ ỏ
đoán? M t k thu t gia giàu t ng t ng và đa c m s đ a ra nh ng ph ngộ ỹ ậ ưở ượ ả ẽ ư ữ ươ
l c quá vi n vông v.v… ượ ể
Cũng nên nhân m nh: nh ng b m ch t thiên nhiên c a con ng i dù có b nhạ ữ ẩ ấ ủ ườ ị ả
h ng ph n nào c a giáo d c, c a h c v n, cũng còn gi l i cái m m g c.ưở ầ ủ ụ ủ ọ ấ ữ ạ ầ ố
Chúng ta có th dùng nh ng ki n th c m t cách hay ho c d . ể ữ ế ứ ộ ặ ở
S th nh v ng c a m t xí nghi p l thu c nhi u y u t : tài s n c a nh ngự ị ượ ủ ộ ệ ệ ộ ề ế ố ả ủ ữ
d ng c , s t ch c n i b , nh ng trên h t nh ng y u t y còn m t y u tụ ụ ự ổ ứ ộ ộ ư ế ữ ế ố ấ ộ ế ố
khác r t quan tr ng nh ng ít ai quan tâm đ n: cái tinh th n c a xí nghi p. Cái tinhấ ọ ư ế ầ ủ ệ
th n nó làm các nhân viên thêm tin t ng s thành công chung, nó làm cho hầ ưở ở ự ọ
thêm s t s ng, hăng hái, tin c y công vi c chung. Cái tinh th n y là t ng số ắ ậ ở ệ ầ ấ ổ ố
c a nh ng tinh th n riêng c a t t c m i nhân viên giúp vi c cho xí nghi p. ủ ữ ầ ủ ấ ả ỗ ệ ệ
Vì th trong khi tuy n ch n nhân viên, ch ng nh ng ng i ch ph i bi t ch nế ể ọ ẳ ữ ườ ủ ả ế ọ
ng i th o ngh , hi u ngh mà còn ph i l a nh ng ng i mà xét ra cá tính c aườ ạ ề ể ề ả ự ữ ườ ủ
h có th thích ng v i công vi c, nh ng ng i mà xét ra b m ch t thiên nhiênọ ể ứ ớ ệ ữ ườ ẩ ấ
c a h có th t o nên s đi u hòa trong xí nghi p. ủ ọ ể ạ ự ề ệ
Nh ng tr c nghi m tâm lý k thu t:ữ ắ ệ ỹ ậ
Chúng ta đã th y ít nhi u v cách tuy n tr ch ng i làm trong nh ng ngh đòiấ ề ề ể ạ ườ ữ ề
h i nh ng đ c tính tâm lý k thu t nh ngh lái xe ô tô buýt, ngh lái xe l a,ỏ ữ ứ ỹ ậ ư ề ề ử
ngh lái phi c v.v… ề ơ
Trong các ngành ngh này, khi tuy n ch n nhân viên ng i ta đã bi t dùng nh ngề ể ọ ườ ế ữ
ph ng pháp khoa h c, nh ng máy đ đo l ng nh ng ph n ng c a thí sinh. ươ ọ ữ ể ườ ữ ả ứ ủ
Nh v y hi n nay ng i ta có th đo l ng m t cách không m y sai ch y khờ ậ ệ ườ ể ườ ộ ấ ạ ả
năng “chú ý r i rác” c a m t ng i t c là kh năng làm cho m t ng i có thả ủ ộ ườ ứ ả ộ ườ ể
chú ý đ n nhi u vi c trong m t lúc. Ng i ta cũng có th đánh giá m t ng iế ề ệ ộ ườ ể ộ ườ
t c là khi nghe th y m t hi u l nh ng i y s thi hành theo m nh l nh yứ ấ ộ ệ ệ ườ ấ ẽ ệ ệ ấ
nhanh hay ch m. Cũng có th dùng nhi u tr c nghi m đ đo l ng s c ch uậ ể ề ắ ệ ể ườ ứ ị
đ ng v i s m t m , m c đ c m xúc, khi n c l ng nh ng kho ng cáchự ớ ự ệ ỏ ứ ộ ả ế ướ ượ ữ ả
c a m t ng i. ủ ộ ườ
Do k t qu c a nh ng tr c nghi m đã thí nghi m thí sinh, ng i ta s rút l yế ả ủ ữ ắ ệ ệ ở ườ ẽ ấ
m t con s biên hi u r i so sánh v i s biên hi u t i thi u mà tr c đó ng i taộ ố ệ ồ ớ ố ệ ố ể ướ ườ
đã l p thành h u d a theo đó xét xem thí sinh y có đ kh năng đ làm nghậ ầ ự ấ ủ ả ể ề
chăng.
Ph ng pháp này đã đem l i nhi u k t qu t t trong nh ng ngh nh lái phí c ,ươ ạ ề ế ả ố ữ ề ư ơ
lái xe h a ho c ô tô buýt… mà s an ninh công c ng ph i n m trong tay c a m tỏ ặ ự ộ ả ằ ủ ộ
ng i. Nh ng b ng th ng kê đã ch ng t r ng nh bi t tuy n ch n nhân viênườ ữ ả ố ứ ỏ ằ ờ ế ể ọ
theo ph ng pháp tâm lý k thu t nên nh ng tai n n do s b t c n c a ng i láiươ ỹ ậ ữ ạ ự ấ ẩ ủ ườ